موازنه و بحران آب در جهان

[masi eng 47,044]

موازنه و بحران آب در جهان ”همه ساله حدود 108000 کیلومتر مکعب بارش بر سطح کره خاک فرود می آید که حدود 60 درصد آن مستقیماً تبخیر شده و به جو بازمی گردد پس از کسرسیل ها و جریانهای طبیعی در نهایت ممکن است بین 9000 تا 14000 کیلومتر مکعب آب کنترل شود، در حال حاضر از این مقدار 3400 کیلومتر مکعب برای مصارف مختلف برداشت می گردد”. محدودیت منابع آب شیرین در بسیاری از کشورها به صورت یک معضل جدی درآمده است بطوریکه این محدودیت توانسته رشد این کشورها را تحت شعاع خود قرار دهد منطقه خاورمیانه از جمله مناطقی می باشد که به شدت با مشکل محدودیت منابع آب شیرین مواجه بوده و بسیاری از کارشناسان پیش بینی می کنند که در آینده درگیریهای فراوانی برسر تصاحب منابع آب شیرین منطقه خاورمیانه صورت خواهد گرفت همچنین گفته می شود که آب در آینده در این منطقه همچون نفت مورد معامله قرار خواهد گرفت. ”براساس مطالعات انجام شده توسط موسسه بین الملی مدیریت آب در سال 1950 تعداد 12 کشور با جمعیتی حدود 20 میلیون نفر با کمبود آب مواجه بوده اند این رقم در سال 1990 به 26 کشور با جمعیتی حدود 300 میلیون نفر رسیده و پیش بینی می شود در سال 2050 تعداد 65 کشور جهان با جمعیتی بالغ بر 7 میلیارد با کمبود آب مواجه شود همچنین این موسسه پیش بینی کمبود آب را برای 45 کشور جهان در سال 2025 مورد مطالعه و ارزیابی قرار داده است حاصل این مطالعه، منتـج به تقسیم بندی این کشورها در سه گروه (کمبود فیزیکی)،( کمبود اقتصادی) و (فاقد کمبود) شده است وضعیت هر یک از گروههای فوق الذکر به قرار زیر می باشد: گروه 1 کمبودفیزیکی شامل کشورهایی است که در سال 2025 با کمبود فیزیکی آب مواجه هستند این بدان معنا است که حتی بالا ترین راندمان و بهره وری ممکن در مصرف آب، برای تامین نیازهایشان آب کافی در اختیار نخواهند داشت حدود 25درصد مردم جهان از جمله ایران مشمول این گروه می باشند . گروه 2 کمبود اقتصادی این گروه شامل کشورهایی است که در سال 2025 با کمبود اقتصادی آب روبه رو خواهند شد این کشورها برای تأمین نیازهای خود در سال 2025 از آب کافی برخوردار هستند، اما ناگزیرند از طریق احداث سد و صرف هزینه های سنگین، تأمین آب خود را حداقل 25 درصد نسبت به سال 1995 افزایش دهند بسیاری از کشورهای این گروه دچار مشکل حاد مالی هستند و به همین واسطه در تأمین نیازهای آبی خود با تنگنا مواجه خواهند بود. گروه 3 فاقد کمبود فیزیکی آب این کشورها در حال حاضر کمبودی ندارند اما برای تأمین نیازهای سال 2025 به حدود 25 درصد آب بیشتر نیاز دارند.

ب: موازنه منابع و بحران آب در ایران به استـناد مطالعات طرح جامع آب کشور،منشاء اصلی منابع آب ایران را ریزشهای آسمانی بر پهنه جغرافیایی کشور تشکیل می دهد که سالانه بالغ بر 413 میلیارد مترمکعب برآورد می گردد. از این مقدار حدود 93 میلیارد متر مکعب به صورت جریانهای سطحی جاری شده، 25 میلیارد متر مکعب مستقیما به آبخوانهای آبرفتی نفوذ کرده و مابقی بصورت تبخیر و تعرق (از سطح زمین، جنگلها، مراتع، دیمزارها و غیره) از دسترس خارج می گردد. علاوه بر منابع آب حاصل از ریزشهای جوی سالانه حدود 12میلیارد مترمکعب آب به صورت جریانهای سطحی و از طریق رودخانه های مرزی وارد کشور می شود که با پیوستن آن به جریانهای سطحی، مجموع جریانات آب سطحی کشور به 105 میلیارد متر مکعب می رسد. با لحاظ کردن 25 میلیارد مترمکعب منابع آب زیرزمینی حاصل از نفوذ آب باران به آبرفتها، منابع آب تجدیدپذیر کل کشور به 130 میلیارد مترمکعب بالغ میگردد. مطالعات و بررسیها نشان می دهد که در حال حاضر از کل منابع آب تجدید شونده کشور حدود 5/89 میلیارد مترمکعب جهت مصارف بخشهای کشاورزی، صنعت، معدن و خانگی برداشت می شود که حدود 83 میلیارد متر مکعب آن (93 درصد) به بخش کشاورزی 5/5 میلیارد متر مکعب (6درصد) به بخش خانگی و مابقی به بخش صنعت و نیازهای متفرقه دیگر اختصاص دارد. رشد سریع جمعیت مهمترین عامل کاهش سرانه آب تجدید شونده کشور در طول هشتاد سال گذشته بوده است. جمعیت ایران در طی هشت دهه حدود 8/6 برابر شده وکمتر از 10 میلیون نفر در سال 1300 به 70 میلیون و 472 هزار نفر براساس سرشماری سال 85 بالغ گردیده است همچنین بر اساس گزارش سازمان ملل ، ایران به عنوان هفدهمین کشور پرجمعیت دنیاست و با هر نرخ از رشد جمعیت پیش بینی شده توسط سازمان ملل متحد،کشورمان تا سال 2025 جزو 10 کشور اول پرجمعیت جهان خواهد بود. بر این اساس میزان سرانه آب تجدید پذیر کشور نیز از میزان حدود 13000 به حدود 1740 متر مکعب در سال 1385 تقلیل یافته و درصورت ادامه این روند ، وضعیت در آینده به مراتب بدتر خواهد شد. براساس شاخص مؤسسه بین الملی مدیریت آب،ایران در وضعیت بحران شدید آبی قرار دارد بنا به گزارش این موسسه بین المللی مدیریت آب،کشور ایران برای حفظ وضع موجود خود تا سال 2025 باید بتواند 112 درصد به منابع آب قابل استحصال خود بیفزاید که این مقدار با توجه به امکانات و منابع آب موجود غیر ممکن به نظر می رسد. لذا وضعیت موجود آب کشور می بایست جزو نگرانی های و دغدغه های کارشناسان ، مدیران و دولت مردان بوده وبرای حل این معضل، لازم است با اتخاذ تصمیمات اصولی و کارساز مانع از گسترش این بحران شوند. بنابراین امروزه آب یکی ازمسائل حاد و پیچیده، پیش روی انسان هاست، نیاز های انسان به آب هر روز و هر ساعت در حال افزایش است و مصرف آب سریع تر از جانشین سازی آن به وسیله بارش های جوی است، اگر کمبود آب تا دیروز در کشورهای خشک بود امروز در تمام کشورها به صورت یک مشکل اساسی رخ نموده است. گسترش صنعتی کشورها همیشه با افزایش مصرف آب همراه بوده است، اما مشکل تنها کمبود آب نیست. آب مصرفی بعد از مصرف نه تنها گوارا نیست بلکه دراکثر موارد آلوده می شود. پس دامنه بحث بسیار گسترده است.

 

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام