7 خطري که زمين را تهديد مي‌کنند

[YAGHOT SEFID 29302]

طوفان‌خورشيدي ، زلزله و...

7 خطري که زمين را تهديد مي‌کنند ....

جام جم آنلاين: ناتواني انسان و جوامع مدرن و پيشرفته انساني در برابر بلاياي طبيعي نکته اي تامل برانگيز است که در شرايط بحراني مي تواند منجر به خسارات باور نکردني جاني يا مالي شود. در گزارشي به برخي از اين شرايط که انسان ها در برابر آن عملا ناتوانند اشاره شده است.

 

 

پيش از اينکه آتشفشان «ايجافجالاجوکول» تصميم به آتش بازي بگيرد تعدادي از افراد پيش بيني مي کردند يک انفجار کوچک آتشفشاني قادر خواهد بود براي يک هفته تقريبا تمامي پروازها را در سرتاسر اروپا مختل کند. انسان بر اين باور است در جامعه مدرن، پيچيده و قابل انعطاف زندگي مي کند از اين رو درماندگي سريع انسانها و جوامع در زمان آغاز فعاليت يک آتشفشان کمي غافلگير کننده است.

با اين حال آتشفشان ها تنها سلاحهاي مغلوب کننده طبيعت به شمار نمي روند. در واقع سلسله اي از فجايع بالقوه وجود دارند که مي توانند نتايج غير قابل پيش بيني و ترسناکي در پي داشته باشند. در ادامه به برخي از اين وقايع که نشريه تلگراف آنها را منتشر کرده است اشاره خواهد شد:

 

طوفان هاي خورشيدي: هر چند روز يک بار تغييرات در ميدان مغناطيسي خورشيد طوفانهاي عظيمي به وجود مي آورد که به فورانهاي توده اي خورشيدي يا CME شهرت دارند. به گفته محققان اين فورانها بيليونها تن از مواد و ذرات را با سرعتي برابر هشت ميليون کيلومتر بر ساعت به بيرون پرتاب مي کنند و اين شرايط اقليمي معمولا براي زمينيان دردسر ساز مي شود.

در مارچ 1989 CME بزرگي نيمکره شمالي زمين را تحت تاثير خود قرار داد و در حدود هزار و 500 گيگاوات الکتريسيته را (الکتريسيته اي 25 برابر ميزان الکتريسيته شبکه ملي انرژي در آمريکا) به اتمسفر وارد کرد. در اثر اين رويداد شبکه برق کانادا تخريب شد و براي 9 ساعت دسترسي حدود 6 ميليون نفر به الکتريسيته قطع شد.

 

اطلاعات تاريخي نشان مي دهند امکان اينکه انرژي چنين طوفان هايي 10 برابر بيشتر باشد نيز وجود دارد. به گفته جان کاپنمن از شرکت Metatech دورانهاي طولاني مدت قطعي برق مي تواند از ابعاد قاره اي به کل سياره سرايت پيدا کند. به گفته وي در صورتي که يکي از اين طوفانها به آمريکا يا شمال اروپا وارد شود، بازسازي و بازيافت انرژي الکتريسيته در اين مناطق از ماه ها تا سالها به طول خواهد انجاميد. همچنين احتمال اختلال بخشهاي حياتي از سازه هاي انساني از قبيل سيستم آب آشاميدني، نگهداري از مواد غذايي و داروهاي فاسد شدني، سيستم فاضلاب و سيستم حمل و نقل و ارتباطات براي چندين روز وجود دارد. براي مثال اختلال در مصرف دارو براي بيماران ديابتي مي تواند تاثيرات خطرناک و کشنده اي در بر داشته باشد.

 

در واقع اين بخش هاي گسترش يافته جهان با شبکه هاي پيچيده انرژي اند که بيشترين خسارتها را از چنين طوفانهاي سهمگيني خواهند ديد. در اين ميان احتمال از کار افتادگي ماهواره ها نيز وجود دارد که در اين صورت هواپيماها و کشتي ها بايد براي مسير يابي از شيوه هاي قديمي استفاده کرده و توانايي پيش بيني آب و هوايي انسانها تا حد قابل توجهي کاسته خواهد شد. تمايل بيشتر اين طوفانها به سوي قطبهاي زمين است به همين دليل عرض جغرافيايي بالاي 40 درجه در معرض خطر بيشتري قرار دارند. پيش بيني زمان وقوع اين طوفانها بسيار مشکل است اما احتمال همزمان بودن آنها با دوران فعال بودن خورشيدي زياد است که به گفته دانشمندان دوره جديد فعاليتهاي خورشيدي به تازگي آغاز شده و زمين طي سالهاي آينده شاهد طوفانهاي بيشتري خواهد بود.

برخورد شهابسنگ: تقريبا هر هزار سال يکبار زمين مورد اصابت يک شهابسنگ نسبتا کوچک با عرض 50 متر يا بيشتر قرار مي گيرد. در حالي که اين اجرام به نسبت صخره چند کيلومتري که نسل دايناسورها را از روي زمين برداشت، سنگريزه به نظر مي آيند اما همچنان مي توانند حفره هاي بزرگي را بر روي زمين به وجود آورند. در 30 ژوئن 1908 شهابسنگي 30 متري با رودخانه تانگوسکا در سيبري برخورد کرد. به گزارش مهر، انفجار ناشي از اين برخورد برابر انفجار دو مگاتن TNT بوده و موج انفجار آن باعث مسطح شدن هزار و 36 کيلومتر مربع از جنگلهاي آن منطقه و نابودي تعداد زيادي از جانداران جنگلها شد. در صورتي که چنين شهابسنگي با يکي از مناطق مسکوني و پرجمعيت زمين برخورد مي کرد ميزان خسارتهاي به بار آمده بسيار گزاف و باور نکردني مي شد.

 

خوشبختانه احتمال وقوع چنين رويدادهايي بسيار کوچک است زيرا بيشترين بخش زمين از آب پوشيده شده و يا جمعيت در آن متمرکز نيست. با اين همه برخورد يک شهابسنگ با يک منطقه دور افتاده و خالي از سکنه نيز مي تواند عواقبي در بر داشته باشد، براي مثال برخورد يک شهابسنگ در منطقه اي خالي در ميان محدوده اي که تنشهاي سياسي در آن وجود دارد مي تواند با حمله اتمي به اشتباه گرفته شده و منجر به مقابله به مثل شود.

 

واژگوني ميدان هاي مغناطيسي: هر از چند گاهي فعاليت ها در اعماق هسته آهني زمين منجر به واژگوني ميدان مغناطيسي زمين مي شود، به بياني ديگر قطب جنوبي اين ميدان به قطب شمالي و قطب شمالي به جنوبي تبديل مي شود. آخرين واژگوني در اين ميدان در حدود 780 هزار سال پيش رخ داده و نشانه هايي وجود دارد که به زودي واژگوني ديگري نيز در راه است. به گفته «نيلز اولسن» شدت ميدان مغناطيسي زمين طي 150 سال گذشته در حدود هشت درصد کاهش يافته است، اين کاهش در برخي مناطق به 10 يا 20 درصد نيز رسيده است.

وقوع اين فرايند به چندين هزار سال زمان نياز دارد و طي اين مدت زمان لايه ميدان مغناطيسي محافظتي که زمين را از طوفانهاي خورشيدي محفوظ نگه مي دارد نيز از بين خواهد رفت. حيات در زمين طي دوره پيشين واژگوني آسيب چنداني نديده است و از اين رو انتظار نمي رود واژگوني آينده نيز خطري جدي به شمار آيد اما انتظار مشاهده تاثيرات جانبي از جمله انباشتگي نيروي الکتريسيته در اتمسفر زمين وجود دارد.

 

زمين لرزه: زمين لرزه، همانطور که در شيلي، هائيتي و چين مشاهده کرديد مي تواند مخرب و کشنده باشد. تاثيرات مخرب اين پديده معمولا در منطقه اي به وجود مي آيد که زمين لرزه رخ داده است اما زمزمه آن در تمامي جهان طنين انداز مي شود. در مارچ سال 2010 تايوان مورد هجوم لرزه اي 6.4 درجه اي قرار گرفت. اين رويداد خسارت جاني در بر نداشت اما ميزان تخريب ساختمان ها و پل ها بسيار زياد بوده و پارک علمي «تائينان» بزرگترين توليد کننده تراشه هاي حافظه رايانه اي و نمايشگرها و تلويزيونهاي LCD براي چند روز تعطيل شد. خوشبختانه اين تجارت به سرعت کار را از سر گرفت و هيچ کس متوجه کمبود محصولات آن در بازارها نشد اما شايد زلزله بعدي رفتار نرمي با انسانها نداشته باشد.

 

آتشفشان ها: شايد آتش بازي هفته گذشته در ايسلند تنها پيش درآمدي بر رويدادي بود که در حال وقوع است. به گفته محققان افزايش ميزان زمين لرزه و فعاليتهاي آتشفشاني طي 10 سال گذشته نشان مي دهند ايسلند وارد مرحله اي فعالتر شده است. دوره هاي فعاليتهاي بالاي آتشفشاني فجايع بزرگي مانند حادثه انفجار آتشفشان «لاکي» در سال 1783 را از خود به جا گذاشته است، در اين حادثه بيش از نيمي از جانداران جزيره نابود شده و يک چهارم ساکنان اين منطقه در اثر قحطي جان خود را از دست دادند. محققان معتقدند جوامع مدرن بايد انطباق پذيري بيشتري با وقوع چنين انفجارهايي پيدا کنند اما خسارت هاي اقتصادي و جاني اين وقايع بسيار شديد خواهد بود. براي مثال احتمال غير فعال شدن خطوط هوايي براي بيش از پنج ماه وجود خواهد داشت.

 

فاز فعاليت ايسلند بر اساس تخمين دانشمندان در حدود 60 سال ديگر ادامه خواهد داشت و در سالهاي 2030و 2040 به اوج خود خواهد رسيد. در اين ميان زمين لرزه نيز بحران ديگري است که محققان احتمال وقوع آن را در جزاير قناري پيش بيني کرده اند ، در صورت وقوع چنين حادثه اي تسونامي عظيمي روي داده، تمامي کابلهاي زير دريا قطع شده و بخش شرقي سواحل آمريکا را سيل فراخواهد گرفت.

 

فوران هاي متاني: آزادسازي ناگهاني توده هايي از گاز گلخانه اي متان از بستر اقيانوس ها مشابه آنچه در گذشته رخ داده است مي تواند باعث سرعت بخشيدن به گرماي جهاني شود.

 

تابش هاي کيهاني: افزايش ناگهاني پرتوهاي کيهاني که از منظومه خورشيدي ساطع مي شوند مي تواند منجر به آغاز عصر يخبنداني ديگر بر روي زمين شده و شايد زمينه انقراض حيات بر روي زمين به وجود آيد. در چنين شرايطي فعاليت هاي آتشفشان ها چندان هم بد و آزار دهنده به نظر نمي آيند.