borago officinalis

[masi eng 47,044]

گل گاو زبان از گیاهان دارویی و دارای روغنی است که به علت خاصیت شفا دهندگی از مدتها قبل به خصوص در فرانسه شناخته شده بود. این گیاه دارای شاخه های تو خالی وابدار است و ارتفاع آن به 50 سانتی متر میرسد. برگهای این گیاه نسبتا بزرگ وچین خورده به رنگ سبز تیره و تخم مرغی شکل نوک تیزاند که به طور متنا وب بر روی ساقه گیاه قرار دارند. تمام سطح گیاه پوشیده از کرکهای سفید و منشعب است.گلهای این گیاه در انتهای ساقه قرار دارد و به رنگ روشن و ستاره ای شکل است. میوه این گیاه به شکل چهار فندق کوچک و به رنگ قهوه ای مایل به سیاه است. این گیاه در فرانسه "شکوفه آبی تندرستی" نامیده می شود. زیرا گلهای ان به رنگ آبی است و داروی خوبی است برای دهقانان که معمولا نیاز به تنفس بیشتر در هنگام کار کردن دارند. بعضی از نویسندگان معتقد ند که نام لاتین آن یک اسم تغییر شکل یافته است به معنی "قلب " و به معنی "من اورده ام" زیرا اعتقاد بر این است که این گیاه قلب را تقویت می کند.

امروزه ثابت شده که محصولات حاصل از برگها و پودر این گیاه خاصیت ضد افسردگی دارد و باعث افزایش نشاط روحی می شود. به طور مثال : شربت ساخته شده از پودر این گیاه خاصیت ضد افسردگی و ضد استرسهای روحی و آرامش دهنده و تسکین دهنده قلب می باشد.

 

تاثیر دارویی:

 

این گیاه به عنوان مدرملین ومسکن ثابت شده است استفاده از این گیاه در فرانسه به عنوان ضد تب وناراحتی های ریوی (تنگی نفس)بسیار رایج است این گیاه به علت داشتن ترکیبات نمکی باعث افزایش فعالیت کلیه ها میشودو به همین دلیل استفاده از آن باعث کاهش تب می شود

همن خاصیت تسکین دهندگی آن به علت داشتن ترکیبات موسیلازدر کل اندامهای گیاه است

 

استفاده های غذایی از گل گاو زبان

 

از گلها وبرگهای این گیاه میتوان به عنوان چاشنی در نوشیدنی های تابستانی استفاده کرد

گل های این گیاه را میتوان برای تهیه مربا استفاده کرد این مربا برای افرادی که ازبستر بیماری برخواسته و دوران نقاهت را سپری میکنند وهمچنین برای افرادی که حالت ضعف دارند بسیار مفید است

گلها وبرگهای این گیاه را میتوان در سالاد وسوپ خیار به کار برد

برگهای قطعه قطعه شده گیاه را میتوان در پایان زمان پخت سوپ ها استفاده نمود

برگهای این گیاه را میتوان همراه با برگهای گل کلم پخت و مصرف کرد

برگهای تازه این گیاه نیرو بخش ونشاط آور است

 

استفاده دارویی

 

1_گل گاو زبان یک گیاه مقوی برای غده فوق کلیوی به شمار می آید .همچنین مصرف این گیاه خاصیت ضد استرس های روحی (نشاط آور )دارد و برای زندگی پر دغدغه امروزی فوق العاده مفید است.

2_ گل گاو زبان از نظر عناصر معد نی به خصوص پتاسیم بسیار غنی است.

3_ دم کرده (چای)تهیه شده از این گیاه بدای کاهش تب بسیار مفید است.

همچنین دم کرده گل گاو زبان به عنوان یک محرک تولید شیر در مادران میشود.عرق این گیاه به عنوان یک داروی با ارزش برای التهاب چشم به کار میرود .

معتقد است که این گیاه که این گیاه برای درمان تب های عفونی / یرقان / سل / روماتیسم/ خارش(حساسیت های پوستی ) تورم ها وزخم های گلو و دهان مفید است.

 

اندام مورد استفاده

 

برگ ها وبه مقدار کمتر گل ها اندامهایی هستند که مودر استفاده قرار می گیرند.

برگ ها در اوایل مرحله گل دهی جمع آوری میشوند.برگهایی که لک دار یا آفت زده باشد دور ریخته میشود .باید دقت داشت که چیدن برگها فقط در روزهای آفتابی یعنی زمانی که هواخشک است انجام میگیرد.

 

ترکیبات

 

این گیاه دارای پتاسیم و کلسیم ترکیب شده با اسید های معدنی است عصاره تازه آن دارای 30%و گیاه خشک آن دارای 3% نیترات پتاسیم دارد

ساقه ها و برگهای این گیاه مقداری نمکهای موسیلاز دارد که هنگام جوشاندن وپختن به نیترات ونمکهای معمولی تبدیل میشود این نمکها سالم وبی خطرند و احتمالا خاصیت نیرو دهنده وتقویت کننده این گیاه به علت وجود این مواد است

 

زراعت

گل گاو زبان در خاکهای معمولی رشد میکند تکثیر این گیاه به سه طریق زیر صورت میگیرد

1_ تقسیم ساقه زیر زمینی در بهار

2_ کاشت قلمه در ماسه هنگام پاییز

3_کاشت بذر گیاه در خاک نسبتا حاصلخیز وآفتاب گیر

تاریخ کاشت بذر از اواسط ماه مارچ ( اواخر اسفند ) تا ماه می (خرداد ماه) است چنانچه منطقه دارای زمستان خیلی سرد نباشد انجام عملیات کاشت را میتوان در پاییز انجام داد که در این صورت گیاهان سبز شده در اردیبهشت ماه سال بعد به گل مینشیند در حالی که گیاهان کاشته شده در بهار هیچ وقت زود تر از تیرماه گل نمی دهد

فاصله ردیف های کاشت 50_70 سانتی متر و فاصله گیاهان بر روی ردیف حدود 20_30 است طبق تجربیات کشاورزان انگلیسی فاصله ردیف های کمتر در مبارزه با علف های هرز موثر است .

میزان بذر مورد نیاز حدود 14_15کیلوگرم در هر هکتار است .

[masi eng 47,044]

[h=1]گیاهان دارویی[/h]

 

[h=3]گاوزبان Borage[/h]

خواص داروئي:

گاو زبان از نظر طب قديم ايران سرد است

1)گل گاو زبان و برگ هاي تصفيه كننده خون است

2)آرام كننده اعصاب است

3)عرق آور است

4)ادرار آور است

5)كليه ها را تقويت مي كند

6)سرماخوردگي را برطرف مي كند

7)براي از بين بردن سرفه از دم كرده گل گاو زبان استفاده كنيد

8)در درمان برونشيت موثر است

9)بي اختياري دفع ادرار را درمان مي كند

10)التهاب و ورم كليه را درمان مي كند

11) در درمان بيماري سرخك و مخملك مفيد است

12)ضماد برگ هاي گاو زبان براي رفع ورم موثر است

13)برگهاي گاوز بان را بپزيد و مانند اسفناج از آن استفاده كنيد

14)برگهاي تازه گل گاو زبان داراي مقدر زيادي ويتامين C مي باشد و در بعضي از كشورها آنرا داخل سالاد مي ريزند . به صورت دم کرده مصرف میشود و برخی مقداری فندق هم با آن مصرف میکنند.

گیاه مورد بحث در فرانسه «شکوفه آبى تندرستى» نام دارد.

«پلینى کبیر»، گیاه شناس یونان باستان، در نوشته هاى خود آورده است که گل گاوزبان، داروى غم زداى «هوبر» بوده و او با سر کشیدن معجون گل گاوزبان، تمام غم هایش را از یاد مى برد.

درخواست فراوان براى دستیابى به این گیاه دارویى سبب شد که در سال 1985 کشاورزان انگلیسى، 200 هکتار زمین را به کشت آن ویژه سازند. تا جایى که کشتزارهاى پیرامون شهرها آکنده از گل گاوزبان به رنگ آبى شد که مسافران را به هنگام گذر از جاده هاى کنار مزرعه به شگفتى وامى داشت.

مادربزرگ ها از گذشته هاى دور، گل گاوزبان را از دامن طبیعت جمع مى کردند و به هر بهانه اى دم کرده آن را با شکر به خورد نوه هاى عزیز دردانه شان مى دادند. گل هاى تازه گاوزبان بویى شبیه به خیار دارد و وقتى در آب خیسانده مى شود، یک جور خنکى مطبوع با کمى طعم و بوى خیار به دست مى آید. اگر اندکى آب لیمو و شکر به این نوشیدنى افزوده شود، براى تابستان گرم بسیار دلخواه خواهد بود.

گل هاى گاوزبان که بیش از 1600 گونه اند، در تمامى نواحى معتدل و گرم به ویژه در کرانه هاى مدیترانه به وفور مى رویند. اما گونه گاوزبان دارویى که به آن گاوزبان اروپایى هم مى گویند، از بقیه گونه ها رایج تر و شناخته شده تر است.

منشاء گل گاوزبان، احتمالاً سوریه بوده و سپس از آنجا به سرتاسر کرانه مدیترانه، شمال آفریقا، ایران و بیشتر بخش هاى اروپا راه یافته است.

گل گاوزبان ایرانى

انواع مختلف گل گاوزبان را تقریباً در همه جاى ایران از شمال تا جنوب و از

شرق تا غرب در مزارع، دشت ها، کوهپایه ها و روى کپه هاى زباله در نزدیکى خانه ها مى توان یافت. گل گاوزبان را بخاطر کاربردهاى وسیعش در پزشکى در بسیارى از باغچه ها مى کارند. نوعى گاوزبان که نام علمى اش گاوزبان دارویى است، در اروپا بسیار رواج دارد.

برگ ها و گل ها، بخش هاى مصرفى گاوزبان را تشکیل مى دهند. برگ ها را معمولاً پس از گل دادن در یک روز آفتابى جمع و آنهایى را که کرم خورده و آفت زده اند، جدا مى کنند. گل ها بخاطر داشتن «آلکالوبید تسنین» خواص درمانى زیادى دارند که از جمله ى آنها مى توان به ضد حساسیت، ضد روماتیسم و ضد التهاب بودنشان اشاره کرد. حتى گل گاوزبان را براى پیشگیرى از ابتلا به

سرطان معده و دیابت هم توصیه مى کنند. گل گاوزبان داراى مقادیر چشمگیرى پتاسیم، کلسیم و اسیدهاى معدنى اند. به همین دلیل به عنوان داروى ادرارآور، آرام بخش، مسکّن و نرم کننده از کاربردهاى فراوانى برخوردار است. در فرانسه از آن براى درمان تب و ناراحتى هاى ریوى و کلیوى استفاده مى کنند.

خاصیت آرام بخشى گاوزبان، به سبب آمیزه هاى لعابدار آکنده از نمک هاى معمولى و نیتراته، به دست مى آید. براى مصارف خانگى معمولاً 30 گرم از گل را در 5% لیتر آب جوش دم مى کنند. از این دم کرده که کمى شکر بدان مى افزایند، براى درمان سرماخوردگى مزمن، ضعف، تب و سردرد استفاده مى کنند. در گذشته براى برطرف ساختن یرقان، خارش هاى پوستى و کچلى هم از گل گاوزبان کمک مى گرفتند. امروزه جوشانده این گیاه براى درمان زخم ها و التهاب هاى دهان و گلو، مناسب و مؤثر تشخیص داده شده است.

سایر خواص گل گاوزبان عبارت از ضد درد، ضد التهاب، ضد گرفتگى (اسپاسم)، محرک غدد آدرنال، قابض، مقوى قلب، معرق، نرم کننده مجارى تنفسى، خلط آور، شیرافزا، کاستن از پرفشارى خون، مسهل، مقوى اعصاب و مسکّن بودن آن است.

طریقه و میزان مصرف

دو قاشق غذاخورى پر از گل گاوزبان را در لیوانى آب جوش ریخته و به مدت 20 دقیقه صبر مى کنیم. بهتر است سر ظرف با پارچه یا درى پوشانده شود. همچنین مى شود به جاى این عمل، مخلوط را فقط پنج دقیقه بجوشانیم. پس از آن مخلوط را صاف کرده و بنوشیم.

از جوشاندن طولانى مدت گل گاوزبان بپرهیزید زیرا موجب کم رنگى محلول مى گردد.

از قدیم گل گاوزبان را با لیموى عمانى درآمیخته و با هم به صورت دم کرده و یا جوشانده مصرف مى کرده اند. با توجه به اینکه لیمو عمانى داراى تأثیر آرام بخش است، به نظر مى آید مخلوط این دو داراى اثر کامل تر شده و شاید سبب تقویت اثر به روى هم گردند. جدا از آن، خاصیت اسیدى لیمو سبب خوش رنگ شدن گل گاوزبان مى شود. البته دم کرده یا جوشانده مخلوط این گیاه عمدتاً همراه با نبات مى باشد که آمیزه اى خوش رنگ و خوش طعم ایجاد مى کند.

منابع: ــــــــــــــــــــــــــ

الف ـ اینترنت

ب ـ صالحى سورمقى، محمدحسین، «گیاهان دارویى و گیاه درمانى»، تهران، انتشارات دنیاى تغذیه.