آفات مرکبات

[spow 44,195]

آفات مرکبات

 

شپشک آرد آلود جنوب Nipaecoccus viridishom

در نواحی گرم و خشک خسارت بالایی ایجاد می کند ، دارای بدنی با رنگ قرمز تیره و به صورت بیضوی شکل ، زنده زا و در حدود 250 پوره تولید می کند ، هر نسل 50 روز زندگی می کند و این حشره چند نسلی بوده و در آب و هوای معتدله بی وقفه تولید مثل می کند.بر روی درخت لیمو ترش خسارت بسیار زیاد و جبران ناپذیری وارد می نماید.

دارای بیش از چهار نسل در سال

روش مبارزه :

رها سازی کفشدوزک از گونه Cryptoleamus coccinellidae

سپر دار زرد شرقی مر کبات Aonidiella orientalis

در مناطق گرمسیر بوده ، و علاوه بر مرکبات به گیاهان علفی و درختچه های مثمر و غیر مثمر نیز حمله می کند.لیمو شیرین حساسترین و لیمو ترش نیمه حساس و ترنج ، نارنگی ، پرتقال و نارنج مقاوم می باشند. بیشتر روی برگ و میوه دیده شده و در دمای مناسب بسیار خسارت زا و در دمای زیر صفر فاقد فعالیت می باشد. دمای مناسب معمولاً وابسته به منطقه از اوایل فروردین تا اواخر فروردین می باشد.

نسل اول و دوم روی برگ ، و نسل سوم ، چهارم و پنجم روی میوه ها

زمستان گذرانی بهصورت ماده های کامل بر روی گل و میوه

روش مبارزه :

1 – مراحل اول پورگی زنبور پارازیتوئید Encarsia aurantii

2 – کفشدوزک شکار چی

معمولاً این آفت توسط دشمنان طبیعی به خوبی مهار می شود و نیازی به سموم شیمیایی نمی باشد ، هر چند وجود دشمنان طبیعی در منطقه مستلزم فراهم آوردن منطقه ای عاری از سموم شیمیایی و دارای ظرفیت های بالا جهت زندگی این حشرات مفید و تولید مثل آنان می باشد.

سایر شپشک های زیان آور :

1. سپر دار قهوه ای مرکبات Chrysomphalus dictyospermi

2. سپر دار قرمز مرکبات Aonidiella aurantii

3. سپر دار واوی مرکبات Coccus Lepidoaphes beckii

4. شپشک نرم تن قهوه ای Hesperidum

5. سپر دار زرد مرکبات Aonidiella citrine

6. شپشک مومی Ceroplastes sinensis

[spow 44,195]

شپشک استرلیایی

نام علمی : Icerya purchasi

خسارت :

حشره ای پلی فاز است که علاوه بر مرکبات به درختان زینتی مثل اقاقیا و طاووسی حمله می کند قدرت زاد و ولد سریع دارد. پوره سن اول به سرعت منتشر شده و خسارت آن به علت تغذیه شدید پوره ها و حشرات کامل از شیره گیاهی میباشد که با ترشح فراوان عسلک همراه است .

شناسایی :

ماده بالغ 4 تا 5 میلیمتر زرد یا نارنجی یا قهوه ای یا قرمز که معمولا تمام یا قسمتی از بدن از مواد مومی زرد رنگ پوشیده شده است .دارای کیسه تخمی برابر با 5/1 تا 2 برابر طول بدن در انتهای بدن است . در این کیسه 500 تا 2000 تخم وجود دارد و در این گونه افراد نر بندرت دیده می شود.

 

 

زمستان گذرانی :

ماده کامل و پوره (سن دو و سه )

پوره ها اطراف رگبرگ اصلی وزیر برگ و حشرات بالغ روی شاخه ها بیشتر دیده می شوند .*

نسل :

در منطقه جهرم 3 تا 4 نسل دارد.

مبارزه :

.لارو کفشدوزک استرالیایی از تمام حالات این شپشک تغذیه میکند: novius cardinalis

[spow 44,195]

سپردار قهوه ای مرکبات

Chrysomphalus dictyospermi

 

این حشره از مهمترین آفات مرکبات در ایران است و علاوه بر انواع مرکبات به عده زیادی از گیاهان همیشه سبز از جمله چای ، شمشاد ، نخل ، برگ نو و حتی توت هم خسارت وارد می کنند.با توجه به سابقه درختان شمشاد در شمال ایران ، به نظر می رسد که این آفت از قرن ها پیش در ایران وجود داشته است. این آفت همراه با میوه و نهال های مرکبات به سایر نقاط کشور از جمله به تهران نیز راه یافته است . ولی فقط در گل خانه ها توانسته است مستقر گردد و در محیط آزاد ظاهراً به دلیل خشکی هوا و کمبود رطوبت نسبی نمی تواند بطور مدام فعال باشد.در سواحل دریای خزر این حشره در اکثر مناطق حتی گرگان دیده می شود.

مشخصات و بیولوژی :

سپر حشره ماده کامل ، بقطر 2 میلی متر ، مدور و در وسط کمی برجسته است ، رنگ سپر قهوه ای و در حاشیه خاکستری به نظر می رسد.جلد لاروی مرکزی و به رنگ قهوه ای روشن است.سپر پوره ها تیره تیره به نظر می رسند.سپر حشرات کوچک ، بیضی شکل و جلد لاروی کناریست ، حشره ماده کامل زرد رنگ و گلابی شکل است . L1 و L2 کاملاً مشخص و در قسمت خارج دارای یک دندانه کوچک می باشند.بین L1 ها و نیز بین L2L1 دو شانه نسبتاً بلند و با دندانه های مشخص دیده می شود.پارافیز ها به تعداد پنج جفت کیتینی و کشیده می باشند.روی L2 و L4 زائده های برگی شکل و دندانه دار به تعداد دو جفت در هر طرف دیده می شود.غده شاخکی در انتها دارای یک فرورفتگی است و یک موی حسی نسبتاً بلند در کنار آن دیده می شود.معمولاً این حشره از نظر مشابهت ممکن است با سپردار زرد یا قرمز اشتباه شود.ولی فرم گلابی شکل بدن حشره ماده در مقایسه با فرم قلوه ای شکل گونه های فوق الذکر تشخیص را آسان می سازد.سپردار قهوه ای مرکبات زمستان را به صورت پوره های سن 1 و 2 به سر میبرد.حشرات ماده در بهار به فعالیت خود ادامه داده و در اردیبهشت ماه شروع به تخم ریزی می کنند.گفته می شود این آفت هم به صورت پارتنوژنز و هم به صورت دو جنسی تولید مثل میکند.هر حشره ماده ممکن است تا 200 تخم بگذارد.تخم ها نارنجی رنگ ، کشیده و بطور مجتمع در زیر سپر حشره ماده دیده می شود.دوره انکوباسیون نسبتاً کوتاه و بندرت از یک یا دو روز تجاوز میکند.پوره ها زرد روشن ، پولک مانند و بیضی کشیده هستند که دارای شاخک وسه جفت پا می باشند.به علاوه سطح بدن آنها از موهای پراکنده پوشیده شده است.این حشرات پس از خروج از تخم در جستجوی محل مناسب برای تغذیه در سطح میوه و برگ حرکت میکنند و در اولین فرصت خرطوم خود را در نسج برگ فرو کرده و برای همیشه ثابت می مانند.پورها در این مرحله به سادگی به وسیله جریان هوا و یا به وسیله چسبیدن به بدن پرندگان و احیاناً حشرات گرده افشان بر روی درختان دیگر انتقال پیدا می کنند و گاهی به مسافت های خیلی دور برده می شوند.بدیهی است که میوه های آلوده ، پیوندک و نهال های پیوندی نیز در انتشار این آفت اثر قابل توجهی دارند.سپردار قهوهای مرکبات بیشتر بر روی برگ و میوه تمرکز دارد ولی روی سرشاخه ها و تنه به ندرت دیده می شود.در شرایط شمال ایران دوره زندگی یک نسل از این آفت 65 تا 70 روز است و قادر است 3 تا 4 نسل ایجاد کند.عمده خسارت این آفت مربوط به نسل های دوم و سوم می باشد.سپردار قهوه ای مرکبات نسبت به کمبود رطوبت و سرما به شدت حساس است و به همین لحاظ به ندرت در خارج از مناطق نیمه گرمسیری مرطوب می تواند بطور طبیعی زندگی کند.

 

 

دشمنان طبیعی :

کفشدوزک نقاب دار دولکه ای Chilocorus bipustulatus از پرداتور های مفید و موثر در کاهش جمعیت این آفت می باشند.حشرات کامل این کفشدوزک به فراوانی از حالات مختلف سپردار قهوه ای و سایر سپردار ها تغذیه می کنند.

در بین حشرات انگل ، زنبور های خانواده Eulophidae از اهمیت قابل توجه ای برخوردارند.Aphythis chrysomphali ، به خصوص زیر گونه mazandranica درکنترل جمعیت این آفت بسیار موثراند.بغیر از گونه مذکور A.maculicornis ، Prospaltella ، Aspidiotiphagus citrina در تقلیل جمعیت این آفت دارای اهمیت قابل توجه ای میباشند.

بعلاوه Fusuriume juruanum از میکروارگانیسم هایی است که این حشزه را پارازیته می کند.گونه دیگری که در غرب هندوستان و ایالات متحده آمریکا و بعضی دیگر از مناطق دنیا انتشار دارد Selenaspidus aticulatus می باشد که به سپردار قهوه ای بسیار شباهت دارد.در این گونه سر سینه از شکم به نحوه بارزی جداست.گفته می شود که منشاء آن از آفریقا بوده است .این گونه در ایران وجود ندارد.

کنترل شيميايي:

مبارزه شيميايي بايد زماني باشد که شپشک در مرحله Crawler باشد و 75% پوره‌هاي از زير سپر خارج شده باشند.

1) آزينفوس متيل(گوزاتيون) EC20% به نسبت 2 در هزار

2) اتيون EC47% به نسبت 1/5 درهزار

3) اتريمفوس(اکامت) EC50% به نسبت 1در هزار

4) کلرپيريفوس(دورسبان) EC40.8%به نسبت 1/5- 1 درهزار

5) روغن امولسيون شونده O 80% به نسبت 0.5 درصد

مبارزه زمستانه: اين مبارزه اغلب در مورد گونه‌هايي عمل مي‌شود که حشره به صورت پوره و يا حشره کامل مي‌باشد. اين روش در مورد شپشکهاي زير خانواده Lecaninae که داراي بدن بدون محافظ مي‌باشند خيلي مؤثر است (مانند شپشک سياه زيتون). سم‌پاشي زمستانه اواخر زمستان به صورت روغن‌پاشي سموم روغني (Volk) پس از سپري شدن اوج سرماي زمستان و قبل از بيداري درختان انجام مي‌شود (روغن‌هاي زمستانه داراي هيدروکربن اشباع کمتري هستند).

[spow 44,195]

مبارزه شیمیایی با شپشک های مرکبات:

فرمول سم حاوی:

مالاتیون امولسیون 60% یا اتیون امولسیون 47% 200 سی سی

دیتان یا زینب 200 سی سی

تریون یا تترادیفون 200 سی سی

روغن ولک یا سیترول 1 لیتر

2 نوبت سمپاشی در طول سال :

1- اوایل تابستان ( بعد از گلدهی و شروع رشد میوه)

2- اواخر تابستان (اواخر شهریور ماه)

 

کنه زرد شرقی مرکبات Eutetranychus orientalis

کنه قرمز مرکباتPanonychus citri

هر دو گونه از خانواده Tetranychidae می باشند. کنه زرد شرقی مرکبات اغلب در مناطق

جنوبی کشور و کنه قرمز بیشتر در شمال دیده می شود.

کنترل شیمیایی:

1. تترادیفون(تدیون) EC7.52%و 2در هزار

2. کلوفنترین(آپولو) SC50% و 5/.- 25/. در هزار

3. بروموپروپیلات EC25% و 1 در هزار

4. سیترازون EC20% و 1در هزار

5. هگزی تیازوکس EC10% و 75/.- 5/. در هزار(نیسورون)

6. فن پیروکسی میت SC5% و 5/. در هزار(ارتوس)

[spow 44,195]

کنه زنگ(نقره ای) مرکبات

Phyllocoptruta oleivora

Acari: Eriophyidae

این آفت در باغات مرکبات شمال ایران(با نام مخملک) شایع است. معمولاً پوست میوه های آفت زده ضخیم است. میوه ها کوچکتر و ترش است. برگها و میوه های درختان لیمو در اثر حمله کنه، خاکستری مایل به نقره ای میشود و اطلاق نام کنه نقره ای بدین لحاظ است. کنه زنگار زمستان را به صورت کنه کامل می گذراند.

 

 

کنترل شیمیایی:

1. نئورون EC25% و 1.5 در هزار

2. پیریداین WP25% و 0.4- 0.5 در هزار

3. آبامکتین EC1.8% و 0.2 در هزار

4. نیسورون Ec10% و 2.5 درهزار

پروانه برگخوار مرکبات

Papilio demoleus

Lep: Papilionidae

زمستان را به صورت شفیره روی درختان مرکبات یا گیاهان مجاور آن به سر می برد. دربهارتبدیل به حشره کامل می گردد که پس از جفت گیری که معمولاًدرحالت پرواز انجام می گیرد تخمهای خود را به طورانفرادی یا جفت جفت در سطح برگها قرار می دهد. لاروها پس از خروج تخم شروع به تغذیه از برگ می کنند. دارای5 سن لاروی است و پس از آن روی شاخه ها تبدیل به شفیره(بدون پیله) می شود. درجهرم 4 تا 5 نسل در سال دارد.مبارزه شیمیایی ضرورت ندارد.زنبوری از خانواده pteromalidae با نام pteromalus puparum شفیره های این آفت را پارازیته می کنند.

 

کنترل: معمولاً نیاز به مبارزه ندارد. در مورد نهالها جمع آوری لاروها موثر است. در صورت لزوم از سموم گوارشی استفاده شود.

[spow 44,195]

پروانه مینوز مرکبات Citrus leaf-miner

Phyllocnistis citrella

Lep: Gracillariidae

این حشره در مناطق گرمسیردر تمام فصول سال فعال است. هر کجا که سرمای زمستانه وجود داشته باشد زمستان را به صورت حشرات کامل در زیر برگهای خشک وپناهگاههای دیگر به سر می برد. حشرات کامل معمولاً تخم های خود را در سطح زیرین برگ و در داخل پارانشیم قرار می دهند. دوره جنینی تخم 2 تا 13روز به طول می انجامد . لاروها پس از خروج زیر کوتیکول برگ دالان های کج ومعکوج ایجاد می کنند.دوره لاروی بین 4.5 تا 23روز و شفیرگی 5 تا24 روز به طول می انجامد.طول دوره رشدی حشره متناسب با درجه حرارت واز2تا 8 هفته متغیرمی باشد و می تواند سالیانه 8 تا 11 نسل در سال داشه باشد. پروانه های مینوز بیشترین خسارت را در نهالستان های مرکبات ایجاد می کنند. روی درختان مسن وپارور اهمیت چندانی ندارد. گاهی برگهای جوان را مانند شته لوله می کنند ویا در بعضی از قسمتها خشکیدگی ایجاد می نمایند.

 

 

 

کنترل شیمیایی: مصرف سموم زیر برای نهالستانها پیشنهاد می شود.

 

نام عمومی سم دیفلوبنزورون ایمیداکلوپراید

فرمولاسیون دیمیلین کونفیدور

نام تجاری wp25% SC35%

مقدار مصرف 5/. درهزار+ 3/. درصد روغن 4/. درهزار + 3/. درصد روغن

[spow 44,195]

عسلک مرکبات

 

Aleurolobus marlati

(Hom: Aleyrodidae)

نام فوق تعیین نامی است که توسط مؤسسه بررسی و تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی تهران از نمونه‌های ارسالی از جهرم صورت گرفته است. دراکثر نشریات و کتب از گونه Aleurocanthus woglumi به عنوان مگس سیاه مرکبات نام برده می‌شود.

 

 

 

زیست‌شناسی :

مگس‌های سفید اصولاً از نظر طرز زندگی و دگردیسی وضع به خصوصی دارند. پوره سن اول متحرک و فعال است و Crawler نام دارد. سنین بعدی (سن دوم و سن سوم) ثابت هستند و چهارمین سن این حشرات شفیره Pupa نامیده می‌شود که حشره کامل با ایجاد شکافی به شکل T از آن خارج می‌گردد. تخم‌گذاری این حشره حالت مخصوص خود را دارد و غالباً تخم‌ها روی خطوط فنری یا در دوایر متحدالمرکز گذاشته می‌شوند. ظاهراً حشره ماده در موقع تخمریزی در پشت برگ به شکل فنر ساعت حرکت می‌کند. تخم‌ها بیضوی و دارای یک ساقه خیلی کوتاه (Pedicel) می‌باشند. این حشره چند نسلی و در سال ممکن است 3 تا 6 نسل در سال داشته باشد.

 

کنترل:

 

1. رعایت فاصله کشت، هرس شاخه های متراکم

آمیتراز(مایتاک) 2 درهزارEC20% 2.

شپشک آرد آلود مرکبات: Planococcus Citri

شپشک آرد آلود دنبال دار (دم دراز) Pseudococcus longispinus

توضیحات :

شپشک آردآلود مرکبات بدن نرم، بیضی شکل و حشراتی صورتی هستند که در هنگام بلوغ تقریباً اینچ طول دارند. بد ن پس از مرحله اول رشد از ماده مومی سفیدی پوشیده شده و زوایدی کوتاه از اطراف آن بیرون آمده. حشرات باغ کوچک و دارای دو بال کاذب هستند. پوره یا حشره نارس کاملاً شبیه به حشرات بالغ ماده است فقط مقداری کوچکترند.

چرخه زندگی :

شپشک آرد آلود مرکبات یا شپشک دنباله کوتاه (دم کوتاه) معمولترین گونه‌ای است که روی گیاهان زینتی دیده می‌ِد. دامنه میزبانی زیادی د ارند و گیاهان آبدار و با ساقه نرم را مثل کرچک هندی، یاسمن، بگونیا، خرزهره، کلم، گل آویز، و کاکتوس ترجیح می‌دهند بقیه میزبانها شامل مرکبات، شمعدانی، ارکیده، بنت قنسول، پیچک، خون سیاوشان و داودی می‌باشد. حشره بالغ ماده بین 600ـ300 در کیسه کتانی، مومی و فشرده که در قسمت انتهایی و پشتی بدن قرار دارد می‌گذارد. تخمگذاری بین یک تا دو هفته ادامه پیدا می‌کند و بمحض پایان یافتن تخمگذاری، حشره ماده می‌میرد. کیسه تخم را می‌توان در محور اصلی ساقه و در برخی اوقات در قسمتهای مختلف گیاه یافت. پس از 10 روز تخمها باز می‌شوند و پوره‌ها یا خزنده‌ها شروع به یافتن قسمتهای جهت تغذیه می‌کنند. پوره‌های ماده‌ها در سه نسل کامل می‌شوند که ممکن است بسته به دمای محیط بین یک ماه تا بیش از یکسال بطول انجامد. در شرایط غیر طبیعی گلخانه‌ها این چرخه زندگی بین 2ـ1 ماه طول می‌کشد. در مدت کوتاهی پس از شروع تغذیه توسط پوره‌های خزنده بدنشان پوشیده از ماده مومی سفید می‌شود. پوره‌های خزنده در اطراف گیاه حرکت می‌کنند اما عموماً در فعالیتهایشان بسیار تنبل هستند. شپشک آرد آلود مرکبات شرایط مرطوب را ترجیح می‌دهند، اما در شرایطی قابلیت سازگاری با آب و هوای خشک را نیز دارد.

خسارت :

شپشک‌های آرد آلود از شیره گیاه تغذیه می‌کنند که ب اعث بدشکلی، کوتولکی و زردی شاخ و برگ می‌شود. همچون بقیه حشرات تغذیه کننده از شیره گیاهی، شپشک‌های آرد آلود مقدار زیادی عسلک ترشح می‌کنند که باعث توسعه قارچ دوده و مورچه‌ها می‌شود.

کنترل غیر شیمیایی :

کنترل زراعی شامل بیرون راندن حشرات بوسیله آب پاشی و استفاده از ارقامی که حشره آنها را کمتر ترجیح می‌دهد، می‌شود. رعایت کردن اصول بهداشت بوسیله چک کردن گیاهان جدید و هرس گیاهان آ‌لوده، مبارزه بیولوژیک شامل استفاده از شپشک استرالیایی بال توری سبز (شکارچی) و زنبورهای پارازیت، Leptomastix dactvlopii می‌شود.

[spow 44,195]

شته سبز مرکبات (Aphis citricola)

مشخصات زیست شناسی : حشره کامل معمولا بطول 1.8 میلی متر به رنگ سبز روشن و همرنگ برگ های جوان مرکبات می باشند. در حشرات ماده بالدار پشت سینه قهوه ای تیره یا سیاه رنگ بوده و شکم نیز سبز رنگ می باشد. این حشره دارای کورنیکول بلند مخروطی و زائده ی دم نسبتا بلند و مودار است. شته سبز دو میزبانه بوده و زمستان را به صورت غیر جنسی روی مرکبات به سر می برد. خسارت شته سبز مرکبات: مهمترین آثار خسارت پیچیدگی برگ در سر شاخه های جوان و برگ های تازه رشد کرده مشاهده می شود بدین ترتیب که برگهای آلوده حالت شاداب و چرب خود را از دست می دهند. شاخه های آلوده نیز اغلب کوتاه و پیچیده می شوند. همچنین به دلیل مکیدن شیره ی گیاهی و ترشح عسلک ، موجب بروز دوده (فوماژین) روی برگ ها ، میوه ها و شاخه ها می شوند. این آفت در تراکم زیاد باعث ریزش گل و میوه های کوچک می شود بدین ترتیب که برگ های آلوده می گردد.

 

شته سیاه مرکبات (Toxoptera aurantii)

شته های بالغ به رنگ تیره تا مایل به سیاه به طول 1تا2 میلیمتر می باشد. پوره ها به رنگ قهوه ای روشن و دارای کورنیکل استوانه ای شکل می باشند که در قاعده پهن تر شده و به رنگ قهوه ای در می آیند. همچنین دم زبانی شکل بدون بریدگی یا با بریدگی کم و دارای 10 تا 20 عدد مو می باشد ، رگ میانی در این بالها بصورت دو شاخه مشاهده می شود. این شته در شمال کشور بصورت بکرزایی زاد و ولد می کند.خسارت شته سیاه مرکبات: تغذیه این شته از شیره نباتی برگهای مرکبات باعث پیچیدگی آنها شده و نیز با تولید عسلک باعث ایجاد دوده روی درخت های مرکبات می شود.

[spow 44,195]

شته سبز هلو( Myzus persicae)

مشخصات و زیست شناسی : شته های ماده بدون بال و به رنگ سبز مایل به زرد بوده که در سطح پشتی شکم نوارهای عرضی تیره و روشن وجود دارد. شته ماده بالدار به رنگ سبز زیتونی با سر و قفسه سینه سیاه رنگ می باشند. طول حشره ماده 2.3 میلی متر که در سطح پشتی حلقه های شکم لکه های تیره وجود دارد. کورنیکل ها و دمبرگ دودی است. این شته به وسیله زائده های کاملا برآمده ( توبرکولها ) در کناره های داخلی بن شاخکها از گونه های دیگر متمایز است. شته سبز هلو زمستان را به صورت تخم روی سر شاخه و تنه درختان میزبان بسر می برد. در بهار با باز شدن غنچه های مرکبات تخمها تفریخ شده و شته های جوان از برگها تغذیه می کنند.خسارت شته سبز هلو: این شته از شیره سرشاخه ها و برگهای جوان تغذیه نموده و باعث پیچیدگی آنها می گردد. همچنین به عنوان ناقل بیماری ویروسی تریستزا می باشد.

 

 

شته جالیز (Aphis gossypii)

مشخصات و زیست شناسی : این حشره تخم مرغی شکل ، بطول 1.8 میلیمتر و دارای رنگهای متغییر می باشد. برخی از آنها سبز رنگ و یا سبز مایل به زرد یا خاکستری مایل به سبز می باشند. شاخک ها شش مفصلی که دو مفصل از اول و آخر تیره رنگ و دو مفصل وسطی زرد رنگ می باشند. حشره دارای کرنیکول بلند و استوانه ای بوده و دم با موهای کوتاه و کم پشت است. این حشره در باغهای مرکبات در تمام مدت سال به حالت غیر جنسی روی مرکبات وجود دارد و در طی یک سال ممکن است تا 6 نسل ایجاد کند. خسارت شته جالیز: این شته علاوه بر تغذیه روی سرشاخه های جوان با ترشح عسلک باعث تولید دوده می شود. از این شته در دو سال اخیر به عنوان ناقل بیماری ویروسی تریستزا در شمال ایران نام برده شده است.

[spow 44,195]

شته سیاه یونجه ( Aphis craccivora )

مشخصات و زیست شناسی : شته های ماده بدون بال بوده و 1.5 تا 2.5 میلیمتر طول دارند. شته دارای بدن و پاهای سیاه بوده به استثنای پنجه ها که روشن هستند این حشره دارای کورنیکلهای سیاه به طول 0.3 تا 0.4 میلیمتر می باشند. مدت فعالیت این شته روی مرکبات کوتاه و از اواخر بهار تا اواخر تابستان است.خسارت شته سیاه یونجه: بطور کلی این شته ها در زمان رویش جوانه های مرکبات با تولید مثل زیاد و تشکیل کلنی های انبوه باعث پیچیدگی و پژمرده شدن برگهای جوان می شود. با خشبی شدن برگها جمعیت آن رو به کاهش می گذارد. در روی مرکبات شته های از جمله شته سیاه باقلا ( Aphis fabae ) ، شته قهوه ای مرکبات ( Toxoptera citricidus ) فعالیت می کنند که دارای اهمیت زیادی نمی باشند.

 

مقابله با شته های مرکبات :

دشمنان طبیعی : در باغ های مرکبات دشمنان طبیعی متعددی از پارازیتوئیدها و شکارچی ها روی شته ها فعالیت می کنند. از کفشدوزک ها حشره کامل و لارو کفشدوزک هفت نقطه ای ( Coccinella septempunctata ) و کفشدوزک ( Scymnus ) از شته ها تغذیه می کنند. کفشدوزک ( Scymnus ) از تراکم جمعیت بیشتری نسبت به کفشدوزک هفت نقطه ای در شمال کشور برخوردار است. لارو مگس های خانواده سیرفیده (Syrphidae ) از شته ها و حشرات کامل آنها از گرده و نوش گلها تغذیه می کنند. لارو های پشه ( Aphidolestes aphidimyza ) از شکارچی های فعال و موثر شته های مرکبات محسوب می شوند. لارو های بالتوریهای ( Chrysopa formosa ) و( Micromus sp )هم ازشته ها تغذیه می کنند. گروه های زیادی از زنبور های خانواده ( Chalcididae ) پارازیت داخلی شته های مرکبات می باشند. گونه های زنبور ( Lysiphlebus sp. ) روی شته سیاه مرکبات در شمال کشور فعالیت می کنند.

مقابله شیمیایی :

در صورتی که جمعیت شته ها در اوایل فصل زیاد باشد در هنگام شروع رشد جوانه ها می توان سمپاشی را با سموم اختصاصی شته کش انجام داد. در مورد شته هایی که باعث پیچیدگی برگ می شوند سمپاشی باید قبل از پیچیدن برگها صورت گیرد. جمعیت شته ها در اواخر بهار و آغاز تابستان به علت بالا رفتن درجه حرارت خود به خود کم می شود. در شمال ایران مبارزه شیمیایی با شپشک ها در اواخر خرداد یا اوایل تیر جمعیت این شته ها را پایین می آورد.

[spow 44,195]

سپردار بنفش زيتون

این سپردار روی برگ، شاخه، تنه و میوه زندگی می‌کند و در محلی که خرطوم خود را در بافت گیاه فرو می‌نماید، کلروفیل گیاه میزبان از بین رفته و به جای آن لکه گرد و قرمز ارغوانی رنگی به وجود می‌آید. در روی تنه و سرشاخه محل تجمع شپشک‌ها، لکه‌های قهوه‌ای رنگ مشاهده می‌شود که تصور می‌رود یک نوع بیماری فیزیولوژیک باشد.

سپردار بنفش زیتون

Parlatoria oleae

(Hom.: Diaspididae)

این حشره اگر چه برای اولین بار از روی درختان زیتون جمع‌آوری شده است ولی به عده زیادی از درختان میوه دانه‌دار، هسته‌دار، گیاهان زینتی و جنگلی حمله می‌نماید. این سپردار روی برگ، شاخه، تنه و میوه زندگی می‌کند و در محلی که خرطوم خود را در بافت گیاه فرو می‌نماید، کلروفیل گیاه میزبان از بین رفته و به جای آن لکه گرد و قرمز ارغوانی رنگی به وجود می‌آید. در روی تنه و سرشاخه محل تجمع شپشک‌ها، لکه‌های قهوه‌ای رنگ مشاهده می‌شود که تصور می‌رود یک نوع بیماری فیزیولوژیک باشد. این وضعیت روی میوه‌های مختلف نیز مشاهده می‌شود و اغلب ممکن است با علائم بیماریهای گیاهی خاص اشتباه شود. حمله و تغذیه این شپشک باعث ضعف درختان میوه و آماده شدن آنها برای حمله سوسکهای پوستخوار و سایر آفات درجه دوم می‌شود.

 

 

زیست‌شناسی و مشخصا ت :

در نقاط معتدل سرد زمستان را به صورت پوره سن دو و در نواحی گرمتر به صورت حشرات کامل نابالغ در روی شاخه‌ها و تنه درختان به سر می‌برد. حشرات ماده به رنگ بنفش تیره، فاقد بال، پا و شاخک می‌باشند. بدن حشره را پولک خاکستری رنگی پوشانده است و جلد لاروی به رنگ قرمز در کنار سپر قرار دارد. حشرات ماده در اواخر فروردین ماه و اوایل اردیبهشت ماه شروع به تخم‌ریزی می‌کنند. دوره نشو و نمای جنینی حدود 20 روز می‌باشد. پس از آن پورهایی به رنگ ارغوانی روشن از تخم خارج می‌شوند که دارای شش پا و یک جفت شاخک مودار می‌باشند. سطح بدن نیز از موهای پراکنده پوشیده است. پوره‌ها به آسانی بوسیله باد منتقل می‌شوند. دوره زندگی بسته به شرایط فصل در حود 30 تا 50 روز است و 2 تا 3 نسل در سال دارد.

کنترل:

 

کفشدوزکهای شکارگر

Col.: Coccinelidae

Chilocorus bipustulatus

Exochomus quadripustulatus

زنبورهای پارازیتوئید

Hymenoptera: Aphelinidae

Fiscus testaceus

Aphytis proclia

Aphytis mytilaspidis

Aphytis chrysomphali var. mazandranica

Aphytis maculicornis

 

کنترل شیمیایی:

 

. مبارزه شیمیایی باید زمانی باشد که شپشک در مرحله Crawler باشد و 75% پوره‌های از زیر سپر خارج شده باشند.

 

1. آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و 2در هزار

 

2. اتیون EC47% و 1.5 درهزار

 

3. اتریمفوس(اکامت) EC50% و 1در هزار

 

4. کلرپیریفوس(دورسبان) EC40.8% و 1.5- 1 درهزار

 

5. روغن امولسیون شونده O 80% و 0.5 درصد

 

مبارزه زمستانه: این مبارزه اغلب در مورد گونه‌هایی عمل می‌شود که حشره به صورت پوره و یا حشره کامل می‌باشد. این روش در مورد شپشکهای زیر خانواده Lecaninae که دارای بدن بدون محافظ می‌باشند خیلی مؤثر است (مانند شپشک سیاه زیتون). سم‌پاشی زمستانه اواخر زمستان به صورت روغن‌پاشی (سموم روغنی Volk) پس از سپری شدن اوج سرمای زمستان و قبل از بیداری درختان انجام می‌شود (روغن‌های زمستانه دارای هیدروکربن اشباع کمتری هستند.

[spow 44,195]

سپردار شرقي مرکبات Aonidiella orientalis:

این حشره از نظر شکل ظاهری به سپردار قهواه ای مرکبات شباهت بسیار دارد به نحویکه سابقاً در جنسchrysomphalus طبقه بندی شده بود.سپرحشره ماده گرد ، نسبتاً ضخیم و به رنگ سفید تا قهوه ای خیلی روشن دیده می شود.جلد لاروی قهوه ای رنگ است.سپر حشره نر بیضی کشیده و جلد لاروی زرد رنگ و کناریست.این گونه فقط در نواحی مرکبات خیر جنوب ایران از اهواز تا چاه بهار دیده می شود به خصوص در جیرفت تراکم آن قابل توجه است.در کشور های درگیر این آفت از عراق ، عربستان سعودی ، هندوستان ، سیلان ، استرالیا ، کوبا و فلوریدا گزارش شده است.

در اکثر این مناطق جمعیت آن زیر سطح زیان اقتصادی است و به خوبی به وسیله عوامل طبیعی کنترل کننده اعم از پرداتور ها و پارازیت ها از خسارت اقتصادی آن جلوگیری می شود.

لازم به تذکر است که ضمن بازید از باغات مرکبات جیرفت بیش از 80 درصد سپردار ها در این نواحی پارازیته بودند احتمالا " هیپرپارازیت هایی هم در این منطقه هستند که مانع تاثیر کافی این پارازیت ها در حد کنترل قطعی این آفت می شوند.سپردار شرقی بیشتر در باغاتی که درختان هرس مرتب ندارند و شاخ و برگ آنها انبوه است ایجاد خسارت میکند.

 

مشخصات و بیولوژی :

این حشره از نظر شکل ظاهری به سپردار قهواه ای مرکبات شباهت بسیار دارد به نحویکه سابقاً در جنسchrysomphalus طبقه بندی شده بود.سپرحشره ماده گرد ، نسبتاً ضخیم و به رنگ سفید تا قهوه ای خیلی روشن دیده می شود.جلد لاروی قهوه ای رنگ است.سپر حشره نر بیضی کشیده و جلد لاروی زرد رنگ و کناریست.بدن حشره ماده کامل ، نارنجی و تقریباً گرد است ولی در قسمت عقبی (ناحیه شکمی) فرورفتگی دارد.قسمت سرسینه در قسمت پشتی و شکمی به شدت اسکلروتینه است.

بندهای آول، دوم و سوم در قسمت پهلویی کاملاً مشخص و نسبت به سر سینه فرو رفتگی نشان می دهند.پیجیدیم مثلی شکل و به سمت خارج بیرون زده است و بدین ترتیب از نظر فرم شکم تا حدودی شبیه سایر گونه های جنس Aonidiella به نظر می رسد. لب های L1 ، L3 ، L2 شباهت زیادی به لب های نظیر در A.Aurantii دارد ولی انتهای شانه ها و تعداد پارافیز ها با گونه مذکور متفاوت است .غده شاخکی مخروطی شکل و از سپردار قهوه ای و سپردار قرمز کاملاً متمایز است.

سپردار شرقی دوستدار شرایط آب و هوایی نیمه گرم سیری و نسبتا خشک است و رطوبت خیلی زیاد را تحمل نمی کند به علاوه به درجه حرارت نزدیک به صفر حساس است . بهمین دلیل نتوانسته است در شرایط اب و هوایی شمال ایران مستقر شود .با وجود این ، سپردار شرقی در نواحی جنوبی بیشتر در باغات انبوه و روی درختانی که هرس منطم در آنها انجام نمی گیرد شدت دارد.سپردار شرقی در قسمت های داخلی یک درخت و نزدیک سطح زمین مستقر می شود. به همین لحاظ هرس شاخه های نزدیک به سطح زمین و تنک کردن شاخه های درخت در تقلیل انبوهی این آفت بسیار موثر است.این حشره نیز در زمستان اکثراً به صورت پوره سن 2 دیده می شود . حداقل دو گونه از زنبور های پارازیت یکی Comperiella bifasrata و دیگری Prospaltella Sp از روی این آفت در میناب و بندرعباس جمع آوری شده است.در آکثر موارد تعداد سپر های پارازیته در نواحی مرکبات خیزقابل توجه می باشد .به همین لحاظ هر گونه مبارزه شیمیای برروی این آفت باید در نهایت دقت و با در نظر گرفتن اثرات منفی آن روی عوامل طبیعی کننده این حشره انجام شود.

 

کنترل:

کفشدوزکهای شکارگر

Coccinelidae:Coleoptera

 

1- Chilocorus bipustulatus

 

2- Exochomus quadripustulatus

[spow 44,195]

زنبورهای پارازیتوئید

Aphelinidae:Hymenoptera

 

1- Fiscus testaceus

 

2- Aphytis proclia

 

3- Aphytis mytilaspidis

 

4- Aphytis chrysomphali var. mazandranica

 

5- Aphytis maculicornis

 

کنترل شیمیایی :

 

مبارزه شیمیایی باید زمانی باشد که شپشک در مرحله Crawler باشد و 75% پوره‌های از زیر سپر خارج شده باشند.

 

آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% به نسبت 2 در هزار

 

اتیون EC47% به نسبت 1/5 درهزار

 

اتریمفوس(اکامت) EC50% به نسبت 1در هزار

 

کلرپیریفوس(دورسبان) EC40.8%به نسبت 1/5- 1 درهزار

 

روغن امولسیون شونده O 80% به نسبت 0.5 درصد

 

مبارزه زمستانه: این مبارزه اغلب در مورد گونه‌هایی عمل می‌شود که حشره به صورت پوره و یا حشره کامل می‌باشد. این روش در مورد شپشکهای زیر خانواده Lecaninae که دارای بدن بدون محافظ می‌باشند خیلی مؤثر است (مانند شپشک سیاه زیتون). سم‌پاشی زمستانه اواخر زمستان به صورت روغن‌پاشی سموم روغنی (Volk) پس از سپری شدن اوج سرمای زمستان و قبل از بیداری درختان انجام می‌شود (روغن‌های زمستانه دارای هیدروکربن اشباع کمتری هستند.

 

 

 

مبارزه شیمیایی با شپشک های مرکبات:

 

فرمول سم حاوی:

مالاتیون امولسیون 60% یا اتیون امولسیون 47% 200 سی سی

دیتان یا زینب 200 سی سی

تریون یا تترادیفون 200 سی سی

روغن ولک یا سیترول 1 لیتر

 

نوبت سمپاشی در طول سال :

اوایل تابستان ( بعد از گلدهی و شروع رشد میوه(

اواخر تابستان (اواخر شهریور ماه)