نژادها ی :شتر- بز- گوسفند -گاو -گاوميش

[پسری از بابلسر 1800]

[h=2]

[/h]

1. شتر دوکوهانه:

نژادی است درشت اندام و با قابلیت حمل و نقل، رنگ بدن قهوه ای تیره،کوهان گرد، ستون فقرات پرگوشت، میزان کرک و موی آن بیشتر از شتر یک کوهانه می باشد.

2. شتر بلوچی:

نژادی است گوشتی- پشمی که به رنگ های قهوه ای تیره و حنایی دیده می شود.

3. شتر کویر مرکزی:

نژادی است گوشتی- پشمی با اندام متوسط، سر و گردن کوتاه، زانوها کشیده، فرق سر گرد و خمیده، لب بالا آویزان، چشمها فرورفته، گوشها کاملاً کوچک، بدن به رنگ قهوه ای روشن، خاکستری سیاه و سفید بوده و موهای بدن بسیار نرم وپشمی می باشد.

4. شتر ترکمنی:

نژادی است شیری با تولی 1800- 1500 لیتر در دوره شیردهی- شکم بزرگ و برآمده گردن دراز، سرکشیده، پاها دارای ارتفاع متوسط، کف پاها بزرگ، پستانها بزرگ و حجیم و کوهان گرد می باشد.

5. شتر جماز:

نژادی است با اندام کشیده و ظریف و مستعد سوارکاری، پوست نازک، موهای کوتاه و فشرده، رنگ بدن متنوع و ممکن است خاکستری یا سفید باشد، پاها بلند، استخوانها قوی و در عین حال ضخیم نیستند

نژادهای اسب بومی ایران

1. اسب کردی:

نژادی است خونگرم، مطیع، آرام، مقاوم در مسافتهای طولانی و کوهستانی، دارای تیره های جاف( سیاه و سفید)، افشار( کهرو قره کهر)، سنجابی( کهرروشن، و خرمایی)

2. اسب ترکمن:

نژادی است خونگرم، مطیع، آرام، مقاوم در مسافتهای طولانی توانایی در پرش از موانع و دارای دو تیره مشهور آخال تکه(

akhal takde

) و یموت(

ymout

)

3.اسب قره باغ:

نژادی است خونگرم، آرام با رنگهای سمند، نیله، و کهرو قابلیت صعود به ارتفاعات

4. اسب عرب ایرانی:

نژادی است خونگرم بسیار باهوش، نترس، نجیب، و با رنگ غالب خاکستری و سمند ودارای تیره های کحیلان، حمدانی، صقلاوی و حدبان.

5. اسبچه خزر:

نزادی است خونگرم، آرام، خوش اندام، ظریف به طوریکه مینیاتور اسب عرب شهرت دارد. رنگ غالب، قهوه ای، سمندو شاه بلوطی

نژادهای شاخص بز در ایران:

1. بز تالی جزیره ای:

نژادی است شیری و به رنگهای قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره با خط نواری تیره در امتداد پشت. میانگین وزن بز نر 31 کیلوگرم و ماده 27 کیلوگرم

2. بز رایینی:

نژادی است کرکی، نوع رنگهای سفید، قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره، قرمز، زرد و خاکستری در این دام مشاهده می شود. میانگین وزن بز نر 39 کیلوگرم و بز ماده 28 کیلوگرم

3. بز عدنی:

نژادی است شیری، رنگ غالب آهویی و بندرت به رنگهای حنایی،سفید، سیاه و ابلق سیاه و سفید و ابلق سفید و قهوه ای مشاهده می شود.میانگین وزن بر نر 36 کیلوگرم و بز ماده 25 کیلوگرم

4. بز بلوچی:

نژادی است کرکی- شیری، رنگ بدن سیاه تا قهوه ای و ابلق

5. بز مرغز:

نژادی است با گرایش تولید موهر، عمدتاً به رنگهای سفید، قهوه ای، سیاه، حنایی، زرد و قرمز و خاکستری دیده می شود. میانگین وزن بز نر 33کیلوگرم و ماده 28 کیلوگرم

6. بز ممسنی:

نژادی است کرکی – شیری، رنگ بدن عمدتاً سیاه و نیز رنگهای شکری، نارک و خاکستری( تال) می باشد. وزن بز نر 46 کیلوگرم و بز ماده 5/31 کیلوگرم

7. بز نجدی:

نژادی است شیری، رنگ بدن زرد آهویی، قهوه ای روشن و بندرت سفید،وجود نوار موهای تیره رنگ در طول خط پشتی از اختصاصات این حیوان است. میانگین وزن، بز نر 34 کیلوگرم و بزماده 27 کیلوگرم.

8. بزندوش( یزدی):

این بز دارای گرایش تولید مو و شیر می باشد. رنگ بدن عموماً قرمز حنایی با لکه های سفید در ناحیه سر، دست و پا و گوش. میانگین وزن بز نر 33/26 کیلوگرم و ماده 45/25 کیلوگرم .

نژادهای گوسفند

امروه بیش از دویست نژاد متفاوت گوسفند در سراسر دنیا موجود است و بسیاری از این نژادها از لحاظ تولید اقتصادی اهمیت چندانی ندارند و بیش از سه چهارم صنعت گوسفندداری دنیا فقط متکی به 10 تا 20 نژاد شناخته شده گوسفند است.

گوسفند را می توان براساس نوع تولید، وضعیت شاخ،منطقه جغرافیایی، وضعیت دنبه، و نوع پشم طبقه بندی نمود اما بطورکلی بواسطه سهولت کار طبقه بندی، گوسفندان دنیا را از روی نوع پشم به دسته های زیر تقسیم می کنند:

1- نژادهای باپشم کاملاً ظریف مانند مرینوس( اسپانیا) و رامبویه( فرانسه)

2- نژادهای با پشم ضخیم مانند آوسی( مدیترانه) و گوسفندان بومی ایران

3- نژادهای پشمی دو رگه که در اثرتلاقی نژادهای پشم بلند و پشم ظریف بوجود آمده و هدف اصلاح کیفیت لاشه و طول تار پشم بوه است مانند کاریدال( نیوزلند) کلمبیا( آمریکا) و پاناما( آمریکا)

گوسنفدان ایرانی از نظر کیفیت پشم در ردیف گوسفندان با پشم طریف قرار دارند و همگی باستثنای نژاد زل مازندران( بدون دنبه) و قره گل( دارای نیم دنبه) از جمله گوسفندان دنبه دار هستند.

وجود شرایط آب و هوای مختلف در ایران موجب بوجود آمدن نژادهای مختلفی گردیده است که اغلب این نژادها برحسب محل پرورش یا نام ایل پرورش دهنده آنها نام گذاری می شوند.

گوسفندان ایرانی برحسب نوع تولید به دسته های زیر تقسیم می گردد:

نژادهای گوشتی مانند لری،مغانی، افشاری و شال

نژاد پشمی مانند بلوچی، کلکوهی، ماکویی

نژاد شیری مانند قزل

نژاد پوستی مانند قره گل

كرد. برای انتخاب میش های شیری باید دقت شود که لگن جادار و پهن باشد، پستانها کاملاً قرینه هم و بافت آن هنگام شیرواری دامداری(قسمت چهارم

(

مشخصات ظاهری گوسفند

گوسفنداز جمله دامهایی است که می تواند آب و هوای متغیر و خشک را تحمل کند و با فقیرترین علوفه و غذاها به رشد خود ادامه دهد.

از طرفی گوسفند در مقایسه با سایر دامها به جیره نگهداری کمتری احتیاج دارد و بیشتر غذایی را که مصرف می کند صرف تولید و رشدونمو خود می نماید.

بطورکلی گوسفند یک دام چندمنظوره می باشد و بخصوص از نظر تولید گوشت، پشم،پوست وشیر مورد توجه است صفت تولیدمثل به موازات میزان تولید گوشت از جلمه صفات مهم اقتصادی به شمار می آید. بدین ترتیب بازده تولید مثل از اهمیت فوق العاده ای برخوردار می باشد. زیرا با ازدیاد تعداد بره هایی که به وسیله میش زائیده می شود، مخارج هزینه های تولید پائین می آید. به همین دلیل سعی و کوشش بر این ست که صنعت دوقلوزای در گوسفندان ازدیاد یابد.

پشم یکی دیگر از محصولات گوسفند می باشد که با توجه به نوع و کیفیت الیاف تشکیل دهنده آن در صنعت فرش و نساجی مورد استفاده و بهره برداری قرار می گیرد. بطورکلی تولید گوشت 80-75% و تولید پشم 20،25% کل عایدی پرورش دهندگان گوسفند را تشکیل میدهد. نژاد قره گل یکی از با ارزشترین پوستهای گوسفند را تولید می کد که در تهیه البسه مورد استفاده قرار می گیرد.

پشم گوسفند از لحاظ چربی و پروتئین غنی تر از شیر گاو است ولی حجم تولید شیر گوسفند کم می باشد. طول مدت شیردهی گوسفند 16 هفته بوده، مقدار تولید روزانه شیر در نژادهای مختلف گوسفند متفاوت و بین 4/5 ، 3/0 لیتر است.

در ارزیابی اندام های ظاهری، برای انتخاب گوسفندان گوشت باید به نکاتی چون پیشانی پهن، گردن کوتاه و عضلات توجه کاملاً پرشیر، شکم جادار، پهلوها ظریف و دام از ظرافت کافی برخوردار باشد.

برای انتخاب گوسفندان پشمی باید به نکاتی همچون بدن کشیده و کم عرض تر از گوسفندان گوشتی دقت کرد.

نژادهای شاخص گوسفند در ایران

1. گوسفند افشاری:

نژادی است گوشتی، رنگ بدن قهوه ای روشن، تا تیره و بندرت سفید مشاهده می شود. میانگین وزن: قوچ 65/88 کیلوگرم و میش 52/70 کیلوگرم

2. گوسفند بلوچی:

نژ ادی است پشمی – گوشتی- رنگ بدن سفید یکدست با لکه های سیاه دور چشم، پوزه و مفاصل دست و پا. میانگین وزن: قوچ 43 کیلوگرم و میش 6/39 کیلوگرم

3. گوسفند بهمنی:

نژادی است گوشتی، رنگ بدن سفیدیکدست با لکه ها اختصاصی به رنگ سیاه اطراف چشم، پوزه، گوشت، ریزجثه، و بدن دنبه( دم دار) رنگ بدن سفید به تنوع شکری، نخودی و گاهی حنایی. میانگین وزن: قوچ 45 کیلوگرم و میش 6/40 کیلوگرم.

4. گوسفند دالاق:

نژادی است گوشتی، رنگ بدن در بدو تولید سیاه و قهوه ای تیره و در هنگام بلوغ به رنگ شکری متمایل می گردد. میانگین وزن:قوچ 52/46 کیلوگرم.

5- گوسفند زل:

نژادی است با گرایش تولید گوشت، ریزجثه، و بدون دنبه( دم دار) رنگ بدن سفید به تنوع شکری، نخودی، و گاهی حنای میانگین وزن قوچ 45 کیلوگرم و میش 6/40 کیلوگرم

6. گوسفند زندی:

نژادی است پوستی – گوشتی با رنگهای کبود تا سیاه میانگین وزن: قوچ 3/63 کیلوگرم و میش 5/46 کیلوگرم

7.گوسفند کردی خراسان:

نژادی است گوشتی با جثه متوسط و رنگ بدن قهوه ای روشن تا تیره. میانگین وزن: قوچ 43/52 کیلوگرم و میش 52/44 کیلوگرم

8. گوسفند سنجابی :

نژادی است گوشتی- پشمی رنگ بدن سفید یا نخودی، گوشها، قسمتی از گردن و دست و پا دارای لکه های قهوه ای، میانگین وزن قوچ 65/9 کیلوگرم و میش 4/60 کیلوگرم

9- گوسفند سنگسری:

نژادی است با گرایش تولید گوشت و ریز جثه، تنوع رنگ در این نژاد بسیار زیاد و از قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره مشاهده می شود میانگین وزن: قوچ 73/48 کیلوگرم و میش 5/41 کیلوگرم

10. گوسفند شال:

نژادی است گوشتی با گرایش تولید شیر مناسب، رنگ بدن در بدو تولید خاکستری سیاه و در بلوغ شکری متمایل به خاکستری است. میانگین وزن قوچ 85 کیلوگرم و میش 65 کیلوگرم.

11. گوسفند طالشی:

نژادی است با گرایش تولید گوشت. ریزجثه و با دنبه کوچک.رنگ بدن نخودی تا سفی یا قسمتی از سر و صورت و انتهای دست و پاها دارای لکه های قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره، بندرت رنگ سیاه نیز دیده می شود. میانگین وزن: قوچ 5/47 کیلوگرم و میش 6/43 کیلوگرم

12. گوسفند عربی:

نژادی است گوشتی، رنگ عمومی بدن سفید شکری، با تنوع نخودی، قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره. میانگین وزن قوچ 46/61 کیلوگرم و میش 85/38 کیلوگرم.

13. گوسفند فراهانی:

نژادی است پشمی – گوشتی، رنگ بدن سفید متمایل به نخودی با لکه های سیاه رنگ دور چشم، گوشها، پوزه و مفاصل دست و پا میانگین وزن: قوچ 02/51 کیلوگرم و میش 96/39 کیلوگرم

14. گوسفند فشندی:

نژادی است گوشتی – شیری با جثه نسبتاً بزرگ. رنگ بدن در بدو تولید قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره و در بالغین از کرم،کهربایی روشن و قهوه ای روشن تا قهوه ا ی تیره متغیر است. میانگین وزن: قوچ 77 کیلوگرم و میش 42 کیلوگرم

15_گوسفند قره گل سرخسی:

نژادی است پوستی – گوشتی،رنگ بدن در بدو تولد سیاه و در بلوغ به رنگ خاکستری تغییر می یابد. میانگین وزن: قوچ 5/72 کیلوگرم و میش 5/52 کیلوگرم

16- گوسفند قزل:

نژادی است گوشتی – شیری رنگ عمومی بدن قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره با تنوع رنگ قرمز، میانگین وزن: قوچ 6/81 و میش 6/53 کیلوگرم

17. گوسفند قشقایی:

نژادی است گوشتی ،در بدو تولید کاملاً قهوه ای و پس از 6 ماهگی به رنگ شکری تبدیل می گردد. البته رنگ سر وصورت جلوی سینه، زیر شکم، دست و پا به رنگ قهوه ای باقی می ماند. رنگ عمومی بدن، دام بالغ سفید بور، بور قرمز، ابلق سیاه و سفید ابلق بور می باشد. میانگین وزن: قوچ 69کیلوگرم و میش 52 کیلوگرم

18. گوسفند کبوده شیراز:

نژادی است پوستی- گوشتی رنگ بدن خاکستری تا سفید و تنوع رنگهای قهوه ای، سیاه، خاکستری و بور مشاهده می شود میانگین وزن: قوچ 62 کیلوگرم و میش 5/49 کیلوگرم

19. گوسفند کردی:

نژادی است گوشتی، رنگ عمومی بدن سفید نخودی با تنوع رنگ خرمایی روشن تا تیره وسیاه در قسمت های سر و صورت، گردن و گوش، مشاهده می شود. میانگین وزن: قوچ 5/65 کیلوگرم و میش 35/38 کیلوگرم

20. گوسفند کرمانی:

نژادی است پشمی- گوشتی، رنگ بدن سفید متمایل به نخودی، میانگین وزن: قوچ 63 کیلوگرم و میش 51 کیلوگرم

21. گوسفند کلکوهی:

نژادی است گوشتی، رنگ عمومی بدن سفید متمایل به کرم و رنگ سر و صورت خرمایی، سیاه، و بور. میانگین وزن: قوچ 6/75 کیلوگرم و میش 7/43کیلوگرم

22. گوسفند لری:

نژادی است گوشتی، رنگ عمومی بدن سفید متمایل به کرم و رنگ سر و صورت خرمایی، سیاه و بور. میانگین وزن: قوچ 6/75 کیلوگرم و میش 5/55 کیلوگرم

23. گوسفند لری بختیاری:

نژادی است گوشتی، رنگ عمومی بدن متأثر از رنگ تولد، دارای تنوع سفید، خاکستری روشن تا تیره، ابلق( سفید، خاکستری تیره و روشن) و چهارگل( مخلوطی از رنگها ) مشاهده می شود. میانگین وزن:قوچ 2/104 کیلوگرم و میش 63/58 کیلوگرم

24.گوسفند ماکویی:

نژادی است پشمی – گوشتی رنگ بدن سفید، گوشها، پوزه و انتهای چهارقلم دست و پا، دور چشم دارای لکه های اختصاصی سیاه، میانگین وزن: قوچ 49 کیلوگرم ومیش 5/38 کیلوگرم

25. گوسفند مغانی:

نژادی است گوشتی – شیری، رنگ بره در بدو تولد قهوه ای و در دوران بلوغ به رنگ شکری یا نخودی تبدیل می شود. میانگین وزن: قوچ 76 کیلوگرم و میش 6/62 کیلوگرم

26. گوسفند نائینی:

نژادی است پشمی – گوشتی رنگ بدن سفید یکدست با لکه های سیاه دور چشم، پوزه، انتهای گوش و مفاصل دست و پا. میانگین وزن قوچ 42کیلوگرم و میش 35 کیلوگرم

27. گوسفند مهربان:

نژادی است گوشتی با گرایش تولید شیر، رنگ غالب عمومی بدن دام قهوه ای، طیف های روشن تا تیره و سیاه نیز مشاهده می شود. میانگین وزن: قوچ 76 کیلوگرم و میش 6/62 کیلوگرم

نژادهای گاو ایرانی

1. گاو تالشی:

نژادی است شیری – گوشتی ، جثه بزرگ، رنگ غالب سیاه و قرمز آجری که به رنگهای زرد، سفید آهویی نیز دیده می شود. میانگین تولید شیر در یک دوره شیردهی 645 کیلوگرم با 5 درصد چربی.

2. گاو دشتیاری:

نژادی است شیری –گوشتی جثه بزرگ، رنگ غالب قهوه ای سوخته که به رنگهای سیاه، حنایی، و طوسی و ابلق نیز دیده می شد میانگین تولید شیر در یک دوره شیردهی 963 کیلوگرم.

3. گاو سرابی:

نژادی است شیری – گوشتی، جثه بزرگ، رنگ بدن متنوع از زرد، روشن تا قهوه ای سوخته اطراف چشم سفید تا قهوه ای، میانگین تولید شیر در یک دوره شیردهی 1477 کیلوگرم با77/4 درصد چربی.

4. گاو سیستانی:نژادی است گوشتی، جثه بزرگ، رنگ غالب، سیاه و به رنگهای ابلق( سیاه و سفید) نیز دیده می شود. میانگین تولید شیر در یک دوره شیردهی 143 کیلوگرم، متوسط افزایش وزن بدن روزانه 34/11 کیلوگرم با ضریب تبدیل خوراک به وزن زنده8 به 1.

5. گاو گلپایگانی:

نژادی است شیری – گوشتی جثه متوسط، رنگ غالب قرمز، حنایی میانگین تولید شیر در یک دوره شیردهی 580 کیلوگرم با 72/4 درصد چربی

6. گاو نجدی:

نژادی است شیری – گوشتی، جثه متوسط، رنگ غالب قرمز، حنایی،میانگین تولید شیر در یک دوره شیردهی 580 کیلوگرم با 72/4 درصد چربی.

نژادهای گاومیش ایرانی

1. گاومیش خوزستانی:

نژادی است شیری جثه نسبتاً بزرگ، رنگ سیاه، میانگین تولید شیر در یک دوره شیردهی 1600 کیلوگرم با 41/6 درصد چربی.

2. گاومیش آذربابجانی:

نژادی است شیری، جثه نسبتاً بزرگ، رنگ سیاه، قهوه ای تیره و روشن متوط تولید شیر در یک دوره شیردهی 1400 کیلوگرم با 8/6 درصد چربی.

3.گاومیش گیلانی:

نژادی است شیری، جثه متوسط، رنگ سیاه و قهوه ای تیره، متوسط، تولید شیر در یک دوره شیردهی 1300 کیلوگرم با 56/5 درصد چربی.

5. گاومیش مازندرانی:

نژادی است شیری، جثه نسبتاً بزرگ، رنگ غالب سیاه، تولیدشیر در یک دوره شیردهی 1400 کیلوگرم با 3/7 درصد چربی.

منبع :سایت انجمن علوم دامی خراسان