زرنباد

[masi eng 47,044]

زرنباد

در كتب سنتى با نامهاى عربى«زرنباد»،«زرنبا»و«عرق الكافور»آمده است.

ساقهء زیرزمینى گیاهى است كه به فرانسوى‌ tebmureZ گفته مى‌شود.گیاهى است ازخانوادهء زنجبیل‌ eaecarebigniZ ،نام علمى آن‌ .mS(.L)tebmurez rebigniZ مى‌باشد.

توضیح:در مدارك علمى طب گیاهى هند نام علمى گیاه را tebmurez rebigniZ .mS xe.csoR مى‌نویسند.

در شرفنامهء منیرى آمده است كه زرنباد ریشهء گیاهى است كه به هندى كچور نامند.

در صورتى كه در اسناد علمى هند نام كچورى را براى زدوار با نام علمى‌ .csoR airaodez amucruC ذكر مى‌كنند.

این اختلاط بین زرنباد و زدوار در اغلب مدارك لغتنامه‌هاى فارسى وجود دارد،در صورتى كه این دو گیاه مختلف هستند و براى زدوار نیز شرح مفصلى در جلد پنجم‌این كتاب مندرج است كه پس از انتشار ملاحظه مى‌شود.

 

مشخصات‌

زرنباد بیخ گیاهى است كمى معطر.سطح خارجى آن غبارى و تیره و مغز آن مایل‌به زردى و طعم آن تند و كمى تلخ است.انواعى كه بوى آن ضعیف و كمى شیرین‌باشد،نوع نامرغوب آن مى‌باشد.به‌طور كلى از نظر تجارتى دو نوع است،نوعى از آن‌كمى از قطعات زنجبیل بزرگتر و تندتر و بوى آن شبیه بوى زنجبیل و از آن كمى بوى‌كافور متصاعد مى‌شود.

 

این نوع را پس از خارج نمودن از زمین تمیز نموده،جوش داده و خشك‌مى‌نمایند.نوع دیگر ضخیم و بلندتر است و پس از بیرون آوردن از زمین آن را تمیزكرده و جوش مى‌دهند سپس آن را ورق ورق كرده خشك مى‌نمایند كه زودترخشك شود.گیاه آن داراى برگهاى بلند غلاف‌وار به طول حدود یك متر و به عرض‌ ١٢ - ١٠  سانتى‌متر شبیه برگ زردچوبه و از برگ زنجبیل بزرگتر است.گلهاى آن به‌رنگ زرد و مجتمع به صورت سنبله است.وطن این گیاه هندوستان و چین مى‌باشد ونیروى دارویى ریشهء آن تا سه سال باقى مى‌ماند.

 

تركیبات شیمیایى‌

 

از نظر تركیبات شیمیایى در بیخ زرنباد (tebmurez.Z) اسانس روغنى فرّار وجوددارد.از ساقهء زیرزمینى آن مادهء زرومبون‌ ١ جدا شده است.مادهء زرومبون كه یك‌مونوسیكلیك سسكى‌ترپن‌كتون‌ ٢ است در محیط (ortiv ni) رشد باكترى‌هاى‌مایكروكوكوس پیوجینس واریته‌اورئوس‌ ٣ و همچنین مایكوباكتریوم توبركولوزیس‌ ۴ را متوقف مى‌كند.یعنى نوعى آنتى‌بیوتیك است.

 

خواص-كاربرد

 

در هند زرنباد در تمام موارد از نظر خواص جانشین زنجبیل است.در هندوچین‌زرنباد را در الكل خیسانده و به عنوان مقوى و محرك و تصفیه‌كنندهء خون وخون‌ساز مصرف مى‌كنند و به علاوه تا دو هفته پس از زایمان براى رفع ضعف وسرگیجه استعمال مى‌شود و له‌شده و كوبیدهء آن را براى رفع تشنج بر سر بچه‌هامى‌اندازند.اگر ضماد له‌شدهء آن را روى شكم بچه بیندازند براى رفع تب مفید است‌[مى‌نات‌].در فیلیپین از جوشاندهء آن در استعمال داخلى براى معالجهء آسم مى‌خورندو در استعمال خارجى جوشاندهء غلیظ آن را مانند روغن مالیدنى در مواضع‌روماتیسمى براى تسكین درد روماتیسم مى‌مالند[كوئى‌زمبینگ‌].در گینهء جدید این‌گیاه نقش مهمى در تمام مراسم و تشریفات مذهبى مردان دارد و زنان را عقیم مى‌كند[جیرارد & بارو].و اما طبق نظر حكماى طب سنتى زرنباد داراى طبیعتى گرم وخشك است و از نظر خواص معتقدند كه فرح‌آور و مقوى دل،دماغ،معده و براى‌افزایش نیروى جنسى مفید است.تریاق زهر جانوران سمى است و قى را بند مى‌آوردو مدر است و قاعده‌آور و مسهل سودا مى‌باشد و براى سرفهء سرد و بلغمى،خفقان،گاز و بادهاى رحم و شكم‌روش اطفال مفید مى‌باشد.خوردن آن براى تحریك‌جنسى و در دهان نگه داشتن آن براى درد دندان نافع است.

 

جویدن آن براى تسكین سرفهء سرد مزمن و رفع بوى سیر و پیاز از دهان مفیداست.ضماد تازهء آن براى تحلیل ورمهاى سرد و تسكین درد آن،مالیدن آن به موى‌سر براى جلوگیرى از ریزش مو نافع است.

 

براى قلب مضر است و از این نظر باید با بنفشه خورده شود.مقدار خوراك آن از ۴ - ٢  گرم است.

 

جانشین آن از جهت ایجاد فرح و نشاط،بوزیدان و درونج است و در مورد دفع‌زهرها و سموم هم‌وزن آن درونج و نصف وزن آن دانهء ترنج كوبیده و نصف وزن‌آن طرخشقوق مى‌باشد.

 

تمام انواع گیاهانى كه فوقا نام برده شد شرح آنها در جلدهاى مختلف این‌كتاب آمده است.

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام