رفتن به مطلب

انواع تیره های گیاهان دارویی


ارسال های توصیه شده

تیره خرما Palmaceae

تیره خرما
Palmaceae

 

تیره خرما از نظر دارا بودن درختان مفید در ردیف پر اهمیت ترین تیره ها جای دارد گیاهان آن از نظر کلی شباهت بسیاری به یکدیگر دارند و اختلاف گونه های مختلف آنها بیشتر مربوط به شکل ظاهری ساقه ، نوع برگ و مخصوصاً مادگی و میوه آنهاست.

 

گیاهان تیره خرما ساقه غیر منشعب و کم و بیش استوانه ای دارند غالب آنها دارای اثر برگهای از بین رفته و یا بقایای آنها بر روی تنه خود هستند ولی در بین آنها انواع معدودی با ساقه های متفاوت نیز دیده می شوند برگهای آنها معمولاً در قسمت انتهائی ساقه پدید می آید که ممکن است ظاهر باد بزنی ، نوک تیز و یا کم و بیش مدور داشته باشند گلهای آنها نیز در صورت نر و ماده (بندرت – نر – ماده) واقع بر روی یک یا دو پایه و مجتمع در درون محفظه ای بنام اسپات است در گلهای نر آنها 2 ردیف 3 تائی از پرچم 1 (گاهی بیشتر از 6 پرچم و یا کمتر از آن) و در گلهای ماده آنها مادگی مرکب از سه برچه آزاد یا پیوسته به هم مشاهده می گردد.

 

 

 

 

مجموعه برچه های پیوسته به هم آنها نیز تخمدانی فوقانی ، 3 خانه و محتوی یک تخمک در هر خانه بوجود می آورد ولی از 3 خانه تخمدان به همیشه 2 تای آنها نمو حاصل نمی کند بطوریکه پس از تبدیل تخمدان به میوه منحصراً یک دانه در آن تشکیل می شود .

 

میوه آنها به صورت شفت یا سته و دارای شکل ظاهری متفاوت است بعضی از آنها مانند درخت نارگیل میوه بزرگ به صورت شفت یا ساختمانی خاص بعضی دارند.

 

در این تیره 4000 گونه گیاه در متجاوز از 200 جنس جای دارد.

 

از جنس های مهم آن
Sabal
(دارای 30 گونه)

 

Copernicia
( گونه20)

 

Ceroxylon
( گونه20)

 

Areca
( گونه50)

 

Elaeis
( گونه2)

 

Raphia
( گونه30)

لینک به دیدگاه

تیره خشخاش Papaveraceae

تیره خشخاش
Papaveraceae

 

گیاهانی عموماً علفی بندرت دارای اعضای چوبی و یا به صورت درختچه اند شامل 700 گونه می باشند که تعداد فراوانی از آنها تعلق به
papaver
ها دارند .

 

 

i71891_1.JPG

 

 

وسعت انتشار آنها در کره زمین زیاد می باشد بطوریکه در غالب نواحی معتدله نیمکره شمالی و حتی در مناطق سرد یافت می شوند ولی در نیمکره جنوبی بندرت ممکن است نمونه هایی از آنها مشاهده گردند .

 

این گیاهان برگهایی به وضع منفرد بر روی ساقه دارند پهنک برگ آنها نیز غالباً منقسم به قطعات باریک فراوان است گلهای آنها نر – ماده شامل 2 کاسبرگ زود افت 4 گلبرک (در 2 ردیف) تعداد زیادی پرچم و مادگی مرکب از تخمدانی چند خانه است. در بعضی از آنها 3 کاسبرگ و 6 گلبرگ دیده میشود.

 

 

 

 

از اختصاصات آنها این است که گلبرگ های آنها در حالت غنچه وضع چین خورده دارند ولی پس از شگفتن گل صاف می گردند.

 

میوه آنها پوشینه یا خورچین مانند و محتوی دانه های ریز بسیار است.

 

غالب گیاهان این تیره مانند
papaver
ها ،
Glaucium
ها ،
Chelidonium
ها و غیره مجاری ترشحی لاتکس مرکب از سلولهای منفرد با پشت سر هم با جدار عرضی سوراخ دار و یا بصورت مشبک دارند این سلولها و مجاری در پارانشیم ها مخصوصاً دربافت آبکش دیده می شوند.

 

شیرابه آنها ممکن است شیری رنگ(
papaver
) ها یا زرد رنگ (
Chelidonium
) ها و یا قرمز رنگ در (
Sanguinaria
ها) باشد.

 

 

 

 

گیاهان داروئی مهمی در این تیره وجود دارند که ارزش درمانی ارزنده آنها سبب گردیده که در بسیاری از مداواها با اثر قاطع بکار روند از بعضی از آنها مواد موثر بسیار مهمی استخراج می گردد که در پزشکی اهمیت فراوان دارد.

لینک به دیدگاه

تیره روناس Rubiaceae

تیره روناس
Rubiaceae

 

تیره روناس دارای گیاهانی با ظاهر متفاوت از یکدیگر می باشد بطوریکه در بین آنها انواع علفی با ساقه چهار گوش مانند
Galium
ها و
Rubia
ها و نمونه های درختچه مانند نظیر
Coffea
ها و یا انواعی به صورت درخت مانند
Cinchona
ها وجود دارد.

 

بعضی از آنها مانند
Galium
ها دارای زوائد قلاب مانند در زوایای ساقه خود می باشند، که باعث می گردد گیاه به سهولت بتواند با تکیه گاه ارتباط حاصل کند و از آن بالا رود. تیره
روناس دارای حدود 500 جنس و 6000 نوع گیاه است.

 

 

 

 

از مشخصات گیاهان این تیره آن است که برگهائی متقابل ، ساده ، کامل و نوک تیز دارند. زائده های زیر برگ آنها (استیپولها) ، دارای اختصاصاتی است که آنها را از گیاهان دیگر متمایز می سازد زیرا غالباً بر اثر نمو خارج از حد ظاهری شبیه برگهای معمولی را پیدا می کنند بطوریکه در گیاه به جای 2 برگ متقابل 4 یا 6 برگ به وضع فراهم دیده می شود که مازاد آن استیپولهای برگ مانند است. بعضی از این گیاهان مانند
Coffea
ها و
Cinchona
ها نیز استپیول نازک و غشائی دارند، گلهای آنها منظم ، نر - ماده یا بر دو نوع نر و ماده ، یک پایه یا دو پایه مرکب از قطعات 4 یا 5 تایی و مجتمع به اشکال مختلف خوشه یا گرزنهایی به اشکال متفاوت و یا با ظاهر کاپیتول مانند است.

 

عموماً پرچم هائی به تعداد تقسیمات جام گل ، معمولاً پیوسته به لوله و در گونه های مختلف به دو صورت کوتاهتر یا بلندتر از طول جام گل دارند.

 

مادگی آنها غالباً مرکب از 2 برچه است که مجموعاً تخمدانی 2 خانه (یا بیشتر) و محتوی یک تخمک (یا بیشتر) در هر خانه به وجود می آورند.

 

میوه آنها در انواعی که تخمدان 2 خانه و محتوی یک تخمک در هر خانه دارند به صورت 2 فندقه ای است ولی در مواردی که تخمدان محتوی تخمک های فراوان است از نمو آن میوه ای به صورت پوشینه نتیجه می شود.

 

بعضی از این گیاهان نیز میوه هایی به صورت سته (
Rubia
) یا شفت و محتوی 2 دانه (مانند
Coffea
ها) دارند.

 

گیاهان تیره روناس از نظر تشریحی هیچ گونه اختصاصات معین ندارند ساقه بعضی از آنها دارای دسته های فیبر در ناحیه آبکش است.

 

در عده ای از آنها نیز بلورهای ستونی شکل رافید و یا ذرات ماسه ای شکل و عاری از تزئینات دیده می شود. عموماً فاقد بافت ترشحی می باشند به تفاوت در بعضی از آنها آوندهای ناقص شبیه بازدانکان مشاهده می گردد.

 

در تیره روناس گیاهان متنوعی از نظر شکل ظاهر و تعداد نوع جای دارند که بطور متفرق در نواحی مختلف کره زمین پراکنده اند و چون حداکثر انتشار آنها در مناطق گرم کره زمین می باشد از این جهت باید آنها را گیاهان مخصوص این نواحی به حساب آورد.

 

جنس های مهم تیره روناس عبارتند از :

 

Oldenlandia
(دارای 300 گونه)

 

Cinchona
( گونه40)

 

Gardenia
( گونه100)

 

Cfooea
( گونه60)

 

Ixora
( گونه400)

 

Psychotria
( گونه700)

 

Asperula
( گونه100)

 

Galium
( گونه400)

لینک به دیدگاه

تیره زنجبیل Zingiberaceae

تیره زنجبیل
Zingiberaceae

 

در تیره زنجبیل گیاهانی جای دارند که بیشتر در نواحی گرم قاره های آسیا، اروپا و افریقا پراکنده اند بطوریکه فقط تعداد کمی از آنها در آمریکا یافت می شود. هند و مالزی بیش از نقاط دیگر دارای این گیاهان است.

 

معمولاً گیاهانی علفی و چند ساله اند. ساقه هوایی آنها از غده های زیرزمینی و یا ریزوم ضخیم و گوشتدار که اندوخته فراوان مواد نشاسته ای و یا مواد معطر در بردارند منشأ می گیرد.

 

از مشخصات آنها این است که برگهائی با پهنک نسبتاً بزرگ و منتهی به غلاف دارند بطوریکه این غلاف ها معمولاً طول ساقه ها را مانند گیاهان تیره موز بطور کامل فرا می گیرد.

 

گلهای آنها غالباً بسیار زیبا، نر - ماده و بندرت بر 2 نوع نر و ماده واقع در کنار براکته ای معمولاً رنگین و مجتمع به صورت سنبله یا بندرت خوشه اند.

 

 

 

 

 

پ
وشش گل آنها معمولاً به شکل کاسه و جام مشخص و مرکب از قطعات 3 تائی است. فقط یک پرچم زایا دارند زیرا پرچم های دیگر یا تحلیل یافته و یا به صورت استامینود با ظاهر گلبرگ مانند (
Labelle
) در آمده است.

 

 

مادگی آنها از 3 برچه تشکیل مییابد که مجموعاً تخمدانی تحتانی 3 خانه و محتوی تخمک های فراوان (با تمکن محوری بندرت با تمکن جانبی) در هر خانه بوجود می آورند.

 

میوه آنها به تفاوت ممکن است پوشینه و محتوی دانه های زائده دار و یا سته و یا به اشکال دیگر باشد.

 

جنس های مهم این تیره عبارتند از :

 

Globa
(متجاوز از 100 گونه)

 

Alpinia
( گونه250)

 

Zingiber
( گونه100)

 

Amomum
( گونه100)

 

Curcuma
(متجاوز از 50 گونه)

لینک به دیدگاه

تیره سیب زمینی Solanaceae

تیره سیب زمینی
Solanaceae

 

در این تیره 2500 گونه در 90 جنس جای دارند که در نواحی گرم کره زمین مخصوصاً آمریکای مرکزی و جنوبی و یا در نواحی معتدله پراکنده اند.

 

گیاهان این تیره غالباً گیاهان علفی یکساله یا پایا و یا بندرت بالا رونده یا دارای اعضاء کاملاً چوبی و یا درخت مانند می باشند برگهای آنها متناوب معمولاً بدون استیپول ساده یا لوب دار و با مرکب از برگچه مساوی است گلهای نر – ماده یا بندرت شامل یکی از اجزای گل (پرچم یا مادگی) منفرد یا مجتمع بصورت گرزنهای دوسویه و یا به وضع در هم دارند.

 

اجزای گل آنها 5 تایی است ولی در بین آنها انواعی با پرچم های کمتر نیز دیده می شود مادگی آنها اصولاً 2 برچه‌ای و محتوی تخمکهای فراوانی است در بعضی از این گیاهان کاسه گل در طی دوران نمو میوه به صورتی در می آید که آنرا مانند غشاء نازک و قرمز رنگ که فقط در انتها کمی باز است فرا می گیرد.

 

 

 

 

جام گل در انواع مختلف این گیاهان به صورت قیفی شکل استکانی و یا دارای ظاهر چرخ مانند است با آنکه در غالب این گیاهان تخمدان دارای بیش از دو خانه نیست با این وجود در بعضی از آنها مانند داتوره ها (
Datura
) حفره تخمدان بر اثر بوجود آمدن جدارهای داخلی به 4 خانه است.

 

تبدیل می شود در بعضی از آنها نیز مانند گوجه فرنگی تخمدان دارای بیش از 10 خانه است. میوه آنها به صور مختلف گوشتدار سته یا پوشینه (کپسول) و محتوی دانه های فراوان آلبومن دار می باشد

 

 

اختصاصات تشریحی گیاهان این تیره به تفاوت به قرار زیر است :

 

1- تعداد زیادی از آنها دارای آبکش حول محور مغزی و یا دسته های متفرق آبکش در داخل منطقه چوب هستند.

2- در اعضاء مختلف این گیاهان بلورهای اکسالات کلیسم به صورت ماکل یا به شکل ذراتی با سطح صاف و عاری از هر گونه تزئینات دیده می شود.

3- فقدان هر گونه بافت تشریحی داخلی

4- روزنه های بشره در آنها معمولاً فاقد سلولهای همراه است.

 

جنس های مهم این تیره به قرار زیر می باشد:

 

Solanum
(دارای حدود 2000 گونه)

 

Datura
( گونه10)

 

Hyoscyamus
( گونه11)

 

Lyciun
( گونه100)

 

Capsicum
( گونه30)

 

Atropa
( گونه2)

 

Nicotiana
( گونه75)

 

Cestrum
( گونه150)

لینک به دیدگاه

تيره ها

تيره Anacardiaceae

گياهان دارويی اين تيره در استان مرکزی عبارتند از:نام فارسي: خنجك

نام علمي Pistacia khinjuk نام محلي: پسته وحشي

نام فرانسه : lentisque de bombay

نام انگليسي: bomby mastiche

نام آلماني : Bombay Mastix

 

مشخصات گياهشناسي:

درختان رزين‌ار با برگهاي شاخه‌اي فرد با 5-2 جفت برگچه گرد و تخم مرغي تا كشيده و با حاشيه‌اي كم و بيش مژه‌دار گل‌هاي آن دو پايه, بدون گلبرگ و كوچك و مجتمع در خوشه ساده و با حاشيه‌اي مركب است. گل‌هاي نر داراي كاسه 5 قسمتي و 5 پرچم با ميله كوتاه و بساكهاي حجيم و بزرگند. كاسه گل‌هاي ماده داراي 4-3 بخشي و تخمدان يك خانه و خامه كوتاه و 3 شاخه است. ميوه شفت تك دانه داراي هسته‌اي با درون برچوبي و پريكارپ معطر و دانه‌هايي با لپه‌هاي سبزينه‌دار است. وجود مجاري ترشح كننده فراوان و محتوي زرين در منطقه آبكش اوليه به ويژه در زير كمان فيبري روي آن و همچنين توسعه آنها در آبكش ثانويه ساقه‌هاي سن كه بصورت حلقه رو به مركز آرايش حاصل مي‌كنند. وجود سلول محتوي رزين در بافت پارنشيم پوستي و عدم چنين مجاري ترشح كننده در بين سلولهاي اشعه مغزي از اختصاصات اين گياه است بر اثر ايجاد شكاف ائورزيني بنام سفز خارج مي‌شود. كه رنگ خاكستري مايل به سبز يا زرد مايل به سبز با بوي مطبوع دارد.

 

رويشگاه:

اين گياه در منطق كوهستاني شهرستان ساوه ( كوه نظر كرده, كوه دراز) و در ارتفاعات شهرستان دليجان ( كوه سياه هند در منطقه جاسب) وجود دارد.

 

خواص درماني :

نيرو دهنده, مدر, محرك است. پوست و برگ اين درخت به علت دارا بودن تانن زياد اثر قابض داشته و در اسهال‌هاي ساده مورد استفاده قرار مي‌گيرند. سابقاً از آن در موارد تاخير وقوع قاعدگي و در آلبومينوري استفاده بعمل مي‌آورد است قابض, رفع كننده بر افروختگي, بازكننده دانسته و در روغن آن خاصيت گرمي, خشكي, گدازندگي است.

لینک به دیدگاه

تیره گاوزبان

Boragianaceae

 

مقدمه

 

گیاهان این تیره غالبا علفی ، بوته‌ای ، بندرت درختچه‌ای یا درختی دارای برگهای متناوب و بدون گوشوارک هستند. گلها مجتمع در گل آذینهای گرزن دم عقربی و هر گل دارای 5 کاسبرگ ، 5 گلبرگ ، 5 پرچم و دو برچه است که این دو برچه بر اثر دیواره بندی کاذب به چهار خانه تک تخمکی تقسیم می‌شوند. تیره گاو زبان Boragianaceae شامل 95 جنس وبیش از 1600 گونه است که 250 گونه آن در جنس آفتاب پرست جمع شده‌اند. گیاهان این تیره در تمام مناطق معتدل و گرم و بویژه در مناطق مدیترانه‌ای فراوان می‌رویند و در مناطق و حواشی قطب شمال بسیار کمیاب هستند.

 

اختصاصات دستگاه رویشی

 

برخی از گیاهان این تیره مانند گاو زبان ، علفهایی یکساله و برخی مانند سمفتیوم به علت داشتن ساقه زیر زمینی چند ساله و پایا هستند. گونه‌های بوته‌ای چوبی و یا درختچه‌ای مانند کوردیا وتورنفوتیا بیشتر به مناطق گرمسیری و استوایی اختصاص دارند. برگها متناوب و بدون گوشوارک ، دارای پهنک یا بندرت دندانه‌دار و یا چند بخشی هستند. تمام اندامهای گیاه از کرکهای زبر و خشن با منشا اپیدرمی پوشیده شده است.

 

اختصاصات دستگاه زایشی

 

نوع گل آذین در این تیره کاملا مشخص است و وضع خاص آن از اختصاصات بارز این تیره بشمار می‌رود. گل آذین گرزن در این گیاهان ابتدا دو سویه است ولی در اولین انشعاب دو شاخه شده به گرزن یکسویه دم عقربی که دارای محوری همپا است کاهش می‌یابد. کاسه گل 5 بخشی ، جام گل پیوسته گلبرگ ، جام غالبا منظم و دارای پرآذین برهم نهاده یا لوله شده و تابیده است.

 

کاربردها و اهمیت اقتصادی

 

گیاهان این تیره هیچگونه مصرف خوراکی و یا صنعتی ندارند و در عوض دارای خاصیت دارویی هستند و تقریبا همه آنها لعاب‌دار و حاوی نیترات سدیم بوده مدر ملایم به حساب می آیند. گل ، ساقه و ریشه اغلب گیاهان این تیره اثر درمانی دارند. مثلا دانه سینوگلوسوم و برخی دیگر بطور خفیف خواب آور هستند. ریشه برخی از آنها مانند آلکانا تنکتوریا دارای ماده‌ای رنگین است که در بافت شناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

جنسهای گاو زبان در ایران

 

جنس انبو یا کوردیا

 

درختانی با ارتفاع متوسط یا درختچه‌هایی بدون کرک و دارای برگهایی کامل و ضخیم و چرمی هستند. کاسه گل لوله‌ای یا استکاین شکل ، جام معمولا قیفی شکل ، میوه شفت و دارای درون‌بر چوبی است. این جنس در ایران 3 گونه دارد که در نواحی جنوبی و سواحل خلیج فارس از جمله در بندرعباس می‌رویند.

 

جنس ارتیا

 

درختچه یا درختانی کوتاه با شاخه‌های بدون خار و بی کرک هستند. کاسه گل 5 قسمتی ، جام بشقابی شکل و یا تقریبا گسترده و چرخی با لبه‌های کوتاه تخم مرغی و برهم نهاده است. میوه شفت با 2 تا 4 هسته و دانه دارای لپه‌های غیر چین خورده است. از این جنس 2 گونه در بلوچستان و برخی نواحی جنوبی ایران نام برده‌اند.

 

جنس آفتاب پرست

 

گیاهانی علفی یا بوته‌هایی در پایه کم و بیش چوبی ، یکساله یا چند ساله هستند. گلهای سفید یا ارغوانی آنها کوچک ، بدون دمگل و مجتمع در گرزنهای یکسویه فشرده و بدون برگک هستند. برگها تخم مرغی شکل هستند. این جنس در ایران بیش از 50 گونه دارد که در نقاط مختلف پراکنده هستند.

 

جنس گاو زبان

 

گیاهانی هستند پایا و یا پس از گل دادن و تشکیل بذر از بین می‌روند. کاسه گل 5 قسمتی ، جام لوله‌ای است. بخش آزاد جام تقریبا دو قسمتی و دارای 5 لبه است. این جنس در ایران 2 گونه دارد که یک گونه آن همان گاو زبان معمولی به نام اکیوم آمنوم است که در شمال و نقاط دیگر می‌رویند.

 

جنس گل فراموشم مکن یا میوزوتیس

 

گیاهانی یکساله یا دو ساله و یا پایا و پوشیده از کرک هستند. گلها کوچک ، آبی رنگ و دارای کاسه‌ای زنگی شکل با 5 تقسیم کم و بیش عمیق هستند. جام گل دارای 5 لبه و گلویی است که بوسیله پولکهایی با لبه مدور مسدود می‌شود. این جنس در ایران دارای 9 گونه است.

لینک به دیدگاه

تيره : Geraniaceae

گياهان اين تيره عموما علفی، دارای برگهای گوشوارک دار و گلهای منظم يا کم و بیش نامنظم اند. تيپ گلهای پنج پر، پنج چرخه ای و غير از جنس اروديوم، که ايزوستمون است، بقيه دارای پنج برچه تک تخمکی يا دو تخمکی و منحصرا دارای يک خامه اند. ميوه چند قندقه ای و قندقه ها( امريکاريها) در محل زبانکها از ستونک، يعنی محور خامه، جدا می شوند. نهنج شامل غده های نوشجايی است و اندامهای هوايی از کرکهای ترشح کننده اسانس پوشيده شده اند.گياهان دارويی اين تيره در استان مرکزی عبارتند از:

نام فارسي: قيطران

نام علمي : Erodium ciconium

فرانسه: Bec de grue

انگليسي: Alfilaria, Strok,s Bill

عربي: ايره العجرز – غزيل

مشخصات گياهشناسي: گياهي است يكساله, كم و بيش پوشيده از كرك خيلي كوتاه بلندي گياه نيم‌متر تجاوز نمي‌كند. برگهاي آن شبيه برگ شوكران, مركب, داراي 13-7 برگچه, هر برگچه بيضي باريك و دندانه‌دار و نوك تيز است. گلي‌هاي آن قرمز و صورتي و گاهي سفيد است معمولاً در گروه 4-2 تايي با يك دم گل ظاهر مي‌شوند. ريشه آن ضخيم و گوشتي ميوه آن در قسمت بالاي ميوه زايده‌اي باريك و دراز و نوك تيز و سفت به شكل منقار لك‌لك دارد.

خواص دارويیبه عنوان قابض و براي بند آوردن خونريزي استفاده مي‌شود ضماد آن روي تومورها و زخمها استفاده مي‌شود و براي خردكردن سنگ و كاهش تب به خصوص تبهاي نوبه و زردي به كار مي‌رود, مدر و قابض است و براي كنترل بيماري قند خورد مي‌شود و قند ادرار را كاهشي مي‌دهد. غرغره آن براي تسكين درد گلو و كاهش ورم مخاط دهان و ورم لوزه بسيار نافع است. به مقدار محدود و مجاز به عنوان مسكن رحم و بند آورند خون مصرف مي‌شود در خيز عمومي بدن توصيه مي‌شود در كنترل دسيانتري مصرف مي‌شود مصرف گياه بايد با نظر پزشك باشد.

 

تدوین:حمیدرضا میرداودی -عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

لینک به دیدگاه

تيره: Liliaceae

گياهان دارويی اين تيره در استان مرکزی عبارتند از:

نام فارسي: تره کوهی

نام علمي : Allium akaka

انگليسي: Gorden leed

فرانسه: pdreau

 

مشخصات گياهشناسی:

گياهي دو ساله پايا و برگهاي آن دراز و باريك اغلب خميده و افتاده به رنگ سبز تيره قسمت پايين ساقه سفيد است كه منتهي به يك پياز كوچك در داخل خاك مي‌شود گل‌هاي آن مجتمع و گروهي به شكل يك گلوله مدور و انتهاي ساقه گل دهنده رنگ هر يك از گل‌ها سفيد مايل به سبز يا گلي كه از آن دانه‌هاي سياه و پهن و ناصاف تره به دست مي‌آيد. بطور كلي دو نوع است نوع كوتاه و نازك و ناصاف تابستانه و ديگر تره فرنگي نوع زمستانه و بلند و برگهاي پهن و قوي قسمت مورد استفاده آن تخم است.

 

خواص دارويی :

ضد عفوني كننده روده‌ها و مدر است و براي معالجه رماتيسم و بيماريهاي كبدي مفيد است. ضماد آن براي نرم كردن ورمها مفيد است. ترشح ادرار و حيض را زياد مي‌كند و قاعده‌آور است. جوشانده يا پخته شده آن با جو براي درد سر, سينه, تنگي نفس و پرورده تره با سركه در باز كردن گرفتگي كبد و طحال و خوردن برگ پخته آن براي بواسير مفيد است براي خشك كردن رطوبتهاي رحم مفيد است. ضماد آن باسماق براي مخملك و زگيل و با نمك براي التيام زخمهاي بر مفيد است. خوردن آن بينائي چشم را كاهش مي‌دهد.

 

رويشگاه: اين گياه در اكثر نقاط كوهستاني استان بخصوص در شهرستانهاي شازند, ساوه, تفرش و اراك به طور پراكنده وجود دارد.

 

تدوین:حمیدرضا میرداودی -عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

لینک به دیدگاه
  • 1 سال بعد...

تيرةپنيرك:

گياهان اين راسته داراي كركهاي ستاره اي شكل،كاسبرگ هاي حلقوي،پرچمهائي غالباًپيوسته

،تخمدان فوقاني،وتخمك هايي باتمكن محوري هستند

پنيرك:اين جنس درايران ده گونه گياهي علفي يكساله ياچندساله دارد.

گونه هاي زيرعلاوه برايران درتركمنستان،قفقاز،آسياي مركزي،مناطق مديترانه اي،جزايربالكان،آناتولي،عراق،افغانستان،ارمنستان مي رويد.

 

M.ar meniac M.leonardio

M.flexuosa

M.rotundiofolia

M.Ilginiو M.nicaeensisو M.parvifloraو M.microcarpa

4670-malva ar meniaca llgin، P.پنيرك ارمنستاني

Malva cymbalariaefolia ledeb

4671-malva flexuosa hornem ،P. پنيرك زيكزاكي

4672-Malva I lgini l. riedl ،P. پنيرك باكوئي

4673-Malva leonardi l.riedle ،p.پنيرك كرماني

4674-Malva microcarpa persp.پنيرك ميوه ريز

4675-Malva neglecta wallr ، p. پنيرك معمولي

4676-Malva nicaeensis all ، p. پنيرك آسياي صغير

4677-Malva parviflora l .، p.پنيرك گل ريز(malva pusill a smith)

4678-Malva rotundifolia l .

E.dwarf mallow .northern mallow

P.،پنيرك برگ گرد (Malva sherardiana l .)

4679- sylvestris l. malva

E.highmallow , willd mallow , marsh mallow.

P .پنيرك قرمز،پنيرك

4680 Malvaceae

E. mallow family,mallow worts

P . تيرة ختمي،تيرة پنيرك

4682 - Malva viscus cav

لینک به دیدگاه
  • 3 ماه بعد...

[h=3]

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
[/h]

نام نعنا معمولا طعم بستنی را به ذهن متبادر می‌سازد، ولی آیا می‌دانید كه نعنا یكی از قدیمی‌ترین گیاهانی است كه در طب گیاهی كاربرد فراوان دارد؟

 

به گزارش Healthnews مطالعات محققان دانشگاه چك نشان می‌دهد روغن استخراج شده از نعنا شامل تركیبات متعددی است كه می‌تواند تاثیر قدرتمندی در درمان برخی بیماری‌ها داشته باشد. براساس این گزارش، مهم‌ترین قابلیت استفاده از نعنا در صنایع داروسازی است.

 

محققان می‌گویند بررسی‌ها نشان می‌دهد روغن نعنا تاثیر بسیار زیادی روی بیمارانی دارد كه از سندرم تحریك پذیری شدید معده رنج می‌برند.

 

طبق این بررسی‌ها بیمارانی كه از روغن نعنا استفاده كرده‌اند بین 5 تا 20 درصد علائم وریدهای شكمی و معده، گرفتگی عضلانی، نفخ معده، یبوست و اسهال را كمتر بروز داده‌اند.

 

نعنا می‌تواند با خاصیت آرامش بخشی خود، عمومی‌ترین عامل دفاعی بدن در برابر سندرم تحریك پذیری شدید معده IBS تلقی شود.

 

همچنین چای نعنا می‌تواند به‌عنوان عاملی علیه برفك دهان و جلوگیری از حالت تهوع در زمان بارداری عمل كند.

 

عصاره نعنا به‌طور معمول در محصولاتی نظیر دهان‌شویه‌ها، آدامس، خمیر دندان، اسپری‌های خوشبو كننده، مواد جویدنی، قرص نعنا و مرهم‌های مختلف به كار برده می‌شود.

 

نعنا همچنین خاصیت ضد‌میكروب، ضد‌قارچ و ضد‌ویروسی دارد.

 

برخی گیاهان هم خانواده نعنا مانند ریحان، مرزنگوش و پونه كوهی نیز خواصی مشابه نعنا دارند و می‌توانند در درمان بیماری‌ها موثر واقع شوند.

 

 

•استفاده اسانس در صنايع بهداشتي، غذايي، آرايشي، شيريني سازي، نوشابه سازي، نوشابه سازي و مصرف ادويه اي

 

•استفاده از طعم آن در بهبود مزه داروهاي بدمزه.

 

•استفاده در محلولهاي شستشوي دهان و گلو و خميردندانها به خاطر خاصيت ضد باکتريايي مانتول موجود در اسانس.

 

•نعنا جهت مداواي نفخ، دردشکم، سوء هاضمه(درمان قطعي)، ناتواني روده ها، تب، سرما خوردگي و آنفولانزا توصيه شده است.

 

•جوشانده برگ و گل آن جهت لطافت و شادابي پوست استفاده مي گردد.

 

•ماليدن چند برگ نعنا در محل گزيدگي حشرات مي تواند اثرات آنرا تا حد زيادي خنثي نمايد.

 

•گفته مي شود جويدن برگ نعنا باعث کاهش درد دندان شده و همچنين باعث ضدعفوني مجاري بيني و گلو مي گردد.

 

•خاصيت ضدعفوني آن بسيار قوي است به طوري که در ضدعفوني محيط بخصوص مواقع وجود بيماريهاي واگيردار بسيار موثر مي باشد و باعث دفع حشرات و مگس نيز مي گردد.

 

•بخور جوشانده نعنا جهت گرفتگي بيني بسيار موثر است.

 

•کمپرس گرم آن باعث رفع درد سر و همچنين دردهاي روماتيسمي مي گردد.

 

•ماليدن نعنا بر روي سينه زنان بچه شيرده باعث رفع احتقاق شيري مي گردد.

 

•نعناع بخصوص براي افرادي که دايم در حال مرور درس براي امتحان هستند، موثر است.

 

•هنگام خستگي يا زماني که حس مي کنيد مغزتان کشش مطالب جديد را ندارد، استفاده از نعناع سودبخش است.

لینک به دیدگاه

مشخصات تیره نعنا

 

از مشخصات اين گياهان آن است كه ساقه هاي چهارگوش دارند. از قاعده ساقه آنها نيز غالبا ساقه هاي فرعي منشاء مي گيرد كه حالت خزنده در سطح زمين پيدا مي كنند و يا درون خاك وارد گرديده به صورت ساقه زيرزميني در مي آيند. در انواع چند ساله اين گياهان، ساقه هاي مسن ظاهر مدور دارد و اين نيز براثر پيدايش لايه زاينده اي در ناحيه پوست ساقه هاي جوان است كه با ايجاد بافت هاي جديد، موجب ريزش و از بين رفتن لايه هاي بيروني، از خارج مي گردد و با اين عمل، ظاهر چهارگوش ساقه را از بين مي برد.

 

عده زيادي از گياهان تيره نعناع، سريعا تحت تأثير شرايط متفاوت محيط زندگي قرار مي گيرند مانند آنكه انواعي از آنها كه در دشت ها و اماكن مرطوب مي رويند اگر در محيط هاي خشك قرار گيرند، به سرعت تغييراتي از نظر سازش و تطابق با محيط حاصل مي كنند تا مقاومت آنها در مقابل تعرق، زياد شود بطوري كه برگهاي آنها پوشيده از كرك مي شود، يا كناره پهنك برگهاي آنها به سمت پائين خميدگي حاصل مي كند و يا روزنه، به حالت فرورفته در بشره باقي مي ماند و يا ممكن است هيپودرم در آنها به صورت كاملا كلانشيمي درآيد و يا برگ حالت نسبتا ضخيم و چرمي پيدا كند و حتي سطح آن ممكن است كاهش حاصل نمايد به حدي كه بكلي از بين برود.

 

گياهان تيره نعناع، عموما برگهاي متقابل، گاهي ساقه آغوش و بندرت فراهم دارند. برگهاي آنها عموما ساده است بطوري كه وجود برگهاي مركب در آنها ديده نشده است. گلهاي آنها كامل، نامنظم، نر- ماده و مجتمع به صورت دسته هائي واقع در محور ساقه يا در قسمت انتهائي آن است. در برخي از آنها وضع اجتماع گلها در قسمت هاي انتهائي ساقه به نحوي است كه به علت فشرده بودن، ظاهر كاپيتول مانند پيدا مي كنند. در اواع نادري از اين گياهان نيز گلها به صورت منفرد برروي ساقه ظاهر مي گردد.

 

گياهان اين تيره از نظر كلي داراي كاسه منتهي به 5 تقسيم و جام منتهي به 5لوب اند. 4پرچم دارند كه در حول يك مادگي 2 برچه اي قرار گرفته اند. وجود خطوط برجسته روي كاسه گل و ظاهر جام گل، كمك موثر در تشخيص اين گياهان مي نمايد. جام گل اين گياهان معمولا از گلبرگهاي پيوسته به هم تشكيل يافته، شامل لوله اي است كه در انتها به 5 لوب منقسم به 2 لب منتهي مي شود. لب فوقاني جام گل آنها كه در واقع نيمه جام خلفي به حساب مي آيد، شامل 2 لوب ولي لب تحتاني( نيمه جام قدامي) مركب از 3 لوب يا دندانه مي باشد ولي اين حالت در همه آنها عموميت ندارد زيرا حالات ديگري نيز در وضع جام گل مشاهده مي گردد كه تفاوت كلي آنرا با آنچه ذكر شد نشان مي دهد. از اين جهت است كه امروزه با توجه به مشخصات كلي جام گل، اين گياهان را به دسته هاي متعدد زير تقسيم مي نمايند.

 

1- جام گل فاقد لب ولي مركب از 5لوب مساوي يا تقريبا مساوي است مانند انواع Lavandulaها.

 

2- جام گل داراي 2 لب مشخص است مانند غالب گياهان اين تيره.

 

3- جام گل بظاهر شامل يك لب است مانند Ajuga ها كه به علت عدم رشد لب فوقاني در آنها پيش مي آيد.

 

4- جام گل منحصرا شامل يك لب يعني فاقد لب فوقاني ولي داراي لب تحتاني منقسم به 5 لوب است مانند Teucrium ها. حالات واسطي نيز وجود دارد كه منطبق با چهارگروه مذكور نيست.

 

پرچم غالب گياهان تيره نعناع داراي وضع خاث است بطوري كه ميله دوتاي آنها بزرگ و دوتاي ديگر كوچك است. اين حالت را دي دينامي (Didynamie) گويند. در بين اين گياهان انواعي با پرچمهاي مساوي مانند Mentha ها نيز وجود دارد. در بعضي از آنها مانند Salvia ها و Rosmarinus, ها نيز، گل منحصرا داراي 2 پرچم است.

 

مادگي اين گياهان از 2 برچه تشكيل مي يابد كه در آغاز، تخمداني 2 خانه و واقع بر روي ديسك (صفحه روي نهنج) بوجود مي آورند ولي تدريجا هر يك از 2 خانه مذكور، براثر پيدايش جدارهاي فرعي، تقسيم حاصل نموده به 2 خانه كوچك كه در هر يك، يك تخمك آپوتروپ جاي دارد تقسيم مي شوند.

 

خامه مادگي اين گياهان كه وضع متفاوت آن، بهترين وسيله رده بندي بعضي از گروه هاي اين تيره مي باشد بردو نوع است: يا منحصر به ميله اي است كه تخمدان را به كلاله مربوط مي سازد و يا آنكه به درون تخمدان راه يافته، به قاعده آن ارتباط پيدا مي كند كه در اين حالت ژينوبازيك(Gynobasique) ناميده مي شود.

 

ميوه گياهان تيره نعناع، 4فندقه اي و محتوي دانه هاي بدون آلبومن است و از مشخصات آن اين است كه معمولا محصور در كاسه گل باقي مي ماند، بعضي از اين گياهان نيز ندرتا ممكن است ميوه اي به صورت شفت داشته باشد.

 

اختصاصات تشريحي – گياهان تيره نعناع داراي اختصاصات كلي زير از نظر مشخصات تشريحي مي باشند:

 

 

 

1- انواع علفي آنها، عموما داراي دسته هاي كلانشيم در زواياي ساقه، زير بشره اند. وجود اين حالت باعث مي گردد كه ساقه اين گياهان، ظاهر 4گوش پيدا كند.

 

2- دسته هاي چوب- آبكش پسين در آنها معمولا به وضع غير ممتد و جدا از هم ديده مي شود.

 

3- بشره ساقه و برگ اين گياهان، غالبا مستور از تارهاي ترشحي و غير ترشحي به اشكال مختلف است.

 

4- تارهاي ترشحي انسان در آنها داراي پايه يك يا دو سلولي، منتهي به يك برجستگي 4تا8 سلولي و حتي بيشتر است. اسانس ترشح شده نيز، معمولا خارج از جدار سلولزي، در زير كوتيكول جمع مي گردد و اين خود باعث مي شود كه بشره در همان ناحيه، كمي متورم جلوه نمايد.

 

در بين گياهان تيره نعناع گونه هاي مفيدي فراوان وجود دارد كه از عده زيادي از آنها هنوز هم در پزشكي استفاده بعمل مي آيد. از بعضي از آنها اسانس گيري مي شود. عده زيادي از آنها نيز به مصارف تغذيه( به حالت خام پخته) مي رسند و يا به علت دارا بودن گلهاي زيبا و معطر، پرورش مي يابند.

 

از جنس هاي مهم اين تيره، Teucrium( داراي 200گونه)،Ajuga (60گونه)، Scutellaria (200گونه)، Nepeta(200گونه)، Marrubium( در حدود 50گونه)، Stachys( حدود 200گونه)، Thymus(70گونه)، Mentha( حدود 20گونه)، Ocimum(60گونه)، Lavandula( 30-40گونه)، Dracocephalum( 50گونه)، Phlomis(70گونه)، Lamium(50گونه) و Coleus( 150گونه) را نام مي بريم.

 

 

اندام داروئی: قسمتهای هوائی گیاه شامل برگ و سرشاخه‌های گلدار به صورت تازه و برگ خشک شده است

 

دامنۀ انتشار: در ایران، در آذربایجان نزدیک تبریز و در بلوچستان به طور خودرو می‌روید. علاوه بر این در ارومیه، خوی، بابل، بابلسر و تنکابن می‌روید .

 

اجزاء متشکله: در گونه M. Spicata مقدار اسانس کمتر از گونۀ Piperata می‌باشد. در گزارش بررسی‌های شیمیائی دیگر اطلاعات زیر بدست آمده است:

 

در گونه‌های M.Longifollia huds و M.Spicata L. ماده کارون وجود دارد ولی در گونه‌های M.aquatica، M.arvensis، M.piperata و M.Pulegium ماده کارون وجود ندارد. در گونه M.Spicata در اسانس آن مادۀ کارواکرول وجود ندارد. مقدار محصول اسانس در حدود 80 کیلوگرم در هکتار است که مقدار کارون آن 7/68 ـ 66 درصد است. علاوه بر این دارای لیمونن و دیپانتن و دیهیدرو کاروئول و استرها بوده است.

 

خواص درمانی: نیرودهنده، محلل و مقوی معده، ضد سرفه، ضد تشنج، قابض، محرک، مسکن و آرامبخش، خنک‌کننده، معرق و قاعده‌آور است. از نعنا برای رفع نفخ، درد شکم، اسهال، سوء هاضمه، ناتوانی‌های روده‌، قلب، سرماخوردگی، انفولانزا، سینوزیت، ناراحتی‌های اعصاب در بچه‌ها، خونریزی از بینی و بعنوان ضد سم در مورد گزیدگی و نیش حشرات، بیماری‌های بینی و گلو، سردرد و دردهای چهره استفاده می‌شود. در بیماریهای بانوان و احتباس دردناک بدون دفع ادرار مصرف می‌شود.

 

موارد استعمال در پزشکی گذشته: نعناع طبق نظر حکمای طب سنتی از نظر طبیعت نسبتاً گرم و خشک می‌باشد که در عین حال خشکی آن زیاد نیست و آثاری از رطوبت نیز در آن وجود دارد. از نظر خواص در تمام موارد از پونه قوی‌تر است. به طور کلی گیاهی است گرم‌کننده، مقوی دل، رقیق‌کنندۀ خون غلیظ و مسکن.

 

آثار فارماکولوژیکی: نعنا تنفس را سریع کرده و بدن را گرم می‌کند و ترشح مخاط را کم می‌کند و موجب نقصان ترشح می‌گردد ولی در عین حال ادرار را زیاد می‌کند و تعریق پوست را افزایش می‌دهد. به همین علت آن را در موراد اختلالات ضعفی و عصبی معده و در هنگام شیوع وبای التور استعمال می‌کنند. اسانس نعناء با شل کردن اسفنگتر تحتانی مری و کم کردن کشش سطحی محتویات معده موجب اثر ضد نفخ می‌شود. همچنین با تحریک غدد گوارشی و افزایش ترشحات اسیدی و آنزیمی به عمل هضم کمک مؤثری می‌نماید.

 

سایت رشد

اوجاکسر

اکا ایران

کتب مریوطه تیره شناسی

کتب خواص دارویی گیاهان

لینک به دیدگاه
×
×
  • اضافه کردن...