روغن سبوس

[Mahdi Eng 22,940]

تاریخچه :

برنج ازغلات بسیار مغذی و کامل ، پر مصرف ترین ، غذای دوسوم ،جمعیت جهان محسوب میشود.برنج از محصولات زراعی قدیمی است وامروزه یکی از محصولات عمده دنیا به شمار می رود.کشت برنج در ایران به حدود 400 سال قبل از میلاد برمی گردد و در مناطق بابل و شوش در ایران کشت می شده است . سابقه کشت آن در زمان هخامنشیان ، اشکانیان و ساسانیان در گیلان ، مازندران ،خراسان و همچنین بخش هایی از کاشمرمعمول بوده است

 

 

 

روغن سبوس برنج :

روغن سبوس برنج در بسیاری از کشورها مانند ژاپن ، هند ، چین و اندونزی به عنوان روغن پخت مرسوم است.به دلیل نقطه دود بالا و عطر خاص بسیار عالی برای روغن سالاد و پخت می باشد.

روغن سبوس برنج غنی از حاوی مقادیر زیادی استرول گیاهی،توکوفرول ،توکوترینول اوریزانول واسکوالن که همگی غیر صابونی می باشند.

این ترکیبات باعث کاهش کلسترولLDLوتری گلیسریدهاوافزایش کلسترولHDL گردش خون راتسهیل می بخشد ،ترشح هورمونی راتحریک می کند،درمان اختلالات عصبی،لطافت پوست راتقویت می کند.

 

استخراج روغن سبوس برنج :

مرحله اول : پایدارنمودن سبوس برنجآنزیم لیپاز در لایه خارجی وزیر پریکارپ تجمع دارد ،در حالی که روغن در سبوس ذخیره شده است. تا وقتی که این لایه ها دست نخورده باقی مانده اند.فعالیت لیپاز متوقف بوده ویا بسیار کند است.به محض تبدیل شلتوک به برنج و اختلاط لایه های پریکارپ وسبوس لیپاز موجب هیدرولیز چربی وتبدیل آن به اسید چرب آزاد می شود. مدت تاخیربین آسیاب برنج واستخراج روغن از آن باعث افزایش اسید های چرب آزاد آن می شود.برای متوقف کردن و یا کم کردن فعالیت آنزیم لیپاز در چربی سبوس برنج ، شیوه های مختلفی به کار گرفته شده است:در سال 1988زائو مواد شیمیایی نظیر فورفورآلدئید ، فرمالدهید ، SO2 و متیل بروماید را برای کنترل فعالیت لیپاز به کار گرفت.بسیاری از محققین روش حرارت دادن سبوس را درکنترل فعالیت لیپاز موثر می دانند. عده ای حرارت خشک 100-95 درجه سانتی گراد و برخی حرارت مرطوب را برگزیدند.امروزه بیشتر از حرارت خشک استفاده می شود.

 

 

برای استخراج روغن از سبوس 2روش اصلی ارائه شده است:

1. پرس حلزونی و یا هیدرولیک 2. استخراج با حلال.

 

 

استخراج روغن سبوس برنج با حلال

این روش در مواردی که میزان روغن موجود کم است به کار گرفته می شود.هدف از این روش کاهش روغن باقیمانده در ماده جامد است .در مطالعه ای جهت استخراج روغن ، 100 گرم سبوس به مدت 2 شبانه روز در دمای 100 ˚ cقرار گرفت تا دیواره سلول هاشکسته شود.حلال نرمال هگزان اضافه شده و بعد از مدت 3 شبانه روز وارد دستگاه سوکسله شد. نسبت حلال به سبوس برنج 3:1 می باشد. سپس آن را صاف نموده تا ناخالصی های احتمالی موجود در آن جدا شود.مواد استخراج شده پس از صاف شدن به وسیله دستگاه تبخیر دوار در خلاء حلال زدایی شد.

 

نتایج:

1. استخراج با حلال مناسب ترین روش است.به دلیل دمای پایین کیفیت روغن حاصل بالا است.

2. روش حلال برای موادی که روغن موجود در آنها کم است مناسب می باشد.3. راندمان استخراج با حلال 10-12% بیش از روش پرس است.4. به دلیل حل شدن ناخالصی ها در حلال میزان ناخالصی های روغن حاصل بالاتر است.

 

مراحل مهم در فرآیند روغن سبوس برنج:

1. حذف و ف ی ل ت ر کردن ذرات سبوس 2. صمغ زدایی 3. خنثی سازی 4. بی رنگ کردن5 . بی بو کردن