پریتونیت – علائم، تعریف و درمان

[masi eng 47,044]

پریتونیت معمولا نشان دهنده سوراخ شدن روده است که محتوای روده، از جمله باکتری به داخل حفره شکم وارد میشود. این ممکن است در نتیجه آپاندیس و کولیت، یا به دلیل التهاب روده باشد که از طریق دیواره روده وارد میشود.پریتونیت به طور بالقوه تهدید کننده زندگی است و نیاز به درمان اورژانس و معمولا عمل جراحی دارد

 

پریتونیت عبارت است از تورم لایة سروزی که کف حفرة شکم و احشاء را مفروش می کند. حفرة صفاق استریل و سترون است و هنگامی که عفونت (در اثر عواملی مانند سوراخ شدگی روده و یا آپاندیس و یا کلون در اثر دیورتیکولیت ) از محیط اطراف به آن وارد شود ایجاد پریتونیت میکند. همچنین چنانچه مواد شیمیایی تحریک کننده مانند اسید معده و یاصفرا از طریق سوراخ شدگی زخم معده و یا دوازدهه و یا صفرا از طریق پارگی کبد به آن راه یابد ، ایجاد تورم در صفاق می کند.در زنان پریتونیت های موضعی و یا لوکالیزه اغلب در حفره لگنی به علت عفونت لوله فالوپ و یا پاره شدگی کیست تخمدان اتفاق می افتد. همچنین در ایسکمی و نکروز امنتوم بطور خودبخود یا در اثر پیچ خوردگی روده ها ابتدا ترشحات سروزی و خونی در شکم جمع شده که به مرور و بر حسب مورد باکتری وارد آن شده و باعث عفونت صفاق می شوند.

پریتونیت اولیه

این نوع عفونت صفاقی بر حسب تعریف بدون هیچگونه منشاء داخل شکمی ایجاد شده و اغلب قریب به اتفاق آن در بیماران مبتلا به سیروز مزمن کبدی پیش می آید . آلودگی صفاق در این بیماران به نظر می رسد که از سه طریق اتفاق و یا Translocation بیفتد که به ترتیب احتمال عبارت است از جابجائی باکتری از جدار روده به داخل صفاق و یا جابجائی از طریق لنفاتیک های مزانتریک (روده بند ) و بالاخره از طریق گردش خون حدس زده می شود.

پریتونیت های ثانویه

طیف میکروبی در این دسته کمتر تک میکروبی بوده و برحسب محل سوراخ شدگی و ضایعه احشائی متفاوت است،آلودگی از منشاء انتهائی روده باریک و یا کلون علاوه بر چند میکروبی بودن مخلوطی از میکروب های هوازی و غیرهوازی است .

پریتونیت سلی

پریتونیت سلی در کشورهای پیشرفته نادر است . اما درکشورهای توسعه نیافته همچنان دیده می شود. در بیمارانی دیده می شود که دچار نقص ایمنی هستند مانند این بیماری غیر اختصاصی بوده و شروع آن تدریجی است و علائمی از قبیل تب خفیف، بی اشتهائی و کاهش وزن دارند . اغلب قریب به اتفاق آنها در مطالعات تصویری دچار آسیت می باشند و تعدادی از آنان از نظر کلینیکی هم آسیت واضح دارند.

محققان معتقدند که هشت علت موجب بروز عفونت قارچی داخل شکم می شود که عبارتند از:

۱ دادن آنتی بیوتیک های وسیع الطیف به مدت طولانی

۲ استفاده از داورهای کاهش دهنده و سرکوب کننده اسید معده به مدت طولانی

۳ وجود کاتترهای ورید مرکزی

۴ تغذیه وریدی

۵ بی غذایی و کاشکسی

۶ دیابت

۷ تجویز استروئیدها

۸ کاهش ایمنی به هر علت

علایم شایع

درد سراسر شکم یا قسمتی از آن ، این درد معمولاً به طور ناگهانی آغاز شده و به طور پیشرونده تشدید می یابد. درد ممکن است در ابتدا حالت متناوب داشته باشد و سپس حالت ثابت پیدا کند. بیمار دچار این درد اغلب ترجیح می دهد که به پشت بخوابد و هیچ گونه حرکتی نکند زیرا حرکت یا فشار به شکم باعث افزایش این درد می شود.

درد شانه (گاهی)

لرز و تب(اغلب تب بالا)

منگی و ضعف

تندی ضربان قلب

فشارخون پایین

تهوع و استفراغ

تشنگی

علل

التهاب شدید پرده صفاق که هنگام ورود مواد خارجی به حفره شکم رخ می دهد. این مواد خارجی شامل باکتری ها یا محتویات لوله گوارش ، نظیر ترشحات هضم کننده غذا، خون ، غذای ناقص هضم شده یا مدفوع می باشد. این مواد در پی اتفاقات زیر وارد حفره شکم می شوند:

پارگی یا سوراخ شدگی هر عضو داخل شکمی ، نظیر آپاندیسیت ملتهب ، زخم گوارشی ، یا دیورتیکول یا کیسه صفراوی عفونی شده

آسیب به دیواره شکم مثلاً در اثر چاقو یا گلوله

بیماری التهابی لگن

پارگی حاملگی نابجا

عوامل افزایش دهنده خطر :

تأخیر در درمان علل ذکر شده در بالا

جراحی اخیر شکم

مصرف کورتیکواسترویید

بیماری پیشرفته کبدی

پیشگیری :

درمان فوری اختلالات زمینه ای

عواقب مورد انتظار :

با تشخیص و درمان زودرس معمولاً قابل علاج است . تأخیر در درمان این بیماری و بروز عوارض آن می تواند کُشنده باشد. عاقبت این بیماری به سن بیمار، طول مدت بیماری ، علت آن و وجود هرگونه بیماری قبلی بستگی دارد.

عوارض احتمالی

شوک

مسمومیت خون (سپتی سمی )

انسداد روده ناشی از چسبندگی های بعدی (نوارهای بافت جوشگاهی تشکیل شده پس از التهاب )

نارسایی کبد یا کلیه

درمان:

داروها

آنتی بیوتیک ها برای مقابله با عفونت

تجویز مسکن ها گاهی پس از تشخیص یا جراحی لازم می شود.

فعالیت :

پس از درمان ، تا برطرف شدن علایم در بستر استراحت نمایید. اگر جراحی ضرورت یابد، پس از آن به تدریج فعالیت های طبیعی خود را از سر بگیرید.

رژیم غذایی

تا فروکش التهاب حاد از خوردن هرگونه غذا یا آشامیدنی خودداری کنید تا لوله گوارشی بتواند استراحت کند. مایعات و موادمغذی از طریق وریدی برای شما تجویز می شود. هنگامی که دستگاه گوارشی تحمل خوراکی را پیدا کرد می توانید تغذیه دهانی را از سر بگیرید.

 

در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید

اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان دارای علایم پریتونیت باشید. این وضعیت اورژانس است . تشخیص و درمان زودرس اختلال زمینه ای ، نظیر آپاندیسیت ، زخم گوارشی یا حاملگی نابجا بسیار مهم است . در صورت بروز درد شکم ، زمان ارزشمند را با درمان های خانگی ، به خصوص مصرف میلین ها، تلف نکنید. مصرف ملین ها ممکن است باعث پارگی اعضای شکمی ملتهب گردد.