خرس سیاه ایرانی

[mani24 29665]

بارها و بارها تصاویری از خرس ها در فیلم های حیات وحش از صداوسیما پخش شده است؛ اما تقریبا همه آنها از نوع خرس های قهوه ای یا خرس های قطبی بوده اند. بنابراین ما و فرزندان ما چندان اطلاعی از خرس های سیاه ایرانی نداریم. در جنوب شرقی ایران، خرس هایی به نسبت کوچک جثه زندگی می کنند که در اصل، نوعی از خرس های سیاه هستند.

 

 

خرس های سیاه آسیایی (Asiatic Black Bear) ۴ زیرگونه مستقل از هم دارد که یکی از آنها ایرانی (بلوچی) است با نام علمی Ursus thibetanus gedrosianus. این زیرگونه خرس سیاه در کرمان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و ایالت بلوچستان پاکستان زندگی می کند. این گونه خرس موهای سیاه (تیره) دارد، بجز اطراف پوزه اش که کمی موهای روشن تر پیدا می کند و طوق سفید زیبای سینه اش که شکل عدد ۷ دیده می شود و شکل متمایزکننده اوست.

این خرس از همتایان قهوه ای اش کوچک تر است و حداکثر، طول بدنش به یک متر و ۶۰ سانتی متر می رسد. خرس های سیاه اصولا موجوداتی زیبا و بازیگوش و البته بسیار ترسو هستند و اگر با توله هایشان کاری نداشته باشید، به شما کاری نخواهند داشت. آنها حتی با صدای شلیک تیر می ترسند و فرار می کنند. این خرس در گستره بزرگی از آسیا (از ژاپن تا ایران) زندگی می کرده است و نخستین بار در ابتدای قرن بیستم در ایران دیده شد. سال ۱۳۵۲ پس از سال ها غیبت گزارش های تازه ای از دیده شدن آن توسط شکاربانان سازمان محیط زیست ایران در جنوب کرمان رسید. دیدن این خرس حتی برای محلی ها و بومیان مناطق زیست آن کار سختی است. مردم گریز بودن و ترسو بودن این خرس زیبا بعلاوه زندگی شبانه او، این سختی را در دیدن ایجاد می کند. آنها شب هنگام از خانه هایشان برای شکار بیرون می آیند و تا دم صبح به شکار و غذا خوردن می پردازند و دم صبح برای استراحت به خانه می روند.

امروزه در ابتدایی ترین سال های قرن ۲۱، نسل خرس های سیاه ایرانی در حال انقراض است. آنها تعدادشان بسیار کم شده و البته به دلیل عدم بررسی های علمی طی دهه های گذشته از تعداد آنها، هیچ گونه تخمین واقعی ای وجود ندارد. باز هم هیولای تخریب زیستگاه، مهم ترین عامل خطر انقراض این موجودات زیباست. چرای بی رویه دام های کوچک در زیستگاه های این جانور از بین رفتن بافت گیاهی آن را باعث می شود و زنجیره غذایی آنها را به هم زده است. از سوی دیگر شکار توله های بازیگوشی که از درختان خرما بالا رفته اند تا خرمای تازه بخورند هم باعث انقراض نسل آنها می شود.

بار دیگر که یک غذای گوشتی می خورید یا وقتی صحنه های یک سیرک را می بینید که در آن خرسی سیاه با طوق سفید ۷ مانند روی سینه اش ستاره صحنه است، به این فکر کنید که شاید همین غذای شما یا همین لذت بردنتان از یک سیرک باعث انقراض نسل یکی از زیباترین موجودات این کشور پهناور شده است.