تولید بدون کارخانه

[spow 44,195]

تولید بدون کارخانه

 

شهرکتهای صنعتی، نقش مهمی در تجمیع صنایع و همچنین ایجاد ارزش افزوده بین بخشی بین صنایع مختلف ایفا می کنند. همچنین موضوع خوشه های صنعتی به عنوان بسترساز مسیر توسعه صنایع کوچک و متوسط دارای اهمیت بسیار است. باتوجه به اهمیت و جایگاه شهرکهای صنعتی، خانه مدیران سازمان مدیریت صنعتی به عنوان مرکزی برای تعمق و تامل هر چه بیشتر پیرامون مسائل مدیریتی و صنعتی کشور، در یکی از جلسه های شهریور ماه خود با سخنرانی مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران، به بررسی این موضوع پرداخت.

 

امیررضا واعظی آشتیانی در ابتدای سخنان خود با اشاره به مشکلات صنایع کوچک گفت: درصد قابل توجه ما از صنایع کوچک و متوسط تشکیل شده است، در این بین برخی از این صنایع عملکردی موفق دارند و برخی دیگر نیز در همان سالهای ابتدایی یا کمی دیرتر، شکست می خورند.

 

وی در همین ارتباط تاکید کرد: ساخت کارخانه کار بسیار سختی است_ اما برپا نگهداشتن آن و گرداندن چرخه تولید، بسیار مشکلتر است. این در حالی است که در کشور ما به این موضوع کمتر با نگاه کارشناسی نگریسته می شود و بیشتر توجه و سرمایه ما به سمت احداث کارخانه است.

 

سخنران با اشاره به دلایل شکست صنعتگران گفت: وقتی با کسانی که مدتی پس از راه اندازی کارخانه خود با شکست رو به رو شده اند، صحبت می کنیم، همگی مشکل اساسی خود را کمبود نقدینگی و نداشتن پول عنوان می کنند. اما باید از ایشان پرسیده شود که، آیا به نظر شما سوءمدیریت نمی توانسته عامل عدم موفقیت شما باشد؟

 

وی تصریح کرد: باید پذیرفت که، نبود آموزش کافی، ناآشنایی به فرآیند تولید و حتی نداشتن شناخت کافی از بازار، از مهمترین دلایل شکست صنعتگران ما است.

 

وی آن گاه به بررسی مشکل نقدینگی پرداخت و گفت: گرچه وجود مشکل نقدینگی رانیز نفی نمی کنم، اما همه علت این نیست. امروزه درکشور محصولاتی داریم که دردنیا بی نظیر است، اما چگونگی ورود به بازارهای بین المللی را نمی دانیم واز راز و رمز این بازارها آگاهی نداریم. درنتیجه محصول مرغوب ما گوشه انبارها می ماند وحتی ضایع وغیرقابل استفاده می شود. جالب است که محصول نامرغوب و بنجل خارجی را با زحمت وارد کشور می کنیم و جالبتر اینکه با میل و رغبت خریدار هم برای آن پیدا می شود_

 

● تولید بدون کارخانه

 

واعظی آشتیانی دربخش دیگری از سخنان خود به بررسی جایگاه تولید بدون کارخانه در دنیای امروز پرداخت و گفت: یکی دیگر از هدفهایی که ما در سازمان تعیین کرده ایم، تولید بدون کارخانه است. البته تولید بدون کارخانه، به معنای نبودن کارخانه در فرایند تولید نیست، بلکه به این معناست که میزان دغدغه ها و مشکلات ناشی از کارخانه داری برای صنعتگر به حداقل می رسد، به سبب اینکه از سایر منابع و امکانات نیز بهره می جوید و کارخانه بیشتر جایگاه تکمیلی پیدا می کند.

 

وی با تشریح بیشتر این موضوع گفت: گرچه می دانیم که به یکباره نمی توان به این هدف دست یافت، اما تلاش خودرا برای بسط و گسترش چنین هدفی به کار گرفته ایم. دراین مورد با بسیاری از دست درکاران صنعت، اُرگانها و ngo ها مذاکره کرده ایم تا راه را برای دستیابی به این مهم هموارسازیم، البته در این مسیر مسائل و موضوعهای فرهنگی نیز نقش بسیار تعیین کننده دارند.

 

مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران با اشاره به تجربه دنیا در این ارتباط گفت: امروزه در سراسر دنیا میلیون ها نفر ازاین راه به تولید و زندگی مشغولند. گرچه به سبب اینکه تعریف درستی ازاین روش تولید درجهان وجودندارد، موجب استثمار و بهره کشی عده ای از دیگران به ویژه درکشورهای فقیری، مانند: هندوستان و بنگلادش شده است. درکشور مانیز چون بازار اشتغال ضعیف و ناکارآمد است، همین مشکل وجوددارد و باعث سوءاستفاده بعضی ها شده است.

 

وی آن گاه به تجربه چین در همین ارتباط اشاره کرد و گفت: تصورکنید چین با یک میلیارد و سیصد میلیون نفر جمعیت، که نیمی از آنها زن هستند، اگر هریک تنها درسال یک جفت جوراب ویک جفت کفش بخواهند، تأمین چنین بازاری بار سنگینی بر دوش کارفرمایان می گذارد و از عهده هیچ کارخانه داری برنمی آید؟اما این کشور با روش تولید بدون کارخانه توانسته است هم به بازار داخلی خود پاسخ دهد وهم صادرات داشته باشد. جالب است که این روش تولید ریشه درایران خودمان هم داشته و چینیها سالها پیش با دقت دراین روش و به کارگیری علمی و بومی سازی آن، امروز به این جایگاه دراقتصاد جهانی رسیده اند.

[spow 44,195]

واعظی آشتیانی با اشاره به اهمیت تولید بدون کارخانه و الزامات آن گفت: تولید بدون کارخانه بدین معنی است که، تمام مردم درتولید کشور سهیم باشند. خواست مردم دراین موضوع بسیار مهم است. نکته بعد دراین مورد، آموزش است. برگزاری تورهای صنعتی درکشور ما مغفول مانده است. صنعتگران با استفاده ازاین تورها نگاه تازه ای به محیطهای صنعتی پیدامی کنند و روشهای نوین تولید را یاد می گیرند. درحال حاضر شهرک فناوری غذایی در مشهد برای همین هدف برپا شده است و بازدهی بسیار چشمگیری هم داشته است. این شهرکها باگرفتن کارمزد می توانند مشکلات تکنیکی و تولید سایر بخشهای صنعت را مرتفع سازند، درحالی که درآمد خوبی هم عاید ایشان می شود.

 

وی با تاکید بر اهمیت مسائل فرهنگی گفت: برای بهتر شدن، ابتدا باید نگرش و دیدگاه کارگر به کارفرما و به عکس را تغییر دهیم. نباید تولیدکننده را مُفتخور و زالوصفت قلمداد کنیم. باید فرهنگی را پدیدآوریم که هر کارگری بگوید، آن قدر تولید می کنم تا کارفرمایم پولدار شود و خواهر، برادر و دوست مرا نیز استخدام کند. اگر چنین نگرشی وجود داشته باشد، کارفرما نیز انگیزه بیشتری برای گسترش و توسعه کار خود پیدا می کند.

 

واعظی آشتیانی، تجربه هندیها را نیز در این ارتباط مثال زدنی دانست و گفت: هندیها که امروزه حرف نخست تولید فولاد را می زنند، ازهمین روش استفاده کرده اند. متخصصان این کشور درصنعت IT نیز به جایی رسیده اند که تنها درسال ۲۰۰۴ میلادی حدود ۱۷ تا ۱۸ میلیارددلار ازصادرات نرم افزار درآمد داشته اند.

 

سخنران آن گاه با اشاره به عوارض اقتصاد نفتی گفت: اگر ما نفت نداشتیم، چه می کردیم؟ تولید، تنها راه نجات ماست و باید به گونه ای برنامه ریزی کنیم که با افزایش تولید بتوانیم نیازهای کشور و مردم را مرتفع سازیم. البته شرط بهره وری را درکنار تولید نباید فراموش کنیم.

 

وی در همین ارتباط یادآور شد که: توجه داشته باشید که اگر تنها یک درصد درمیزان بهره وری رُشد کنیم، ۲۵۰۰ میلیاردتومان بازدهی اقتصادی به همراه خواهدداشت_ ما درهمه زمینه ها نیازبه نوسازی و حتی ساختارشکنی داریم. دردرجه اول باید احترام به یکدیگر را درفرهنگ خود تقویت کنیم. مردم ما خود باید توسعه و پیشرفت را بخواهند واین کاری نیست که به تنهایی از عهده دولت برآید. مگر دولت و ساختار آن چند نفر است؟

 

واعظی آشتیانی آن گاه با اشاره به ضعف نظام کارشناسی در کشور، تاکید کرد: یکی دیگر از مشکلاتی که پیش روی سیاستگذاری صنعتی ما قراردارد، دخالت و اظهارنظر افراد غیر کارشناس و غیرمرتبط با موضوع صنایع کشور است. رئیس فلان بانک ویا مدیر فلان اداره درباره صنعت کشور اظهارنظرهایی می کنند که نه تنها سودی به حال کشور ندارد، بلکه سرعت رشد و پیشرفت را کُند می کند، گرچه ما کارخودرا باتوجه به اقتصاد، اقلیم و فرهنگ هرمنطقه انجام می دهیم.

 

موضوع خوشه های صنعتی از دیگر محورهای مهم سخنران جلسه بود که در همین ارتباط گفت: خوشه های صنعتی ازدیگر موضوعاتی است که ما باجدیت و پشتکار مشغول آنها هستیم. برای راه اندازی هریک ازاین خوشه ها بیش از سه سال است که با یونیدو (Unido) همکاری و تحقیق می کنیم تا راه اندازی شود. موضوع تربیت نیروی انسانی از موضوعهای مهمی است که در ارتباط با خوشه های صنعتی اهمیت پیدا می کند.

 

وی با اشاره به نقش نیروی انسانی گفت: نیروی انسانی خلاق و ماهر تولید ثروت می کند و ثروت اشتغال و رفاه به همراه می آورد. امروزه در دنیا نیروی انسانی ۷۵ درصد منابع تولید است. این رقم درایران متأسفانه به حدود ۳۴ درصد می رسد که بسیار پائین تراز استانداردهای جهانی است. درکشور ما ۷۵ درصد منابع پولی و سرمایه منابع اصلی تولید را تشکیل می دهند؛ درست برعکس دنیا.

 

واعظی آشتیانی درباره برنامه های بین المللی و تلاشهای صورت گرفته در این زمینه گفت: سازمان ما یک سازمان تخصصی است. درحال حاضر با کشورهایی، مانند: افغانستان، بولیوی و ونزوئلا تفاهمنامه هایی را برای انتقال دانش فنی به امضا رسانده ایم و امیدواریم که بتوانیم با برنامه ریزی و تلاش، کشورهای دیگر را با توان بالای تکنیکی خود آشناسازیم.

 

وی تاکید کرد: ما برای راه اندازی زیرساخت های شهرکهای صنعتی درکشور به ۱۱.۰۰۰ میلیاردتومان پول نیازداریم. گرچه با ۵.۰۰۰ میلیارد هم می توانیم شروع کنیم تا الباقی آن را منطبق بر شرایط اقتصادی کشور از دولت دریافت کنیم. ما به دنبال ارتقای سطح کیفی شهرکهای صنعتی هستیم و می دانیم که هنوز با سطح مطلوب فاصله بسیاری داریم که برای دستیابی به این مهم، نیازمند سرمایه گذاری هر چه بیشتر در این زمینه هستیم.

 

ساختار اداره شهرکهای صنعتی از دیگر موضوعهای مورد توجه بود که وی در این ارتباط گفت: تا پیش از این، وقتی یک شهرک صنعتی را به میزان ۷۰ درصد ازساخت می رساندیم، همه اختیارات آن را به دست یک هیئت امنا می دادیم و خود کنار می کشیدیم. اما پس از بخشنامه ریاست جمهوری، وقتی پیشروی ساخت شهرک به ۷۰ درصد رسید، شرکتی تأسیس می شود و تمام عرصه های شهرک را تحت اختیار می گیرد ودیگر هیئت امنایی درکار نیست. چراکه هیئت امنا قانونمند نیست و تابعیتی از مصوبه های دولتی ندارد. درحالی که شرکت اساسنامه دارد و برطبق قانون به کار خود ادامه می دهد. بااین شرایط تازه، وقتی ساخت شهرک به حدود ۴۰ درصد رسید، آن را تحویل شرکت اداره کننده می دهیم که همین امر بر سرعت ما نیز افزوده است.

 

● خصوصی سازی

 

واعظی آشتیانی دربخش دیگری از سخنان خود به موضوع خصوصی سازی و اصل ۴۴ قانون اساسی پرداخت و گفت: ما در اجرای اصل ۴۴، هیچ مشکلی نداریم. بانک ها باید با راهکارها و روشهایی که می دانند به تولید مملکت کمک کنند. شنیده شد که بعضی از شرکتهای چینی به سراغ تولیدکنندگان ایرانی رفته اند و پیشنهاد تولید مشارکتی به آنها داده اند. بدین معنی که تولیدکننده ایرانی تولید خودرا متوقف کرده و تنها کالاهایی را که طرف چینی درچین تولید کرده است، دربازار ایران بفروش برساند_ بااین منطق که تولید درچین بسیار ارزان تر از ایران تمام می شود و منافع اقتصادی بسیاری برای طرف ایرانی درپی خواهدداشت. این بسیار خطرناک است و حتماً باید کاری کرد. باید ظرفیت های کشور را شناسایی کنیم وهرجا که نیازبه حمایت بود، دریغ نکنیم. کارخانه های کشور یک ثروت ملی است و نباید به راحتی به خاطر شرایط اقتصادی، نظاره گر تعطیلی آنها باشیم.

 

در پایان این سخنرانی، شرکت کنندگان که همگی از مدیران و دست درکاران صنعت در کشور بودند، مسائل و مشکلات خود را با مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران درمیان گذاشتند. از جمله مشکلاتی که توسط این افراد مطرح شد، موضوع نبود زیرساخت های لازم، مانند: آب، جاده و پیش بینی های زیست محیطی بود.

 

سیدحمیدرضا میرمعزی