اتلاف انرژی؟

[spow 44197]

● در دفاع از یارانه های سبز

 

دو سال پیش، شرکت انرژی خورشیدی سولیندرا محبوب دفتر اوباما بود. این شرکت بیش از پانصد میلیون دلار به صورت وام از وزارت انرژی دریافت کرد، و در حال ساخت کارخانه ای برای تولید یک جایگزین کاملا جدید و انقلابی برای پانل های خورشیدی بود، جایگزینی که به سیلیکون که بسیار گران قیمت است نیاز نداشت و به شکل تیوپی عرضه می شد. این برای استراتژی مشاغل سبز دفتر اوباما نمایش بسیار خوبی بود.

 

معاون رییس جمهور، جو بایدن در مراسم افتتاح کارخانه از طریق تماس ویدئویی سخنرانی کرد و گفت این شرکت در حال ایجاد «مشاغل فردا است». در ماه مه، اوباما در کارخانه سخنرانی و اعلام کرد، «شرکت هایی مانند سولیندرا همواره موتور واقعی توسعه اقتصادی هستند.»

 

دقیقا اینطور نیست. در واقع سولیندرا با مشکل بزرگی مواجه بود: قیمت پانل های سیلیکون به شدت کاهش می یافت و محصولات آن را بی رقیب می ساخت. شرکت در تلاشی بیهوده برای سرپا ماندن و بقای خود تمام نقدینگی خود را مصرف کرد؛ در اواخر آگوست، اعلام ورشکستگی کرد و هزار و صد نفر از کارکنان خود را اخراج کرد. سولیندرا از مایه غرور دولت تبدیل به زنگ خطر شد. اف.بی.آی به دفاتر آن هجوم آورد و جمهوریخواهان کنگره جلسات تحقیق و بررسی متعددی برگزار کردند، از جمله جلسه ای که در آن دو تن از مدیران ارشد شرکت ترجیح دادند سکوت کنند. ادعاها مبنی بر فساد در حال اوج گیری است؛ منتقدان دولت بر این باورند که کل ایده حمایت دولت از شرکت های سبز باید به عنوان طرحی بیهوده و بی مصرف کنار گذاشته شود.

 

واشنگتن همان است که بود، واکنش های شدید علیه سوبسیدهای سبز اصلا تعجب آور نیست. اما این واکنش شدید هم در هر قدم به اندازه تب حمایت از سولیندرا هیستریک بود. سیاست های بخش صنعت دارای تاریخچه پر فراز و نشیبی است، و در کشورهای در حال توسعه دخالت دولت در بازار اغلب تفسیر به همدستی کاپیتالیستی شده است. اما در دیگر کشورها داستان بهتر از این است؛ بسیاری از اقتصاددانان می گویند دخالت دولت در بازار در رشد پس از جنگ کشورهایی مثل ژاپن، کره جنوبی و تایوان بسیار موثر بوده است؛ این اواخر، آلمان با استفاده از سوبسیدها صنعت انرژی خورشیدی قابل ملاحظه ای ایجاد کرده است. بی تردید درست است که ما نمی خواهیم دولت در کار این باشد که تصمیم بگیرد کدام خرده فروش بزرگ و کدام سازنده پخش کننده موسیقی بیشترین شانس موفقیت را دارد. اما از طرفی این هم درست است که در تعداد معدودی از صنایع نقش مکمل دولت در بازار از طریق سوبسید دادن به تحقیقات و توسعه، معنی می دهد و معقول است. انرژی های قابل تجدید یکی از آنهاست.

 

این به آن دلیل است که بازار انرژی مثل اغلب بازارهای دیگر نیست. در واقع؛ اقتصاد انرژی جایگزین به گونه ای است که سرمایه گذاران خصوصی، اگر به حال خود گذاشته شوند، مجبور می شوند در آن برای دیگران سرمایه گذاری کنند (یعنی در واقع سرمایه گذاری نکنند)، چرا که منافع اجتماعی قابل توجه – هوای پاکیزه، گازهای گلخانه ای کمتر به همگان می رسد و نه تنها مشتریان مستقیم و بلاواسطه آن. این یعنی نرخ بازگشت اقتصادی به میزان قابل ملاحظه ای پایین تر از نرخ بازگشت اجتماعی است. بازارهای انرژی نیز تحت سلطه شرکت های کنترل شده و تثبیت شده (entrenched) است و این امر انگیزه سرمایه گذاری را کاهش می دهد؛ به رغم مقیاس عظیم بازار انرژی؛ از سال ۲۰۰۵ هزینه در حوزه انرژی، R & D تنها ۲ درصد از کل این هزینه را در ایالات متحده داشته است. این فرصتی برای دولت فراهم می کند تا با سرمایه گذاری هوشمندانه بر اعتبار خود بیفزاید، درست همان طور که می تواند با هزینه کردن در آموزش و زمینه های زیربنایی به ارزش سرمایه خود اضافه کند: دیگر حوزه هایی که در آن بازگشت اجتماعی بالاتر و بیشتر از حوزه های اقتصادی است.

 

البته، برخی بر این باورند که شکست و سقوط سولیندرا نشان می دهد که دولت هوشمندانه سرمایه گذاری نمی کند. اما در حالی که سوبسیدهای دولت دارای مشکلات درون ساختاری هستند – واضح تر از همه اینکه مقداری پول صرف پروژه هایی می شود که به هر حال اتفاق می افتاده اند هنوز نشانه هایی وجود دارد مبنی بر اینکه وزارت انرژی بی محابا پول خرج کرده است: فرآیند بررسی، که متکی بر سه هزار متخصص از خارج است، به طور غیرمعمولی شدید و مجدانه بود. سولیندرا قماری بود که با شکست مواجه شد، اما شکست بخش جدایی ناپذیر سرمایه گذاری در شرکت های جدید است؛ بسیاری از سرمایه داران اهل ریسک این را در مورد شرکت هایی که تاسیس می کنند به شما خواهند گفت، آنها انتظار دارند که حداقل یک سوم ضرر بدهند. با آن استانداردها، دولت در واقع تا اینجا خوب عمل کرده است: تحت برنامه محرک، D.O.E تقریبا بیست میلیارد دلار به صورت ضمانت های قرضی در شرکت های انرژی تجدیدپذیر هزینه کرده است، و تنها سولیندرا در بازپرداخت وام خود ناتوان بوده است، چیزی که بخش کوچکی از مبلغ ضمانت شده است. شکست سولیندرا دلیل بر این نیست که دولت باید دست از سرمایه گذاری در انرژی های جایگزین بردارد، درست همان طور که شکست Pets.com در دوره حباب اینترنت به این معنی نیست که باید از پروژه های عرصه فناوری دوری کرد.

 

علاوه بر این، دولت مدتی است در بازار انرژی به طور ناامیدانه ای گیر افتاده است. چنانکه بررسی جدید نانسی فاند و بن هیلی نشان می دهد، سوبسیدهای دولتی از قرن نوزدهم نقشی کلیدی در صنعت انرژی داشته اند. صنعت انرژی هسته ای در دهه ۱۹۵۰ به شکلی موفقیت آمیز و موثر توسط دولت بنیان گذاشته شد، و بی تردید بدون ضمانت ها و مساعدت های دولت نمی توانست تا امروز دوام آورد. در قرن نوزدهم سوبسید هنگفتی به صنعت ذغال سنگ داده می شد. صنعت نفت و گاز بیش از نیم قرن است که از معافیت و بخشش مالیاتی معادل میلیاردها دلار در سال برخوردار است، دیگر بگذریم از سوبسید نهانی و بسیار پرهزینه ای که فرآورده های نفتی به شکل ناوگان های پنجم و ششم دریافت کردند.

 

بالاتر از همه اینها، تولیدکنندگان سوخت فسیلی از سوبسید برخوردار می شوند چرا که قیمت محصولات آنها شامل هزینه های اجتماعی که بر محیط زیست تحمیل می کنند نمی شود – یعنی آلودگی و گازهای گلخانه ای. ما سیاست صنعتی در مورد انرژی داریم – مساله تنها این است که این سیاست برای یارانه دهی کردن و تشویق مصرف سوخت های فسیلی طراحی شده است. راه حل ایده آل یک اقتصاددان برای این ممکن است فسخ بخشودگی های مالیاتی صنعت نفت باشد، مالیات گذاشتن بر کربن برای منعکس کردن هزینه های اجتماعی، و اجازه دادن به اینکه بازار معجزه خود را عملی کند. اما حداقل در حال حاضر این به نظر یک امر محال سیاسی به نظر می رسد. سرمایه گذاری در انرژی های جایگزین حد نهایی امکان نزدیک شدن ما به هم سطح کردن بازی است. سولیندرا شرط بندی بزرگی بود که به طور اتفاقی خراب شد، اما بی تردید ما نیاز داریم که بیشتر از این نوع شرط بندی ها بکنیم.

 

 

 

مترجم: نرگس حاتمی

منبع: نیویورکر