سيم پيچي موتورهاي الكتريكي جريان متناوب

[مجید بهره مند 43,111]

[h=1]بسمه تعالي[/h] مقدمه :‌سيم پيچي موتورهاي الكتريكي جريان متناوب ، بصورتهاي مختلف امكان پذير ميباشد . بطوري كه ميتوان اين موتورها را با كلافهاي يك اندازه و يا در اندازه هاي مختلف و بصورت يك طبقه يا دو طبقه و با شيار كسري سيم پيچي نمود . همچنين انواع اتصالات بين كلافها يا گروه كلافها نيز امكان پذير ميباشد .

 

[h=1]سيم پيچي موتورهاي جريان متناوب :[/h] انتخاب روش مناسبي براي سيم پيچي يك موتور الكتريكي گاه ساده بود و گاهي نيز احتياج به برسي هاي مختلف دارد . مثلا در خيلي از مواقع لازم ميشود كه سيم پيچي يك موتور سوخته را تعويض نمائيم . در اين صورت ميتوان با برسي ودقت در سيم پيچي سوخته و برداستن يك نقشه ساده و مشخصات لازم از روي آن ، مجددا همان سيم پيچي را تكرار نمود .

اما اگر بخواهيم سيم پيچي را مثلا براي تغيير قطب ، تغيير ولتاژ و يا تغيير فاز ( يك فاز به سه فاز و بالعكس ) ، دوباره انجام دهيم ، در اين صورت لازم ميشود كه ابتداد يك نقشه با نحوه اتصال مناسب براي موتور موجود طراحي نموده ، تعداد دور و قطر سيم را محاسبه كرده و سپس سيم پيچي را انجام دهيم .

[h=2]1-تعويض سيم پيچي يك موتور سوخته :[/h] ترتيب كار براي تعويض سيم پيچي يك موتور سوخته بشرح زير مي باشد

1- جدا كردن رتور از استاتور (باز كردن موتور)

2- برداشتن مشخصات و نقشه ازروي سيم پيچي استاتور

3- خارج كردن سيم هاي سوخته ازداخل شيارها

4- اندازه گيري قطر سيم و تعداد دور كلافها

5- عايق كاري داخل شيارها

6- ساختن قالب براي تهيه كلافها

7- پيچيدن كلافها

8- جا زدن كلافها در داخل شيار

9- محكم كردن سيمها در داخل شيار

10- سربندي كلافها موتور

11- نوار بندي كلافهاي موتور

12- آزمايش موتور توسط وسايل اندازه گيري

13- سوار كردن موتور بطور موقت

14- آزمايش موتور بوسيله اتصال به برق

15- باز كردن مجدد موتور و كنترل عايق بندي و نوار پيچي آن

16- لاك زدن موتور

17- سوار كردن كامل موتور و آزمايش مجدد .

در صورتي كه بخواهيم با سيم پيچي مجدد ، خصوصيات يك موتور از قبيل تعداد دور ولتاژ و ... را تغيير دهيم ، بايد علاوه بر انجام فوق ، قبل از ساختن قالب براي تهيه كلاف ها ، مراحل زير را نيز انجام دهيم .

1- طراحي نقشه مناسب براي سيم پيچي

2- محاسبه تعاد دورو قطر سيم

3- بررسي اين كه ايا سيم ها در داخل شيار استاتور جاي مي گيرند يا نه .

4- حال به شرح هر يك از مراحل ذكر شده براي تعويض سيم پيچي موتوري كه سيم پيچ آن سوخته است مي پردازيم :

1-1 جدا كردن رتور از استاتور ( باز كردن موتور ) :

براي باز كردن موتور ، قبل از هر كاري بايد دقيقا موتور را بررسي نموده و نحوه با زكردن قطعات آن را طرح ريزي نمود . قطعات مشابه وبا قطعات خاص موتور را بايد قبل از باز كردن علامت گذاري نموده تا در موقع سوار كردن ، مجددا بطور صحيح در جاي خودقرار گيرند . يكي از قسمتهاي مهم ، در پوش ها ي موتور مي باشد كه ميتوان محل هر كدام را با گذاشتن يك علامت ( مثلا توسط سنبــه يـــا ســـوزن خط كش ) برروي درپوش و پوسته موتورمشخص نمود . در موقع باز كردن موتور ، بايد دقت كافي نمود كه هر قطعه را چگونه و از كدام محل جدا مي نمائيم و تمام قطعات جدا شده را بعد از تميز كردن ، در داخل جعبه مخصوصي قرار داده تا قطعات آن مفقود نشده و در موقع سوار كردن مجدد آن ، به مشكلي برخورد ننمائيم .

[h=3]2-1 برداشتن مشخصات و نقشه از روي سيم پيچي استاتور:[/h] براي تجديد سيم پيچي ، بايد يك نقشه از روي سيم پيچي معيوب برداشته و شخصات لازم را ياداشت نمود . اين مشخصات و نقشه بايد به نحوي برداشته شود كه اولا قابل استفاده بوده و براي دوباره پيچي و سر بندي كلافها ، ما را راهنمايي نمايد . براي اين منظور بايد به نكات زير دقت نمود:

الف : تعداد سرهاي خروجي موتور .

ب : گام كلاف ها

ج : تعداد كلاف هاي موتور .

د: نوع سيم پيچي موتور ( يك طبقه يا چند طبقه )

ه : نوع اتصال موتور( ستاره ـ مثلث ـ يك دور يا چند دور )

و : اتصال كلافهاي هر فاز ( سري يا موازي )

ز : تعداد سيمهاي موازي

طريقه ترسيم نقشه سيم پيچي ، در فصل بعدي كتاب ، توضيح داده خواهد شد .

3-1 خارج كردن سيمهاي سوخته از داخل شيار :

براي خارج كردن سيم هاي سوخته از داخل شيار ، بايد ابتدا گوه عايق را كه در روي سيم ها مي باشد ، از شيار خارج نمود .بدين منظور ميتوان از يك تيغه اره آهن بر استفاده نموده و با فروبردن دندانه هاي آن در جهت طول گوه و بازدن ضربه به انتهاي آن گوه را خارج نمود . پس از آن اگر سيمهاي موتور كاملاسوخته و چسبندگي به يكديگر و به جداره شيار نداشته باشند ، ميتوان آنها را براحتي از شيار خارج نمود . اما چون معمولا كلافها توسط لاك يك پارچه شده وبه جداره شيار نيز چسبيده اند ، بايد آنها را بوسيله حرارت كاملا سوزاند . بايد دقت نمود كه حرارت براي تمام نقاط استاتور يكنواخت بوده وسيم پيچ نيز آتش نگيرد و همچنين اهن موتور ( ورقه هاي ديناموبلش ) نبايد زياده از حد داغ شوند .

پس از سوزاندن لاك سيم ها ، با دقت تمام اقدام به خارج كردن سيم ها از داخل شيارها مي نمائيم . در بعضي مواقع لازم است كه يك طرف كلافها را پيش از سوزاندن ،با اره و يا قلم بريده و توسط سنبه تخت ، سيمها را از شيار خارج نمائيم . دراين صورت بايد دقت نمود كه و رقه هاي ديناموبلشو يا پوسته موتور ، صدمه اي نبيند .روش ديگري كه براي سوزاندن سيمهاي لاكي داخل شيارها استفاده ميشود ، عبور جريان الكتريسته از بازوهاي كلاف مي باشد .براي اين منظور از يك ترانسفورماتور و با ولتاژ كم و جريان زياد ، استفاده ميشود .

با قرار دادن سيمها در داخل تري كلراتيلن ( C2 HCL) بمدت چند ساعت نيز ميتوان لاك سيمها را نرم نموده و انها را براحتي از شيار خارج نمود .

[h=4]4-1 اندازه گيري قطر سيم و تعادل دور كلافها :[/h] پس از ان كه سيمهاي يك شيار را خارج نموديم ، بايد تعداد رشته سيمهاي آن را شمرده و ياداشت نمائيم. و چنانچه موتور دو طبقه باشد ، تعداد سيمهاي داخل يك شيار را نصف نموده تا تعداد دور هركلاف بدست آيد.

همچنين در صورتي كه از چند سيم بصورت موازي براي كلافها استفاده شده باشد ، بايد تعدادآنها را قبل از خارج كردن از شيار ، مشخص نمود . علاوه بر ان بايد يك رشته از سيم را پس از سوزندان و پاك كردن لاك آن، كاملا صاف نموده وقطر آن را بوسيله ميكرومتر اندازه گيري نمود .

5-1 عايق كاري داخل شيارها :

دليل عايق كردن داخل شيارها اين است كه سيمهاي داخل شيار ، با بدنه موتور ، اتصال پيدا نكنند و چون امكان اين كه در هنگام پيچيدن كلاف و يا در موقع جا زدن در داخل شيار ها ، لاك روي سيم زخمي شود ، وجود دارد ، لذا بايد حتما داخل شيارها را عايق نمود . قبل از قرار دادن عايق داخل شيارها، بايد با وسايل مناسب ، شيارها را تميز نموده و قطعات و ذرات مربوط به عايق هاي قبلي و لاك و غيره كه احتمالا داخل شيارچسبيده است ، از بين برد .

طول عايق معمولا 6 الي 10 ميليمتر بيشتر از طول شيار و عرض آن مطابق فرم شيار استاتور انتخاب ميشود .

لبه هاي عايق را مي توان از دو طرف شيار،بطرف خارج تا از حركت عايق در داخل شيار جلو گيري شود و همچنين به استحكام مكانيكي عايق در آن قسمت بيافزايد تا در موقع فرم دادن به سيم پيچ پاره نشود . در اين صورت طول عايق را بايستي به اندازه لبه هاي تا شده بيشتر از حالت قبل انتخاب نمود .

پس از قرار دادن عايق درداخل شيار ، بايد يك قالب را كه بفرم و اندازه شيار بوده و معمولا از چوب ساخته ميشود ، درداخل شيار جا زد تا عايق ، كاملا بفرم شيار در آمده وفضاي خالي كافي ، جهت قرار دادن سيم ، ايجاد شود .

جنس عايق ، معمولا از كاغذ اغشته بروغن و يا كاغذ پر شيان ( شو ميز ) بوده و ضخامت آن بستگي به اندازه شيار وولتاژ سيم پيچ دارد .

6-1 ساختن قالب براي تهيه كلافه ها :

كلافهاي موتور بايد ابتدا بر روي يك قالب مناسب پيچيده وشده و سپس در شيارها جازده شوند .

براي تنظيم اين قالب ، ابتداد يكي از شيارهاي استاتور را بعنوان شيار شماره يك انتخاب نموده و سپس شيار بعدي را با توجه به گام سيم پيچي مشخص مي كنيم و پس از آن قطعه سيمي رادر دو شيارذكر شده قرار داده و به سيم مزبور ، فرم و اندازه كلافها را مي دهيم سپس دو سر سيم را به يكديگر نزديك كرده وآنها را به هم مي تابانيم . بايد دقت نمود كه اگر محيط سيم كم باشد ، براي جا انداختن كلافها درداخل استاتور ، با مشكل روبرو شده و اگر محيط سيم ( حلقه ) زياد باشد ، باعث بهم خوردن فرم مجموعه سيم بندي شده و فضاي زيادي را اشغال خواهد نمود و علاوه بر زياد شدن مقاومت سيم پيچي و حجم سيم بكار رفته ، احتمالا براي جا انداختن در پوش هاي موتور ، با مشكل مواجه خواهيم شد .

پس از آن كه سيم ، بفرم يك حلقه مناسب در آورده شد ، آن را از داخل استاتور خارج نموده و برروي دو نيم قالب متحرك قرار داده و قطعات نيم قالب را از يديگر انقدر دور مي كنيم تا سيم بحالت كاملا كشيده در آيد و سپس مهر ه هاي نيم قالب بيكديگر و يابراي يكسان بودن اندازه كلافهاي بعدي و سادهتر شدن تنظيم نيم قالب ها، يك قطعه چوب مناسب را در فاصله بين دو نيم قالب قرار داد. مي توان قالب ها چند طبقه ساخته و چند كلاف را بر روي قالب پيچيد.

7-1 پيچيدن كلافها :

پس از ساختن قالب ها بايد آنها را بهمراه نگهدارنده ها ، بر روي محور دستگاه سيم پيچي سوار نموده و قرقره سيم را نيز در پايه مخصوص خود جاي داده و پس از اطمنان از ثابت ماندن قرقره سيم ، ابتداي سيم را به قالب بسته و شروع به پيچيدن مي نمائيم . در هنگام پيچيدن سيم بايد دقت نمود كه سيم ها بموازات يكديگر پيچيده شده و از روي يكديگر عبور ننمايند . چون در اين صورت جا زدن آنها در داخل شيارها مشكل بوده و علاوه بر آن ، احتمال سائيدگي سيم ها بر يكديگر افزايش يافته و خطر اتصال كوتاه حلقه ها بيكديگر در اثر از بين رفتن عايق ، وجود خواهد داشت.

پس از كامل شدن تعداد دور يك كلاف بايد ظرفيت كلاف را توسط نوار پارچه‌اي – نخ يا سيم در محل شيارهايي كه در دو سر قالب و ديواره هاي فيبري ايجاد شده است و يا در محل خالي بين دو قطعه قالب متحرك ، بطور آزاد بسته و سپس قالبها را باز نموده و كلاف ها را در جهت شيب قالب ، از داخل قالبها ، خارج نمود .

سيمي كه براي پيچيدن كلاف استفاده ميشود ، بايد از نظر استقامت حرارتي و ضخامت عايق ، مشابه سيم اصلي موتور و يا بيشتر از آن باشد .

8-1 طرز جا زدن كلاف ها در شيارها :

پس از آماده كردن كلاف ها و هم چنين عايق كردن شيارها ، بايد اقدام به جا زدن كلاف ها درداخل شيار نمود . اين عمل بايد بترتيب خاص و با تمرين كافي انجام گيرد تا سيمها زخمي نشده و كلاف در داخل شيار جاي گيرد . براي اين كار ابتدا استاتور را برروي يك پايه مناسب قرار داده و سپس يكي از كلافها را طوري در دست مي گيريم كه مثلا دوسر كلاف بطرف راست باشد . پس از آن نوار يا سيم نگهدارنده يك بازوي كلاف را به سمت چپ يا راست حركت داده تا تمام سيمهاي يك بازوي كلاف ، آزادنه در بين انگشتان قرار گيرد . سپس كلاف را با دقت بداخل استاتور برده و به آرامي شروع به قرار دادن كلاف درداخل شيار استاتور مينمائيم .

معمولا چون ضخامت يك كلاف ، ازدهانه شيار بيشتر بوده و نمي توان بازوي كلاف را يكباره در داخل شيار قرار داد، لذا بايد هادي هاي بازوي كلاف را در دسته هاي چند تايي در داخل شيار جاي داد . اين عمل بسادگي و بوسيله گرفتن هر سمت كلاف ما بين انگشت شست وانگشت نشان دودست و حركت انگشتان نشان دو دست بطور متناوب به بالا و پائين امكان پذير ميگردد . در ضمن بايد توسط انگشتان شست ، فشارخيلي كمي بر روي سيم ها وارد ساخت .

براي قرار دادن بازوي دوم كلاف و همچنين بقيه كلافها نيز بايد بهمين صورت عمل نمود. ترتيب قرار دادن بازو ها نيز بسته به نوع سيم پيچي و گام كلاف ،بعدا توضيح داده ميشود . در هنگام جدا كردن و يا قرارد دادن سيمها درداخل شيار استاتور ، بايد دقت نمود كه يك يا چند حلقه از كلاف كشيده نشده و يا بصورت متقاطع قرار نگيرند زيرا علاوه بر از بين بردن زيبايي سيم پيچ ، خطر پاره شدن و يا اتصال كوتاه بين سيمها وجود داشته وزمان بيشتري صرف جا زدن بازوها در داخل شيار خواهد شد . پس از قرار دادن و اوليه كلاف در استاتور ، بايد بررسي نمود كه اندازه كلاف مناسب باشد . در غير اين صورت ، بايد اندازه قالب سيم پيچي را متناسب با اندازه جديد ، تغيير داد .

پس از جا زدن و چرخيدن رتور نيز به سيمها صدمه اي وارد نشود ، بايد در دو محلي كه كلاف از شيار خارج مي شود ، بكمك انگشت شست و سبابه دست كلاف را بسمت خارج از استاتور فشار داد تا كلاف در دو لبه شيار تا خورده و فضاي خالي مناسب براي كلافهاي بعدي ايجاد شود .

سرعت عمل جازدن كلاف درداخل شيار و مدت زماني كه بدين منظور صرف ميشود ، بستگي زيادي به نسبت پهناي دهانه شيار ( S ) به قطر سيم ( D ) دارد . هر چه اين نسبت كمتر باشد ، انجام اين كار مشكل تر خواهد بود . حاصل S /D بايد از 5/1 بزرگتر باشد اگر اين نسبت از 2 بيشتر باشد ، سيمهاي متقاطع نيز براحتي درداخل شيار جاي خواهند گرفت و سرعت عمل بيشتر خواهد شد .

طول شيار و قطر دهانه استاتور و قطر سيم نيز در سرعت انجام كار تاثير دارند . هر چه طول شيار كوچكتر و دهانه استاتور بزرگتر باشد، بازوهاي كلافها، راحتتر در داخل شيارها قرار ميگيرند. سيمهاي با قطر متوسط را بهتر از سيمهاي با قطر خيلي كم و يا با قطر خيلي زياد ، ميتوان درداخل شيارها جاي داد.

درموارد خاص ، ميتوان با ماليدن پارافين به سيمها انها را راحت تر در داخل شيار قرار داد. مقدار پارافين بايد كم باشد تا در هنگام لاك زدن مشكلي ايجاد نكند .

براي اين كه هاديها در داخل شيار ، بهتر جاي بگيرند ، بايد توسط گوه مخصوص شيار كه جنس آن معمولا از فيبر ميباشد گاهي درامتداددهانه شيار بر روي سيمهاي داخل شيار كشيد تا جا براي سيمهاي باقيمانده باز شود .

9-1 محكم كردن سيم ها در داخل شيار :

سيمها بايد درداخل شيار موتور كاملا محكم شوند تااز ارتعاش و يا خارج شدن آنها ازداخل شيار جلو گيري شود . براي اين منظور پس از آن كه كلاف در داخل شيار قرار گرفت يك عايق ضخيم روي آن قرار داده و سپس در مرحله آخر يك گوه عايق ( معمولا چوبي ) كه بفرم فضاي خالي بالاي شيار ميباشد قرار ميدهند اين گوه بايد علاوه بر عايق بودن ، تحمل در جه حرات موتور را داشته باشد .

10–1 سر بندي كلافه هاي موتور :

پس از قراردادن گروه كلافه ها در شيارهاي استاتور ، بايد اقدام به سر بندي كلافها مطابق نقشه نمود . براي اين كار، ابتدا سر بلندي كلافهاي مربوط به يك فاز را انجام داده و ابتداد و انتهاي آن را مشخص مي نمائيم و سپس دو فاز ديگر را بترتيب سر بندي مي كنيم و پس از آن اتصالات را بدقت لحيم نموده ويا دو فاز ديگر را بترتيب سربندي مي كنيم و پس از آن اتصالات را بدقت لحيم نموده و يا به يكديگر جوش ميدهيم تا اتصالات محكم و كامل شوند . سرهاي خروجي هر فاز را نيز بهتر است كه توسط سيمهاي افشان و با عايق مقاوم در مقابل حرارت به جعبه ترمينال موتور وصل نمائيم .

براي مشخص كردن ابتدا و انتهاي هر كلاف و يا هر فاز ميتوان از اهم متر و يا لامپ آزمايش استفاده نمود . براي اتصال كلافها بيكديگر بايدسر سيمها را از لاك پا نمود لاك روي سيمهاي لاكي با قطر بيشتر از 6 / 0 ميليمتر را ميتوان توسط چاقو از بين برد . اين كار احتياج به تجربه و مهارت زيادي دارد تا در حين عمل، سيم زخمي نشده و بعدا در اثر تا كردن و تابانيدن نشكند .

لاك روي بعضي از سيمها را ميتوان بروش شيميايي نيز از بين برد . بعنوان مثال ، لاكهاي روغني را ميتوان بكمك استن ـ بنزل ـ الكل و يا مخلوطي از آنها ، از بين برد . لاكهاي پلي آميدي را ميتوان با قرار دادن سر سيم در محلول 60 % اسيد فرميك و درجه حرارت 60درجه بمدت تقريبا 30 ثانيه ، از بين برد . در صورت استفاده از اين روش بايد مراقبت نمود كه اسيد فرميك با پوست بدن تماس پيدا نكند و پس از اتمام كار نيز بايد سيم را با آب جاري شسته و تميز نمود . از اسيد سولفوريك و يا اسيد فسفريك نيز ميتوان بجاي اسيد فرميك استفاده كرد ، اما نتيجه ضعيف تر مي باشد . اما نتيجه ضعيف تر مي باشد . علاوه بر اينها ميتوان از فنل نيز براي اين گونه لاكها استفاده نمود . دراين صورت بايد سر سيم را در محلول 60% فنل و آب 60 درجه سانتيگراد آنقدر نگه داشت كه عايق سيم نرم شده و توسط برس پاك شود . در اينجا نيز بايد از تماس فنل با پوست بدن جلوگيري نمود .

توسط سود ( NOH) مذاب نيز ميتوان همه نوع لاكي را از روي سيم پاك نمود . هر يك از روشهاي شيميايي بايد بخارهاي حاصله را از محل كار توسط هواكش خارج نمود .

روش ديگري كه براي پاك كردن و از بين بردن لاك روي سيم استفاده ميشود ، روش حرارتي ميباشد . بدين منظور بايد سر سيم را در زمان كم روي شعله گاز گرفته تا عايق آن بسوزد . پس از لاك ، بايد سيم رادر محلول الكل و آب با نسبت مساوي فرو كرد تا سيم سخت شود .

پس از بين بردن لاك روي سيم ها ، بايستي سيمهايي را كه بايد با يكديگر اتصال يابند بيكديگر تاب داده و سپس سيم پيچ هاي هر فاز را توسط اهم متر براي قطع‌شدگي امتحان نموده و در صورت سالم بودن ، محل هاي اتصال را لحيم نمود و يا جوش داد . در اتصال سيم هاي مسي بيكديگر براي اين كه از اكسيد شدن محل لحيم جلو گيري شود ، بايد ابتدا محل تابيده شده را در محلول الكل و كلوفونيم فرو برده و سپس با قلع 40 تا 60 درصد ( LS 40 - LS60) توسط هويه يا حمام ( ظرف ) قلع مذاب عمل لحيك كاري را انجام داد . دركارهاي سري اگر حمام قلع داراي درجه حرارت 240 درجه سانتي گراد باشد ، سرعت عمل خيلي زياد خواهد شد ، براي اين كه ذارت مس داخل ظروف قلع نشده و باعث بالا رفتن درجه ذوب قلع نشوند ، بايد مدت قرار دادن مس در داخل قلع مذاب ، حتي الامكان كوتاه باشد. در لحيم كاري سيم هاي ضخيم وتسمه ها بيكديگر ، بهتر است كه هر يك از سيم‌ها، جداگانه قلع اندود شده و سپس بيكديگر لحيم شوند. در هنگام لحيم كردن سيمهاي آلومينيومي بيكديگر خيلي سريع در روي سطح كار ، اكسيد الومينيوم AL2 O3 تشكيل ميشود . براي جلوگيري از تشكيل اين لايه ، ميتوان ابتداد هر يك از سيمها را در حمام قلع LS با كشيدن يك شابر و يا يك برس سيمي به ان قلع اندود نموده و پس از تابانيدن آنها بيكديگر ، مشابه سيمهاي مسي آنها را لحيم نمود .

در صورتي كه درجه حرارت كارموتور بالا باشد ، نميتوان با لحيم كردن معمولي براي اتصال كلافها بيكديگر و يااتصال كلافها به ترمينالهاي خروجي استفاده نمود. براي چنين موتورهايي ميتوان از لحيم فسفر مس (LcuP8) با درجه ذوب 707 درجه ســانتي گــراد و درجه حرارت لحيم كاري 760 درجه سانتي گراد و يا لحيم فسفر نقره ( Lag15P) با درجه ذوب 646 تا 710 درجه سانتي گراد و يا از لحيم ( Lag45) در درجه حرارت كار 650 درجه سانتي گراد استفاده نمود .

علاوه بر روشهاي ذكر شده ، مي توان از جوش نيز بجاي لحيم كاري استفاده نمود . در اين حرارت هاي بالا نيز ، اتصال سيم ها از يكديگر باز نمي شود و همچنين در سيم هاي لاكي نيز اغلب ديگر احتياجي به از بين بردن لاك روي سيم نيست .

در تمام روش هايي كه براي جوشكاري سمي ها بيكديگر مورد استفاده قرار مي‌گيرد ، يك ضخامت كافي براي محل جوش ، مورد نياز مي باشد . در صورتي كه قطر هر يك از سمي ها كمتر از يك ميليمتر باشد ، بايد سيم ها را با خم كردن مجدد، آن چنان پهلوي هم قرار داد كه سطح جوشكاري از 75/0 ميليمتر مربع كمتر نباشد .

براي جوش دادن سيمهاي مسي ، با قطر بيشتر از 4/0 ميلي متر ، مي توان از شعله استيلن يا اكسيژن استفاده نمود. بدين منظور انتهاي دو سيم بيكديگر تابانده شده و سپس توسط شعله در سر ان يك نقطه جوش بوجود مي آيد.

براي جوش دادن سيم هاي آلومينيومي با قطر 6/0 تا يك ميليمتر ،از شعله استيلن يا هيدرژن يا پروپان و يا بنزل با اكسيژن و براي سيمهاي با قطر بيشتر از يك ميليمتر ، از شعله استيلن و اكسيژن استفاده مي شود . بك انتخابي براي جوش آلومينيوم ، بايد يك شماره از بك انتخابي براي جوش مس ، كمتر با شد .

روش ديگري كه براي جوش دادن سيمها بيكد يگر استفاده مي شود ، جوشكاري بطريقه مقاومت الكتريكي مي باشد . بكمك يك ترانسفورماتور و با تا بانيدن سيمها بيكديگر و عبور جريان الكتريكي توسط ذغال و انبر دست ، از ان قسمتي كه بايد بيكد يگر اتصال يابند ، جوش دو سيم بيكد يگر امكان پذير مي شود.

براي اتصال سرهاي خروجي سيم پيچ هاي موتور به جعبه دنده كلم نيز بايد از سيمي كه سطح مقطع آن متناسب با جريان موتور مي باشد استفاده نمود. در موتورهاي كوچك كه داراي جعبه كلم (ترمينال) نيستند ، بايداز سيم هاي با روپوش بافته شده كه جنس هادي آن در سيم پيچ هاي مسي از مس و در سيم پيچ هاي آلومينيومي از جنس آلومينيوم مس اندود شده مي باشد ، استفاده نمود. اگرسطح مقطع سيم زياد باشد ميتوان از كابلهاي NYA و ياNGA وياNGAF استفاده كرد .

محل اتصال سيم به كلاف نيز بايد لحيم شده و يا جوش داده شود . در روي جعبه كلم نيز بايد سيم ها را بصورت حلقه در آورده و يا توسط كابل شو، در زير پيچ ها محكم نمود . اين سيم ها بايد بطريقي در روي تر مينالها بسته شوند كه براي اتطال سيم هاي ورودي شبكه ، احتياج به باز كردن مجدد آنها نباشد . بدين منظور معمولا از يك مهره و واشر براي بستن سر كلافها واز يك مهره و دو واشر ديگر براي بستن سيم هاي شبكه استفاده مي كنند .

بطور كلي در اتصال سيم ها بيكديگر بايد دو نكته زير را در نظر داشت :

1- كمي مقاومت الكتريكي در محل اتصال دو سيم تا در اثر عبور جريان ، حرارت ايجاد نشوند.

2- داشتن استقامت مكانيكي كافي لازم بتذكر است كه تمام قسمتهاي كه به يكديگر لحيم شده و يا جوش داده مي شود ، بايد توسط لوله هاي عايق ، در روي سيم ها جا زده شوند، بايد در قسمت تابيده شده ، رانده شوند تا علاوه بر عايق كردن ، باقيمانده مواد بكار رفته درلحيم كاري ، پس از قرار دادن محل اتصال به روي سيم هاي ديگر ، خوردگي الكتريكي ايجاد ننمايد .

11-1 نواربندي كلافها :

پس از آنكه سر بندي كلافها خاتمه يافت و محل خروج سر سيمها مشخص شد، بايستي بست هاي سيمي و يا نواري روي پيشاني كلافها را كه از قبل مانده است باز كرده و كلافهاي موتور را در هر دو طرف مرتب نموده و فرم داده و پس از آن، توسط نخ و يا نوار مخصوص موتور پيچي ، آنها را نوار پيچي نموده و محكم نمود.

در هنگام نوار پيچي موتور هاي يك فاز ، بايد بين كلافها سيم پيچ اصلي و سيم پيچ راه انداز كاغذ عايق قرار داده تا از اتصال اين دو سيم پيچ به يكديگر جلوگيري بعمل آيد اين عمل درمورد موتورهاي سه فاز بايد بدين صورت انجام شود كه هر كلاف يا هر گروه كلاف كه مربوط به فازهاي مختلف مي باشند ، از يكديكر عايق شوند.

در موتورهاي آسنكرون ، پيشاني كلافهاي فاز هاي مختلف ، توسط نوارهاي كنفي ، روپوش نخ پنبه اي ( لوله اي شكل ) نخ پرلون يا باند پنبه اي محكم بيكديگر بصورت بانداژ بسته ميشوند . براي عبور نخ يا باند از زير پيشاني و لابالاي كلافها ، ميتوان از سوزن قوس دار مخصوص مانند استفاده نمود .

12-1 آزمايش مقدماتي موتور :

بوسيله اهم متر بايد سرو ته كلافها را آزمايش نمود كه احتمالا اگر در موقع نوار پيچي و فرم دادن ، سيمي قطع شده باشد ، آن را پيدا كرده و رفع عيب نمائيم و پس از آن كه اطمينان حاصل كرديم كه كلافها پاره نشده اند، توسط مگر ، عايق سيمها را نسبت بيكد يگر و نسبت به بدنه آزمايش مي نمائيم . در صورتي كه نتيجه هر دو آزمايش مثبت باشد ، اين موتور آماده آزمايش با برق مي باشد .

13-1 سوار كردن موتور :

پس از اطمينان كامل از سالم بودن سيم پيچي، لازم است كه موتور را براي زمان كوتاهي توسط اتصال به برق آزمايش كرده تا اگر اشكالي در اتصال كلافها و سرهاي خروجي باشد ، رفع نمود. براي اين كار بايد قطعات موتور را بهمان ترتيب كه باز نموده ايم ، دوباره با دقت زيادي سوار كرده و سعي شود كه محور موتور ، كاملا روان بگردد . در پوش هاي موتور بايد كاملا در جاي خود قرار گرفته و دقت شود كه در پيرامون در پوش ها، در هيچ كجا فاصله اي بوجود نيايد زيرا باعث لنگي محور و گير كردن آن مي شود.

14-1 آزمايش موتور بوسيله اتصال به برق :

با توجه به نوع اتصال موتور، سرهاي خروجي را اتصال داده و سپس در مسير فازها ، امپر متر قرار داده و موتور را به شبكه با ولتاژ نامي موتور اتصال مي دهيم، در صورت سالم بودن و صحيح كار كردن موتور ، جرياني را كه هر امپر متر نشان مي دهيد، با آمپر كه روي پلاك موتور نوشته شده است مقايسه مي نمائيم . بايد در موتور هاي سه فاز ، جريان هر سه فاز با يكديگر برابر باشد . در اين صورت موتور ازنظر سيم پيچي سالم مي باشد.

آزمايش ديگري كه براي موتور لازم است، اندازه گيري دور ان توسط دستگاه دور سنج مي باشد . اين عدد را با دوري كه روي پلاك موتور نوشته شده است مقايسه كرده و بايد حدود ان و در حالت بي باري كمي بيشتر از آن باشد . در اين صورت موتور از هر نظر سالم بوده و بايد آن را براي لاك ريزي آماده نمود.

لازم به تذكر است كه پيش از لاك ريزي نبايد موتور را براي مدت زيادي به برق اتصال داد.

15-1باز كردن مجدد و كنترل عايق بندي و نوار پيچي موتور :

پس از ازمايش مقدماتي ، بايد مجددا در پوش ها و محور موتور را باز نموده و يكبار ديگر ، سيم بندي را كنترل نمود تا در صورتي كه پروانه يا رتور به سيم بندي گير كرده باشد، رفع عيب شود . پس از اطمينان از مناسب بودن سيم بندي و عايق ها و نوار پيچي ، بايد موتور را براي لاك زدن اماده كرد.

[h=5]16-1 لاك زدن موتور [/h] هادي هاي مجاور هم در موتور ، بسته به جهت جريان در انها ، يكديگر را جذب يا دفع مي نمايند . هر چه شدت جريان و طول هادي بيشتر و فاصله سيم ها كمتر باشد ، خطر بر خورد سيم ها و كلافها با يكديگر يا با بدنه موتور بيشتر خواهد بود . همچنين چون امكان اينكه در موقع جا زدن سيم ها لاك روي آنها ريخته شده و يا زخمي شده باشند وجود دارد و همچنين چون بايد سيم ها در داخل شيار و يا قسمت خارجي شيار ، كاملا محكم و يكپارچه باشند تا از ارتعاش و حركت سيم ها جلوگيري شود ، لذا بايد سيم پيچي را بعد از اتمام سيم بندي و آزمايش اول ، لاك زد. نوع لاكي كه براي اين كار بكار ميرود ، بستگي به نوع لاك بكار رفته براي عايق سيم دارد . براي لاك زدن ، چند روش وجود دارد. در يكي از اين روشها ، استاتور را در داخل فر ( گرم كن ) مخصوص قرار داده و آن را گرم مي كنيم . درجه حرارت گرم كن ، بايد در حدود 140 درجه سانتي گراد باشد . وقتي كه استاتور به اين درجه حرارت رسيد ، لاك مخصوص را اماده كرده و بهتر است كه لاك را نيز كمي رقيق و گرم نمائيم تا حالت نفوذپذيري آن بيشتر شود . بايد دقت نمود كه لاك آتش نگيرد ) پس از اينكه موتور گرم و لاك آماده شد موتور را از گرم كن خارج كرده و از يك طرف بصورت عمودي قرار داده و لاك را به آرامي روي سيمها و در داخل شيارها و پيشاني كلافها مي ريزيم. همچنين ميتوان استاتور را در يك ظرف پر از لاك فروبرد تا لاك بخوبي در بين سيمها نفوذ نمايد .

پس از آن كه تمام قسمتها ، لاك زده شد ، بايد قسمتهاي داخل استاتور و همينطور لبه هاي پوسته و قسمتهاي خارجي را با يك پارچه آغشته به تينر پاك كرد تا لاك، روي اين قسمتها باقي نمانده ورتور و در پوش موتور ، براحتي درجاي خود قرار گيرند . پس از تميز كردن پوسته بايد استاتور را به همان حالت عمودي قرار داده تا لاكهاي اضافي ان خارج شده و پس از آن كه ديگر لاكي از موتور چكه نكرد ، در اين صورت موتور براي پخت لاك آماده است . عمل پخت لاك ، براي سخت شدن لاك مي باشد . براي اين منظور بايد پوسته را بحالت عمودي مجددا در داخل گرم كن بمدت چند ساعت قرار داده و پس از آن كه لاك تا حدي رنگش عوض شد و ديگر سطح سيم ها چسبندگي نداشت ، گرم كن را خاموش نموده و پس از مدتي استاتور را از آن خارج كرده و بگذاريدم تا سرد شود . در كارگاه هايي كه براي گرم كردن استاتور و پخت لاك ، گرم كن ( فر ) وجود ندارد ، ميتوان با عبور دادن جريان برق از سيم پيچ ها ، انها را گرم نمود . بدين منظور ، سيم پيچ ها را با يكديگر سري يا موازي نموده و به ولتاژ كم و صل مي كنيم و هنگامي كه حرارت سيم ها بحد كافي رسيد ، جريان را قطع نموده و بروش گفته شد ‹ سيم پيچي را لاك ميزنيم . در پايان كار نيز به همين روش ، از جريان برق براي پخت و خشك كردن لاك استفاده ميكنيم . در اين روش بايد دقت نمود كه جريان خيلي زيادي از سيم پيچ عبور نكرده وزمان آن نيز خيلي طولاني نباشد تاباعث سوختن سيم پيچي بشود .

لازم بتذكر است كه لاك زدن تنها و بدون نوار پيچي پيشاني كلافها، براي حفاظت از تكان خوردن پيشاني كلافها ، كافي نمي باشد .

دركارگاه سيم پيچي ، خصوصا در هنگام لاك زدن موتور ، بايد از انجام كارهاي مكانيكي كه باعث پراكنده شدن ذرات فلز در محيط كارگاه ميشوند ، پرهيز نمود تا ذرات فلز در داخل سيم پيچي نفوذ نكرده و باعث كاهش خاصيت عايقي آن نشود .

17-1 سوار كردن نهايي موتور و آزمايش مجدد :

در اين حالت ، براي طوار كردن موتور ، بايد دقت نمود كه قطعات موتور ، به همان فرم اول قبل از باز كردن سوار شوند . هنگام سوار كردن موتور ، بايد بلبرينگ هاي دوسر موتور را كنترل كرد تا در صورت معيوب بودن ، انها را تعويض نمود . براي تشهخيص معيوب بودن بلبرينگ ها ، مي توان پس از بررسي ظاهري و اطمينان از سالم بودن بدنه و ساچمه ها آن ، بلبرينگ محور بسمت جلو يا عقب حركت داد . در صورت داشتن لقي ، بلبرينگ خراب است . همچنين مي توان طوقه خارجي را بسرعت حول محور و يا طوقه داخلي چرخاند . در صورتي كه بلبرينگ در اثر گردش صداي غير عادي بدهد . خراب بوده و بايد تعويض شود . تشخيص معيوب بودن بلبرينگ از روي صداي آن احتياج به تجريه كافي دارد .

در بعضي موتور هاي با قدرت كم ، بجاي بلبرينگ از بوش استفاده مي شود . اين بوشها نيز مانند بلبرينگ ها در اثر كاركردن زياد يا نرسيدن بموقع روغن يا گريس يا روغن كاري نامناسب فشار بيش از حد بار روي محور يا لنگي بار يا محور و عوامل ديگر گشاد شده و باعث لقي محور مي شوند. در اينگونه موتورها نيز با حركت محور موتور بسمت بالا و پائين ، مي توان وجود لقي را تشخيص داده و بوش را تعويض نمود . رتور موتورهايي را كه بلبرينگ آنها خراب شده و يا بوش آنها گشاد شده است ، بايد آزمايش نمود تا لنگي نداشته باشند .زيرا در صورت لنگي محور ، لرزش موتور بطور قابل ملاحظه اي افزايش يافته و تكيه گاه ها خراب خواهند شد .

قبل از سوار كردن موتور ، بايد محل هايي را كه احتياج به روغن و گريس دارند ، روغن كاري نمود . پس از سوار كردن كامل موتور ، بايد دقت نمود كه در پوش (سپر) هاي موتور ، كاملا در جاي خود قرار گرفته و با پوسته موتور ، كاملا جفت شده باشند . با چرخاندن محور موتور توسط دست ، اگر رتور به استاتور گير داشته باشد ، مشخص خواهد شد . علاوه بر اين بررسي ها ، بايد رتور را در جهت محور موتور ، بسمت جلو و عقب حركت داده تا در صورت بازي كردن زياد آن ، با اضافه كردن يك واشر مناسب ، رتور را كاملا در داخل استاتور جاي داد .

پس از انجام آزمايشهاي ذكر شده و سوار كردن كامل موتور بايد سيمهاي خروجي موتور را به فرم استاندارد ومتناسب با پلاك موتور ، به جعبه كلم اتصال داد . در آخرين مرحله نيز آزمايش مقاومت عايقي موتور ، لازم مي باشد . در اين آزمايش بايد از روي جعبه كلم موتور ، مقاومت عايقي بين سيم پيچ ها با يكديگر و با بدنه موتور توسط دستگاه اندازه گيري مقاومت عايقي ( ميگر ) و يا بروشهاي مناسب ديگر ، اندازه گيري شود .

مقاومت از انجام مراحل ذكر شد ، اتصال مجدد موتور به برق ، صددر صد لازم و ضروري مي باشد وبايد موتور حداقل يك ساعت بدون بار كار كند و پس از اين آزمايش ، موتور اماده نصب در محل اوليه خود مي باشد .

بدين ترتيب ميتوان با انجام مراحل گفته شده ، يك موتور سوخته را مجددا سيم پيچي نموده و مورد استفاده قرار داد . اما اگر لازم باشد تا تغييرات كلي در نوع ومشخصات سيم پيچي موتور داده شود و يا اين كه تنها با داشتن پوسته موتور ، ان را مطابق نياز ، سيم پيچي نمائيم ، بايد نقشه مناسب براي سيم پيچي طراحي كرده و تعداد دور و قطر سيم مناسب را محاسبه نموده و سپس با توجه به مراحل عملي گفته شده ، موتور را سيم پيچي نمائيم .

[h=6]عيب يابي[/h] تشخيص نوع عيب :

عيب يك ماشين را اغلب مي توان در هنگام كار و با تغييري كه در خصوصيات كار ان پيش مي آيد . تشخيص داد . اشكالاتي كه براي يك موتور پيش مي آيد ، اغلب با ايجاد گرماي بيش از حد مجاز ، اضافه شدن جريان ان وهمچنين ايجاد صدا و لرزش و تغيير در تعداد دور ان همراه است.

در زير به شرح انواع عيوب كه براي يك موتور در حال كار پيش آمده و معمولا باعث گرم شدن بيش از حد موتور نيز مي شوند و علل آن مي‌پردازيم .

1-1-3- جريان هر سه فاز ، به يك اندازه افزايش پيدا كرده و بيشتر از جريان نامي ميباشد : الف: اگر موتور اضافه بار نداشته و اين حالت در بعضي از ساعات معين روز اتفاق مي افتد در اينصورت يا ولتاژ تغذيه موتور بيشتر از ولتاژ ونامي و يا كمتر ازآن مي باشد . بايد ولتاژ شبكه را كنترل نموده و در صورتي كه افت ولتاژ در خط زياد باشد ، بايد از سيم هاي ضخيم تر استفاده نمود .

ب : امكان دارد كه موتور براي همان حالتي كه طراحي شده است ، استفاده نمي شود . به عنوان مثال ، موتوري كه براي زمان كار كم طراحي شده است ، براي زمان طولاني مورد استفاده قرار مي گيرد .

ج : رتور درداخل استاتور لقي داشته ، به استاتور كشيده شده و به آن گير ميكند . اين موضوع به علت فرسودگي ياطاقانها ، كج بودن محور رتور ، قرار داشتن مواد زائد در فاصله هوايي بين رتور و استاتور ، درست سوار نشدن قسمتهاي مختلف موتور و علل مشابه ديگر مي تواند اتفاق بيفتد .

2-1-3 – جريانهاي سه فاز با يكديگر متفاوت است :

الف : اگر اتصال سيم پيچ ها به يكديگر صحيح باشد ، در اينصورت يكي از سيم پيچها قطع شدگي داشته و يا جريان يكي از فازها قطع شده است .

ب : اتصال حلقه هاي يك كلاف به يكديگر ، اتصال بدنه و اتصال حلقه هاي دوكلاف از دو فاز مختلف به يكديگر نيز مي توانند باعث نابرابري جريان فازها شوند.

3-1-3- موتور صداي زياد داده و يك قسمت از سيم پيچ سريعا داغ شده و دود ميكند .

الف : سيم پيچ در نقاط زيادي اتصال بدنه داشته و يا بين حلقه ها اتصال كوتاه وجود دارد وبايد سيم پيچي تعويض شود. اغلب در اينصورت موتور نميچرخد.

ب : جريان استاتور نوسان كرده و صداي موتور تغيير ميكند. در اينصورت در موتورهاي رتور رينگي ، امكان قطع شدگي سيم پيچ رتور وجود دارد . در موتورهاي رتور قفسي نيز امكان قطع شدن ميله رتور مي باشد .

ج : اگردر حالت بي باري ، موتور جريان هر سه فاز افزايش داشته و باعث گرم شدن سيم پيچها مي شود ، دراينصورت سيم پيچي براي ستاره طراحي شده ليكن به صورت مثلث به مداروصل شده است . اگر در يك موتور رتور رينگي ، نوع اتصال مشخص نشده باشد ، مي توان با برداشتن ذغالها از روي رينگها و اندازه گيري ولتاژ روي حلقه هاي رتور در حالت سكون ، نوع اتصال را معلوم نمود . اگر ولتاژ اندازه گرفته شده 73/1 برابر ولتاژ روي پلاك باشد ، نوع اتصال سيم پيچ استاتور، ستاره خواهد بود .

4-1-3- موتور سهفاز به سختي راه افتاد و در زيربار ، تعداد دور ان كاهش پيدا ميكند .

الف : سيم پيچ هاي استاتور اشتباها بجاي مثلث ، به صورت ستاره بسته شده اند.

ب: اختلاف سطح تغذيه كم مي باشد و يا سيم هاي رابط داراي سطح مقطع كمي بوده و در هنگام كار موتور ، افت ولتاژ در آنها زياد مي باشد . بايد سيم با مقطع بزرگتر بكار برد .

ج : در صورت اتصال حلقه هاي سيم پيچ به يكديگر نيز ، موتور به سختي راه افتاده و به افزايش بار ، دور آن شديدا كاهش مي يابد .

د : اين احتمال نيز وجود دارد كه يكي از سيم هاي رابط اشتباها به سيم صفر شبكه اتصال پيدا كرده باشد . اين سيمك داراي ولتاژ كمتري نسبت به دو سيم ديگر بوده و جريان عبوري از ان نيز كمتر خواهد بود.

ه : اگر موتور سه فاز با راه اندازه ستاره مثلث ، درهنگام راه اندازي به صورت ستاره ، به سختي راه افتاد و يا اصلا راه نمي افتد اما در حالت مثلث به خوبي راه مي افتد در اينصورت يا موتور اضافه بار دارد و يا يكي از كنتاكتهاي كليد در وضعيت ستاره ، به علت جرقه زدن ، به خوبي اتصال پيدا نميكند .

و : اگر اختلاف سطح شبكه صحيح و اندازه باشد ، در اينصورت درموتورهاي رتور رينگي در روي رينگها و يا در راه انداز و يا در هاديهاي بين رتور و راه‌انداز ، اتصال درست نمي باشد . در موتورهاي رتور قفسي نيز احتمالا تعدادي از ميله هاي رتور، به خوبي به حلقه هاي دو طرف ، اتصال ندارند .

5-1-3- در هنگام وصل كليد ، يك يا بيشتر فيوزها مي سوزد :

الف : هاديهاي شبكه و موتور ويا موتور و راه انداز اتصال كوتاه دارند .

ب – سيم پيچ هاي دو فاز دراستاتور اتصال كوتاه دارند .

د : در سيم پيچ هاي موتور ، اتصال بدنه ( اتصال زمين ) وجود دارد .

6-1-3 موتور يك فاز ، به دور نامي خود نمي رسد .

الف : كليد گريز از مركز خراب شده و سيم پيچ راه انداز از مدار خارج نميشود.

ب : ياطاقانها فرسوده شده و رتور لقي دارد .

ج : سيم پيچ اصلي ، اتصال كوتاه دارد .

د : احتمالا تعدادي از ميله هاي رتور ، به حلقه هاي دو طرف به خوبي اتصال ندارند .

ه : با موتور ، زياد است .

عيوب ممكن براي ماشينهاي جريان متناوب ، به همراه تغييراتي كه در كار آنها به خاطر اين عيوب ايجاد مي شود.

تشخيص محل عيب :

1-2-3 – قطع شدگي سيم پيچ

اگر در يك موتور سه فاز يا اتصال مثلث ، در يكي از سيم پيچ ها قطع شدگي به وجــــود آيد ، موتور در حالت بي باري به گردش خود ادامه داده و جريان آن حدود 7/1 برابر افزايش يافته و صداي موتور تغير خواهد نمود .

اگر موتور آسنكرون رتور رينگي باشد و در مسير سيم پيچي يك فاز ، قطع شدگي ايجاد شود ، جريان دريافتي افزايش يافته و حرارت موتور زياد مي شود و بايد خيلي سريع موتور را از شبكه قطع نمود.

اگر اتصال سيم پيچ موتور به صورت ستاره بوده و سيم پيچ يك فاز قطع شود ، جريان سيم پيچ هاي دو فاز ديگر افزايش يافته ، حداكثر گشتاور آن به 50 تا 60 % مقدار نامي رسيده ، دور آن كاهش پيدا كرده و گرماي موتور بيشتر از حد مجاز خواهد شد .

در هرد دو نوع اتصال ستاره يا مثلث ، مي توان براي تشخيص مسيري كه در آن قطع شدگي ايجاد شده است ، از اهم متر استفاده نمود . اگر دو سركلاف مربوط به هر فاز در دسترس باشد ، اين كار به سادگي امكان پذير خواهد شد . اما اگر تنها سه سر خروجي در دسترس باشد ، در اينصورت بايد در اتصال مثلث مقاومت دو بدون سرهاي خروجي را اندازه گيري نمود . در حالتي كه اهم‌متر به دو سر كلاف معيوب اتصال دارد ، مقاومت اندازهگيري شده دو برابرحالتهاي ديگر خواهد بود .

در اتصال ستاره نيز ، مقاومت اندازه گيري شده بين سر مسير معيوب و هر يك از دو سر ديگر بي نهايت خواهد بود .

2-2-3- اتصال كوتاه حلقه ها :

مسير جرياني كه در آن اتصال حلقه ها به يكديگر پيش آمده است ، داراي مقاومت كمتري شده و جريان اين مسير افزايش مي يابد . هر چه كه قسمت اتصال كوتاه شده وسيعتر بوده و تعداد حلقه هاي بيشتري از مدار خارج شوند ، نا متعادلي جريان نيز بيشتر خواهد بود . عيب را ميتوان با اندازه گيري جريان هر يك از فازها ومقايسه آنها ، مشخص نمود . در اتصال ستاره كلافها ، جريان فازي كه در مسير آن اتصال كوتاه بين حلقه ها رخ داده است ، بيشتر خواهدبود . در اتصال مثلث كلافها ، جريان دو فازي كه كلاف داراي حلقه هاي اتصال كوتاه به آن دو فاز متصل است ، افزايش خواهند داشت .

اگر با باز كردن موتور ، محل عيب مشخص نشد ، ميتوان سيم پيچي را با ولتاژ كم تغذيه نموده و سپس مشخص نمود كه كدام قسمت از سيم پيچ بيشتر گرم مي شود . محل عيب را مي توان با توجه به تغيير رنگ سيم پيچي نيزمشخص نمود . اگر اتصالي بين حلقه هاي مربوط به كلافهاي دو فاز مختلف باشد ، مي توان محل اتصال كوتاه را با اندازه گيري مقامت قسمتهاي مختلف سيم پيچي ، مشخص نمود. براي اين كار ابتدا اتصال ستاره يا مثلث بين سيم پيچ فاز ها را باز نموده و سپس مقاومت دوبدوي سرهاي دو سيم پيچي را كه به يكديگر اتصال دارند اندازه مي گيريم . مثلا اگر بين سيم پيچ هاي v-y-u-x در دو نقطه 1 و 2 اتصالي ايجاد شده باشد در اين صورت مقاومت بين ترمينالهايx-y , u-y , u-v , x-u و همچنين مقاومت سيم پيچu-x , v-y را اندازه گيري مي كنيم . معمولا اتصال كوتاه به صورت ناقص ايجاد شده و درمحل اتصالي نيز مقاومت به وجود خواهد آمد. براي حالتي كه مقاومت ايجادشده در محل اتصالي ( بين دونقطه 1و2 ) كوچك ويا با مقاومت سيم پيچ قابل مقايسه باشد ، مي توان محل اتصالي را دقيقا مشخص نمود . اگر مقاومت نامشخص ايجاد شده در محل اتصال كوتاه را با r و مقاومت اندازه گيري شده بين دو سر را مثلا با Ruv , Ruy , Rvx , Rxy مشخص كنيم ، مي توانيم مقاومت بين u تا محل اتصالي و همچنين مقاومت v تا محل اتصالي يعني rv1 , ru 1 را محاسبه نموده و سپس محل اتصالي را تا هر يك از سرهاي v , uمشخص نمائيم.

از روي نسبتهايRv2/R , Ru1/R مي توان محل اتصال vy , ux را به يكديگر تشخيص داد . پس از تشخيص محل عيب ، با توجه به وضعيت سيم پيچ ، مي توان تدبير لازم را انجام داد. كلافي كه جرقه زده و عايق آن صدمه ديده است ، بايد تماما تعويض شود . اگر عايق قبلي ، هنوز قابل استفاده بوده و محل عيب نيز ، در دسترس باشد ، مي توان محل عيب را تعمير نموده و سپس آن را بانداژ نمود . گاهي نيز مجبور مي شويم كه به علت در دسترس نبودن محل عيب و يا سخت و يك پارچه بودن لاك ، تمام كلافها را تعويض نمائيم كه با قطع كردن يك طرف كلاف ، مي توان آنها را از شيار خارج نمود . همچنين مي توان با نرم كردن لاك روي كلافها توسط قرار دادن آن به مدت چند ساعت در تري كلراتيلن آسانتر اين عمل را انجام داد.