پيامدهای بهره‌گيری از استروپيدهای آنابوليک

[Mohammad Aref 120,438]

استروييدهای آنابوليک موادی مصنوعی هستند که ساختمان شيميايی آن‌ها شبيه هورمون‌های جنسی مردانه (آندروژن‌ها) است و بنابراين نقش‌های زيستی اين هورمون‌ها را تقليد می‌کنند. آن‌ها رشد ماهيچه‌های اسکلتی (اثرهای آنابوليک) و نمو ويژگی‌های جنسی مردانه (اثرهای آندروژنی) را تقويت می‌کنند. بنابراين، عبارت «استروييدهای آنابوليک آندروژنيک» نام مناسب‌تری برای اين ترکيبات است. با وجود اين، به کار بردن عبارت استروييدهای آنابوليک مرسوم شده است. در اين جا نيز همين عبارت به کار رفته است.

 

1. استروئيدهای آنابوليک چه موادی هستند؟

استروئيدهای آنابوليک مواد مصنوعی هورمون‌مانند هستند که در دهه‌ی 1930 ميلادی برای درمان کم‌کاری غده‌های جنسی مردان ساخته شدند. در اين بيماری بيضه‌ها به مقدار کافی تستسوسترون (مهم‌ترين هورمون جنسی مردان) توليد نمی‌کنند. در نتيجه رشد و نمو و رفتارهای جنسی بيمار مختل می‌شود. کاربرد اصلی اين مواد در پزشکی، درمان به تأخير افتادن بلوغ، برخی ناتوانی‌های جنسی و کاستن از سرعت تحليل رفتن بدن در عفونت HIV (ويروس ايدز) و بيماری‌های ديگر است. در دهه‌ی 1930 ميلادی دانشمندان دريافتند استروييدهای آنابوليک می‌توانند رشد ماهيچه‌های اسکلتی را در جانوران آزمايشگاهی تقويت کنند. پس از اين کشف، نخست وزنه‌برداران و بدن‌سازان و سپس ورزشکاران ساير رشته‌های ورزشی از اين ترکيبات بهره بردند. به اين ترتيب، کاربردهای نادرست استروييدها چنان در ميان ورزشکاران افزايش يافت که بر نتيجه‌ی مسابقات اثر گذاشت. تاکنون بيش از 100 نوع استروييد آنابوليک توليد شده است. در جدول زير ترکيباتی که به طور معمول به کار می‌روند، فهرست شده است.

2. مکمل‌های استروئيدی چه نوع موادی هستند؟

مکمل‌هايی مانند دی‌هيدرواپی‌اندرسترون (DHEA) و اندروستن‌ديون (آندرو) می‌توانند در بدن به تستوسترون (هورمونی جنسی مردانه) يا ترکيبات مانند آن تبديل شوند. از اين رو، برخی عقيده دارند که آن‌ها اثر آنابوليک دارند و آن‌ها را به کار می‌برند. اما اين که چنين تبديلی، تستوسترون کافی را برای رشد ماهيچه‌ها فراهم می‌کند يا خود اين ترکيبات رشد ماهيچه‌ها را تقويت می‌کنند، روشن نيست. در مورد اثرهای جانبی اين ترکيبات نيز اطلاعات اندکی در دست است. به هر حال، اگر مقدار بسيار از اين ترکيبات مصرف شود به طوری که سطح تستوسترون در بدن افزايش چشمگيری پيداکند، اين مواد نيز همانند استروييدهای آنابوليک اثرهای جانبی خواهند داشت.

 

3. چرا برخی از مردم استروييدهای آنابوليک مصرف می‌کنند؟

يکی از دلايل کاربرد نابجای استروييدها، برای بهبود مهارت‌های ورزشی است. کاربرد نابجای استروئيدها، در ميان بدن‌سازان رقابت‌جو، بسيار معمول است. ميزان مصرف در ميان ساير ورزشکاران، بسته به نوع ورزش متفاوت است. دليل ديگر مصرف نابجای استروييدها، افزودن اندازه‌ی ماهيچه‌ها يا کاهش دادن چربی بدن است. افرادی که به اين دلايل از استروييدها بهره می‌برند، اغلب به نوعی بيماری رفتاری دچارند که درآن مردان با وجودی که مقدار فراوان ماهيچه دارند، گمان می‌کنند ماهيچه‌ی اندکی دارند و ضعيف هستند و زنان با وجودی که لاغر هستند، گمان می‌کنند بسيار چاق هستند.

 

4. استروييدهای آنابوليک چگونه مصرف می‌شوند؟

برخی استروييدهای آنابوليک به صورت خوراکی، برخی به صورت تزريق درون ماهيچه‌ای و برخی نيز به صورت ژل و کرم (که روی پوست ماليده می‌شوند) مصرف می‌شوند. از آن جا که مصرف‌کنندگان معتقدند اثری که مصرف استروييدهای مختلف بر اندازه‌ی ماهيچه‌ها دارند از مصرف جداگانه آن‌ها بيش‌تر است، به طور معمول از دو يا چند استروييد آنابوليک مختلف مصرف می‌کنند و از مخلوطی از استروييدهای خوراکی، تزريقی و پمادهای پوستی بهره می‌گيرند. مقداری که مصرف می‌شود ممکن است 10 تا 100 برابر از مقداری که برای اهداف پزشکی تجويز می‌شود بيش‌تر باشد. مصرف‌کنندگان استروييدهای آنابوليک اغلب مقدار مصرف خود را در يک دوره 6 تا 12 هفته‌ای افزايش می‌دهند. در آغاز دوره مقدار اندکي مصرف می‌کنند و به آهستگی مقدار مصرف را بالا می‌برند. در نيمه‌ی دوم دوره، اين مقدار به آهستگی کاهش داده می‌شود تا به صفر برسد. گاهی اين دوره با دوره ديگری دنبال می‌شود که در آن شخص بدون مصرف دارو به ورزش خود ادامه می‌دهد. آنان معتقدند اين شيوه، امکان ميزان شدن بدن با مقدار بالای استروييدها را فراهم می‌سازد، اما اين باورها هنوز به صورت علمی بررسی نشده‌اند.

 

5. استروييدهای آنابوليک چه پيامدهايی بر سلامتی دارند؟

کاربرد نابجای استروييدهای آنابوليک با اثرهای جانبی گوناگونی ارتباط دارد. برخی از اين اثرها از نظر ظاهری ناخوشايند هستند، مانند آکنه (التهاب موضعی پوست که به آشکار شدن جوش يا زخم‌هايی بر پوست می‌انجامد) و نمو پستان‌ها در مردان. برخی از آن‌ها زندگی مصرف‌کننده را به خطر می‌اندازند، مانند حمله‌های قلبی و سرطان کبد. بيش‌تر اين اثرها در صورت کنار گذاشتن مصرف دارو برگشت‌پذيرند، اما برخی از آن‌ها پايدار و هميشگی هستند.

 

دستگاه هورمونی

کاربرد نابجای استروييدهای آنابوليک در توليد عادی هورمون‌ها اخلال ايجاد می‌کند و باعث تغييرهای برگشت‌پذير و برگشت‌ناپذير می‌شود. تغييرهای برگشت‌پذير عبارتند از: کاهش توليد اسپرم و تحليل رفتن بيضه‌ها. تغييرهای برگشت‌ناپذير عبارتند از: ريزش مو و بزرگ شدن پستان‌ها. در يک مطالعه روی مردان بدن‌ساز روشن شد که بيش از نيمی از آنان به تحليل بيضه‌ها و بقيه به بزرگ شدن پستان‌ها دچار هستند. پژوهشگران معتقدند بزرگ شدن پستان‌ها به علت به هم خوردن تعادل عادی هورمون‌ها رخ می‌دهد.

استروييدهای آنابوليک در زنان باعث مردنمايی می‌شود. اندازه‌ی پستان‌ها و چربی بدن کاهش می‌يابد، پوست زمخت و کلفت می‌شود. کليتوريس بزرگ می‌شود و صدا کلفت و مردانه می‌شود. همچنين، با وجود ريزش موی سر، رشد بيش از اندازه‌ی مو در بخش‌های ديگر بدن ديده می‌شود. در صورت ادامه‌ی مصرف استروييدهای آنابوليک، برخی از اين اثرها برگشت‌ناپذير می‌شود.

 

دستگاه اسکلتی

افزايش مقدار تستوسترون و ديگر هورمون‌های جنسی که در دوران بلوغ رخ می‌دهد، باعث جهشی عادی در رشد می‌شود. پس از آن، وقتی اين هورمون‌ها به مقدار معينی رسيدند، باعث بازايستادن استخوان‌ها از رشد می‌شوند. در اين حالت اين فرد به بيش‌ترين بلندی خود می‌رسد و پس از آن رشد طولی بيش‌تری نخواهد داشت. هنگامی‌که استروييدهای آنابوليک نابه‌جا مصرف شوند، مقدار هورمون جنسی بالا می‌رود که باعث بازايستادن پيش از هنگام استخوان‌ها از رشد می‌شود.

 

دستگاه گردش خون

کاربرد نابجای استروييدهای آنابوليک با بيماری قلبی عروقی از جمله حمله‌ی قلبی وسکته حتی در ورزشکاران جوان (زير 30 سال) مرتبط است. اين مواد با تغيير ميزان ليپوپروتئين‌ها که کلسترول را در خون جابه‌جا می‌کنند، به اين مشکلات می‌انجامند. استروييدها، به ويژه نوع خوراکی آن‌ها، ميزان ليپوپروتئين کم‌چگال (LDL) را افزايش و ميزان ليپوپروتين پرچگال (HDL) را کاهش می‌دهند. LDL بالا و HDL پايين خطر آتروسکلروز را افزايش می‌دهد. در اين عارضه، مواد چرب درون سرخرگ‌ها رسوب می‌کنند و جريان خون را با دشواری رو به‌رو می‌سازند. اگر خون کافی به قلب نرسد، شخص ممکن است به حمله‌ی قلبی و اگر خون کافی به مغز نرسد، به سکته‌ی مغزی دچار شود. هم‌چنين، استروييدها خطر شکل‌گيری لخته را در رگ‌های خونی افزايش می دهند که می‌تواند باعث اختلال در جريان خون و آسيب به ماهيچه‌ی قلب شود. در نتيجه، قلب خون را به خوبی پمپ نمی‌کند.

 

کبد

مصرف استروييدهای آنابوليک با سرطان کبد و شکل‌گيری کيست‌های پر از خون در اين اندام ارتباط دارد. پاره شدن اين کيست‌ها باعث خونريزی داخلی می‌شود.

 

پوست

آکنه (التهاب موضعی پوست که با جوش‌های صورت همراه است) کيست‌ها و پوست و موی چرب از عوارض مصرف نادرست از استروييدهای آنابوليک است.

 

عفونت

بسياری از کسانی که استروييدهای آنابوليک تزريقی مصرف می‌کنند، سرنگ‌های آلوده را جداگانه يا به صورت اشتراکی به کار می‌برند. برخی از اين مواد به طور غير قانونی و در شرايط ناسالم تهيه می‌شوند. اين عوامل خطر عفونت‌های ويروسی مانند ايدز و هپاتيت را افزايش می‌دهد. همچنين، عفونت‌های باکتريايی که می‌توانند باعث التهاب ديواره‌ی درونی قلب و درد و تورم در جای تزريق شوند، ممکن است به وجود آيد.

 

6. استروييدهای آنابوليک چه اثرهايی بر رفتار دارند؟

برخی گزارش کرده‌اند استروييدهای آنابوليک، به ويژه در مقدار بالا، تندخويی وستيزه‌جويی را تشديد می‌کنند. برخی از مصرف‌کنندگان اين مواد گفته‌اند که آنان به رفتارهای تهاجمی (مانند برخورد فيزيکی، دزدی يا اسلحه يا استفاده از زور برای به دست آوردن چيزی) روی آورده‌اند. برخی نيز گزارش کرده‌اند به کارهايی مانند دزدی از فروشگاه‌ها و آسيب‌زدن به دارايی‌های ديگران دست زده‌اند. اين افراد گفته‌اند هنگام مصرف استروييدهای آنابوليک به اين گونه کارها ترغيب می‌شوند. برخی پژوهشگران معتقدند استروييدهای آنابوليک نمی‌توانند به طور مستقيم در اين رفتارها دخالت داشته باشند و چون مدتی است پژوهش‌های پزشکی به ارتباط بين استروييدها و ستيزه‌جويی معطوف شده است، اين افراد اين ارتباط را بهانه‌ای برای سلب مسؤوليت از خود در برابر اين گونه کارها قرار داده‌اند. يک راه برای پی بردن به درست يا نادرست بودن اين دو باور متفاوت، اين است که به گروهی از داوطلبان برای چند روز يا چند هفته مقدار زيادی استروييد آنابوليک داد و سپس وضعيت رفتاری آنان را با گروه شاهد مقايسه کرد. تا کنون چهار مطالعه از اين دست انجام شده است. در سه مطالعه مشخص شد که استروييدهای آنابوليک در مقدار بالا تندخويی وستيزه‌جويی را تشديد می‌کنند، اما در يک مطالعه چنين اثری ديده نشد. از اين رو، برخی از پژوهشگران گفته‌اند برخی استروييدها و نه همه‌ی آن‌ها باعث تشديد تندخويی و ستيزه‌جويی می‌شوند.

اثرهای رفتاری ديگری که برای استروييدهای آنابوليک گزارش شده است عبارتند از: سرخوشی، افزايش انرژی ،تحريک جنسی، نوسان‌های روحی، آشفتگی روحی، فراموشکاری و گيجی. باوجود اين، هنوز مشخص نيست که استروييدهای آنابوليک تا چه اندازه‌ای در اختلالات رفتاری و کارهای خشونت آميز اثر دارند.

 

7. آيا استروييدهای آنابوليک اعتيادآور هستند؟

درصد نامشخصی از مصرف‌کنندگان استروييدهای آنابوليک به اين داروها معتاد می‌شوند و با وجود مشکلات جسمی، اثرهای منفی بر روابط اجتماعی يا عصبی بودن و ستيزه‌جويی، به مصرف آن‌ها ادامه می‌دهند. آنان هنگام ترک اين مواد به نوسان‌های روحی،خستگی، بی‌قراری، کاهش اشتها، بی‌خوابی، کاهش ميل جنسی و افزايش ميل به مصرف استروييدها دچار می‌شوند. افسردگی خطرناک‌ترين پيامد ترک اين مواد است، زيرا گاهی به خودکشی می‌انجامد.‌ اين افراد بايد زير نظر متخصصان درمان شوند، زيرا برخی از نشانه‌های افسردگی سال‌ها پس از قطع مصرف اين داروها می‌مانند.

 

8. برای اطلاعات بيشتر به چه منابعی می‌توانم مراجعه کنم؟

درباره‌ي کاربرد نابجای استروييدها از پايگاه‌

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

درباره‌ي کاربرد نابجای ساير داروها از پايگاه‌

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

برای به دست آوردن متن اصلی اين مقاله

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

منبع: انجمن بیوشیمی

[masi eng 47,044]