حفاری جهت دار

[mim-shimi 25,686]

حفاري جهت دار عبارت است از فن خاصي كه در آن چاه براساس برنامه پيش بيني شده اي ( با استفاده از نرم افزار حفاري جهت دار) غير از حالت عمودي حفاري مي گردد در حفاري جهت دار علاوه بر تجهيزاتي كه در حفاري عمودي بكار مي روند تجهيزاتي ويژه زير در رشته حفاري استفاده مي گردند:

• دستگاه جهت يابي در حين حفاري
  
  
• دستگاه موتور درون چاهي
  
  

چاههاي حفاري جهت دار از نظر شعاع جهت دار نمودن به سه دسته تقسيم بندي مي گرند:

 

1. شعاع كوتاه : 5/1 تا 3 درجه جهت دار در يك فوت
   
   
2. شعاع متوسط : 8 تا 20 درجه جهت دار در 100 فوت
   
   
3. شعاع بلند : 2 تا 6 درجه جهت دار در يك 100 فوت
   
   

عمده ترين چاههاي حفاري شده در ميادين نفتي ايران داراي شعاع جهت دار متوسط و بلند بوده اند

 

اهم حوزه فعاليتهاي كاربردي حفاري جهت دار بصورت ذيل مي باشد :

1-حفاري افقي در مخازن نفتي

با اعمال اين روش استخراج نفت نسبت به روش حفاري معمولي ( عمودي ) حدود دوبرابر مي گردد ( ازدياد برداشت نفت ) .

2-حفاري چندين حلقه چاه در يك مخزن

با حفر حفره هاي متعدد در يك مخزن بجاي حفاري تعداد زيادي چاه مستقيم كه نياز به استفاده از چندين دكل در خشكي مي باشد مي توان با استفاده از حفاري جهتدار و با استفاده از يك دكل چندين حلقه چاه را در يك مخزن حفاري نمود اين روش باعث استفاده بهنه از دكل حفاري و نيز سرعت در استخراج نفت / گاز خواهد شد.

3-چاههاي متعدد از روي يك دكل دريائي(Multiple wells from offshore structure)

عمده كاربرد حفاري جهتدار ، امروزه در درون دريا مي باشد قابل توجه است كه بخش عظيمي ازمخازن گازي و نفتي كشورمان در جايي مانند خليج فارس واقع است ( پروژه پارس جنوبي ) . ساخت Plat form براي هر حلقه در دريا ,كاري غير عملي و غيراقتصادي است در اين روش با ثابت كردن يك plat form روي بستر دريا تعداد زيادي چاههاي جهتدار در مسيرهاي گونــاگون از روي يك plat form حفاري مي شوندو يكي ديگر از مزاياي روش فوق استفاده بهينه از دكل دريائي مي باشد. بطور مثال مي توان به چاههاي متعددي كه در منطقه ابوذر و روي دكل مورب تاكنون توسط اين اداره حفاري شده است و همچنين فازهاي 9 و 10 ميدان گازي پارس جنوبي كه با همكاري اين اداره در حال انجام است. , اشاره نمود.

4-چاههاي امدادي Relief wells

 

اين اداره با استفاده از توانائي هاي خود قابليت حفاري چاههاي امدادي را دارا مي باشد. حفر اين چاههاي باعث جلوگيري از هدر رفتن مقادير سرسام آور نفت وگاز از چاه فوران كرده مي گردد. بعنوان مثال ميتوان به مهار چاه كنگان 23 اشاره نمود

 

 

5-حفاري در مخازن نفتي مشترك

بخش زيادي از مخازن نفتي كشورمان با كشورهاي همسايه مشترك است و يا در نزديكي مرزهاي كشورمان قرار دارد. روش فوق , باعث بهره برداري بهينه و صيانت از مخازن نفت / گاز مشترك ميهن اسلامي و جلوگيري از هدر رفتن سرمايه ملي خواهد شد . بعنوان مثال مي توان به مخازن مشترك با كشور عراق از جمله در ناحيه نفت شهر ، دارخوين و پايدار و ميدان گازي پارس جنوبي كه با قطر مشترك است اشاره كرد كه اين امور با انجام حفاري جهتدار در اين مناطق و انجام يكي از بي نظيرترين حفاري هاي افقي در منطقه پايدار كه نقش بسزائي در دسترسي به اين مخازن سرشار را ايفا كرده است, اشاره نمود.

6-مناطق غير قابل دسترس

همواره بخشي از مخازن نفتي در زير شهرهاي از پيش ساخته شده ( مانند ناحيه كيان آباد و كورش و ملي راه اهواز ) و يا در زير كوه ها قرار دارند كه نمي توان با استفاده از حفاري عمودي به اين مخازن دسترسي داشت وليكن با استفاده از حفاري جهت دار/ افقي مي توان اين امر را انجام داد و حداكثر بهره برداري را از مخازن موجود فراهم آورده است .

7-حفاري گسلها و گنبدهاي نمكي و ياجاهايي كه از نظر زمين شناسي حادثه خيز است

گاهي از اوقات مخازن نفتي در كنار و يا زير يك گسل زمين شناسي يا گنبدهاي نمكي يا لايه هايي است كه حفاري عمودي در آنها باعث دسترس رفتن چاه حفاري شده ميگردد ( مانند ورود به شيلها ) يا از دسترس رفتن يا پاره شدن لوله هاي جداري در برخورد با گسلها ميگردد حال با وجود قابليت حفاري جهتدار اداره زمين شناسي واحد متقاضي برنامه حفر چاه را بگونه اي مي تواند ارائه دهد كه مسير چاه برخوردي با خطرات يادشده نداشته باشد و اين بمعناي جلوگيري از دست رفتن فرصتهاي فراوان جهت دسترسي به مخازن نفتي مي باشد كه ارز آوري فراواني را براي اين مملكت بدنبال دارد.

8-استفاده بهينه از گنبدهاي نمكي جهت ذخيره سازي گاز

يكي ديگر از قابليتهاي حفاري جهت دار كه داراي صرفة اقتصادي فـــراواني است ايجاد مخازن ذخيره سازي گاز و نفت درون گنبدهاي نمكي است كه بعنوان مثال مي توان به حفر چاههاي كوه نمك -1در منطقة قم و چندين چاه در منطقه ورامين اشاره نمود اين روش داراي 3 مزيت بسيار زياد جهت ذخيره سازي گاز است كه در زير به آنها اشاره مي نماييم.

الف- ايمني ذخيره سازي گاز

ب- امكان ذخيره سازي گاز در منابع حساس كشور از جمله پايتخت و غيره

ج- كاهش هزينه ذخيره سازي گاز

و- نتيجه اين مهم و نيز كاركرد گروهاي عملياتي حفاري جهت دار / افقي باعث شده كه ماهيانه مبلغي بالغ بر 3 ميليون دلار از خروج ارز مملكت اسلامي جلوگيري بعمل آيد.

برخي از عملكردها و كارهاي شاخص اداره عمليات ويژه عبارتند از :

طولاني ترين عمليات حفاري افقي در ميادين خشكي ايران بطول 750 متر در بخش افقي در منطقه چشمه خوش

طولاني ترين عمليات مغزه گيري در يك عمليات د ر ميادين خشكي / دريا ايران با بازيافت 81 متر مغزه در يك عمليات در منطقه پارس جنوبي

- حفاري جهت دار در چاههاي زمين گرمائي در منطقه سبلان

- انجام 737 حفره عمليات حفاري افقي / جهت دار/عبور از كنار مانده / حفاري سرعتي / باز كردن پنجره طي 16 سال ( 1371 الي 1386 )

- بازيافت 18789 متر مغزه طي 12 سال ( 1375 الي 1386 )

اداره عمليات ويژه داراي 4 كارگاه تعمير و نگهداري بمساحت 1800 مترمربع فضاي سرپوشده بوده كه شامل :

- كارگاه تعمير ونگهداري موتور هاي درون چاهي مجهز به دو دستگاه بازو بسته كردن موتور هاي درون چاهي (مدل 1689 نشنال اويلول)-يك دستگاه ليفتراك – 2 عدد كرن سقفي و فضا مجهز به لوازم خنك كننده جهت نگهداري قطعات لاستيكي از جمله استاتورها

- كارگاه تعميرات مكانيك دستگاه جهت يابي مجهز براساس استاندارد شركت جئولينك

- كارگاه تعميرات الكترونيك دستگاه جهت يابي بر اساس استاندارد شركت جئولينك

- كارگاه تعمير و نگهداري و نيز ارسال ودريافت تجهيزات مغزه گيري مجهز به يك كرن سقفي

- كارگاه نگهداري و دريافت / ارسال تجهيزات جهت يابي

[TABLE=width: 100%]

[TR]

[TD]

[/TD]

[TD]

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=colspan: 2]

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]