پارک شاتل چیست؟ (استفاده از فناوریهای دیجیتال در حمل و نقل)

[Mohammad Aref 120,438]

پارك شاتل يك وسيله نقليه هدايت شونده خودكار با ظرفيت پايين است كه مسافران را حمل مي كند. در اين سيستم حمل و نقل نيازي به استفاده از راننده نيست و به جاي آن يك كامپيوتر و سيستم ناوبري الكترونيكي وظيفه هدايت را بر عهده دارد.

البته حمل كننده ها و وسايل نقليه در مسيرهاي كوتاه قبلاً در كشورهاي مختلف جهان مورد استفاده قرار گرفته اند. با اين حال همگي آنها به صورت مكانيكي بوده اند در حالي كه پارك شاتل كاملاً به صورت الكترونيكي عمل مي كند و بر سطح خيابان حركت مي كند و نيازي به ايجاد تاسيسات يا شبكه خاصي ندارد. اين سيستم ابتكاري حمل مسافر براي مسيرهاي كوتاه بسيار ايده آل و در واقع مكمل سيستم حمل و نقل عمومي است كه براي حمل و نقل عابرين پياده كه مجبورند مسافت زيادي را از ايستگاه هاي اتوبوس يا مترو و پاركينگ ها به مراكز خريد، پارك هاي تفريحي، مراكز اداري، تجاري و فرودگاه ها طي كنند بسيار مناسب است. اين شيوه در توسعه حمل و نقل در مسيرهاي كوتاه بسيار موثر و كارآمد است. از اين شيوه مي توان در كنار شبكه هاي حمل و نقل عمومي پيچيده يا ساده استفاده كرد. همچنين مي توان در شهرك هاي تجاري و صنعتي و مناطق مسكوني تا مراكز خريد از اين وسيله حمل و نقل استفاده كرد. سيستم هاي حمل و نقل عمومي براي مسيرهاي كوتاه و توقف هاي زياد مناسب نيست. در حال حاضر جهت استفاده در مسيرهاي كوتاه به كار گرفته نمي شود كه از جمله مشكلات آن مي توان به موارد زير اشاره كرد.

1- مراجعه به ايستگاه هاي حمل و نقل عمومي و انتظار براي سوار شدن كه اغلب زمانبر است.

2 - پياده روي زياد بين ايستگاه ها و انحراف نسبي از مسير

3- حجم كم وسايل نقليه عمومي و زمان انتظار زياد

 

از اين رو از پارك شاتل مي توان به عنوان بهترين گزينه در مسيرهاي كوتاه استفاده كرد.

 

 

اين سيستم حمل و نقل از دو نوع سيستم كنترل پيشرفته استفاده مي كند:

1- تكنولوژي فراگ

2- سيستم ناظر كامپيوتري سوپر فراگ

 

تكنولوژي فراگ از يك سيستم ناوبري هدايتگر تشكيل شده كه به وسيله نقليه اجازه مي دهد به صورت كاملاً خودكار به حركت درآيد.

Frog مخفف كلمه Free Ranging on grid است و در بعضي از وسايل نقليه خودكار كه از اين سيستم استفاده مي كنند، نصب شده است.

تكنولوژي فراگ مشخصاً در چهار قسمت مورد استفاده قرار مي گيرد.

1-صنعت: حمل و نقل اتوماتيك قطعات يا كالاي ساخته شده در كارخانه هايي كه داراي محصولات مختلفند.

2- حمل كالا: حمل و نقل اتوماتيك تقسيم يا بارگيري كالاهاي بسته بندي شده.

3 - تفريحي: حركت در مراكز تفريحي در مسيرهاي مختلف بدون نياز به ريل.

4- انتقال دهنده مسافر: شيوه هاي جايگزين و مكمل حمل و نقل عمومي

 

وسايل نقليه كوچك مجهز به اين دستگاه در فضاي داخل كارخانه ها و در فضاي بزرگ تر همچون بنادر بارگيري كشتيراني مورد استفاده قرار مي گيرند.

در هر وسيله نقليه مجهز به تكنولوژي فراگ يك كامپيوتر تعبيه شده كه داراي نقشه الكترونيكي منطقه است و براي حركت از آن استفاده مي كند. استفاده از اين نقشه وسيله نقليه را قادر مي سازد تا مسيرش را از نقطه A به نقطه B برنامه ريزي كند. محل آغاز به كار وسيله نقليه نيز مشخص است.

 

- سوپرفراگ سيستم ناظر كامپيوتري

سيستم ناظر كامپيوتري به وسيله دستگاه بيسيم با خودرو در ارتباط بوده و كليدهاي درخواست مسير و چراغ هاي راهنمايي را كنترل مي كند و در واقع واحد كنترل مركزي است.

سوپرفراگ درخواست مسافر براي سوارشدن به خودرو را دريافت كرده و زمان حركت خودرو به سمت نقطه مذكور را بررسي مي كند.

اين سيستم به شيوه موثري مديريت شده و مسافت بين خودروي فاقد مسافر و محل اعلام درخواست و فواصل ايستگاه ها را محاسبه مي كند. همچنين چگونگي حضور خودروها و سرويس دهي را به صورت نمايش گرافيكي مشخص كرده، آن را ثبت و نگهداري مي كند.

هر خودرو با استفاده از كامپيوتر درون خود مسير را مشخص و آن را ثبت مي كند. تنظيم مسير برنامه ريزي شده و مورد تقاضا، عكس العمل خودرو با ساير خودروها و وضعيت ترافيك خيابان توسط دستگاه فراگ ساير خودروها انجام مي شود. كنترل ترافيك خيابان بر عهده سيستم ناظر كامپيوتري (سوپرفراگ) است. استفاده از سطح زمين در مقايسه با ساير سيستم هاي حمل و نقل كه نياز به تاسيسات زيربنايي دارد بسيار بهينه و كم هزينه است، ضمن اينكه انجام پروژه بسيار آسان خواهد بود كه تنها نيازمند يك مسير آسفالت به عرض 5/2 متر است.

اين مسير همچون تراموا يا قطارهاي شهري نيازي به جداسازي كامل ندارد و به وسيله يك حصار ساده يك متري يا استفاده از گياهاني همچون شمشاد مي توان اطراف آن را محصور كرد، در صورتي كه اكثر سيستم هاي حمل و نقل ديگر به علت جلوگيري از حوادث ناشي از برخورد نيازمند جداسازي كامل از خيابان هستند. پارك شاتل داراي چهار چرخ لاستيكي است. حركت خودرو به وسيله يك موتور الكتريكي صورت مي گيرد كه نيروي حركتي آن توسط باتري هاي قابل شارژ تامين مي شود. پارك شاتل 10 نفر گنجايش دارد كه شش نفر نشسته و چهار نفر ايستاده است. ورود و خروج به داخل خودرو بسيار راحت است و داراي فضاي مناسبي است. اين وسيله نقليه براي معلولاني كه از ويلچر استفاده مي كنند بهينه سازي شده و به راحتي مي توانند داخل خودرو شوند.داخل خودرو يك صفحه كنترل وجود دارد كه مسافران مي توانند مسير خود را مشخص كنند ، و هنگام توقف در مسير نام محل روي تابلوي نمايشگر مشخص مي شود. حداكثر وزن مجاز خودرو 800 كيلوگرم است كه توسط سنسورها اندازه گيري مي شود. در صورت سوار شدن بيش از وزن مجاز پيغام اخطار شنيده شده و خودرو حركت نمي كند. سنسوري نيز در محل درها تعبيه شده و ورود و خروج مسافر را كنترل مي كند و تا زماني كه درها كاملاً بسته نشده، حركت نمي كند. در داخل خودرو دوربين و وسايل ارتباطي با مركز كنترل نصب شده است. اين دوربين جهت حفظ امنيت داخل خودرو است و هر نوع اختلال و بي نظمي را سريعاً نشان مي دهد و در صورت نياز مسافران مي توانند با مركز كنترل تماس بگيرند. پارك شاتل داراي سيستم بازدارنده خطر و مجهز به سنسورهاي حساس و هوشمند است. اين سنسورها جهت حركت خودرو و مسير پيش رو را اسكن مي كند و در صورتي كه كوچك ترين مانعي را شناسايي كند از سرعت كاسته و كاملاً متوقف مي شود. براي ايمني بيشتر اين سيستم، در صورت حس خطر خودرو سريعاً متوقف مي شود. همچنين كليدهاي توقف اضطراري نيز در داخل و خارج خودرو قرار گرفته كه مسافران در موارد خاص مي توانند از آن استفاده كنند.

سرعت اين وسيله نقليه به 40 كيلومتر در ساعت محدود مي شود كه مي توان آن را به خوبي هدايت و كنترل كرد. پارك شاتل را مي توان به يك آسانسور افقي تشبيه كرد كه به درخواست مسافر و با فشار كليد حركت مي كند. ايستگاه ها و محل هاي توقف شبيه توقف آسانسور در طبقات يك ساختمان است. پارك شاتل زماني كه حركت كرده و تمامي مسافران را به مقصد مي رساند، كامپيوتر كوتاه ترين مسير را در بين متقاضيان محاسبه و به سمت مسير حركت مي كند.وسايل نقليه به وسيله پيام هاي ترافيكي و در خواست هاي ثبت شده كه توسط سيستم مناظره كامپيوتري ارسال و دريافت مي شود، كنترل مي شوند. اين تنها كنترلي است كه توسط سيستم مناظره كامپيوتر مركزي انجام مي شود و ساير اعمال كنترل و هدايت دستگاه ها در داخل خودرو صورت مي گيرد.كنترل ترافيك نسبت به عبور و مرور عابرپياده، دوچرخه سوار، اتومبيل ها و ساير وسايط نقليه عمومي به وسيله چراغ هاي راهنمايي يا موانع حركتي سيستم مناظره كامپيوتر كنترل مي شود.

اين سيستم نظارت مركزي هنگامي كه شاتل قصد عبور از تقاطع يا عرض خيابان را دارد به وسيله چراغ هاي راهنمايي و موانع عبوري ترافيك را كنترل كرده و با توجه به تمام مسائل ايمني اجازه عبور مي دهد. همچنين سيستم جلوگيري از برخورد در داخل خودرو موقعيت خيابان را بررسي مي كند. از جمله شاخصه ها و مزاياي پارك شاتل مي توان به موارد زير اشاره كرد: وسيله حمل و نقل كوچك، استفاده در تعداد زياد، سهولت افزايش و توسعه شبكه كاربري اتوماتيك منطبق بر تقاضاي مسافر، ساختار ساده روي زمين، هدايت شونده با تكنولوژي فراگ. وقتي خودرو شروع به حركت مي كند، مسافت طي شده به وسيله دستگاه رمزگذار كه تعداد دور چرخ ها را محاسبه مي كند اندازه گيري مي شود. در ميادين و پيچ ها وضعيت خودرو از زاويه حركت چرخ ها مورد محاسبه قرار مي گيرد كه ممكن است به علت تغييراتي همچون ميزان وزن بار و مسافر، ناهمواري ها يا سطح لغزنده خيابان دچار اشتباه و خطا شود. به همين منظور نقاطي درجه بندي شده در مسيرهاي معمولي مورد نياز است.

براي بررسي موقعيت، محاسبه و تنظيم در زمان مورد نياز تعدادي آهنربا در نقاطي مشخص در سطح مسير تعبيه شده و خودرو موقعيت آهنربا را به وسيله خط كش آهنربايي محاسبه مي كند. وضعيت هر خودرو، اوضاع چراغ هاي راهنمايي و تمامي پيغام ها كنترل مي شود و هر گونه نقص فني سريعاً به واحد كنترل مركزي گزارش داده مي شود. اپراتورهاي مركزي به راحتي مي توانند، وضعيت خودرو را مشاهده كنند. توسعه مسيرها، استفاده از مسيرهاي جانشين و همچنين جابه جايي ايستگاه ها و اضافه كردن آن در اين سيستم به آساني انجام مي شود.پارك شاتل سيستم حمل و نقل مكملي است كه در كشورهاي مختلف مورد استفاده قرار گرفته و در حال حاضر نيز در كشور هلند در خطوط مختلف مشغول سرويس دهي است.

 

منبع: ttic.ir