آموزش داروهای گیاهی موثر روی دستگاه عصبی مرکزی

[sadafv 6,584]

سلام دوستان

همونطور که از اسم تاپیک مشخصه،اثرات گیاهان دارویی مربوط به دستگاه عصبی مرکزی یا cns رو بررسی می کنیم.

سعی می کنم اطلاعات لازم برای هر گیاه رو در اینجا قرار بدم.

اگر سوالی بود در خدمتم ...

[sadafv 6,584]

گیاه ژینکو

نام علمی : Ginkgo biloba

از خانواده ی Ginkgoaceae

درختی دو پایه است(جنس نر و ماده هرکدام روی یک پایه قرار دارند) و پس از 20 تا 30 سال شکوفه می دهد.

 

اندام مورد استفاده ی آن برگ های خشک درخت هستند که عموما در اردیبهشت ماه جمع آوری می شوند.

 

 

ترکیبات اصلی گیاه ginkgolide B و bilobalid می باشد.

 

 

اثرات فارماکولوژیک :

• افزایش مقاومت در برابر هیپوکسی(کمبود اکسیژن) خصوصا در بافت های مغزی
  
• جلوگیری از پیشرفت ادم مغزی ناشی از ضربه و یا مواد سمی
  
• کاهش ادم و ضایعات شبکیه چشم
  
• بهبود حافظه و یادگیری
  
• بهبود خصوصیات رئولوژیک خون(مثل غلظت خون)
  
• وقفه دهنده ی عامل فعال کننده ی پلاکت و ایجاد اثر محافظتی در اعصاب(neuroprotective effect )
  
• کاهش علائم dementia (حالت پیشرفته ی آلزایمر)
  

 

دستور مصرف :

مقدار روزانه عصاره ی خشک تام 2 یا 3 بار هر بار 120-240 میلی گرم.

در بیماران دچار زوال عقل یک دوره ی 8 هفته ای توصیه می شود.

 

تنها مورد منع مصرف ،حساسیت به فراورده های ژینکو است(!!!)

[sadafv 6,584]

گیاه علف چای

علف چای، گل راعی ، هوفاریقون، علف هزار چشمان

نام علمی : Hypricum perforatum

خانواده ی Hypericaceae

گیاه علفی و جدا گلبرگ

در مناطق گرم و خشک می روید و در ایران 16 گونه از آن را داریم.

 

 

اندام مورد استفاده : غنچه ، گل و سرشاخه های گلدار(جمع آوری باید در آغاز شکفتن گل انجام شود بدون این که به کیسه های ترشحی آسیب برسد.)

 

ترکیبات : هایپریسین ، سودوهایپریسین ، پروتوهایپریسین ، پروتوسودوهایپریسین ، سیکلوسودوهایپریسین ، فلاونوئید ، روتین ، هایپروزید ، اسانس و هایپرفورین

 

اثرات فارماکولوژیک :

• درمان اضطراب و افسردگی (مهارکننده ی آنزیم مونو آمین اکسیداز) ===> 450 - 700 میلی گرم در هر روز
  
• در بیماران ایدزی ، 30-40 میلی گرم به صورت وریدی تزریق می شودکه اثر ضد ویروسی دارد.
  
• در طب سنتی از برگ آن برای التیام جراحات و رفع سوختگی نیز استفاده می شده است.
  

اثر این گیاه پس از چند هفته ظاهر می شود بنابراین برای اختلالات حاد توصیه نمی شود.

 

فراورده ها :

هایپیران ، پرفوران ، قرص روکش دار 300 میلی گرمی یارسین (jarsin)

 

حداکثر مقدار مصرف روزانه 1800 میلی گرم می باشد.

 

[sadafv 6,584]

گیاه کاوا (Kava)

نام علمی : Piper methysticum

خانواده ی Piperaceae

به صورت درختچه (shurb) وجود دارد.

در جزایر اقیانوس آرام و هاوایی می روید.

 

 

بویی معطر و طعمی خفیف و کمی تلخ و گس دارد.

اندام مورد استفاده ی آن ریزوم بزرگ و منشعبی ست که گاهی تا 10 کیلوگرم نیز وزن دارد.

 

 

ترکیبات : متیستاتین ، دی هیدرو کاوائین ، کاوائین ، دی هیدرو متیستاتین

 

جویدن طولانی مدت کاوا باعث بی حسی زبان و تحریک ترشح بزاق می شود.

 

 

اثرات :

• آرام بخش
  
• درمان اضطراب ملایم با منشا های مختلف
  
• درمان فشار، آشفتگی و هیجانات روحی
  

مهمترین نکته در مصرف این گیاه عدم ایجاد وابستگی فیزیکی و روانی می باشد.همینطور اثر آرام بخشی آن بدون تاثیری بر هوشیاری ایجاد می شود.

عوارض :

• ناراحتی گوارشیی یا آلرژی پوستی
  
• مصرف طولانی مدت آن ممکن است باعث تغییر رنگ موقت پوست و زرد شدن آن شود.در این صورت مصرف دارو باید متوقف شود.
  
• اختلالات بینایی و اتساع مردمک چشم
  
• دوز بالای آن می تواند باعث سمیت کبدی ( هپاتو توکسیسیته) شود.
  

طرز تهیه ی عصاره ی سنتی :

ریزوم خشک این گیاه را خرد کرده و در آب سرد می خیسانند.با فشردن و صاف کردن محلول ، فرآورده حاصل می شود.

عصاره گیری با آب و اتانول یا آب و استون انجام می شود.

 

[sadafv 6,584]

گیاه بادرنجویه ، فرنجمشک (برگرفته از پلنگمشک)

 

نام علمی : Melissa officinalis (در بازار دارویی ایران Asperuga procumbens وجود دارد.)

خانواده : Lamiaceae

به صورت بوته وجود دارد.

 

 

اندام مورد استفاده : برگ و اندام های هوایی

ترکیبات : لینالول ، سیترال ، سیترونلال

اثرات :

• درمان بی خوابی های عصبی
  
• نارسایی های دستگاه گوارش ( به عنوان ضد نفخ کاربرد دارد)
  
• ضد اسپاسم
  
• مدر (دیورتیک)
  
• ضد تبخال ( موضعی)
  
• مقوی قلب(از نظر ابن سینا)
  

 

در طب سنتی ایران به این صورت معرفی شده است :

 

در دوم گرم و مقوی دل و دماغ و حواس و معده و جگر و مفرح و مفتح و ملطف طعام غلیظ و هاضم است.

[sadafv 6,584]

گیاه گل گاو زبان (لسان الثور)

نام علمی : Borago officinalis

خانواده : Boraginaceae

 

 

در ایران دو گیاه Echium amoenum و یا Anchusa spp به گل گاو زبان مشهور است.

 

 

به صورت بوته می روید.

گل ها برگ های آن خاصیت درمانی دارد.

ترکیبات : موسیلاژ ، نمک های منیزیم و سدیم ، ساپونین ، آنتوسیانوزید

اثرات :

• خواب آور و آرام بخش
  
• مقوی قلب ( یعنی باعث افزایش ضربان قلب و افزایش قدرت پمپاژ آن شده در نتیجه فشار خون را بالا می برد)
  
• مدر
  
• در برونشیت و التهاب کلیه موثر است.
  
• در سرفه و سرماخوردگی مفید است.
  

 

به صورت دم کرده¹ مصرف می شود.به دلیل وجود تانن(حدود 3%) در صورت جوشاندن باعث ایجاد حالت تهوع می شود.

کم تر از نوع معمول آن استفاده می شود چون ترکیباتی دارد(آلکالوئیدهای پیرولیزیدین) که سموم کبدی هستند در عوض از نمونه های حاصل از کشت بافت آن که کمتر این ترکیبات را دارند استفاده می شود.

گل گاو زبان به هیچ عنوان نباید در بیمارانی که فشار خون بالا دارند استفاده شود.

 

¹ دم کرده : (Infusion) روی حدود 4-2 گرم پودر گیاه ، آب جوش می ریزیم و روی آن را می پوشانیم(برای مثال با یک نعلبکی). بعد از 10 دقیقه محلول را صاف کرده و مصرف می کنیم.

جوشاندن : (decoction) پودر را داخل آب در حال جوش می ریزیم و اجازه می دهیم 5 دقیقه بجوشد.

خیساندن : 4-2 گرم پودر را داخل یک فنجان (حدود 150 میلی لیتر) می ریزیم و 10-20 دقیقه آن را به حال خود رها می کنیم.سپس مصرف می کنیم.(البته اعداد به نوع ماده و اثری که می خواهیم بستگی دارد)

[sadafv 6,584]

گیاه سنبل الطیب (علف گربه)

نام علمی : Valeriana officinalis

از خانواده ی Valerianaceae

 

 

در ایران نوع هندی آن با نام V. jatamansii و Nardostachys jatamansii وجود دارد.

 

 

گیاهی علفی ست (به ندرت بوته های کم و بیش چوبی) با گل های سفید.

اندام مورد استفاده ی آن ریشه ایست که در شهریور و مهر برداشت شود.

 

اثرات :

در درمان :

• اضطراب ،بی قراری، اختلالات خواب با منشا عصبی
  
• برخی سرفه ها و حمله های آسم با منشا عصبی
  
• میگرن(مصرف در شروع حمله)
  
• کلیه ی مواردی که نا آرامی در اثر تحریکات عصبی ست؛تپش قلب،دلهره،ترس شبانه،دردهای قلبی و ...
  
• در امتحان شفاهی،امتحان رانندگی،حجم کار زیاد به عنوان آرام بخش
  
• عوارض دوران یائسگی با منشا هورمونی
  
• اضافه کردن به وان به عنوان آرام بخش
  

 

عوارض :

سردرد و اختلالات گوارشی

 

مقدار مصرف :

2-3 گرم یک یا چند بار روزانه به صورت دم کرده