متاپلازي چيست؟

[masi eng 47,044]

سلول ها در پاسخ به تغییرات محیط اطرافشان می توانند خود را تغییر دهند. متاپلازی یکی از این پاسخ ها است. متاپلازي يك تغيير قابل برگشت است كه در آن يك نوع سلول بالغ با نوع ديگري سلول بالغ جايگزين مي گردد. اين تغيير نیز یک فرايند سازگاري سلولي است كه در آن يك نوع سلول كه نسبت به يك استرس خاص حساس است با نوع ديگري كه بهتر مي تواند شرايط نامناسب محيطي را تحمل كند جايگزين مي گردد. تصور مي شود كه اين امر ناشي از تغيير سلول هاي قبلي نيست. بلكه به علت برنامه ريزي مجدد ژنتيكي در سلول های بنيادي روي مي دهد. شايع ترين نوع متاپلازي را مي توان به صورت تغيير بافت تنفسي در سيگاري هاي حرفه اي ديد. از مثال هاي ديگر متاپلازي در مسيرهاي مجاري پانكراس و به طوركلي جاهايي كه مي تواند سنگ تشكيل شود مي توان نام برد. كمبود ويتامين a نيز مي تواند باعث متاپلازي در بافت تنفسي شود.

در مورد تغيير بافت تنفسي، اگرچه سلول هاي مقاوم تر جايگزين مي شوند و بهتر مي توانند در شرايط جديد زندگي كنند، اما عملكردهاي دفاعي مهم از جمله ترشح موكوس و عمل پاكسازي ذرات به وسیله مژه ها از بين مي رود و بنابراين اين تغييرات اگر پايدار بمانند ممكن است باعث تغييرات سرطاني شوند. به عنوان مثال يكي از شايع ترين سرطان هاي ريه در افرادي رخ مي دهد كه بافت ريه آنها دچار متاپلازي شده است و پوشش آن تغيير كرده است، در حالي كه در ريه افراد عادي چنين پوششي وجود ندارد و اين نوع سرطان رخ نمي دهد.

منابع:

-آسیب شناسی پایه (عمومی) رابینز، سال 2007، ویرایش هشتم- کومار، عباس، فوستو، میچل- زیر نظر دکتر مسلم بهادری/ مترجمین: دکتر علی رضا فتح اللهی- دکتر خسرو سبحانیان- دکتر مسعود خدایی- انتشارات ارجمند.

-با سپاس از دکتر میرافشاریه، استاد آسیب شناسی (پاتولوژی) دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی