توريسم درماني چيست؟

[masi eng 47044]

اساس تعريف هاي سازمان جهاني جهانگردي ( (UN-WTOيكي از اهدافي كه مي تواند گردشگر را برانگيزد تا عزم سفر كند، مسافرت براي كسب سلامتي است. چيزي كه از آن به گردشگري سلامت تعبير مي كنند.

در حقيقت گردشگري سلامت، نوعي از گردشگري است كه به منظور حفظ، بهبود و حصول مجدد سلامت جسمي و ذهني فرد به مدتي بيشتر از 24 ساعت و كمتر از يك سال صورت مي گيرد. به اين ترتيب يك توريست سلامت با مسافرت از محل دائم زندگي خود مي تواند از خدمات درماني مقصد استفاده كند تا سلامت جسمي و روحي اش را به دست بياورد. نوعي از گردشگري كه اين روزها خوشبختانه در ايران رواج پيدا كرده و توريست هاي زيادي را از كشورهاي منطقه براي بهره مندي از خدمات پزشكي و درماني ايران به كشورمان مي كشاند. البته بد نيست بدانيد كه توريسم سلامت در ايران تاريخچه بسيار كوتاهي دارد. در حقيقت در سال 82 براي اولين بار توريسم درماني در گردشگري ايران از سوي وزارت بهداشت مورد توجه قرار گرفت؛ البته وزارت بهداشت بيشتر با هدف اشتغالزايي براي دانش‌آموختگان پزشكي به اين مبحث پرداخت و نه رونق توريسم درماني. اما كم كم از سال 83 و درست پس از ادغام سازمان ميراث فرهنگي و سازمان‌ ايرانگردي و جهانگردي توريسم درماني به صورت مستقل در ايران ايجاد شد و مورد توجه بيشتري قرار گرفت.

اما در ميان تعريف هاي سازمان جهاني گردشگري، اصطلاحات ديگري هم وجود دارند كه دامنه گردشگري سلامت را گسترده تر مي كنند.

گردشگري تندرستي (Wellness Tourism)

يكي از همين واژه هاست كه به مسافرت توريست به دهكده هاي سلامت و مناطق داراي چشمه هاي آب معدني و آب گرم (اسپاها) اشاره مي كند. در اين نوع سفر توريست براي رهايي از تنش هاي زندگي روزمره و تجديد قوا بدون مداخله و نظارت پزشكي راهي سفر مي شود. معمولا اين توريست ها بيماري جسمي مشخصي ندارند و بيشتر در پي بهره مندي از طبيعت شفابخش مناطق ديگر هستند. گردشگري درماني (Curative Tourism) هم به معناي مسافرت توريست به منظور استفاده از منابع درماني طبيعي(آبهاي معدني، نمك، لجن و غيره) است كه معمولا براي درمان برخي بيماري ها يا گذران دوران نقاهت تحت نظارت و مداخله پزشكي صورت مي گيرد. اين نوع از گردشگري هم اين روزها مورد توجه مسئولان گردشگري كشور قرار گرفته است. به خصوص لجن درماني كه طبيعت ايران را در ميان كشورهاي همسايه به شدت محبوب كرده است.

گردشگري پزشكي (Medical Tourism) هم نوع ديگري از گردشگري سلامت است كه در آن مسافرت به منظور درمان بيماري هاي جسمي يا انجام نوعي از عمل هاي جراحي تحت نظارت پزشكان در بيمارستان ها و مراكز درماني را گردشگري پزشكي گويند. در اين نوع از گردشگري سلامت، بيمار ممكن است پس از درمان و معالجه نيازمند استفاده از فضاها و خدمات گردشگري درماني(مانند آبگرم ها) باشد كه در اين صورت ممكن است گردشگري او با سفر به نقاطي كه اين امكانات را دارند تكميل شود

[masi eng 47044]

گردشگري درماني و بهداشتي امروزه از رو به رشدترين بخش هاي صنعت گردشگري جهان است که باعث شده سازمان هاي دست اندرکار و کشورهاي علاقمند به توسعه گردشگري توجه خود را به اين بخش از صنعت توريسم جلب و براي آن برنامه ريزي کنند.زندگي صنعتي در بيشتر کشورهاي دنيا الزاماتي را با خود همراه دارد و نيازهايي را نيز براي مردم جوامع مختلف ايجاد کرده است.امروزه تمايل مردم براي تناسب اندام، استفاده از منابع طبيعي و ويتامين ها، کاهش درد، تسلط بر استرس و افزايش سلامت روح و روان و جسم بسيار چشمگير است. به همين دليل است که در نقاط مختلف جهان روش هاي درماني طبيعي مانند استفاده از چشمه هاي آب گرم بسيار مورد توجه قرار مي گيرد و تمامي اقشار مردم اعم از کم درآمدها و پردرآمدها به سمت اين نوع از گردشگري تمايل دارند.چشمه هاي آب گرم محل هايي مناسب براي ايجاد اقامتگاه هاي توريستي است که با ايجاد مراکز تفريحي و ارائه سرويس ها و امکانات در اين نقاط مي توان آنها را به مقاصد گردشگري درجه اول براي گردشگران تبديل کرد زيرا همزمان هم لحظه هايي مفرح و پرهيجان خواهند داشت و هم به سلامت و آرامش دست مي يابند.علاوه بر اين جاذبه هاي طبيعي و روش هاي درماني توريسم درماني به دلايل اقتصادي نيز مورد توجه قرار مي گيرد، زيرا که صادرات خدمات پزشکي يک اصل شناخته شده براي تقويت ساختار بهداشت و درمان کشورها است.دولت جمهوري اسلامي ايران براساس برنامه ريزي هاي خود بايد تا پايان برنامه چهارم توسعه 30 درصد از نيازهاي درماني و بهداشتي کشور را از طريق صدور کالا، خدمات پزشکي و توريسم درماني فراهم کند. علاوه بر نياز به صدور کالا و خدمات پزشکي درآمد توريسم درماني نيز مي تواند براي کشورها خصوصا کشورهاي آسيايي که به حرکت در روند توسعه مي انديشند وسوسه انگيز باشد.اين درآمد باعث شده است که برخي کشورهاي آسيايي چون سنگاپور، تايلند و هند به طور چشمگيري در حال تبليغ سرويس هاي درماني خود در ميان بيماران جهان باشند.درباره گردش مالي حاصل از توريسم درماني آماردقيقي وجود ندارد، اما براساس آمار بهداشت جهاني، سالانه حدود 50 ميليارد دلار، صرف درمان بيماران منطقه در کشورهاي اروپايي و آمريکايي مي شود که جذب درصدي از اين مبلغ مي تواند تاثير چشمگيري در اقتصاد گردشگري کشورهاي آسيايي داشته باشد.

ساختار برنامه ريزي براي توريسم درماني

توريسم درماني را مي توان به عنوان امري بين دستگاهي دانست که به علت داشتن متوليان متعدد نياز به هماهنگي بيشتر دارد.سازمان ميراث فرهنگي ،صنايع دستي و گردشگري ،وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکي و وزارت امور خارجه و وزارت رفاه از جمله دستگاههايي هستند که با توجه به حوزه اختيارات خود هر کدام به نوعي در اين موضوع تصميم گيرنده محسوب مي شوند.شوراي سياستگذاري گردشگري سلامت در سازمان ميراث فرهنگي ،صنايع دستي و گردشگري با رياست معاون گردشگري سازمان مشغول به فعاليت است. اين کميته با حضور نمايندگان تام الاختيار سازمان رفاه تامين اجتماعي، وزارت بهداشت، معاونت گردشگري، مديرکل دفتر طرح هاي توسعه و سرمايه گذاري، دبير ستاد گردشگري سلامت (توريسم درماني)، سرپرست دفتر بازاريابي و تبليغات، عضو و نماينده رئيس و مديرکل تجهيز منابع و بودجه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري تشکيل شده است.سياستگذاري کلان نظام توريسم درماني با همکاري تمامي نهادهاي ذي ربط، تنظيم قوانين مورد نياز با توجه به مصوبات بين المللي که در اين زمينه وجود دارد، کسب درآمدهاي ارزي براي کشور از طريق ارائه خدمات پزشکي به گردشگران، به وجود آوردن همکاري هاي بين بخشي و درون بخشي درخصوص توسعه توريسم درماني، ساماندهي بيماران داخلي که براي درمان به خارج از کشور سفر مي کنند و طراحي و برنامه ريزي استراتژيک منطبق با چشم انداز افق 20 ساله کشور در اين بخش، از اهداف شوراي سياستگذاري گردشگري سلامت است.وزارت بهداشت نيز در زيرمجموعه معاونت درماني خود مديريت توريسم درماني تشکيل داده است که در حال حاضر مشغول برنامه ريزي و هماهنگي در معاونت درماني اين وزارتخانه و ديگر دستگاههاي مسوول است. وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکي براي توسعه توريسم درماني برنامه هايي در نظر دارد که هنوز در مرحله تصويب در ساختار داخلي وزارتخانه و رايزني با دستگاه هاي ديگر است.تهيه طرح جامع توريسم درماني کشور يکي از اين برنامه هاست که هنوز به نتيجه نهايي نرسيده است.بخشي از مقررات اين طرح در معاونت سلامت وزارت بهداشت قابل تصويب است و بخشي ديگر که مستلزم تکاليف قانوني است بايد به تصويب هيات دولت برسد .پاره اي از آنها نيز مستلزم تفاهم دستگاه هاي دست اندرکار در اين امر است. تلاش براي جذب بيمار،فراهم شدن مقدمات ورود بيمار به ايران، نظارت بر مراکز درماني و جمع آوري آمار بيماران ازجمله جزئيات اين طرح وزارت بهداشت است.در صورت نهايي شدن طرح، بيمارستان ها و مراکز درماني که بيماران خارجي را درمان مي کنند موظف مي شوند که مشخصات بيمار را به وزارت بهداشت اعلام کنند. براساس اين طرح بيمارستان ها و موسسات درماني فعال در اين امر، بايد در زمره بيمارستان هاي درجه يک باشند و مجموعه اي از سرويس هاي مناسب درماني را نيز ارائه دهند.پس از اجراي اين طرح، مجموعه اي از بيمارستان ها و مراکز درماني که داراي شرايط پذيرش بيمار خارجي باشند به بيماران خارجي معرفي مي شوند.يکي ديگر از برنامه هاي در دست اقدام در وزارت بهداشت، صدور ويزاي درماني بوده است که در صورت موافقت وزارت امورخارجه با صدور آن، امتيازاتي براي افراد دريافت کننده اين ويزا در نظر گرفته مي شود.صدور سريعتر ويزا، و طي تشريفات قانوني فرودگاه در زمان کمتر ازجمله امتيازات اين ويزاست.

اقدامات سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري

تهيه طرح جامع گردشگري سلامت از جمله اقدامات انجام شده در مجموعه ستاد گردشگري سلامت سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري است.اين طرح با هدف سياستگذاري هاي کلان در زمينه توريسم درماني، استفاده از پتانسيل هاي بالقوه نظام بهداشت و درمان، ايجاد امکانات قوي بازاريابي بين المللي به منظور توسعه و تجهيز توريسم درماني و...تهيه و تدوين شده است.حضور در نمايشگاه هاي خارج از کشور به خصوص در کشورهاي حوزه خليج فارس از ديگر اقدامات سازمان بوده است.ستاد گردشگري سلامت طرح جامع "ايمني پزشکي توريسم" که براساس قطعنامه نهمين اجلاس سازمان جهاني توريسم تدوين شده است را نيز در دستور کار خود دارد. از ديگر برنامه هاي اين ستاد، ايجاد زمينه هاي لازم براي بيمه گردشگران ورودي و خروجي از طريق انعقاد تفاهمنامه با شرکت هاي بيمه سينا و کارآفرين است که به امضاي طرفين رسيده و براي اجرا آماده است.انجام مطالعات درباره مراکز آب درماني و تلاش براي جذب سرمايه گذاري براي ساخت اين مراکز، از ديگر برنامه هاي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري است، مشخصات آب هاي درماني نيز در حال جمع آوري است که قرار است در قالب کتابي تدوين شود.ازجمله رقباي ايران در امر توريسم درماني در منطقه مي توان به کشورهاي هند، سنگاپور، دبي و اردن اشاره کرد که براي جذب بيماران کشورهاي آسيايي مشغول برنامه ريزي هستند.سنگاپور يکي از مقاصدي است که بسياري از بيماران براي انجام جراحي هاي مهم به آن مي انديشند و هر سال حدود يک ميليون و 500 هزار نفر با اهداف درماني به اين کشور سفر مي کنند.جراحي هاي مهمي مانند قلب باز، روبوتيک و سلول هاي بنيادي در اين کشور به طور روزمره در حال انجام است، اما جالب اينجاست که سنگاپور در حال حاضر بايد با تايلند، هند و مالزي به رقابت بپردازد زيرا اين کشورها با ارائه خدمات مشابه با قيمت هاي کمتر تهديدي براي سنگاپور محسوب مي شوند.به طور مثال جراحي قلب در سنگاپور هزينه اي بيش از 16 هزار دلار دارد که همين عمل را در هند مي توان با نصف اين قيمت انجام داد و پيش بيني مي شود در آينده اي نزديک دبي نيز تبديل به تهديد بزرگي براي اين کشور باشد. هند در حال حاضر يکي از کشورهاي پيشتاز گردشگري درماني است و احتمال مي رود که توليدکنندگان بخش خدمات درماني اين کشور و مقامات دولتي در دومين نمايشگاه گردشگري درماني که در لندن برگزار مي شود هندوستان را به عنوان مقصد گردشگري و خدمات درماني جهان معرفي کنند . بر اساس اعلام مسوولان خدمات درماني هند، تعداد بيماران خارجي اين کشور نسبت به سال گذشته حدود 7 تا 9 درصد رشد داشته است.براساس اين گزارش ها با رشد 30 درصد سالانه در گردشگري درماني حدود 2/2 بيليون دلار درآمد حاصل مي شود.

جاذبه ها و امتيازات ايران براي

توريسم درماني

يکي از جاذبه ها و امتيازات ايران براي توريسم درماني در حوزه آب درماني است، به طوري که در حال حاضر بيش از 1000 چشمه آب معدني شناسايي شده است . قيمت ارزان خدمات پزشکي به نسبت ديگر کشورهاي منطقه از جمله ديگر مزاياي ايران براي فعاليت در حوزه توريسم درماني محسوب شده است. اما; به دليل نبود نظام جامع و هماهنگ توريسم درماني کشور و باتوجه به اينکه اين بيمارستان ها درحال حاضر موظف نيستند تعداد بيماران خود را به وزارت بهداشت گزارش کنند، آمار دقيقي از بيماران خارجي که در ايران درمان مي شوند، وجود ندارد. آمار دقيقي از کساني که به قصد معالجه يا استفاده از مراکزي مانند مراکز آب درماني به ايران سفر مي کنند نيز وجود ندارد، اما به گفته مسوولان معمولا سالانه 20 هزار گردشگر از اتباع حاشيه خليج فارس و عراق، به قصد درمان به شهرهاي مختلف ايران سفر مي کنند . درمان بيماري هايي نظير ناباروري، جراحي پلاستيک و زيبايي و همچنين کاشت دندان و جراحي لثه، مهمترين جاذبه هاي درماني ايران براي خارجي ها است و اکثر مراجعه کنندگان به مراکز درماني ايران از کشورهاي منطقه هستند . در حال حاضر بيمارستان هاي ميلاد تهران ، بنت الهدي مشهد، رضوي مشهد و نمازي شيراز در امر توريسم درماني فعال هستند . وجود چند سازمان تصميم گير درباره توريسم درماني، ضرورت ايجاد يک ساختار و نظام جامع براي توريسم درماني را ضروري مي کند . هر يک از دستگاه هاي دست اندرکار در اين موضوع ديدگاه ها و مطالباتي دارند که نبود يک نظام جامع برخي از اين ديدگاه ها را دچار تعارض مي کند . يکي ديگر از تسهيلات موردنياز براي افرادي که براي درمان به کشور سفر مي کنند، داشتن ويزاي درمان است تا بتوانند بدون طي تشريفات وارد کشور شوند.از سوي ديگر وضع قوانين مشخص، نظارت دستگاه هاي مسوول بر امر توريسم درماني کشور و پاسخگويي دستگاه هاي رسمي در قبال اين موضوع را تسهيل مي کند . با وجود اين قوانين مشخص، بيمارستان ها موظف به ارائه آمار بيماران خارجي خود مي شوند و وجود اين آمار برنامه ريزي را براي دستگاه هاي مسوول امکان پذير مي کند . ايجاد تسهيلاتي که بيماران بتوانند دوران نقاهت پس از بيماري خود را به گردش در ايران بپردازند نيز از جمله مواردي است که نياز به هماهنگي دستگاههاي مسوول و ساخت مکان ها و مجتمع هاي خاص دارد . علاوه بر نيازهاي مورد اشاره، مراکز آب درماني و چشمه هاي آب گرم طبيعي کشور نيز جهت جذب توريست نياز به سرمايه گذاري هاي ويژه اي دارند زيرا اين چشمه ها با وضعيت فعلي نمي توانند موفقيت چنداني در جذب گردشگران داشته باشند.

[masi eng 47044]

توریسم درمانی

 

توریسم درمانی یکی از انواع توریسم سلامت است که به شرح ذیل می باشد:

 

توریسم سلامت:توریسم سلامت یکی از انواع توریسم است که به سه بخش ذیل تقسیم می شود.

 

1- تورییسم تندرستی:مسافرت به دهکده های سلامت و چشمه های آب معدنی بدون دخالت پزشک

 

2- توریسم درمانی:استفاده از آب های معدنی ، نمک ، لجن های طبیعی ، مناطق آفتاب گیر و .... تحت نظارت و مداخله پزشک

 

3- توریسم پزشکی:مسافرت به منظور درمان بیماری و انجام جراحی زیر نظر پزشکان در مراکز درمانی که علاوه بر معالجه پیگیری بیمار را شامل می شود.