معرفی رمزگشايي از راز بزرگترين انفجار ستاره‌يي پس از هزار سال

[YAGHOT SEFID 29302]

[h=1] رمزگشايي از راز بزرگترين انفجار ستاره‌يي پس از هزار سال

[/h]

» سرویس: علمي و فناوري - علمي

کد خبر: 91070704633

جمعه ۷ مهر ۱۳۹۱ - ۱۵:۰۴

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

در بهار سال 1006 درخشانترين پديده ستاره‌اي در طول تاريخ در آسمان زمين ديده شد كه اكنون پس از حدود هزار سال تيمي از ستاره‌شناسان اسپانيايي از دلايل آن پرده برداشته‌اند.

به گزارش سرويس علمي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، يكي از طولاني‌ترين انفجارهاي آسماني تاريخ با انفجار ابرنواختر SN 1006 در تاريخ 30 آوريل تا يك مه 1006 ثبت شد.

اين ابرنواختر از آن سال تاكنون مورد مشاهده جوامع مختلف ستاره‌شناسي جهان بوده است. صريحترين ركورد به علي ابن رضوان، ستاره شناس مصري تعلق دارد كه در آن اين رويداد را سه برابر درخشانتر از سياره ناهيد خوانده و اينكه نور تابيده شده از اين ابرنواختر از كيفيتي برابر با يك چهارم درخشش ماه برخوردار بود.

محققان دانشگاه بارسلونا، موسسه اخترفيزيك جزاير قناري و شورای تحقیقات ملی اسپانیا در پژوهش خود كه در مجله نيچر منتشر شده، به بررسي ستارگان موجود در ناحيه با توجه به فاصله و برخورداري احتمالي آنها از عناصر ابرنواختر پرداخته و دريافتند كه هيچ شواهدي از ستاره‌اي كه مسبب اين انفجار بوده باشد، وجود ندارد.

اين محققان در نهايت به اين نتيجه رسيدند كه اين رويداد انفجاري احتمالا در نتيجه برخورد و ادغام دو ستاره كوتوله سفيد با جرم مشابه بوده است.

ابرنواختر SN 1006 گونه‌اي است كه در سيستمهاي دو ستاره‌اي رخ مي‌دهد كه در آنها دو جسم نجومي با كشش گرانشي خود در نزديكي هم قرار دارند. اين سيستمها ممكن است با يك ستاره كوتوله سفيد و يك همسايه ستاره‌اي عادي شكل گرفته باشد كه در دستيابي به ماده لازم را براي رسيدن به حد ضروري 1.4 جرم خورشيد موسوم به «حد چاندراسخار» مشاركت مي‌كند. با دستيابي به اين جرم، ستارگان به شكل يك ابرنواختر منفجر مي‌شوند.

امكان ديگر اين است كه اين سيستم از دو ستاره كوتوله سفيد تشكيل شده باشد كه در طول زمان در هم ادغام شده و ابرنواختر را شكل داده‌اند.

به گفته محققان اين نتيجه جديد به همراه نتايج پيشين نشان مي‌دهد كه ادغام كوتوله‌هاي سفيد مي‌تواند يك شيوه رايج براي شكل‌گيري اين پديده‌هاي شديد گرماهسته‌اي باشد.

ابرنواختر به انفجاراتي گفته مي‌شود كه در مرحله آخر زندگي ستارگان رخ مي‌دهد. اين انفجارات موج بزرگي از انرژي را توليد كرده و مقادير عظيمي از ماده با سرعت بالا به رابط ميان ستاره‌اي پرتاب مي‌كنند. به ويژه ابرنواختر SN 1006 توسط يك انفجار گرما‌هسته ايجاد شده كه در آن جرم يك كوتوله سفيد به حد چاندراسخار مي‌رسد و تمام ماده آنرا به بيرون پرتاب كرده و باقيمانده‌اي از انفجار باقي نمي‌گذارد.

آخرين نشانه اين محققان براي نتيجه‌گيري دليل بروز اين ابرنواختر اين بود كه SN 1006 در فاصله 7000 سال نوري از زمين از هيچ همراه ستاره‌اي برخوردار نبوده است. با اين حال، انفجار توليد شده توسط ادغام دو كوتوله سفيد هيچ نشانه اي از خود باقي نگذاشته مگر بقاياي ابرنواختر كه در قرنها بعد قابل مطالعه خواهد بود و در اين مورد، تنها چهار ابرنواختر تاريخي از اين نوع در كهكشان راه شيري رخ داده‌اند.

كوتوله هاي سفيد به ستاره‌هايي گفته مي‌شود كه در مراحل پاياني عمر خود با جرم كمتر از يك چهارم خورشيد قرار دارند. اين ستارگان يا بقاياي ستاره‌اي منابع انرژي خود را از دست داده و در فرآيند بسيار تدريجي سرد شدن قرار دارند. ستارگان داراي جرم كمتر از هشت تا 10 جرم خورشيدي كه بسياري از ستارگان راه شيري از جمله خورشيد از آن برخوردارند، حيات خود را به شكل كوتوله سفيد پايان مي‌دهند.