رفتن به مطلب

لنزهای چشمی و انواع کاربردهای آن ها


سیندخت

ارسال های توصیه شده

طبقه بندی لنزها ‏‎(lenses class)‎

دو نوع لنز در ساختمان چشم گذارده می شود كه كاربردهای ویژه خود را دارد:

1 لنزهای تماسی ‏‎(contact lenses)‎‏ و ‏

‏2 لنزهای درون چشمی ‏‎(intraocular lenses)‎

 

 

‏ ویژگیهای لنز

 

سازگاری

 

لنزهای بالا چون با بافت بسیار حساسی در تماس است باید خصوصیات ایده آلی را داشته باشد.

1 سازگاری بافتی

لنزهای چشمی بایستی از نظر شیمیایی خنثی باشد و واكنشهایی مانند التهاب؛ عفونت؛ و پاسخ ایمنی ایجاد نكند؛ سرطان زا نبوده و در محیط بدن دچار تجزیه نشود.

2 سازگاری اپتیك

بایستی تمام خواص اپتیك عدسی طبیعی در لنزهای درون چشمی را داشته باشد كاملاً شفاف بوده و تفكیك اپتیك بالایی داشته و قادر باشد امواج فوق بنفش را جذب كند در صورتی كه بتواند فواصل مختلف را فوكوس كند بسیار ایده آل است.‏

‏3 سازگاری مكانیكی

درمقابل فشارهای مكانیكی هنگام ساختن لنز مقاوم باشد و نیز قابلیت انعطاف آن به گونه ای باشد كه هنگام قرار دادن در چشم آسیبی نبیند. علاوه بر مشخصات مشترك فوق آنچه لنزهای قابل انعطاف را از لنزهای غیرقابل انعطاف متمایز می سازد تنها توانایی تا شدن و تغییرشكل نیست بلكه بایستی سریع شكل و ابعاد آنها به حالت اولیه برگردد خصوصیات فوق وابسته به تركیب ماده سازنده این لنزها است كه در انواع مختلف لنزها شرح داده می شود.

 

 

طبقه بندی لنزهای تماسی

به طوركلی لنزهای تماسی براساس ویژگیهای فیزیكی و شیمیایی به سه دسته طبقه بندی می شود:

الف) لنزهای نرم

ب ) لنزهای سخت

ج ) لنزهای RGP

كه مختصراً توضیحاتی در هر سه مورد خواهیم داد.

لینک به دیدگاه

لنزهای نرم ‏‎(soft lenses)‎

لنزهای تماسی نرم هیدروفیلیك یا آبدوست و محدوده محتوای آب در آنها بین 38 تا 75 درصد و بالاتر است و باعث افزایش انتقال اكسیژن می گردد اما پایداری و دوام لنز كاهش می یابد (با محتوای آب). حدود 80 درصد از لنزهای تماسی مصرفی بازار از این نوع و از جنس پلاستیك نرم؛ منعطف؛ به نام ‏PMMA‏ است ساخته می گردد. این لنزهای نرم الاستیسیته و انعطاف پذیری شان منوط به توانایی جذب آبشان است.

‏HEMA‏ با اتیلن گلیكول دی متاكریلات لینك می گردد به علاوه با ‏pvp‏ (پلی ‏N‏- وینیل پیرولیدون) تا محتوای آب لنز به 60 درصد برسد لنزهای از جنس ‏HEMA‏ پایدار؛ شفاف؛ غیرسمی؛ غیرآلرژیك؛ و از لحاظ نوری مطلوب است مواردی باید دقت گردد:

1 لنزهای تماسی نرم باید در زمان گذاردن درون چشم با قرنیه به طور خوبی ‏fit‏ گردد لنزهای تماسی كه شیب دار است و خوب با سطح قرنیه ‏fit‏ نشده است موجب عوارضی مانند ادم قرنیه و كاهش گردش جریان اشك می گردد. لنزهایی كه حركتی هموار و صاف روی قرنیه به اندازه كافی ندارد موجب عوارض و مشكلاتی می گردد بنابراین ‏fiting‏ مناسب مهم است.

1 وجود اشك كافی در زمان گذاردن لنز تماسی،

2 سایر لنز باید به اندازه مناسب باشد لبه و انحنای پری فرال روی بافت ملتحمه و قرنیه باید موردبررسی باشد،

‏3 عامل جریان حركت و مركزیت: فقدان حركت لنز را روی چشم به علت اینكه لبه ها و انحنای پری فرال مركز لنز نمی تواند قرنیه را لمس بنماید، وجود دارد،

‏4 به عكس بالا حركت بیش از حد لنز هم قرنیه را خراش می دهد و هم پلك را آسیب می رساند و‏

‏5 یك لنز تماسی باید خوب پرداخته گردد.

قدرت لنز برابر است با اختلاف منحنی سطح جلویی لنز و سطح عقبی لنز. كه این در طراحی یك لنز باید مدنظر باشد. یك لنز تماسی تراش داده شده شكمی اپتیك بهتری نسبت به لنزهای تماسی نرم با روش تولید ‏spin-cast‏ (ریخته گری دورانی) دارد. (به علت داشتن سطوح مناسبتر).

لنزهای نرم به انواع مختلفی تقسیم می گردد:

1 لنزهای نرم روزانه ‏‎(daily wear)‎‏: فقط در ساعات بیداری شخص مورداستفاده است.

2 لنزهای دائمی ‏‎(extended wear)‎‏: 24 ساعت در چشم قرار دارد و می تواند به مدت 30 روز هم در چشم بماند.

3 لنزهای یكبار مصرف: نیاز به نگهداری ندارد و به صورت پاره وقت در چشم قرار می گیرد و پس از بیرون آوردن از چشم باید دور انداخته گردد.

4 لنزهای رنگی: وجود رنگ باعث می شود كه رویت آن در هنگام گذاردن و خارج نمودن ساده تر باشد بیشتر كاربرد این لنزها جنبه زیبایی داشته و برای تغییررنگ عنبیه چشم از آن بهره می برند.

 

- انواع مواد لنزهای تماسی هیدروژلی نرم

Etafilcon A‏: (‏HEMA‏ با سدیم متاكریلات و 2 اتیل هیدروكسی متیل 13 پروپان دی ال تری متاكریلات)

‏Vifilcon A‏: (پلیمر متاكریلات اسید با اتیلن گلیكول دی متاكریلات و ‏HEMA‏ و ‏N‏- وینیل پیرولیدن)

‏Tefilcon‏: (‏HEMA‏ پلیمریزه شده و با اتیلن گلیكول دی متاكریلات ‏Cross link‏ شده)

لیزوزیم یك پروتئین مهم در اشك، دارای چسبندگی قوی و با لنزها در تماس است با تكنیكهای ردیابی رادیویی؛ اسپكتروسكوپی فوتوالكترونی اشعه ایكس؛ و میكروسكوپهای لیزری و غیره قابل مشاهده است.

اتصال لیزوزیم با لنزهای تماسی یونی با محتوای آب بالا مانند ‏Etafilcon A؛ ‏Viflcon A‏ نشان داد كه درجه نفود لیزوزیم در لنز ‏Etafilcon A‏ بیشتر از دومی است اما با اتصال لیزوزیم با لنز اولی یك فرایند جذب سطحی روی داد.‏

دو مبنا برای توسعه هیدروژلهای با قابلیت نفوذ بالا وجود دارد:

1 طراحی موادی با محتوای بالای آب كه اكسیژن موردنیاز قرنیه را عبور دهد و ‏

‏2 توسعه هیدروژلهایی با قابلیت عبور اكسیژن بالا با هیدروژلهای پایه سلیكونی.

ویژگی های این نوع لنزهای هیدروژلی پایه سلیكونی شامل موارد زیر است:

1 قابلیت نفوذ بالای اكسیژن،

‏2 انعطاف پذیری بالا و سختی كم و ‏

‏3 قابلیت خیس شوندگی كم.

‏‎(PDMS)‎‏ پلی دی متیل سیلوكسان به علت مدول الاستیسیته پایین، شفافیت نوری و قابلیت نفوذ بالای اكسیژن كه 50 برابر بیشتر از هیدروژلهای برپایه پلی ‏HEMA‏ و 15 برابر بیشتر از هیدروژلهای با محتوای آب بالا به عنوان ماده پایه این نوع لنزها است. اما ایرادی كه ‏PDMS‏ دارد یكی هیدروفوبیك بودن آن و غیرقابل حل بودن در مونومرهای هیدروفیلیكی است.

لنزهای تماسی ‏extended‏ برمبنای پلی متیل سیلوكسان با عامل متاكریلاتی است البته امروزه هیدروژلهای با قابلیت نفوذ بالای اكسیژن برپایه ‏‎33.GifCF2)H]‎‏ مورد بررسی قرار دارد فلوئورینات موجود در پلیمر بالا و در زنجیره سیلوكسانی وقتی با مونومرهای هیدروفیلیكی همانند ‏DMA‏ كوپلیمره گردد باعث شفافیت؛ افزایش قابلیت خیس شوندگی؛ و افزایش نفوذپذیری اكسیژن می شود.

 

 

مزایای لنزهای سیلیكون دار

1 این لنزها می تواند با رنگ ‏fluorescein‏ بدون ایجاد لكه استفاده گردد،

‏2 از لحاظ اپتیكی بسیار مناسب است، ‏

‏3 برای رهایش مواد دارویی مناسب است،

 

مواد با محتوای سلیكون رهایش بهتری را نشان می دهد ‏‎(Balafilcon A, lotrafilcon A)‎

 

 

گروه بندی ‏FDA‏ برای مواد لنزی:

گروه ‏I‏: مواد لنزی غیریونی با محتوای آب كم

گروه ‏II‏: مواد لنزی غیریونی با محتوای آب بالا

گروه ‏III‏: مواد لنزی یونی با محتوای آب كم

گروه ‏IV‏: مواد لنزی یونی با محتوای آب بالا

‏4 با روش استریلیزاسیون خشك یا مرطوب استریلیزه می گردد و ‏

‏5 زمانی كه مقدار آب آن كمتر از 5/0% برسد منحنی پایه لنز با خیس شوندگی تغییر نمی كند.

 

 

مشكلات لنزهای پایه سلیكونی

1 ممكن است كم شدن چرخش در هنگامی كه قطر به 11 میلی متر می رسد وجود داشته باشد،

‏2 سطح هیدروفوبیك آنها مشكل زا است و ‏

‏3 رسوبات موجود در روی لنزهای سلیكونی می تواند بینایی را كاهش دهد و باعث آسیب چشم و لنز شود.

‏O2‎‏ و ‏CO2‎‏ به راحتی از لنز لاستیكی سلیكونی عبور می نمایند اما مایعات نمی تواند جدول (3) مقدار عبوردهی گازهای بالا را نشان می دهد.‏

‏ لنزهای در حال تحقیق امروزی از نوع ‏flour polymer‏ انعطاف پذیر است. این نوع لنزها (‏FFP‏) كوپلیمری از فلوئورو (باعث افزایش قابلیت نفوذ اكسیژن می گردد) و وینیل پیرولیدون (كه قابلیت خیس شوندگی یا نم پذیری دارد) و متاكریلات (سختی را زیاد می كند) ساخته شده كه غیرهیدراته و انعطاف پذیر است اما هنوز تحت بررسی قرار دارد و به بازار نیامده است.

لینک به دیدگاه

لنزهای سخت ‏‎(Hard lens)

‎این لنزها نسبت به دیگر لنزها قابلیت انعطاف پذیری كمتری دارد اما بهترین دید بینایی را نسبت به سایر لنزها دارد. راحتی كمتری نسبت به لنزهای نرم اما دوام بیشتری نسبت به آنها دارد لنزهایی كه كوچكتر و نازكتر ساخته می شود، بهتر است.‏

 

 

مواد لنزهای تماسی سخت

در ابتدا از جنس ماده ‏PMMA‏ (پلی متیل متاكریلات) ساخته شد كه یك بیوماتریال اپتیك عالی به حساب می آید اما دارای قابلیت كم نفوذ اكسیژن است. اما از كوپلیمرهای متیل متاكریلات با متاكریلاتهای ‏siloxanyl alkyl‏ استفاده شد تا نقص بالا را جبران نماید البته از ماده فلوئورین هم امروزه استفاده می شود كه در حال تحقیق و مطالعه است. پیش ماده فلوئورو آلكیل متیل متاكریلات دارای قابلیت نفوذ اكسیژن بالا و خصوصیات بهتر سطحی نسبت به لنزهای سخت محتوی غیرفلوئورین است.لنزهای تماسی سخت از جنس ‏PMMA‏ هیدروفوبیك و دارای زاویه تماس 60-75 درجه است و به علت این زاویه تماس بالا خیس شوندگی سطح مشكل ایجاد می كند به دلیل هیدروفوب بودن میكروارگانیسمها و سلولهای التهابی به سطح آن می چسبد.

 

 

ساختار شیمیایی ماده پایه لنزهای سخت تماسی ‏‎(PMMA)‎

‎-CH2-CCH3(COOCH3)-[-CH2-CCH3(COOCH3)-]-CH2-CCH3 (COOCH3)-

 

 

‎روش سنتز

‏C6H6+C3H6=C(CH3)2O=C(CH3)2OHCN+HCN=C(CH3)2CONH2-H2SO4=

C CH3 CH2 COOCH3= -[CH2-CCH3(COOCH3)-]

‎از مشخصات دیگر این نوع لنز ‏‎(PMMA)‎؛ ضریب انكساری 49/1 است .

لینک به دیدگاه

لنزهای ‏‎(Rigid Gas Permeable) RGP

این نوع لنزها برای بهبود دید چشم و همچنین دارای كیفیت بافتی و فیزیكی بهتری نسبت به ‏PMMA‏ است. موارد مورداستفاد متداول شامل سلولز استات بوتیرات ‏‎(CAB)‎، سلیكون، اكریلات، سلیكون لاستیكی، استیرن، فلوئور و پلیمرها است.

 

 

لنز ‏CAB

اگرچه این لنزها قابلیت نفوذ اكسیژن كمتری نسبت به كوپلیمر سیلوكسانیل آلیل متاكریلات دارد اما مقاومت به خراشیدن كمتری دارد و با تغییرات رطوبت منحرف و تاب برنمی دارد.

درمقابل لنزهای تماسی سخت این لنزها دارای كشش سطحی كمتر از 38% و زاویه خیس شوندگی 5/18 درجه است كه اجازه نم پذیری بهتر؛ و انعطاف پذیری بیشتر را می دهد. راحتی این لنزها بین دو لنز نرم و سخت است.

 

 

مزایای لنزهای ‏RGP‏ نسبت به لنزهای قبلی

1 ایجاد عفونت كمتر،

2 دید بینایی بهتر،

3 تجمع رسوب كمتر،

4 حمل آسانتر و ‏

‏5 قابلیت عبوردهی خوب اكسیژن.‏

اما این لنزها معایبی را هم به همراه دارد از جمله؛ لنزهای ‏RGP‏ فاصله بیشتری را نسبت با بقیه لنزها با قرنیه چشم دارد و كمترین حساسیت را نسبت به قرار گرفتن مواد خارجی در زیر لنز خواهد داشت.

 

 

ویژگیهای یك لنز تماسی خوب

آسایش و ناراحت ننمودن لنز از مهم ترین ویژگی های یك لنز خوب است. سطوح لنز باید خیس باشد (نمناكی یا خیسی؛ ‏wetness؛ به وسیله زاویه نمناكی با ریختن یك قطره آب روی ماده محاسبه می شود) زاویه هرچه بزرگتر باشد ماده آب دوست تر خواهد بود مواد آب گریز زاویه نمناكی كوچكتری دارد كه اغلب لنزهای مصرفی را از این نوع می سازد. علاوه بر این لنز باید قابلیت جذب آب را داشته باشد چون اگر لنز دهیدراته گردد باعث شكننده شدن؛ چروك خوردن و سفت شدن قرنیه می گردد.

 

لنز تماسی باید توانایی عبور اكسیژن و مونوكسید كربن را داشته باشد همچنین باید قادر باشد گاز دی اكسید كربن را دفع نماید اگر عبور گازها كافی نباشد عارضه تورم قرنیه ‏‎(corneal swelling)‎‏ را مشاهده خواهیم كرد. همچنین سطوح لنزها باید در برابر دفع پروتئینهای اشكی مقاوم باشد چون دفع پروتئین باعث كاهش بینایی و تحریك چشم می گردد لنز نه هیدروفوبیك و نه لیپوفیلیك باید باشد درنهایت اینكه باید دارای مروفولوژی عالی باشد.‏

لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...