مناسب‌سازی شهر برای نابینایان - نوشتاری از نوید سعیدی رضوانی

[Neutron 60,966]

[h=2]مناسب‌سازی شهر برای نابینایان[/h] نوید سعیدی رضوانی*

شهرسازی -

وجود 550 هزار نابینا یا کم بینا در ایران، در نظر گرفتن نیازهای خاص این گروه در طراحی شهری را ایجاب می‌کند. به تازگی پژوهشی در این باره منتشر شده که دربردارنده پیشنهادهایی برای اصلاح معابر متناسب با نیاز نابینایان است.

شهر مطلوب شهری است که پاسخگوی نیازهای شهری هر طیفی از شهروندان باشد؛ از کودکان و سالمندان و کم‌توانان و ناتوانان جسمی گرفته تا افراد معمولی و سالم و تندرست. شهر مطلوب باید شهری باشد که شبکه‌های شهری، اجتماعی، فرهنگی و ارتباطی آن برای همه شهروندان، از هر نوع و طیفی تعریف شده باشد و هیچ کس، با هیچ ویژگی خاصی خارج از دایره شهر قرار نگیرد. این مطلب که به بهانه انتشار کتاب «مناسب‌سازی محیط شهری برای نابینایان و کم‌بینایان» نوشته شده، مقدمه‌ای است که با محوریت گروه خاص نابینایان و کم‌بینایان به موضوع نگاه انداخته و خلاصه‌وار وضع موجود و هم‌چنین ظرفیت‌های شهر را برای مناسب‌سازی دیده است.

تعداد نابینایان و کم بینایان در ایران حدود 550هزار نفر است. این تعداد، آن قدر هست که باید آن را در برنامه‌ریزی‌های شهری در نظر گرفت و برای پاسخگویی به نیازهای خاص این گروه از افراد جامعه در فکر چاره و تدبیر بود و در حوزه شهرسازی و طراحی شهری و در حوزه طراحی شبکه ارتباطی در هر شهر که عامل ارتباطی تمامی فضاهای شهری است، باید این گروه را در نظر گرفت. بنابراین نمی‌توان از کنار مناسب‌سازی پیاده‌رو‌ها و مسیرهای حرکتی همه شهروندان که جزء اصلی شبکه معابر شهری است وکارکردهای اصلی آن دسترسی، خرید، مکث ، پیاده‌روی وتفریح است، بی‌تفاوت گذشت.

هر شهر باید برای تمامی اقشار جامعه امکانات لازم برای رفاه و پیشرفت فراهم باشد. افراد معلول نیز از این قاعده مستثنی نیستند و محیط شهری باید به گونه ای طراحی و مناسب سازی شود تا ایشان بتوانند براحتی از آن استفاده نمایند.از سوی دیگرباید توجه داشت که تعدادی از معلولین را نابینایان تشکیل می‌دهند و در راستای این مشکلات و در جهت حل آن، پژوهشی توسط نویسنده (نوید سعیدی رضوانی) و حمیدرضا دانش پور صورت گرفته است که به تازگی به صورت کتابی تحت همین عنوان، مناسب سازی محیط شهری برای نابینایان و کم بینایان، توسط جامعه مهندسان شهرساز ایران با همکاری انتشارات آیندگان، منتشر شده است.

در ایران در سال‌های اخیر اقداماتی در جهت بهبود وضعیت معابر پیاده وتوجه به مسیر حرکتی نابینایان توسط شهرداری‌ها صورت پذیرفته و تقریبا در تمامی خیابان‌های اصلی و بسیاری از پارک ها، مسیری جهت عبور نابینایان در نظر گرفته شده است امااین اقدامات متاسفانه اقدامات کاملی نبوده و از لحاظ فنی با مشکلات زیادی روبرو هستند. از جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد: نسنجیدن بار عبوری نابینایان قبل از اقدام به ایجاد، عدم اتصال این مسیرها به یکدیگر وگم کردن مسیر توسط نابینایان وهمچنین نا امن بودن اینگونه معابر برای نابینایان به دلیل غیر اصولی بودن آن و عدم آگاهی سایر اقشار جامعه و ناشناخته بودن این مسیرها برای آن‌ها و... . در بسیاری از خیابان‌های مهم اقداماتی در جهت اصلاح و بهبود پیاده‌رو‌ها برای نابینایان صورت پذیرفته است اما بیشتر این گونه معابر ایجاد شده، بدون مطالعه وبررسی است و با استانداردها و معیارهای مربوط به خود، همخوانی ندارد و عابرین نابینا نمی‌توانند از آن‌ها بدرستی بهره گیرند. همچنین اگر این معابر به درستی اجرا نشود برای افراد سالم مشکلاتی را به همراه دارند.

در این پژوهش پس از مطالعات میدانی، مصاحبه با تعدادی از نابینایان و نظرسنجی از شهروندان در انتها به نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات و ضوابطی در جهت اصلاح و بهبود معابر مخصوص نابینایان پرداخته شده است که پاره ای از پیشنهادات به این شرح است:

مناسب سازی کامل معبر برای نابینایان نباید در تمامی خیابان‌ها و نقاط شهر در دستور کار قرار گیرد و باید در مناطقی که بار و ظرفیت عبور و مرور نابینایان بالا است،منحصرشود.مانند خیابان‌های شلوغ و مرکزی شهر و خیابان‌های پیرامون مراکز مورد مراجعه نابینایان.بنابرین مطالعات نیاز سنجی قبل از اجرای طرح مناسب سازی ضروری است.

افراد نابینا و کم بینا به هنگام حرکت در پیاده‌رو، فعالانه به دنبال اطلاعات لمسی زیر پای خود، به ویژه تضادهای فاحش و قابل تشخیص در سطح سنگ فرش بوده و از آنها استفاده می‌کنند، بنابرین اطلاعات مربوط به جهت یابی و تشخیص موقعیت باید از طریق به کارگیری قابلیت دید بالا و ایجاد علائم لمسی در جاهای مناسب قرار داشته باشند، بسیاری از افراد کم بینا قادر به خواندن آنها خواهند بود.

خیابان‌های پیرامون مراکز آموزشی، فرهنگی ، پزشکی و مراکز کار مورد مراجعه نابینایان،نصب تابلوهای هشداردهنده به رانندگان خودروها،جهت رعایت دقت و سرعت مناسب،ضروری است. استفاده از تابلوهای شهری خوانا و دقیق و همچنین استفاده از خط بریل در تابلوها که هم برای افراد دارای مشکل بینایی و هم سالمندان مفید است. به کاربردن موانع U شکل و همچنین انواع بولاردها در پیاده‌رو‌ها که به منظور جلوگیری از تردد موتورسیکلت و اتومبیل به کار گرفته می‌شود خطری بالقوه برای نابینایان و کم بینایان است و باید از آنها اجتناب کرد.

اشیایی که از مسیر پیاده‌رو بیرون زده اند اما مرتفع تر از 2 متر هستند مشکلی برای افراد با ضعف بینایی، نیستند زیرا اکثر عابرین فضایی کمتر از 2 مترجهت عبور خود نیاز دارند. علاوه بر این ، افراد با ضعف بینایی (اگر به قامت بزرگسالان باشند و از عصاهایشان با مهارت استفاده کنند) معمولا اشیایی از پیاده‌رو را که کمتر از 68 سانتی مترارتفاع دارند را شناسایی واز آنها اجتناب خواهند کرد. با این از وجود موانعی که بین 68 سانتی متر و 2 متربه داخل پیاده‌رو می‌آیند و تا زمین امتداد نمی‌یابند، مشکلتر می‌توان اجتناب کرد، زیرا بعید است عصای بلند سفید رنگ باشی تماس برقرار کند، قبل از اینکه شخص به جسم برخورد کند.

تصویر1: امارات متحده عربی-دبی- مترو- مسیر حرکت نابینایان که با مطالعه و ظرافت خاصی انجام شده است

 

تصویر2: تهران- پارک محلی خوارزم- وجود مسیر نابینایان در سرتاسر پارک مانعی جهت ورزش،تحرک و همچنین پیاده‌روی می‌شود.همچنین این مسیر به صورت غیر فنی اجرا شده است و امتداد مسیر با مانع برخورد می‌کند. مشاهدات مکرر در این پارک نشان می‌دهد که حتی یک بار نابینایی از این مسیر استفاده نکرده است.

 

تصویر3: تهران- خیابان انقلاب،تقاطع فلسطین- اقدام مناسب در نصب دستگاه مخصوص هشدار دهنده صوتی به نابینایان جهت عبور از خیابان، اما این دستگاه از نظر میزان تولید صدا با محیط پیرامون خود هماهنگی ندارد و باعث عدم کارایی آن شده است چرا که صدای آن در شلوغی خیابان گم می‌شود و تفاوت آشکاری نیز بین صوت منتشر شده در مواقع حرکت یا سکون خودرو‌ها وجود ندارد

 

تصویر4: تهران- خیابان فاطمی- جنس نامناسب کفسازی مسیر نابینایان و ارتفاع زیاد برجستگی‌های آن که برای سایرین در عبور و مرور خلل ایجاد می‌کند. همچنین فقدان پل در هنگام اتصال این مسیر به جوی آب که موجب سقوط مستقیم! نابینا به داخل جوی می‌شود. تصویر 10: تهران- خیابان شهید خدامی- اقدام مناسب جهت هدایت نابینایان در طول مسیر پیاده‌رو.

(تغییر جنس مسیر در هنگام برخورد با مانع)

 

تصویر5: قزوین- خیابان خیام- وجود موانع بسیار در امتداد مسیر، همینطور اجرای این مسیر تنها در یک طرف این خیابان ، که دلیل آن معلوم نیست.

 

تصویر6: مشهد- میدان فلسطین اجرای غیر فنی و بدون مطالعه و امکان سنجی مسیر ویژه نابینایان سبب تقاطع آن با مسیر ویژه دوچرخه شده است.

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[محمد2014 1,323]

ازاین طراحی های وجانمایی منحصربه فرد مبلمان شهری توشهر ما هم زیاده