كاليبراسيون مانيتور

[FrnzT 18194]

 

كاليبراسيون مانيتور

 

شما يك كاربر معمولي هستيد كه فقط روزي چند دقيقه از كامپيوتر براي گشت و گذار در اينترنت، بازي كردن و يا ارسال و دريافت ايميل استفاده مي كنيد. شايد يك كارمند كه هر روز چندين ساعت پشت سيستم خود مي نشينيد و مثلا به حساب هاي مالي شركت رسيدگي مي كنيد. يا يك نويسنده هستيد كه از كامپيوتر به عنوان يك ماشين تايپ استفاده مي كند و بدش هم نمي آيد گه گاهي تكه هايي از نوشته هايش را در وبلاگش منتشر كند. يك نوجوان پانزده شانزده ساله چطور؟ آدمي كه معمولا يا در حال بازي كردن است يا در حال چت كردن و يا گوش كردن به موسيقي. در نهايت ممكن است شما يك گرافيست حرفه اي باشيد كه مانند تمامي گرافيست هاي تحصيل كرده و حرفه اي اين روزها از كامپيوتر به عنوان ابزار گرافيك استفاده مي كند. به هر عنواني كه از كامپيوتر استفاده مي كنيد، اولين و مهمترين چيزي كه براي رابطه برقرار كردن با آن مورد استفاده قرار مي دهيد مونيتور يا نمايشگر آن است. خيلي از مردم بيشتر از اينكه به صورت زن يا بچه خود نگاه كنند به صفحه مانيتور نگاه مي كنند.

 

نمونه ای از كاليبراتورهای سخت افزاری

 

 

كاليبراسيون چرا؟

از آنجايي كه كاركرد صحيح مانيتور بر سلامت چشمان كاربر تاثير مستقيمي دارد، تمامي افرادي كه از كامپيوتر استفاده مي كنند بايد به تنظيمات آن دقت كافي داشته باشند. تنظيماتي مانند، ميزان نور، رنگ، درخشندگي و مواردي از اين دست مشخصه هايي هستند كه بايد با توجه به محيط و كاري كه مي خواهيد با كامپيوتر انجام دهيد به بهترين نحو انجام شوند. در بسياري از موارد احتياجي به تنظم بسيار دقيق نيست. زماني كه مانيتور شما تصويري شبيه به تصوير واقعي را به نمايش بگذارد، ديگر به تنظيمات بيشتري نياز نخواهيد داشت. اما فرض كنيد شما يك گرافيست حرفه اي هستيد و تا به حال چندين بار تصاوير چاپ شده اي از كارهاي خود را ديده ايد. معمولا رنگ هايي كه بر روي مانتيور ديده مي شوند با رنگ هايي كه در حين چاپ به وجود مي آيند تفاوت هايي دارند. اما اگر مانيتور شما تنظيم، يا به اصطلاح كاليبره نباشد اين تفاوت ها مي تواند آنچنان فاحش و چشم گير باشد كه نتيجه كار را به فاجعه شبيه كند! از آنجايي كه در بيشتر موارد نيز تنظيم هاي صورت گرفته بر روي مانيتور براي استفاده هاي عمومي در نظر گرفته شده اند، نمي توانيد بر روي رنگ هايي كه در مانيتور به نمايش در مي آيند حساب زيادي باز كنيد. گرافيست هاي حرفه اي مي گويند رنگ ها بر روي مانيتور بسيار درخشان تر از نمونه هاي چاپي به نظر مي رسند و به همين دليل بايد حتما قبل از چاپ نوع رنگ را بررسي كنيد. اما مي توان تفاوت موجود بين رنگ هاي به نمايش درآمده بر روي مانيتور و نسخه چاپي را كاهش داد. البته اين تفاوت هرگز از بين نمي رود اما در بسياري از موارد تا حدي كم مي شود كه مي توانيد به تصوير نمايش داده شده بر روي مانيتور كاملا اعتماد كنيد. جالب است بدانيد اين كار بر خلاف آنچه به نظر مي رسد بسيار ساده بوده و هر كاربر عادي هم مي تواند آن را به سادگي انجام دهد.

قدرت مانيتور شما براي نمايش رنگ ها به اندازه، وضوح و با حتي مدل آن بستگي دارد، در ابتداي عرضه مانيتور هاي LCD و آن زماني كه اين تكنولوژي روزهاي اوليه ظهور خود را مي گذراند، تصوير توليد شده توسط مانيتورهاي CRT نسبت به تصوير توليد شده توسط مانيتورهاي LCD برتري هاي غير قابل انكاري داشت. رنگ ها زنده تر بودند، تصاوير واضح تر و شفاف تر به نظر مي رسيدند و وضوح به مراتب بالاتر بود و علاوه بر اين مانيتورهاي CRT قادر به توليد رنگ هاي بسيار بيشتري بودند. همين مساله باعث شد باوري در ذهن حرفه اي هايي كه وضوح و رنگ برايشان مهم بود (مثل گرافيست‌ها) به وجود بيايد مبني بر اينكه تنها مانيتورهاي CRT براي انجام كارهايي چون گرافيك مناسب هستند. اما امروزه تكنولوژي LCD كاملا به بلوغ رسيده اند و تصاوير توليدي توسط مانيتورهاي LCD در بسياري از موارد از همتايان CRT شان بيشتر است. اما از آنجايي كه باورهاي ما معمولا به سختي تغيير مي كنند هنوز هم تعداد زيادي از كاربران هستند كه عقيده دارند مانيتورهاي LCD توانايي نمايش رنگ ها را به خوبي نمايشگرهاي CRT ندارند. البته همانطور كه گفتيم اين تفكر ديگر امروزه كاملا اشتباه است. به همين خاطر توصيه مي كنيم اگر قصد خريد مانيتور مخصوصا براي انجام كارهاي گرافيكي را داريد، مانيتورهاي LCD را به عنوان اولين گزينه در نظر بگيريد.

 

 

 

كاليبراسيون چگونه؟

اما چگونه مي توانيم مانيتور خودمان را كاليبره كنيم؟ چه راه هايي براي انجام اين كار وجود دارد و سازندگان مانيتورها يا ديگر شركت هاي مرتبط چگونه مي توانند براي انجام اين كار به ما كمك كنند؟ قبل از هر چيز بايد ببينيد كه آيا اصلا نياز داريد مانيتور خود را كاليبره كنيد يا نه. براي فهميدن اين موضوع مي توانيد از الگوهايي كه براي اين كار موجود است استفاده كنيد. معمولا مي توانيد الگوهاي متعددي را بر روي اينترنت و يا وب سايت سازنگان مانيتور بيابيد. هر يك از اين الگوها مي توانند به شما كمك كنند تا بخشي از عمل كاليبراسون را با دقت انجام دهيد.

همانطور كه مي دانيد در رنگ هاي ۳۲ بيتي كه معمول ترين ميزان رنگ به نمايش در آمده بر روي مانيتورها و نمايشگرها است، هر رنگ داراي يك مقدار ۸ بيتي است. اين يعني هر رنگ مي تواند بين ۰ تا ۲۵۵ سطح يا مقدار مختلف از كمرنگ ترين حالت تا پر رنگ ترين حالت را داشته باشد. سه رنگ قرمز، آبي و سبز هر يك داراي ۸ بيت فضا هستند كه مجموعا ۲۴ بيت فضا براي ذخيره رنگ در نظر گرفته مي شود، ۸ بيت نيز براي اطلاعات مربوط به روشنايي يا گاما در نظر گرفته شده است كه مجموع فضاي مورد نياز را به ۳۲ بيت افزايش مي دهد. البته در برخي از نرم افزارها شاهد هستيم كه رنگ ها مي توانند مقاديري برابر ۴۰ تا ۴۸ بيت را نيز داشته باشند. اين مساله به اين معني اس كه براي نمايش هر رنگ و يا روشنايي ۱۰ يا ۱۲ بيت را در اختيار داريم . پس هر رنگ مي تواند داراي ۱۰۲۴ سطح در حالت ۱۰ بيتي و يا ۴۰۹۶ سطح در حالت ۱۲ بيتي باشد. بسياري از مانيتورها قادر به نمايش دادن اين تعداد سطح رنگي ( توناليته يا وارياسيون) نيستند. اما در هنگام چاپ وضع كاملا فرق مي كند و در چاپ هاي با كيفيت و وضوح بالا مي توان متوجه سطوح رنگي بيشتر هم شد.

 

 

 

تصویر شماره ۱

 

 

 

تصویر شماره ۲

 

 

توانايي ديدن سايه هاي روشن

به تصوير بالا نگاه كنيد (تصویر شماره ۱)، ۸ بلوك خاكستري را به نمايش درآمده است كه يك نوار كاملا سفيد نيز درست از وسط آن ها گذشته است. اعداد موجود در هر بلوك نشان دهنده سطح رنگي خواص آن بلوك است. شماره گذاري سطوح مختلف رنگي با اختصاص عدد صفر به تيره ترين سطح آغاز شده و تا عدد ۲۵۵ براي روشن ترين سطح ادامه ميابد. براي مثال بلوكي كه داراي عدد ۲۵۰ است، داراي سطح دويست و پنجاهم از هر يك از رنگ هاي قرمز، سبز و آبي است كه سطح خاكستري ۲۵۰ ام را ايجاد مي كند. در مانيتوري كه به شكل كامل كالايبره باشد شما قادر خواهيد بود تا تفاوت رنگي موجود بين بلوك ۲۵۴ و نوار سفيد وسط را ببينيد. در مانيتورهايي كه به خوبي كاليبره شده اند شما بايد حداقل قادر باشيد تفاوت رنگي بين بلوك هاي ۲۵۰ يا ۲۵۱ را با نوار سفيد وسط تشخيص دهيد. البته اين مساله مي تواند كاملا نسبي باشد، حتي زماني كه شما تنها قادر به تشخيص تفاوت بلوك ۲۴۵ نوار سفيد هم هستسد، باز هم كاليبراسون مانيتور در سطح خوبي قرار دارد. البته ممكن است اين سطح براي طراحان گرافيك حرفه اي مناسب به نظر نيايد اما براي بسياري از كاربران عادي كافي است.

 

 

توانايي ديدن سايه هاي تيره

تصوير بالا (تصویر شماره ۲) از جهاتي شبيه به تصوير مورد استفاده در قسمت قبل است. از اين الگو براي بررسي توانايي هاي مانيتور براي نمايش سايه هاي تيره استفاده مي شود. مانند الگوي بالا ۸ بلوك خاكستري به نمايش گذاشته است كه يك نوار كاملا سياه در ميان آن ها قرار دارد. اعداد نيز مقادير رنگي را براي هر بلوك به نمايش مي گذارند. در صورتي كه محيط كاري شما بيش از حد روشن باشد قادر به ديدن سايه هاي تيره به صورت صحيح نخواهيد بود. براي آزمايش مانيتور خود با اين الگو نور اتاق را كم كنيد. در يك اتاق تقريبا كم نور، و در صورتي كه از يك مانيتور با كاليبراسيون كامل استفاده مي كنيد بايد قادر به تشخيص تفاوت بلوك ۵ با نوار سياه وسط باشيد. يك مانيتور معمولي با كاليبراسيون خوب توانايي نمايش چنين تفاوتي را ندارد اما باز هم به شما اجازه خواهد داد تا تفاوت هاي موجود بين بلوك ۱۵ و نوار سياه وسط را تشخيص دهيد. اگر قادر نيستيد تفاوت رنگي بين اين بلوك و نوار سياره وسط را ببينيد مانيتور شما نياز به كاليبره شدن دارد. اما به خاطر داشتيه باشيد قبل از دستكاري تنظيمات مانيتور حتما نور اتاق را تنظيم كنيد. زيرا نور اتاق مي تواند بر روي سطح ديد شما تاثير بگذارد.

 

 

 

تصویر شماره ۳

 

 

سايه هاي رنگي

ممكن است با خود فكر كنيد: خوب من خيلي نگران سطوح بالا و پايين سايه ها نيستم، تنها چيزي كه مرا نگران مي كند رنگ هاي مياني موجود در عكس هستند. اين رنگ ها در تمامي نقاط و جزييات عكس قابل مشاهده هستند. اين به اين معني است كه محدوده سطوح رنگي هنگام رندر كردن رنگ ها بسيار مهم است. به دو رنگ کنار (تصویر شماره ۳) توجه كنيد:

اين طور فرض مي كنيم رنگ سمت چپ رنگي است كه در مانيتور شما به نمايش در مي آيد. اين رنگ به تر تيب داراي مقادير ۸۰/۳۰/۲۰۰ براي رنگ هاي قرمز، سبز و آبي است. فوتوشاپ مقدار كلي روشنايي را براي اين رنگ ۸۷ درصد در نظر مي گيرد. اين رنگ به شكلي واضح به سطوح رنگي بالا تعلق دارد. اما اگر منحصرا به مشخصات تركيبي RGB اين رنگ نگاه كنيم، مي توانيم متوجه شويم كه ميزان رنگ قرمز آن ۸۰ واحد و رنگ سبز تنها ۳۰ واحد است. اين مقادير به شكلي واضح مربوط به سايه ها هستند. در اين ميان رنگ سبز حتي با شدت بيشتري به يك سايه شباهت دارد.

خوب در يك مانيتور كاليبره نشده چه اتفاقي براي اين رنگ با سايه هاي عميق خواهد افتاد؟ ۸۰ واحد رنگ قرمز در يك مانيتور كاليبره شده تنها به اندازه ۶۰ واحد به نمايش در خواهد آمد و ۳۰ واحد رنگ سبز اصلا نمايش داده نخواهد شد. نتيجه چيزي شبيه رنگ سمت راست است كه نسبت به رنگ اصلي خيلي تيره تر است. ( ميزان روشنايي آن در فوتوشاپ ۸۶ درصد است) اما رنگ داراي تفاوت هاي عمده اي نسبت به آنچه واقعا هست خواهد بود. به طور واضح يك مانيتور با مشكلاتي در نمايش سطوح سايه ها مي تواند سبب اسجاد تفاوت هاي چشم گير در زمان نمايش رنگ هاي مياني شود. اگر مانيتور شما تفاوت آشكاري را بين دو رنگ بالا نشان نمي دهد، اين مساله نشانه ديگري است از اين كه مانيتور شما نياز به كاليبراسيون دارد. در مانيتورهايي كه به خوبي كاليبره شده اند اين دو رنگ داراي تفاوت هاي آشكاري هستند.

 

 

تصحيح كنتراست

به غير از توانايي مانيتور براي نمايش سايه هاي روشن و سايه هاي تيره، توانايي نمايش كنتراست نيز يكي از گزينه هاي بسيار مهمي است كه مي تواند تاثيرات مهمي را بر سطح و كيفيت تصاوير به نمايش داده شده بگذارد. نمايشگرهاي كامپيوتر داراي رفتاري متفاوت از آن چيزي هستند كه ممكن است شما تصور كنيد. مانيتورها ديجيتال هستند. اين به اين معني است كه با تغيير مقادير هر پيكسل به صورت خطي مي توان تاريكي يا روشنايي آن را تغيير داد. ساختن چنين نمايشگرهايي بسيار ساده است. به همين دليل است كه تمامي مانيتورها امروزه با مقادير ديجيتال كار مي كنند. اما همين طراحي، توانايي آن ها را براي ويرايش عكس ها محدود مي كند. مشكل اينجاست كه چشم انسان خيلي خطي نيست. چشمان ما داراي واكنش بسيار بيشتري نسبت به تغييرات روشنايي هستند تا سطوح روشنايي. اگر ما بخواهيم با افزايش مقادير هر پيكسل روشنايي را نيز به همان مقدار افزايش دهيم بايد راهي را پيدا كنيم تا مقادير پيكسل ها را به مقادير روشنايي بر روي صفحه ترجمه كند. مهندسان از منحني هاي ورودي خروجي كه در نهايت منحني هاي گاما را مي سازد استفاده مي كنند. اما يك كاربر تاثير اين گزينه ها را به عنوان كنتراست مي شناسد! كنتراست مقادير گاما را به گونه اي افزايش مي دهد تا سطح روشنايي هر پيكسل شبيه به نحوي كه توسط چشم انسان قابل درك باشد تغيير كند. مقادير بالاتر گاما به معني كنتراست بيشتر هستند و استفاده از مقادير كمتر نيز سطح كنتراست را كاهش خواهد داد. استاندارد sRGB كه كه در بيشتر نمايشگرهاي كامپيوتر مورد استفاده قرار مي گيرد از نسخه ۲.۲ تنظيمات گاما استفاده مي كند.

 

 

 

تصویر شماره ۴

 

 

اما چطور مي توانيد بفهميد كه آيا مقادير گاما بر روي مانيتور شما به درستي تنظيم شده است؟ اين كار به هيچ وجه سخت نيست. اگر مانيتور شما به درستي تنظيم شده باشد الگوی زير (تصویر شماره ۴) در فاصله معيني از مانيتور به رنگ خاكستري در خواهد آمد. و حتي زماني كه شما چشمان خود را در فاصله نزديك تري تار نماييد.

 

طرح مركزي اين الگو از خطوط سياه و سفيدي كه يكي درميان قرار گرفته اند تشكيل شده. به دليل اينكه نيمي از خطوط سياه و نيمي ديگر سفيد هستند، تصوير نهايي سايه خاكستري اي خواهد بود كه داراي روشنايي برابر با ۵۰ درصد ميزان روشنايي قابل نمايش توسط كامپيوتر شماست. ناحيه خاكستري كه طرح وسط را در بر گرفته است داراي ميزان روشنايي برابر با ۱۸۶ است كه ۵۰ درصد گاما در استاندارد ۲.۲ است.

اگر هنگامي كه از فاصه دوري به اين طرح نگاه كرديد، رنگ خاكستري يك دستي را مشاهده نكرديد، اين به اين مفهوم است كه تنظيمات گاما در مانيتور شما غير فعال است. به دليل اينكه تنظيم كنتراست در مانيتور دقيقا گاما را كنترل نمي كند، تنظيم گاما در مانيتور نياز به يك كاليبراتور دارد.

 

 

 

اگر مانيتور كاليبره نبود چه بايد كرد؟

اگر مانيتور شما يك يا چند عدد از تست هاي بالا را با موفقيت پشت سر نگذاشت احساس ناراحتي نكنيد. ۹۹.۹ درصد از مانيتور ها نمي توانند يكي از تست هاي بالا را با موفقيت پشت سر بگذارند. اين موضوع به هيچ وجه نشان دهنده وجود مشكل در آن ها نيست. تنظيم بيشتر مانيتور بستگي به اين دارد كه ديدن دقيق تصاوير براي شما تا چه حد مهم باشد. اگر اين موضوع براي شما اهميت زيادي ندارد و قصد نداريد پول زيادي براي اين كار خرج كنيد، مي توانيد با استفاده از تنظيمات مانيتور اين كار را انجام دهيد. حتي مي توان براي اين كار از نرم افزارهاي عمدتا مجاني كه در سراسر وب موجود هستند نيز استفاده كرد. البته شايد اين سطح كاليبراسون براي انجام كارهاي تخصصي تر كافي نباشد اما در نهايت بهتر ازهيچ است. ولي اگر واقعا به كيفيت عكس هاي خود اهميت مي دهيد و مي خواهيد تصاويري كه در مانيتور به نمايش در مي آيند دقيقا مانند نمونه هاي چاپي باشند، مي توانيد از كاليبراتورهاي سخت افزاري براي اين كار استفاده كنيد. قيمت اين ابزارها از ۷۰ دلار براي انواع معمولي تا چندين هزار دلار براي انواع حرفه اي تر متغيير است. در نهايت انتخاب با شماست!

 

 

 

 

 

منبع:مجله رنگ