برنامه ریزی حمل و نقل از دیدگاه مدیریت شهری

[millan 1,272]

برنامه ريزي حمل و نقل چيست ؟

 

يكي از مهمترين زير مجموعه يا زير سيستمهای شهري ، سيستم حمل و نقل مي باشد و اگر خواسته باشيم پيشرفت و درجه نگرش و فرهنگ مكاني را مورد سنجش قرار دهيم ، بايد نظري به سيستم دسترسي ها و شبكه بندي آن مكان بيافكنيم .

در هر اجتماع انساني در مكانهاي گوناگون چه شهري يا روستايي ايجاد امكانات آمد و رفت از ضروريات اجتناب ناپذير به شمار مي آيد و در اين حركتها نيز سعي بر اين است كه با حمل مايحتاج انسان مسائل مورد نظر را نيز حل نمايند. حال اگر سيستمي استوار پديد آيد كه بتواند اين رفت و آمدهاي انساني و حمل كالاهاي مورد نياز آنها را در اين فضا به صورت صحيح تنظيم نمايد ، مي توان از يك برنامه ريزي حمل و نقل صحبت به ميان آورد . به بيان ديگر مي توان گفت : برنامه ريزي حمل و نقل ، فن نظام يافته اي از تجزيه و تحليل ، تشخيص و راهكار در حمل و نقل و ترافيك است .

هدف كلي آن ايجاد ايمني و سيستمي كارا و مناسب در ارتباط با نيازهاي جاري و آينده و اولويتهاي جامعه است . اين برنامه موجب تحرك در توسعه اقتصادي و اجتماعي خواهد شد. كلمه ترافيك ، خود گوياي تبادل فرهنگي و اقتصادي و بالطبع حركت انسانها و كالا از نقطه اي به نقطه ديگر است .

بديهي است كه انسانها براي رفع نيازهاي خود احتياج به احداث معابر ، همچنين تهيه وسائط نقليه با نگاهي دقيق و موشكافانه به موضوع خواهند داشت و چنان كه پيداست بدون يك برنامه ريزي دقيق حمل و نقل مناسب رفع نيازها و اشكالات موجود ممكن نمي شود .حال اين پرسش را مي توان داشت که از يك برنامه ريزي حمل و نقل چه انتظاري ميرود ؟ و يك برنامه ريزي حمل و نقل چه اهدافي را بايد دنبال نمايد ؟

اهداف برنامه ريزي حمل ونقل

كاملاً واضح است در زماني كه صحبت از برنامه ريزي مي شود ، هدف بهبود بخشيدن به وضعيت و يا خواسته موردنظر مي باشد در غير اين صورت نيازي به طرح برنامه ريزي نبود .

اهدافي را كه در برنامه ريزي حمل و نقل دنبال مي شود مي توان فهرست وار به شرح زير عنوان كرد :

1- رسيدن به مناسبترين نوع سيستم حمل و نقل به گونه اي كه حد اكثر استفاده از منابع موجود به عمل آيد .

2- وسعت بخشيدن به كليه جوانب سيستم حمل و نقل و بالطبع راهها.

3- ايجاد جهش و فعاليت اقتصادي بهينه با پايين آوردن هزينه هاي حمل ونقل.

4- تنظيم زمان لازم جهت احداث معابر و نگهداري معابر و نگهداري معابر موجود بر حسب نيازهاي آينده.

5- برنامه ريزي دقيق در جهت اولويت بندي، تعمير و نگهداري و احداث راهها .

6- بر آورد و هزينه لازم فعاليتها بر حسب ميزان نيازمنديها در سطح كشور.

7- ايجاد تحرك در اين بخش با تأسيس راههاي جديد و جذابيت هاي ممكن.

8- برنامه ريزي جهت ايمن نمودن راهها و وسائط نقليه.

9- برنامه ريزي اصولي با استفاده از فناوري پيشرفته در جهت كاهش و به حد اقل رساندن تصادفات .

10- برنامه ريزي دقيق در جهت شناخت توسعه و پيشرفت در آينده و رفع نيازهاي سفر.

11- توجه دقيق به محيط زيست وسعي در حفظ آن به بهترين شكل ممكن.

برنامه ريزي حمل و نقل و نقش آن در ترافيك شهری

برنامه ريزي حمل ونقل شهري يك ارزيابي مداوم برنامه هاي حمل و نقل براي رسيدن به اهداف و مقاصد توسعه تمام يك استان و يك جامعه شهري است ، به عبارت ديگر برنامه ريزي حمل ونقل فن نظام يافته اي از تجزيه و تحليل عناصر حمل ونقل و ترافيك است كه هدف آن ايجاد ايمني در سيستم حمل و نقل كار آمد و ناسب در ارتباط با نيازهاي جاري و آينده و اولويتهاي جامعه مي باشد .

حال اگر بخواهيم اين مفهوم را بازتر كنيم مي توان چنين گفت كه هدف از برنامه ريزي حمل ونقل اين است كه :

1- مهیا شدن بهترين و مناسبترين نوع سيستم حمل ونقل نسبت به امكانات كه كاربرد بالايي داشته باشد .

2- با صرفه جويي در سيستم مالي ايجاد تحرك ، فعاليت و كارآيي در سيستم اقتصادي .

3- توسعه و بهبود وضعيت راهها .

4- برنامه ريزي در راستاي توسعه آينده .

5- داشتن اولويت بنديهاي صحيح در احداث راهها.

6- سرعت بخشيدن در حركتها و حمل و نقل انسان و كالا در بهترين شكل.

7- ايجاد شرايط مناسب در حمل و نقل در جهت كاهش تصادفات و افزايش ايمني.

8- ارائه برنامه و راهكار هايي در چارچوب منطقي براي نگهداري و حفظ محيط زيست .

سلسله مراتب طرح جامع شهري به ترتیب (از بالا به پایین) شامل موارد زیر است :

طرح جامع شهری

برنامه ریزی اقتصادی برنامه ریزی اجتماعی

برنامه ریزی کالبدی

کاربری اراضی حمل و نقل و ترافیک زیرساختها

همان طور كه قبلاً اشاره شد برنامه ريزي حمل و نقل نقش بسيار مهم و اساسي در برنامه ريزي شهري داشته و يكي از اساسي ترين بخشهاي برنامه ريزي جامع شهري است و هدف آن رسيدن به اهداف معيني در ارتباط با توسعه همه جانبه شهري است ، اين برنامه ريزي فرآيند مداوم توسعه با طراحي يك سلسله عمليات جهت دستيابي به اداف شهري و به منظور ايجاد بهترين سطح تعادل همه عناصر حمل و نقل پديد مي آيد.