پخته قد یم ترین نبات است که ازالیاف

[masi eng 47,044]

د رباره ا ثر اولی ان که د رقرن 15 بد ست امد ه نشان مید هد که این نبات د رهند استفاد ه میگرد د شواهد تحریرئیکه د رسال 484-425 قبل میلاد نوشته شد ه نشان مید هد که زمان اروپائی ها از هند به اروپا سفر می کرد د ر باره نبات کیسه های عجیب رامی کرد ند و می گفتند د رهند نبات وجود د ارد که میوه ان پشم است یک عالم د یگرتاجر ایتا لوی Mercoral و Mercopolo ایتالوی طی سفر خود د ر قرن( 13 ) نوشته کرد ه که هند نفیس ترین پخته د ارند همچنان د ر د یگر کشورها و کشور ما هم وجود د ارد د روقتیکه کو لا کولمبوس به

امریکا سفرمی کرد ند د ر جزیره Westindies پخته را مشاهد ه کرد اولین ماشین هلاجی توسط یک عالم انگلیسی Eliwhitiney د ر سال 1994 اختراع نمود که بعد از ان ماشین های یشرفته د رجهان به وجود امد ه و د ر ساحه کشت ان توسعه یافت د ر افغانستان پخته از هزار سال به این طرف کشت گرد ید ه ود رساختن پارچه های نخی از انها به این طرف مورد استفاد ه قرار د اشته است. الیاف پخته های محلی که د ر اکثر نکات افغانستان بذ ر شد ه بوسیله چرخ های هلاجی از پنبه د انه جد ا گرد ید ه به طرف استفاد ه قرار می گیرد این وسیله ساد ه همچنان د ر بسیاری از ولایت کشور ما د ید ه می شود موجود یت هلاجی د ستی نه تنها د رمملکت ما بلکی د ر قصبات د ور افتید ه هند ، جمهوریت مرد م چین و پا کستان هم به نظر ر سید ه است.

[masi eng 47,044]

اهمیت اقتصادی پخته

پخته قد یم ترین نبات است که ازالیاف، روغن وغیره محصولات استفاد ه وسیع گرد ید ه وستون اقتصاد ی مملکت تولید کنند ه به پیمانه خود استوار نگهمید ارد پخته د ر افغانستان نیز یکی از نباتات مهم صنعتی محسوب می گرد د که د ر رشد اقتصادی کشور رول ارزند ه دارد .

الیاف پخته اضافه تر از 50 فیصد الیاف راکه د ر جهان امروزی موجود است تشکیل مید هد پنبه د انه د ارای

20-27% روغن بوده که ازجمله پخت وپزا ستفاد ه به عمل می اید کنجاره که از نبات پنبه د انه بد ست می اید دارای 40% پروتین بود ه وهم پوستک تولید ی فرعی پنبه د انه را تشکیل د ا ده که منبع خوب خوراک حیوانی تلقی میگرد د.

Linter: محصول قلم د یگر محصولات فرعی پخته حساب شد ه د ر موبل و فرینچر از ان استفاد ه می شود .اهمیت اقتصادی پخته رامی توان چنین خلاصه نمایم.

 

1. الیاف پخته به غرض ساختن منسوجات نفیس، نخی استفاد ه گرد یده مهمترین الیاف د نیا راتشگیل مید هد
   
2. از پنبه د انه به ترتیب ذ یل استفاد ه می شود.
   
   • یک قسمت ان برای زرعه نگهد اری می گرد د.
     
   • قسمت د یگر ان برای تغذ یه حیوانات مستقیمآ به کاربر د ه می شود.
     
   • مقد ار باقی ماند ه ان برای تولید روغن استعمال میگر د د.
     

محصول د یگر ان که بعد از روغن بد ست می اید عبارت از کنجاره است که یک منبع خوب پروتینی است د رتغذ یه حیوانات استفاد ه می گرد د.

3. به کار اند اختن افراد بشتر د ر فابریکه جات صنعتی که د ران جاه مرد م شامل وظیفه گرد یده وازد رامد ان امرار حیات می نماید.

[masi eng 47,044]

ساحه کشت وتولید پخته د ر جهان

چون پخته یکه از نباتات مهم صنعتی د نیا است بنآ بران د ر ممالک تولیدی این نبات نه تنها ساحه کشت ان توسعه یافتند بلکی کیفیت تولید پخته د رفی واحد زمین بالا رفته است. واحد وزن گیری پخته عد ل بود ه ویک عد ل به بوجوال یا بار جامه kg227 کیلومی شود وبید و ن بوجوال 218 کیلو میشود نظر به احصایه سال 1353-1354 تولید پخته مالوچ د ر د نبا( 63) میلیون عد ل بود ه وساحه کشت ان تقریبآ ( 40) میلیون هکتار زمین بود ه واوسط حاصل تولید مالوچ 341kg/ha میرسد .ممالک عمد ه تولید کنند ه پخته عبارت است شوروی سابق ،ایالات متحد ه امریکا، چین، هند ، مکسیکو، جمهوریت متحد ه عربی، مصر، پاکستان ، ترکیه و غیره میباشد.

د رافغانستان ساحه بذ رپخته 125 هزار هکتار زمین بود ه و اوسط حاصل انkg/ha) 1250-1200( پخته گرفته می شود. زیاد شد ن ویابالارفتن حاصل پخته به عوامل مانند اقلیم مجاد له علیه امراض،افات و اگروتخنیک

موثر ار تباط د ارد ذ خایر ازاد پخته اولتر از همه د ر کشورهای برازیل ، کولمبیا وایران به مشاهد ه میرسد از

این سبب توجو جهانی به خود جلب نمود ه است.

چون پخته یک از نباتات عمد ه صنعتی کشورما را تشکیل مید هد و د ررشد اقتصاد مملکت ما رول ارزنده دار.

د رتولید وبهترساختن جنسیت ان با استفاد ه از تخم های اصلاح شده تطبیق کود کیمیاوی مجاد له علیه امراض وافات

کشت پخته به وقت معین وبه صورت فنی، خشاوه وابیاری به وقت د رست وتوسعه ساحه کشت پخته باید جدآ

د رنظر گرفته شود.

[masi eng 47,044]

مقایسه الیاف پخته با الیاف مصنوعی

د رعصر امروزی گرچه الیاف پخته از عالی ترین الیاف شناخته شده ولی د رپهلوی ان الیاف مصنوعی قرارگرفته که یک رقیب پخته محسوب می گردد فواید الیاف پخته والیاف مصنوعی ذ یل است.

 

1. خیل قوی بوده که این قدرت صد هزارپوند د ر فی انچ مربع میرسد.
   
2. وقتیکه مر طوب گرد د د ر قد رت ان افزایش را به عمل می اید.
   
3. جاذ ب است.
   
4. وقتیکه با الیاف مصنوعی مخلوط گرد د محصولات خوب بد ست می اید.
   
5. خیل سرد است.
   
6. به هر مقصد به کار میرود.
   
7. د ربسیاری مقاصد صنعتی از ان استفاد ه به عمل می اید.
   

فواید الیاف مصنوعی:

 

1. قیمت تولید ان خیل پائین است.
   
2. ضایعات تولید خیل نا چیز ویا هیچ میباشد.
   
3. کدام مصرف اضافی د رجنسیت بهتر ضروری نیست.
   
4. تولید دهی روز مره امکان پذ یراست.
   
5. د ر ذ خیره ان کدام جای اضافی ضروری پنداشته نه می شود.
   
6. احتیاج به د رجه بند ی ند ارد.
   
7. به مقاصد مشخص استفاد ه می شود.
   

[masi eng 47,044]

حوزه های تولیدی پخته

نظر به معلومات ریاست عمومی ترویج وزارت زراعت ساحه تحت بذ رپخته د رکشور با د رنظرد اشت شرایط محیطی وفراهم آوری تسهیلات بشتر به د ها قین به چهار حوزه تقسیم گرد ید ه است.

1. حوزه ا ول: این حوزه شامل ولایت بغلان، کند زوتخار بود ه که شرکت سپین زر د راین حوزه د ارای فابریکه جن پرس وتیل کشی میباشد د راین حوزه د ر سا ل 1356 د رحد ود 47873 هکتارزمین تحت زرعه گرفته شد ه.

2. حوزه د وم:حوزه د وم ولایت سمنگان ، بلخ ، جوزجان و فا ریاب را د ر برگرفته و موسسه جن پرس مر جع خرید اری پخته زارعین این حوزه بود ه ساحه تحت کشت پخته د ر سا ل 1356 طبق پلان ha22856 هکتار زمین است.

3. حوزه سوم: این حوزه ولایت هرات ، باد غیس و اولسوالی شین د ند را د ربرگرفته وخرید پخته این حوزه توسط شرکت پخته هرات صورت گرفته ساحه تحت بذ ران 16407 هکتار زمین میباشد.

4. حوزه چهارم:ولایت فراه ، هلمند وکند هار شامل این حوزه بود ه پخته تولید شده این حوزه را شرکت تصد ی بست خرید اری می نماید . ساحه تحت بذ ر این ساحه 26860 هکتار زمین است.

حاصل پخته افغانستان د رفی هکتار د ر سال(1972-1973) ، kg362 کیلو پخته ما لوچ فی هکتار است . د رحالیکه د ر همین سا ل د ر سوریه 683 کیلوفی هکتار بود ه د رترکیه 714 کیلو فی هکتار و د رایران 620 کیلو فی هکتار ثبت گرد یده است که این مد عا شواهد خوب شد ه میتواند که بد ست اورد ن د وچند حاصل امکان پذ یر است برای این هد ف با ید تد ابیر ذ یل د ر نظرگرفته شود.

1. تعین قیمت خرید بلند تر به غرض تشویق د هاقین پخته کار .

2. تجد ید نظر تخم های مروجه وایجاد تسهیلات به دهاقین پخته کار مانند توضع کود ، تخم بذ ری وعطا کرید ت های زراعتی.

3. تا مین تسهیلات لازمی به متخصصین واهل فن د ر رشته.

4. ایجاد یک انستیتوت ملی پخته برای پیش برد تحقیقات علمی و رهنما ئی د هاقین.

[masi eng 47,044]

خصوصیات نبا تی پخته

پخته درمناطق حاره د رجاهائیکه حرارت هوا د رسرد ترین موسم سا ل(خزان) از مثبت 18 درجه سانتی گراد پائین نمی اید به میان امد ه است پخته نبات د رختی وچند ین ساله است د ربعضی مناطق بشکل بته های د رختان تا به بلندی m 8-6 وحتی تاm 12 نمو می کند انواع پخته یکسان نبوده تنها نوع درختان ان عمر طولانی دارد انواع قد پست ان درمناطق نیمه حاره ومعتد ل چند ین ساله است اما د رمناطق که زمستان سرد د ارند پخته بشکل یکساله نمومیکند.

د رجهان 35 نوع پخته تشخیص گر د ید ه است که از ان جمله 5 نوع زراعتی ود یگران وحشی ویا

الیاف ان خورد بود ه قابل رشته نمی باشد اما د راین اواخر به مقصد نسلگیری از ان استفاد ه می شود.

نام های 5 نوع پخته ان قرار ذ یل است .

 

 

1. Gossypium hirsutum
   
2. Gossypium barbadense
   
3. Gossypium tomentosum
   
4. Gossypium arboreum
   
5. Gossypium herbaceum
   
6. Gossypium anamalum
   

پخته مربوط فامیل نباتی Malvaceae ومربوط جینس Gossypium میباشد.

نباتات د یگر مانند بامیه Okra به این فامیل تعلق د ارد . یکه از خصوصیات این فامیل این است که ساختمان تآنیث ان تیوب مانند د رساختان گل قرارد ارد این نبات میتواند بشکل چند ین ساله نمو نماید شکل نموان hypocotyle Active میبا شد . سیستم ریشه ان Top root بود ه که د رشرایط مساعد 60-150 سانتی متر نمومی کند د ر تخم پخته سا ختمان های ذ یل یه مشاهد ه میرسد.

Hypocotyle, Epicotyle, Radicle, Hull , Endosperm, Chalaza, Micropyle

 

میباشد. بعد از کشت نمود ن تخم ر طوبت توسط Chalaza جذ ب وریشه جنینی از قسمت Micropyle خارج

و hypocotyle شروع به نمو نمود ه و مشیمه ها بشکل قوس از خاک بیرون می شود.

[masi eng 47,044]

انکشاف ریشه

ریشه پخته ریشه اصلی میباشد بعد از تشکیل ریشه اصلی ریشه های جانبی بالای ان تشکیل می شود د ربعضی حالات اگر ریشه ها از بین برود ریشه های د ومی وظیفه ان را به پیش میبرد قلت رطوبت وقشر سخت بالای ریشه تاثیر منفی می گذ ارد.

انکشاف ساقه وبرگ:

سا قه معمـولا از پند ک نهائی یا انجامی نمو میکند . د رانجام Epicotyle پند ک وجود د ارد که از ان شاخه های جانبی به وجود می اید .فاصله بین بند ها د ر ارتفاع نبات رول عمد ه د ارد اما عوامل که بالای ساقه تا ثیر د ارد عبارت اند از رطویت خاک، موجود یت مواد غذ ائی، اقلیم، امراض وحشرات.

نمو ساقه پخته غیر معین است یعنی هر وقت که شرایط برای نمو مساعد با شد نمو میکند. برگ بصورت متناوب ویا مار پیچ بالای تمام بند ها به وجود امد ه که بزرگی ان مربوط نوع نبات پخته میباشد.

برگهای پخته بزرگ د ارای ساختمان های مویک مانند و 5-3 لبه می باشد برگ پخته د ارای د ومچه و ضمایم میباشد د ربرگ پخته برود گی ها وجود د ارد معمولا د رورایتی های که برود گی های ان عمیق نباشد الیاف ان کوتاه تر است وبرگ د ارای ستو ماتا بود ه که از ان تباد له گازات و کاربن د ای اکساید صورت میگیرد.

معمولا د ر قا عد ه برگ د و پند ک وجود د ارد که یکی ان به نام Anexilary bud و د یگر ان بنام

Extra anexilary bud یاد می کند. پند ک اصلی بنام True bud و پند ک جانبی به نام Lateral bud یاد مشود.

پند ک اصلی موقعیت مرکزی د اشته وباعث بوجود اورد ن شاخه های نموئی می گرد د . د ر نبات پخته د ونوعه شاخه ها به وجود می اید شاخه های نموئی بنام Vegetative branch یاد می شود که نمو ان بنام

Monopodial یاد می کند شاخه میوه ئی از پند ک جانبی که بالای شاخه هانموئی قرار د ارد بنام

Fruiting branch)) یاد می شود گل ومیوه را به وجود می آورد نمو شاخه میوئی را بنام sympodial یاد می کند

وبه شکل مار پیچ نمو نمود ه و د رشاخه گلی 7-6 گل نمو میکند. به هر اند ازه که تعد اد نباتات د رفی واحد زمین زیاد باشد به همان اند ازه تعد اد شاخه های فرعی و گل کم میشود.

غد وات پخته : د رنبات پخته معمولا د ونوع غد وات وجود د ارد که بنام غد وات د اخلی وخارجی یاد می شود

 

1. غد وات خارجی: یا شهد ی بنام Nectaries یاد می شود تعد اد ان چهار سیت یا چهار د سته می باشد که یک سیت ان د ر رگ برگها وسه سیت ان د رگل برگ ها قرار دارد و د رجلب حشرات رول عمد ه د ارد.
   
2. غد وات د اخلی: غد وات د اخلی که بنام غد وات Black gland یا Oil gland یاد شد ه این غد وات بشکل نقاط سیاه د رتمام قسمت های نبات پراگند ه می شود د ر صورتیکه این غد وات د رمجاورت نورافتاب قرار گیرد حجرات ان تولید ماد ه Anthocynin می نماید و د رصورتیکه این غد وات د رمقابل یا مجاورت روشنائی افتاب قرار ند اشته تولید ماد ه زهری Gossypal را می نماید این ماد ه برای حیوانات غیر نشخوار کنند ه غیر زهری میباشد اماورایتی ها وجود د ارد که تولید این ماد ه رانمی نماید همچنان توسط حرارت و بعضی مواد کیمیاوی میتوانم این ماد ه از بین بروم.
   

[masi eng 47,044]

خصوصیات گل ومیوه پخته د رپخته معمولا گل از یک ساختمان مد ور که ا ز حجرات جنسی تشکیل می شود به وجود می اید د رگل اولین ساختان بشکل پند ک یا به شکل Squar تشکیل ود رقسمت قاعد ه سه ساختمان برگ مانند به وجود می اید ازوقت جوانه زد ن الی انکشاف پند ک تقریبآ (60-50) روز د ربر می گیرد و بعد ازان (30-12) روز د ربر میگیرد تا گل باز شود که بشکل متناوب د رهرشاخه بوجود می اید تعد اد ان مربوط به رطوبت، حاصلخیزی خاک، طول فصل نموئی ، ورایتی ها، حرارت ، اب و هوا میباشد. بعد ازبازشد ن گلها 18 روز د یگر را د ربرمیگیرد تا الیاف ها به جسامت خود برسد و د ر 25 روزد یگرضخیم میگرد د.

الیاف: الیاف عبارت ازنموی یک حجروی از حجرات Epidermis پوست تخم (چگت) می باشد.

[masi eng 47,044]

انواع زراعتی پخته

 

1. Gossypium hirsutum: نوع اصلاح شده تجارتی بود ه منشه امریکائی د اشته 52عد د کروموزم دارد و د ارای خصوصیات ذیل میباشد.
   

این نوع پخته بنام پخته الیاف کوتاه Short staple یاد گرد ید ه طول الیاف انcm 3.12-1.87 سانتی متر

ویا اضافه تر از ان رسید ه و د رشتی متوسط را د ارامیباشد.رنگ گل ابتد ائی سفید کریمی بود ه وبعد ا به شیرچائی

و سرخ مبد ل میگرد د. کوکله یا غوزه (Boll ) دارای 5-3 جوف یا پله بود ه ود رهرپله 11-5 د انه تخم یافت می گرد د .الیاف Lint به صورت مستحکم د رتخم قرارگرفته است تعد اد کروموزم ها د راین نوع به 52 عد د رسید ه که 26 عد د ان بزرگ و 26 عد د ان خورد بوده . برگهای 5-3 لبه بود ه وبه ند رت باریک د راز روخ وبید ون برود گی به نظر می رسده.

 

1. Gossypium barbadense: این نوع هم اصلاح شد ه وزراعتی بود ه منشه امریکائی د اشته و اوصاف ذ یل را د ارامیباشد.
   

این نوع پخته الیاف طویل د اشته وبنام Long staple یاد می کند طول الیاف ان 5-3 سانتی متر ویازیاد تررسید ه الیاف این نوع پخته نفیس ومستحکم میباشد الیاف ان به اسانی از پنبه د انه یا چوگت جد امی شود. رنگ گل زرد و

د رقاعد ه گلبرگ ها نقطه ارغوانی رنگ به نظر می رسد کوکله یا غوزه ان سه پله میباشد تعداد کروموزم ها 52

عد د که 26 عد دان بزرگ و 26 عد د ان خورد میباشد. برگهای ان 5-3 لبه د راز روخ ونوک د ار به نظر میرسد.

 

 

1. Gossypium tomentosum : این نوع چند ان اهمیت تجارتی ند اشته وموجود یت ان تنها د ر جزایر هوائی محد ود است منشه امریکائی د اشته و د ارای اوصاف ذ یل میباشد.
   

قد نبات به بلند ی 1.5-1 متر میرسد وتمام قسمت های نبات توسط مویک ها پوشید ه شود ه الیاف ان خیل کوتا بود ه وطول ان به cm 1 میرسد الیاف بالای تخم به صورت مستحکم قرار گرفته وبه زود ی جد ا نمی گرد د. تعد ا د کروموزم ان 52 عد د بود ه که 26 ان بزرگ و 26 ان خورد میباشد.برگ این نوع پخته سه لبه بود ه وبرود گی های ان چند ان عمیق نمی باشد.

 

1. Gossypium herbaceum : این نوع اسیائی بود ه د ارای 26 عد د کروموزم میباشد الیاف ان کوتاه ود رشت میباشد طول ان از cm1.25- 2.5 به سانتی مترمیرسد برگهای ان 3-7 لبه میباشد و شاخه های جوان ان قسمآ مویک د ار میباشد غوزه ان 4-3 پله بود ه وقتیکه اماد ه چید ن می شود کاملآ باز نمی گرد د د رهرپله ان تعد اد تخم ها از 11 د انه زیاد نمی باشد.
   
2. Gossypium arboreum: این نوع مانند نوع بالا منبع اسیائی د اشته الیاف ان کوتاه ود رشت میباشد طول الیاف ان از 2cm– 1.25 سانتی متر میرسد برگهای ان 7-5 لبه بود ه کوکله ها د راز روخ و د ارای سه الی چهار پله میباشد و د روقت جمع آوری کاملا باز نمی گرد د د رهرپله ان 17-6 د انه تخم یافت می شود.
   

[masi eng 47,044]

توافق پخته

پخته نبات است که د رمحیط گرم توافق د اشته ود رمناطق که اوسط د رجه حرارت ان از روز 16+ کمتر باشد این نبات د ران جاه توافق کرد ه نمی تواند د رجه حرارت برای جوانه زد ن 16 د رجه و برای نمو 34 د رجه مناسب است د ربهار که د رجه حرارت 16 د رجه با شد کشت می شود برای جوانه زد ن ونموی جوانه ها حرارت اصغری 16 د رجه سانتی گرد مناسب 34 د رجه و اعظمی 39 د رجه میباشد .

گل کردن وروشد سریع نبات پخته زمان به ملاحظه میرسد که د رجه حرارت بین 36c- 33 برسد.

یخ زد گی د رفصل خزان و تبخیر زیاد اب د ر وقت گل کرد ن سبب پائین امد ن حاصل میگرد د همچنان اگر ابیاری به تعویق بی افتد نمو نبات مساویانه نبود ه و الیاف محکم بار نمی اورد د روقت رسید ن پخته موسم خشک نمو علفی نبات را متوقف میسازد باد های شد ید باعث ریختن غوزه های بازگرد ید ه وجنسیت پخته را پائین می آورد شربیط مناسب اقلیمی د ر تولید بهتر پخته چنین میتوان خلاصه نمود.

 

1. بها رنسبتآ گرم توأم با باران های وقفه ئی .
   
2. تابستان گرم ورطویت کافی .
   
3. خزان خشک و د وام د ار.
   

[masi eng 47,044]

خاک Soil : اگر چه نبا ت پخته خاصیت و توافق نمو را در بسیاری از خاک ها دارد و لی نتیجه بهتر در خاک های بد ست میاید که از مخلوط کلی وsandy loam و خاک های سیلابی یا Alluvial منا سب است خاکهای که مقد ار مناسب مواد عضوی را د اشته ود ارای مقد ار کافی نایتروجن ، پتاشیم ، فاسفورس، وغیره عناصر ضروری را داشته باشد د ر ان زرع نبات پخته ترجیع د اد ه می شود.

PH: مناسب خاک برای نبات پخته از 5.2 الی 6.5 میباشد اما نبات به صورت مؤفقانه د رخاکهای کهPH ان 8.5 باشد نمو کرد ه میتواند خاکهای که مقد ار تیزابیت وقلویت ان زیاد باشد برای زرعه پخته مناسب نمی باشد.

 

ورایتی های پخته:

جون تولید اقتصادی مستقیمآ با ورایتی ها تعلق د ارد بناء قبل از ترویج و توسعه یک ورایتی د رمنطقه نکات ذ یل د ر انتخاب ان د رنظر گرفته میشود.

 

1. زود رس ویا د یرس نظربه منطقه .
   
2. حاصل اعظمی.
   
3. رسید ن نبات به شکل مساویانه.
   
4. سهولت د رچید ن یا جمع آوری.
   

ورایتی های پخته که د رافغانستان مروج است قرارذ یل است.

 

1. Acala-1517-C: این ورایتی د رولایت تخار، کند ز، بغلان کشت گرد ید ه وحاصل مطلوب بد ست د اد ه است.
   
2. Acala-42-4A: زرع این ورایتی د ر ولایت بلخ، جوزجان، فاریاب، سمنگان و هلمند عمومیت د اشته و از نظر جنسیت وحاصل باAcala-1517-C) ) کد ام تفاوت ند ارد.
   
3. Acala-108-F: این ورایتی د رولایت هرات، باد عیس وقسمت از هلمند زرع شد ه و نسبتا مقاومت ان د ر برابرباد وطوفان د ر ولایت هرات نتجه بهتر د اد ه است.
   
4. Acala-42-27-C: این ورایتی خاصتا د ر ولایت پروان وباد غیس عمومیت د اشته و نظربه سایر ورایتی های پخته زود رس میباشد. د ر وقت های آخری ورایتی ( 1517 ) خصوصیت حاصل د هی ان پائین امد ه د رعوض ان ورایتی های ذ یل سفارش شد ه.
   
5. Acala-1517-V: این ورایتی د رمقابل مرض سرخی (Verticillium wilt (مقاومت د ارد.
   
6. Acala-1517-AA: این ورایتی الیاف بهتر د اشته برای پخته شد ن به موسم متوسط ضرورت د ارد. ود رمقابل ( Verticillium wilt)) مقاومت د ارد. د ولت د رپهلوی سایر پروگرام های با مثمر د رنظر د ارد تا سطح تواید ی پخته را بالا برد ه وزیاد شد ن ساحه بذ رو بهتر شد ن جنسیت پخته که یک قلم عمد ه
   

صاد یراتی راتشکیل مید هد تخم های ورایتی های جد ید وتصد یق شد ن را وارد نماید.

[masi eng 47,044]

عملیات زراعتی

1. اماد ه کرد ن زمین:

ترتیب اما د ه ساختن زمین برای کشت پخته شبا هت به جواری د ارد مرحله اول اماد ه کرد ن زمین د ورکرد ن بقا یای نباتات فصل قبلی مانند جواری، باجره یا پخته وچپه ساختن زمین تشکیل مید هد خاک به صورت مید ه دراورد ه می شود قبل ا ز کشت زمین ابیاری گرد ید ه و3-2 مرتبه قلبه میگرد د تا د رخاک نفود جریان هوا موثر شد ه کلخ های کلان کا ملا مید ه میشود بعد از قلبه اخری زمین ما له شد ه وجویه کشی صورت میگیرد.

فا صله بین د و جویه ها برای ورایتی ها مختلف است به صورت عموم 80-100cm) ) د رنظر گرفته می شود بعد ازجویه کشی زمین ابیاری گرد ید ه کیاهان هرزه با ید ازبین برد ه شود. کشت پخته د ر کتا ر نتجه بهتر د اد ه است د رکشت کتا ری بوجود امد ن قشرسخت Crust)) کمتر بود ه که این ترتیب تعداد بشتر تخم ها جوانه زد ه واز سرپت شد ن مما نعت می گرد د.

بذ ر پخته ومقدارتخمریز

قبل از بذ ر تخم با ماد ه کیمیای ما نند Ceresan معامله گرد د تا د ر مقابل امراض وحشرات محفوظ بماند مقد ار 21kg Ceresan د ر7kg تخم پخته عاری از Linter یا پت و تخم Linter د ار 42kg/7kg سریسان استعما ل میشود و تخم ضد عفونی شد ه وقتیکه زمین رطوبت کافی د اشته باشد د رخط اب کشت شد ه وعمق کشت نظر به نوع خاک،مقد ار رطوبت، حرارت خاک وغیره متفاوت است د رخاکهای لوم ریگی تخم به عمق 2.5cm گشت شد ه و در صورتیکه رطوبت کافی موجود باشد تا 5cm د ر نظر گرفته میشود د رخاکهای تقریبأ ریگی عمق کشت از

5-7cm تجویزمیگرد د همچنان د ر مناطق که نسبتأ خشک است عمق کشت 7.5cm د ر نظر گرفته میشود با در نظرد اشت عوامل محیطی 25 کیلوتخم برای یک هکتار زمین کافی بود ه وبه تعد اد 8-5 د انه تخم د ر هر چقرک کشت شد ه فاصله بین د و چقرک 25cm د ر نظرگرفته شد ه د رصورت که کشت توسط د ست صورت میگیرد مقد ار 50kg د رفی هکتار تخم پخته سفارش است.

[masi eng 47,044]

وقت بذ ر

وقت بذ رنظر به منقطه فرق د اشته وبعد از سپری شد ن اخری یخ بندی زمستانی پخته عملی میگرد د بهترین وقت کشت پخته زمان است که د ر عمق 10 سانتی متر خاک 16C حرارت موجود باشد. وقت مناسب بذ ر پخته د ر ولایات مختلف کشور قرار ذ یل است.

بغلان از 20 حمل الی 20 ثور.

کند ز از 25 حمل الی 25 ثور.

تخار از اول ثور الی اخر ثور.

سمنگان 25 حمل الی 25 ثور.

بلخ 20 حمل الی 20 ثور.

جوزجان 20 حمل الی 25 ثور

فاریاب 25 حمل الی 30 ثور.

هرات اول حمل الی اخر حمل.

باد غیس 5 حمل الی 21 حمل.

هلمند 25 حمل الی 21 ثور.

کند هار 25 حمل الی 21 ثور.

فراه 25 حمل الی 21 ثور.

نوت: در صورتیکه هوا منطقه مساعد با شد کشت پخته قبل ازتقسیم اوقات بالائی صورت گرفته میتواند د رکشت پخته میتواند از ماشین ها استفاد ه کرد ه که د ربذ رجواری به کار میرود ماشین های کشت پخته چهار قطاری ، شش قطاری وهشت قطاری بود ه وبعضا توأم پا شا نید ن تخم و چندین عملیه د یگر مانند خشاوه ، نرم کرد ن زمین ، تطبیق کود کیمیاوی ، گیاه کش قبلأ جوانه زدن وتطبیق کود کیمیاوی را انجام میکند.

استعما ل کود:

تطبیق کود د ر مزرعه پخته به طریقه ذ یل عملی میگرد د.

* پاشکی قبل ازقلبه.

* پاشکی د روقت بذ ر.

* استعما ل کود د رپهلوی نبات قبل از مرحله تشکیل پند ک.

خا طر نشان میگرد د مقد ار اعظمی کود بین مرحله پند ک وتشکیل کوکله توسط نبات از زمین گرفته میشود.

تجارب نشان میدهد که تطبیق کود د ر عمق 5-8 cm به اطراف تخم و5-8cm پاینتر از تخم نتجه بهتر د ا ده است

مقد ار کود قابل تطبیق د رشرایط افغانستان د ر پخته نظربه هد ایت شرکت کود کیمیاوی 25kg یوریاو 14kg د ای امونیم فاسفیت د ر فی جریب قابل سفارش میباشد تمام د ای امونیم فاسفیت د ر موقع کشت 10cm پائین تر از تخم د ر جری استعمال میگرد د نصف یوریا د ر موقع یکه کرد ن ونصف ویگر ان د ر وقت گل اولی استعما ل گرد ید ه و فوراً آبیاری گرد د.

[masi eng 47,044]

آبیاری

د رافغانستان ابیاری پخته به وقفه های ذ یل عملی وسفارش میگرد د.

ابیاری اول یک هفته بعد از کشت.

ابیاری دوم 12-10 روز بعد از ابیاری اول.

ابیاری سوم با د ر نظر د اشت خاصیت خاک وضع اقلیمی 15-12 روز به وقفه د رنظرگرفته میشود.

ابیاری چهارم یک ماه قبل از ختم موسم ابیاری قطع می گرد د تا موقع به پخته شد ن کوکله های بشتر شد ه بتواند.

د ر اخر موسم تطبیق مقد ار زیاد اب پخته شد ن یا رسید ن پخته را به تعویق می اند ازد.

[masi eng 47,044]

خشاوه وطاقه کاری مقصد ازخشاوه وطاقه کاری د رمزرعه پخته عمد تآً ازبین برد ن گیاه هرزه نرم کرد ن خاک که جریان هوا د ران به اسانی صورت می پذ یرد وهمچنان اب باران که د ران منطقه صورت میگیرد بشکل خوب د ر زمین جذ ب شد ه

و د رجذ ب مواد غذ ائی برای نبات مساعد ت می نما ید د رماه اول بهترین وسیله برای نرم کرد ن قشر سخت زمین وازبین برد ن گیاه هرزه استعمال ماشین های خیشاوه کن ( کلتیواتر)میباشد معمولاً استفاد ه از این وسیله وقت مفید میباشد که گیاه هرزه شروع به جوانه زد ن نمود ه باشد.

برای اینکه قطار کشت پخته فهمید ه شد ه بتواند لازم است وسیله بعد از بر امد ن تعد اد کا فی جوانه ها ی پخته به کار برد ه طاقه کاری پخته وقت صورت می پذ یرد که نبات به بلند ی 20-15 سانتی متر ر سید ه و از جمله جوانه های یک الی د و بته قوی وسالیم گذ اشته شود ومتباقی د ور می گرد د.

د ر وسط فصل نموی نرم کرد ن خاک و د ور کرد ن گیاه هرزه از خشاوه سطحی کار گرفته میشود. کنترول گیاه هرزه د ر مزرعه پخته با تطبیق مواد کیمیاوی Herbicide) ) امکان پذ یر است . اگرعملیات عمد ه زراعتی د ر کشت پخته عملی گرد د ضرورت به استعمال گیاه کش ها پید ا نمی کند د ر صورتیکه سفارش شد ه باشد باید گیاه کش ها استعمال گرد د اد ویه های که قبل از کشت د رمزرعه پخته استعمال می شود CIPC است این گیاه کش

را قبل از ابیاری د رمزرعه پخته باید استعمال گرد د.و IPC و CIPC د رکنترول گیاه یک ساله که برگ پهن ند ارد مؤ ثر است. گیاه کش های که بعد از جوانه زد ن استعمال می شود Diuron د ایوران، Karmex کارمیکس،

Monuran ، Telvar استعمال گرد د این گیاه کش ها د ر کنترول گیاهان یکساله پهن برگ خیل مؤثرواقع گرد ید ه است.

د رشراط افغانستان خشاوه وکتمن کاری اقلا سه مرتبه د رپخته یه ترتیب ذ یل سفارش می کرد د.

خشاوه اول سه هفته بعد از کشت زمانیکه نبات د رمرحله چهار برگی باشد د راین مرحله د رولایات شمال کشور

مرحله اول کود یوریا استعمال می شود.

خشاوه وکتمن کاری د وم یک ماه بعد از خشاوه اولی .

خشاوه سوم ویا خشاوه های بعد ی وقت عملی میگرد د که د رمزرعه گیاه هرزه نموکرد ه باشدو معمولا خشاوه بعد ی د رآبیاری صورت می پذ یرد.

[masi eng 47,044]

تناوب زراعتیCrop rotation) )

تناوب زراعتی در کشت نبات پخته سبب بالا امد ن حاصل میگرد د وحاصلخیزی خاک زمین با لا می برد.

سال اول رشقه ،جواری یا جود ر بعد از ان پخته.

سال د وم تنها رشقه سال سوم باز رشقه سال چهارم باز پخته.

د ر تناوب د یگر سال اول پخته سال د وم نباتات لگیومی، نخود، لوبیا، سائبین، سال سوم جواری و د رزمستان همین سال نباتات لکیومی مانند مشنگ کشت می کند سال چهارم پخته کشت می شود.

[masi eng 47,044]

چید ن یا جمع آوری پخته جمع آوری پخته زمان شروع می شود که 60% کوکله ها Bolls باز شده با شد پخته های جمع آوری شد ه را د راین د وره بنام چینی اول می نامند بعد از چید ن تعد اد د یگر کوکله ها باز شد ه که چید ن پخته د ر ان بنام چین د وم گفته می شود. وچین سوم از کوکله های باقی ماند ه مزرعه بد ست می اید.

چید ن پخته بهتر است بعد از باز شد ن یا سفید شد ن کوکله ها صورت گیرد. نفر که پخته جمع آوری می کند بنام چینک چی یاد می شود . یک چینک چی ماهر با تجربه یک عد ل پخته را د ر مد ت 60-40 ساعت چید ه د رحالیکه یک عد ل پخته توسط ماشین پخته چینی د ر 40-20 د قیقه جمع آوری می شود.

[masi eng 47,044]

منبع:

كشاورزي جوان