afa 18504 اشتراک گذاری ارسال شده در 30 مهر، ۱۳۹۰ می‌گویند متوسط طول قد فرزندان نسل امروز از نسل‌های قبلی کوتاه‌تر است. با پیشرفت علم و بالارفتن سطح دانش عمومی بسیاری از خانواده‌ها مایلند تمام تلاش خود را برای کمک به رشد موثر فرزندشان داشته باشند. به همین دلیل به دفتر دکتر محمدرضا وفا، رئیس انجمن تغذیه ایران سری زدیم تا ببینیم واقعا قد و غذا به هم ربطي دارند؟ نقش تغذیه بر روند رشد و نمو کودک چيست؟ پیروی از اصول تغذیه‌ای صحیح بر روند رشد و نمو و سلامت قدی کودک تاثیر مستقیم دارد، یعنی می‌تواند موجب بلند قد‌تر شدن کودک و رسیدن به پتانسیل قدی ناشی از ژنتیک شود. بالطبع اگر کودک برنامه غذایی بی‌کیفیتی داشته باشد، به طول قدی لازم نمی‌رسد و از استانداردهای رشدی خود عقب می‌ماند. والدین باید توجه داشته باشند که اگرچه تغذیه سالم در بیان خصوصیات ژنتیک فرزندشان اثر دارد اما قد صفتی است که توسط ژن‌های به ارث رسیده از والدین و حتی تاثیر ویژگی‌های ژنتیک یک نسل قبل‌تر (یعنی پدر و مادربزرگ‌ها) بیان می‌شود. اگر مادر و پدر و خانواده‌های آنها قدي کوتاه یا متوسط داشته باشند، نباید از عامل تغذیه معجزه بخواهند. برخي والدین تصور مي‌کنند اگر به میزان کافی مواد پروتئینی و کلسیم‌دار به فرزندشان بدهند، قد فرزندشان ۲۰-۳۰ سانتی‌متر از خود آنها بلند‌تر می‌شود. از چه زمان بايد مراقب تغذیه كودك بود؟ از دوران جنینی بايد مراقب تغذيه نوزاد بود. خانم باردار باید بداند شیوه تغذیه‌ای او از همان ابتدای دوران بارداری بر سلامت فرزندش اثر دارد. اگر خانمی در دوران باردرای از لحاظ برخی ریز مغذی‌ها دچار سو تغذیه باشد، ممکن است ناخواسته بر طول قد فرزندش اثر منفی بگذارد. یعنی این مسئله بر حداکثر پتانسیل رشد کودک بعد از تولد موثر است. صفر تا 2 سالگی هم محدوده سنی بسیار مهمی برای رشد کودک محسوب می‌شود زیرا بنا به منحنی‌های استاندارد رشد در بخش‌هایی از این محدوده شاهد افزایش سرعت رشد هستیم. در محدوده 4 تا ۶ سالگی هم در برهه‌های زمانی خاصي سرعت رشد در كودكان افزایش می‌یابد. بنابراین اگر کودک در این سه دوره بحرانی دچار سو تغذیه شود، رشد قدی او به شدت تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. قد مثل وزن بر نمی‌گردد کودکان در مواجهه با بیماری، مقداری وزن از دست می‌دهند که بعد از دوره نقاهت با پيروي از الگوی تغذیه‌ای سالم و صحیح می‌توانند این وزن از دست رفته را جبران کنند اما اگر به دنبال سوء تغذیه در هر یک از دوره‌های بحرانی رشد، میزان رشد کودک از حد لازم کمتر شود، این فرصت از دست رفته رشدی، دیگر به هیچ عنوان در دوره‌های بعدی زندگی قابل جبران و بازگشت نیست و برای همیشه از دست رفته است. برای رسیدن به حداکثر پتانسیل رشد به تمام مادران توصیه مي‌شود در دوره‌های آموزشی مراکز بهداشت که برای شیوه تغذیه سالم کودکان در نظر گرفته شده، شرکت کنند تا مبادا خسارت جبران‌ناپذیری به رشد و نمو فرزندشان وارد شود. اگر والدين شرایط لازم برای مراجعه به مشاوران تغذیه را دارند بهتر است چند وقت یک‌بار توصیه‌های تغذیه‌ای لازم را برای فرزندشان دریافت کنند. افزایش قد با مکمل شرکت‌های تولید کننده، تبلیغاتی، فروشندگان، بازاریاب‌ها و برخی متخصصان که در زمینه تجارت فعال‌تر از شاخه طب هستند، نباید از دانش ناقص مردم سو استفاده کنند و با چند جمله به ظاهر صحیح و منطقی خانواده‌ها را مجبور به پیروی از اهداف تجاری خود کنند. انواع مکمل‌های غذایی که برای کودکان جذاب هم هستند در بازار وجود دارند که برخی والدین حاضرند بودجه قابل توجهی را به آنها اختصاص دهند. برای تهیه این مکمل‌ها به نسخه پزشک نیازي نیست اما بهتر است خانواده‌ها بدانند تهیه این مواد برای تمام کودکان لازم نیست. یعنی در بسیاری از موارد کودک می‌تواند ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیازش را از طریق خوراکی‌های سالم و طبیعی دریافت کند، بدون این‌که کوچک‌ترین نیازی به مکمل شیمیایی داشته باشد. مکمل‌ها حاوی مقادیر مشخصی از مواد معدنی و ویتامین‌ها هستند که بدن در هر دوره سنی مشخص به مقدار معینی از این مواد نیاز دارد و اگر همین مواد مورد نیاز را بیش از حد نیاز خود دریافت کند ممکن است به جای اثر مورد انتظار اثرات معکوس و خطرناکی را متحمل شود. بنابراین وسواس افزایش قد فرزندتان را کنار بگذارید و به طور بی‌رویه دارو و مکمل‌های مختلف را به او نخورانید. گاهی کودک میزان رشدی مطابق استانداردهای محدوده سنی خود ندارد. در اين زمان متخصص غدد تشخیص می‌دهد برخی مواد مغذی به صورت مکمل به مقدار مشخص و در دوره معین به رژیم غذایی کودک افزوده شوند. رژیم غذایی کودک باید چگونه باشد؟ در بیان نیازهای اساسی تغذیه کودکان علاوه بر تغذیه تکمیلی، تغذیه با شیر مادر تا ۲ سالگی بايد ادامه داشته باشد و از ۲ سالگی به بعد کودک باید روزانه هر یک از گروه‌های غذایی اصلی را با مقادير مشخص مصرف کند. حداقل ۲ واحد از گروه شیر و لبنیات 2 تا 5/2 واحد از گروه گوشت‌ها و پروتئین‌ها (هر واحد گوشت معادل ۳۰ گرم گوشت پخته، يك عدد تخم مرغ، ۸۰ تا ۱۰۰ گرم حبوبات پخته یا ۳۰ گرم پنیراست) 2 تا 5/2 واحد سبزی و صیفی‌ها 2 تا 5/2 واحد میوه 4 تا 5 واحد از گروه غلات (نان، برنج، ماکارونی یا سیب‌زمینی) در این محدوده سنی روغن و چربی‌ها در گروه مستقلی قرار نمي‌گيرند اما توصیه مي‌شود والدین مراقب باشند فرزندشان به خوردن غذاهای چرب عادت نکند. به جای استفاده از روغن‌های جامد و هيدروژنه بهتر است از روغن‌های مایع استفاده شود. روغن مایع را (روغن گیاهی از قبیل روغن سویا یا آفتابگردان و نه کره آب شده!) را بعد از این‌که برنج پخته و طبخ شد، تنها به میزان يك قاشق غذاخوری روی برنج بریزید، زیرا حرارت دیدن روغن بسیاری از مواد شیمیایی مفید آن مثل اسیدهای چرب ضروری را از بین می‌برد و روغن را تبدیل به ماده‌ای بی‌ارزش یا حتی خطرناک می‌کند. در مورد میوه و سبزی‌ها توصیه مي‌شود تنوع و نحوه سرو کردن اين گروه را رعایت کنید تا کودکان به خوردن مواد غذایی این گروه بسیار مهم عادت و علاقه داشته باشند و به جای آنها به مصرف خوراکی‌های نشاسته‌ای، چرب یا شیرین و بی‌ارزش روی نیاورند. مصرف شیرینی، شکلات، چیپس، پفک، فست فود و نوشابه‌های گازدار را برای فرزندتان محدود کنید و خوراکی‌های شیرین سالم از قبیل میوه‌های شیرین را هم در فواصل زمانی نزدیک به وعده اصلی به فرزندتان ندهید. در عوض آنها را با مقادیر مشخص و محدود به عنوان دسر بعد از وعده غذایی اصلی به فرزندتان بدهيد. اگر کودک چنین خوراکی‌هایی را قبل از غذای اصلی مصرف کند، سیر می‌شود و دیگر نمی‌تواند غذاي اصلی را که برایش در نظر گرفته‌اید، بخورد و تناوب زمانی گرسنگی، اشتها و برنامه غذایی‌اش بر هم می‌ریزد. قد، صفتی که از چند عامل دستور می‌گیرد قد کلی هر انسانی به چند عامل مهم بستگی دارد که ژنتیک و جنس مهم‌ترین آنها هستند اما عواملی مانند تغذیه، میزان ورزش و تمرینات بدنی و وضعیت جسمانی هم بر طول قد کودک موثرند. ژنتیک ماده ژنتیک هر فردی از پدر و مادرش به او می‌رسد اما این‌که فرزند هر کدام از صفات را به چه میزان از کدام والد به ارث ببرد محاسبات و احتمالات پیچیده ژنتیک است که در این صفحات نمی‌گنجد. باید بدانیم این‌که ژن‌ها بخواهند به چه نحوی بیان شوند از مدت‌ها قبل از تولد تعیین شده و به طور کلی بیشتر بچه‌های سالم در نهایت قدی در محدوده قدی والدین خودشان خواهند داشت. جنس در اکثر موارد بعد از اتمام دوره‌های رشدی جنس مونث کوتاه‌تر از جنس مذکر است اما در دوران قبل از بلوغ ممکن است دختر‌ها نسبت به پسرهای هم سن‌شان رشد سریع‌تری داشته باشند. البته در جامعه شاهدیم برخی خانم‌ها قد بسیار بلندتری از آقایان دارند. میزان فعالیت بدنی کودکان سالم به طور طبیعی برای فعالیت‌های بدنی انرژی کافی دارند. تمرین بدنی روزانه کمک می‌کند کودک انرژی خود را مصرف کند، عضلات قوی‌تری و وزن متعادلی داشته باشد و همچنین استخوان‌ها و مفاصل او به نحو موثری به فعالیت و رشد خود ادامه دهند. نداشتن تحرک کافی هم ممکن است بر رشد کودک اثر منفی داشته باشد. وضعيت جسمانی برخی بیماری‌های نادرمی‌توانند بر پتانسیل رشدی کودک اثر منفی بگذارند، مثلا سندرم ترنر که یک بیماری ژنتیک است. تغذیه تغذیه مناسب و صحیح، کودک را از قدی که ژنتیک برای او تعیین کرده بلند‌تر نمی‌‌کند اما تغذیه غلط و غیر اصولی او را از رسیدن به قدی که می‌تواند داشته باشد، باز می‌دارد. لینک به دیدگاه
ارسال های توصیه شده