پايان قيام كلنل محمدتقي خان پسيان

[Himmler 22,171]

كلنل محمدتقي خان پسيان، مردي كه هنوز درباره انديشه هاي او تحقيق كافي نشده است، دهم مهر ماه سال 1300 خورشيدي در نزديكي قوچان كشته شد. مهاجمان سر كلنل را كه در آرزوي ايراني بهتر بود جدا كردند و به مشهد فرستادند، ولي خراساني ها كه به او علاقه داشتند و وفادار مانده بودند جسد وي را با تشريفات تمام در آرامگاه سردار ايران، نادر شاه، كه او نيز در نزديكي قوچان كشته شده بود مدفون ساختند. قيام كلنل محمد تقي خان كه گوشه اي از تاريخ ميهن ما را در عصر بدبختي اين كشور( بر اثر مداخله خارجيان) تشكيل مي دهد با قيامهاي هزار سال پيش از آن كه صحنه بيشتر آنها هم خراسان بود مشابهت فراوان دارد.

 

 

كلنل محمد تقي خان كه يك افسر ژاندارم بود ضديت خود را با قاجارها كه در برابر خارجيان ضعف بسيار نشان مي دادند با بازداشت قوام السلطنه والي خراسان و همكارانش در 13 فروردين 1300 آغاز و محدوديت شديد براي انگليسي ها و كنسولگري انگلستان در خراسان اعمال ، و تحت تاثير احساسات ميهني، امور خراسان را قبضه كرده بود به گونه اي كه سيد ضياء طباطبايي رئيس الوزراء وقت او را علي رغم مخالفت احمد شاه والي خراسان كرد، ولي با رئيس الوزراء شدن قوام السلطنه، مبارزه با كلنل همه جانبه شد.

[Himmler 22,171]

با وجود اين، وي پيشنهاد هوادارانش را كه اعلام جمهوري كند و به تهران لشكر بكشد نپذيرفته بود. دولت تهران يك نيرو و سه سرهنگ به جنگ او فرستاد كه نيروي اعزامي از جنگيدن اكراه كرد و سرهنگها دستگير شدند، ولي كلنل پسيان كه به جوانمرد بودن شهرت داشت آنان را آزاد و به تهران فرستاد. كلنل براي مشروعيت دادن به حكومت خود بر خراسان، در مرداد ماه 1300 بزرگان خراسان را دعوت و پس از ايراد يك نطق مهييج ميهني كه وطن در خطر است از آنان براي ادامه حكومت خود نظرخواست كه وي را تاييد كردند. در اينجا قوام و انگليسي ها براي برانداختن كلنل كه امكان داشت هواداران بيشتري به دست آورد و آنان را به مخاطره اندازد به امير شوكت (پدر امير اسدالله علم) و سران برخي طوايف خراسان متوسل شدند و .... مقاومت هواداران كلنل نيز چند روز پس از فوت او عملا به پايان رسيد.

كلنل محمد تقي خان كه از نامداران تاريخ معاصر ايران بشمار مي رود شهرت خود را قبلا در جنگ همدان به دست آورده بود. در جريان جنگ جهاني اول همدان به دست نيروي روسيه افتاده بود كه كلنل با يك واحد ژاندارم و بدون داشتن اسلحه سنگين ، نيروهاي روسيه را كه از حيث نفر هم سه برابر بودند شكست داده و همدان را پس گرفته بود.