حشره شناسی جنایی چیست؟

[Mahdi Eng 22940]

● تاریخچه

تاریخچه حشره شناسی جنایی به قرن سیزدهم (۱۲۳۵میلادی) باز می‌گردد هنگامیکه سونگ تزو که یک بازرس جنایی چینی بود، در یک نوشته به کاربرد حشرات در پی بردن به راز یک جنایت اشاره کرد که شاید این اولین منبع حقیقی باشد که از کاربرد حشرات در کشف جنایت نامبرده است.

امروزه این شاخه از علم به کمک دسته بزرگی از بندپایان توانسته تا بسیاری از معماهای قتل و جنایات را تشخیص داده و از آن پرده بردارد. حشره شناسی قانونی (Forensic Entomology) شاخه ای از علم جرم شناسی و پزشکی قانونی است که ازحشرات استفاده می کند تا زمان مرگ (PMI=Post Mortem Interval )، جابجایی جسد، مرگ ناشی از مسمومیت و موضوعات پیرامون آنها را مشخص گرداند. Forensic به معنای قانونی و یا دادگاهی است که بیشتر به قانونی استعمال می گردد، Entomology نیز از دو واژه Entomo به معنای حشره و Logy به معنای شناختن و یا دانش است و در مجموع Entomology به معنای دانش حشرات و یا حشره‌شناسی است که روش جالب و نوینی در تحقیقات جنایی محسوب می‌گردد که البته تأثیرات انسانی و محیطی را نیز در این زمینه نباید از چشم دور داشت. حشرات در این علم از منابع و ذخایر غذایی موجود در صحنه جنایت که همان لاشه ها و اجساد هستند بهره می‌برند و یک حشره شناس قانونی از این مدارک زنده و غیر زنده مثل تخم، لارو، شفیره و حشره بالغ در تشخیص زمان مرگ استفاده می‌کند .

بر طبق دسته بندی که هنوز نیز موجود است، استیونسون و لرد(۱۹۸۶م.) حشره شناسی قانونی را به سه بخش تقسیم کرده اند:

1-حشره شناسی قانونی شهریUrban Forensic E.

شامل دعاوی قضائی و مدنی در مسائل ناشی از حضور بندپایان در اماکن مسکونی، باغها و خانه‌ها به عنوان آفت است. دادخواستهای مربوط به سوء استفاده از سموم آفت کش نیز در این مقوله جای می گیرد .

2-حشره شناسی قانونی محصولات انباری Stored Products Forensic Entomology

این شاخه به بررسی چگونگی آلوده شدن محصولات تجاری با حشرات می‌پردازد؛ مثلا دادخواستهای مربوط به وجود مگس در سس گوجه فرنگی در این شاخه مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.

3-حشره شناسی پزشکی قانونی Medicolegal Forensic Entomology

این شاخه وجود بندپایان را در رابطه با وقایع خشونت باری مثل قتل، تجاوز و خودکشی بررسی می‌نماید و نیز به صدمات حاصل از تنبیهات بدنی و نقل و انتقالات قاچاق می‌پردازد و می‌توان آنرا بدین لحاظ حشره شناسی پزشکی جنایی نامید.

کاربردهای متفاوت این علم شامل تشخیص زمان مرگ، جابجایی‌های جسد از یک نقطه به نقطه دیگر، تشخیص مسمومیت در جسد در صورت وجود، اهمال در نگهداری از کودکان و سالخوردگان و غیره می‌شود. دلایلی وجود دارد که روشن می‌کند والدین به طور عمد از نیش زدن زنبورها به فرزاندانشان برای تنبیه آنها استفاده می‌کنند. علاوه براین مدارک حشره‌شناسی در اثبات اهمال و کمبود دقت کافی در مراقبت از سالخوردگان در بنیادهای خصوصی و دولتی خیریه نقش دارد. نیز حشرات امکان معتبری را جهت یافتن دلایل شمار زیادی از تصادفات رانندگی که علت وقوع آنها آشکار نیست فراهم می‌آورند. . به طور مشابه در برخی از حواد ث رانندگی نیز ردپای حشرات مشاهده می شود . در صورت ورود یک حشره سمی از پنجره و گزیده شدن شخص راننده وقوع چنین حوادثی بسیار محتمل خواهد بود . علاوه بر تصادفات اتومبیل، حشرات علل حوادث ناخوانده هواپیماها بواسطه انسداد وسائل ضروری و خطوط سوخت در موتور آنها به شمار میروند. در یک مورد ویژه ، علت سقوط یک هواپیما زنبورهایی بوده اند که در درون یکی از موتور های آن لانه کرده و موجب انسداد شیر های جذب هوای آن شده بودند .حشره شناس قانونی با بررسی بقایای تکه تکه شده حشراتی که در شیشه جلوی اتومبیل و یا رادیاتور اتومبیل‌ها تجمع یافته و باعث اتفاقات ناگوار شده اند، می‌توانند مدارک و دلایلی برای این حوادث تهیه کرده و نشان دهند که مثلا این اتومبیل در چه نواحی و مکانهایی بوده است( با توجه به اینکه در شرایط مختلف آب و هوایی حشرات مختلفی نیز موجود هستند)، نیز حشرات بر روی آنالیز خونهای ریخته شده در صحنه جنایت مؤثر هستند .

 

این شاخه از حشره شناسی به طور مثال برای کمک به تحقیقات در مورد اینکه آیا یک محموله از مواد غذایی در کشور میزبان به انواع حشرات آفت آلوده شده و یا اینکه در مراحل بعدی و در طول زمان نگهداری آلوده شده است ، مورد استفاده قرار داده می شود . در اغلب موارد و در بسیاری از این تحقیقات ، سود و زیان های مالی بسیار هنگفتی در میان می باشند .

حرکت های و تحرکات یک فرد مظنون ، با استفاده از تحلیل و بررسی حشراتی که بر روی برخی اشیا خاص یافت می شوند ،قابل تحلیل و بررسی خواهد بود . به طور مثال با استفاده از حشراتی که در میان قسمت های مختلف یک اتومبیل یافت می شوند می توان تعیین نمود که فرد مظنون از چه نواحی گذر کرده است و به طور خاص این نکته زمانی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می گرد که فرد از میان نواحی گذر کرده باشد که یک جسد نیز در آن یافت شده است و وجود این حشرات شرایطی را در مقابل فرد قرار می دهد که دیگر راه گریزی از آن نمی توان جستجو نمود . وجود حشراتی که تنها در برخی از مناطق خاص آفریقای جنوبی یافت گردیده می شوند ، . در یک تحقیقات هدفمند ، امکان شناسایی مناطق تولیدی را به وجود می آورند . محصولاتی مثل کانابیش به طور کلی با حشرات و به خصوص سوسک ها مورد هجوم واقع می شوند و به همین دلیل وجود سوسک ها منطقه ویژه تولید این محصولات را در یک رشته تحقیقات هدفمند عیان می سازد .

حشرات در مواردی همچون شوک های ناگهانی و یا واکنش های آلرژیک به نیش و یا گزیدگی های سمی نیز دخیل می باشند .حشره شناسی پزشکی جنایی ، به استفاده از حشرات برای توضیح علت مرگ در مرگ های غیر طبیعی گفته می شود . بدن انسان نیز همانند بسیاری از جانداران دیگر دستخوش مراحل مختلف تجزیه قرار می گیرد . این یک فرایند تدریجی می باشد که وجود مراحل خاص به طور آشکار در آن نمایان بمی باشد و تعداد این مراحل با استفاده از لارو های حشرات و زمانی از سال که جسد در آن یافت می شود ، قابل تعیین خواهد بود . جسد در مرحله تازه تا زمانی باقی می ماند که عمل باد کردن به وسیله باکتری های بی هوازی آغاز نشده باشد . این مسئله به شرایطی که یک جسد در آن یافت می شود نیز بستگی خو.اهد داشت .

به طور کلی مرحله متورم شدن جسد 48 ساعت بعد از مرگ آغاز می گردد . اتولیز و یا تجزیه سلول ها در این مرحله قراردارد و مرحله فساد زمانی آغاز می شود که باکتری های هوازی آغاز به کار می نمایند . و این مرحله نیز به زمان های آغازین ، زمان های میانه و و یا زمان های پیشرفته دسته بندی می شود . مگس ها در درون زخم ها و جراحت های باز جسد تخم گذاری کرده و در شرایط مطلوب به رشد و نمو در درون آن می پردازند . ماگوت ها از گوشت جسد تغذیه نموده و یاکتری ها را در تمام طول آن پراکنده می سازند . بعد از آنکه مقدار زیادی از گوشت جسد مصرف گردیده شد ، مراحل خشکی جسد آغازمی شود . در میان بسیاری از بخش های خشک شده و در میان پوست و گوشت و تاندون های خشک شده ، انواع مختلفی از سوسک ها و کنه ها یافت گردیده می شوند . به طور کلی فرایند فساد یک جسد به محیط و شرایط محیطی آن بستگی داشته و در صورت عدم وجود برخی از حشرات خاص ، این فرایند به وجود نخواهد آمد . در هر مرحله از تجزیه اجساد حشرات خاصی دخیل می باشند و مراحل کار با مگس ها آغاز شده و به وسیله سوسک ها و کنه ها ادامه می یابد . مگس های ریز ، اولین حشراتی هستند که بر روی یک جسد نمایان شده و در آن به تخم ریزی می پردازند . در مرحله بعد مگس های خانگی و مگس های گوشتخوار نمایان می شوند . مگس های گوشتخوار به طور مستقیم لارو های خود را در درون جسد قرار داده . مراحل باز شدن تخم ها را در درون بدن خود انجام می دهند . .

در نهایت سوسک ها وارد صحنه می شوند و این درست جایی است که ماگوت ها به تغذیه از جسد اقدام نموده اند . Dermistedea سوسک هایی می باشند که به تغذیه از مواد خشک شده پرداخته و به کمک کنه ها بقایای جسد را از بین می برند . ماگوت ها در مراحل اولیه زندگی خود شرایط کاملا متفاوت با زمان بلوغ را سپری می کنند . حشرات بالغ آنها بر روی یک ناقل تخم گذاری می کنند و ماگوت ها در این محیط به وجود آورده می شوند . این ماگوت ها تا رشد کامل سه مرحله را سپری می کنند و در هر مرحله برای رشد و نمو به عذای کافی نیاز دارند . برخی از مگس ها بعد از گذشت 30 دقیقه از زمان آغاز زندگی خود قادر به پرواز می باشند و سیکل زندگی آنها در همین زمان کوتاه چرخه خود را کامل می کند . آگاهی از شیوه های تجزیه یک جسد به طور کلی با کمک حشرات امکان پذیر بوده و با استفاده از حشرات یافت شده بر روی یک جسد فصل و زمان مرگ آنرا می توان تعیین نمود .

 

 

 

 

منبع :pnuha