با هم نخندِن؛ به هم بِخِندِن! ( لهجه مشهدی )

[Hanaaneh 28,167]

«مولوی» که از شاعرایِ مَقبولِمایِ مِگه: «خُنُک آن دَم که نشینِم تو اِیوون مو یُ تو ... به دو نَخشُ به دو صورت به یَکی جون مو یُ تو». ای یَنی «مولوی» عینِ «فردوسی» بِچّه مِشَد نِبوده بِرِیکه بِرِیِ خُنُک رِفتن وَرخاسته با رِفیقِش رِفته رو اِیوون نِشِسته ولی یَک مِشَدی وَختی هوا گرُم مِره، بِرِیِ خُنُک رِفتن راهای دِگه یی دِره. یَکسری از مِشَدیا که مِشَدیه اصیل نیستن یَنی نِجادِشا قاطّی دِره، تو تابستونا از راهایِ کلاسیک بِرِیِ خُنُک رِفتن بهره مُبُرَن؛ مَثَلَندِش ناسَن مِپِرَّن تو حوضِ وسطِ حُولی خِنَشایُ غوطّه مُخورَن یا دَرِ یخچالِشایِ واز مُکُنَنُ مِرَن لاش وایمِستَن یا تُنبونِ اِضافیشایِ وَرمِدِرَن یَک چَکِ آبی پیشینگَش مُکُنَن که نَمدار بِره یُ بعد هِلِکوفتِری بالا کِلَّشا مِچِرخِنَن تا بادِ خُنُک اَزِش وِل بِره بیرون، ولی مِشَدیایِ اصیل جورایِ دِگه یی خُنُکی ایجاد مُکُنَن. یَک بزرگِ مِشَدی گفته: «با هم نَخَندِن؛ به هم بِخِندِن»؛ مِشَدیایَم ای جُملَره دِلَنگونِ گوشِشا کِردنُ بِرِیِ خُنُک رِفتن از هَمی فورمول استفاده مُکُنَن. مَقبول ترین رایِ خُنُک رِفتنِ مِشَدیا تو تابستون، خُنُک کِردنِ هَمدِگه یه. مثلا تو یَک چِراغون یَکنِفر که یَک جوکِ خِنده داری تَریف مُکُنه، باقیه هماهنگ مُکُنَن که یَک خُردویَم بِزِش نخِندَن؛ ایجوری یارو هَمچی خُنُک مِره که اَندِزه یَک کولر 7هزار اَزِش سرما وِل مِره بیرون. یا وَختی یَکنِفر میه حرف بِزِنه یا سخنرانی کنه، ناسَن هَمّه وَرمِخِزَن مِرَن تا یَرِگه ایکه مُخواسته حرف بِزِنه ایقذَر خُنُک بِره که انگاری کولر گازی اینوِرتِرِ ال جی یِ. جِواب ردّ دادنِ دختر مِشَدی به پسری که جولو رِفیقاش اَزِش خواستگاری کِرده یا جِواب ردِّ پسر مِشَدی به یَک دختر که تو یَک جمعی بِزِش ابراز علاقه کِرده یَم یَکی دِگه از راهایِ خُنُک کِردنِ که معادل رِختنِ یَک قِلِفت آبِ تِگَری رو کِلّه آدم، خُنُک آوَره. رایِ دِگِیِ خُنُکی ایجاد کِردن ایه که مِشَدیا تو تابستونا عینِ زمستونا به یَکی که آدرس نابَلَده یُ اَزِشا مُپُرسه، نِمِگَن مِدِنُم ولی نِمُگُم؛ تو تابستونا مِگَن مِدِنُمُ مُگُم ولی از اَلَکی آدرسِ یَک میلانِ بُمبَست رِ مِدَن تا یَرِگه بِره گُرُمبَستی بُخوره به تَیِ میلان بُمبَستُ اَندِزه شُمالی که از پَنکه چُخدی وِل مِره، خُنُک بِره. ولی یَک چیزی هستِگ که یَک مِشَدی رِ ایقذَر خُنُک مُکُنه که مِگی بُدونِ پیرهَنُ تُنبون تو قطب جونوب نشسته یُ دِره با خرسایِ قطبی بوجول بازی مُکُنه. یَنی هیچّه تو عالَم او رِ ایقذَر خُنُک نِمُکُنه؛ اویَم وَختیه که یَک مِشَدی یَکساعت تو صفِ شُله سَلطی وایسِته یُ یَک عالَمَم باقیه رِ توله بِده ولی هَم به او که بِرِسه دَرِ دیک رِ بُگذارَنُ بِزِش بگن برو رَدِّ کارِت یَره، شُله تِموم رَفت! واژه نامه: مَقبول: نیکو ... وَرخواستن: بلندشدن ... ناسَن: یکهو ... حُولی: حیاط ... غوطّه خوردن: شنا کردن ... تنبون: شلوار ... پیشینگه: ریختن مایعات ... دِلنگون: آویزان ... چِراغون: مهمانی شبانه ... خُردو: کوچک ... بِزِش: بهش ... یَرِگه: یارو ... ایقذَر: اینقدر ... قِلِفت: قابلمه ... میلان: کوچه ... شُمال: باد ... چُخد: سقف ... توله دادن: هول دادن

 

سعید ترشیزی