رفتن به مطلب

جنبش گئومات مغ


ارسال های توصیه شده

جنبش گئومات مُغ یکی از قدیمی‌ترین جنبش‌های اجتماعی در تاریخ ایران است که یکی از بزرگان زرتشتی به نام

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
در زمان شاهنشاهی
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
آغاز کرد.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

  • برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

  • برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

    • برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

    • برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

    • برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

    [*]

    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

    • برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

    [*]

    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

    [*]

    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

    [*]

    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

داریوش و قتل گئومات

 

داریوش با ترور

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
که ادعا شد غاصب است، با همکاری شش خانواده اشرافی ایرانی دیگر، بر تخت نشست و صبح روز بعد تاجگذاری کرد
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

به گفته هرودوت

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
، داریوش قبل از بدست گرفتن قدرت "بدون هیچ نتیجه ای در آن زمان"، بعنوان یک نیزه دار در عملیات حمله کمبوجیه دوم به مصر شرکت کرده بود و بعد امپراطور ایران شد
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

به سلطنت رسیدن داریوش دو روی متفاوت از داستان دارد. منابع ما (کتبیبه بیستون و هرودوت) هر دو داستان مشابهی را که در زیر می آید نقل میکنند. با اینحال تاریخ دانان از این دو چنین نتیجه میگیرند که احتمالا به قدرت رسیدن داریوش غیرقانونی بوده است. محتمل به نظر میرسد که "گوماتا" (

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
) در اصل همان
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
بوده باشد، که داریوش زیر پوشش شورش، وارث سلطنت را کشت و خود آن را بدست گرفت. این حقیقت که در آن زمان (طبق کتیبه بیستون) پدر و پدربزرگ داریوش هنوز زنده بودند حاکی از این حقیقت است که او در مراتب سلطنت موروثی در نوبت بعدی نبوده است
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

 

روایت هرودوت از جریان بردیا چنین است که:

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
یا بردیای دروغین پس از دستیابی به تاج و تخت، تمام زنان
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
را به همسری گرفت. یکی از این زنان
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
، دختر
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
(اوتانه یا هوتن) یکی از تواناترین نجبای ایران بود. اولین کسی که پس از هفت ماه فرمانروایی به گئومات ظنین شد که او فرزند کوروش نیست بلکه مرد شیادی است،
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
بود. او از دختر خود پرس و جو کرد و دخترش نتیجهٔ تحقیق را به پدر اطلاع داد. اتانس یک دستهٔ شش نفره، از نجبای پارس را که به آنها اطمینان داشت، در
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
تشکیل داد و با ورود داریوش از
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
تصمیم اتخاد شد که او را نیز در گروه خویش وارد سازند. این هفت تن با هم قسم خوردند که برای دفع غاصب اقدام کنند.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
این قیام را قیام هفت یار نام نهاده‌است.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
داریوش در سال ۵۲۲ پیش از میلاد
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
(بردیای دروغین) را به قتل رساند.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
بدین منوال تخت و تاج پادشاهی ایران به داریوش رسید.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

 

با اینحال برخی از دانشمندان مدرن (برای نمونه اولمستد) اعتقاد دارند مردی که بر

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
شورید برادر واقعی و وارث حقیقی سلطنت بود که داریوش او را کشت، آنگاه او را گوماتا (
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
) نامید و داستان
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
را اختراع کرد تا غصب سلطنت را موجه جلوه دهد
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
یک دختر بنام پارمیس از خود بجا گذاشت که داریوش وقتی شاه شد با او ازدواج کرد تا جایگاه خود را وجهه قانونی ببخشد
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

 

شاهنشاهی گئومات مغ

 

کَمبوجیه یا کامبوزیا (کامبیز)، پسر بزرگ کورش بود و هنگامی‌که به پادشاهی نشست دستور داد برادرش، بَردیا، را که فرمان روای نواحی شرقی ایران بود بکشند و سپس خود به سوی مصر لشکر کشید. وی پس از شکست‌ها و تحمّل تلفات بسیار توانست دولت فرعون‌های مصر را که بیش از سه هزار سال حکومت کرده بودند براندازد و وارد مصر شود. در راه بازگشت هنگامی که شنید شخصی به نام بَردیه قیام کرده و خود را پادشاه ایران خوانده‌است به خود زخمی زد که موجب مرگش شد.

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

 

نشستن بر تخت شاهی

 

با بهره‌گیری از نبود کمبوجیه، گئومات ضمن آگاهی از راز کشته‌شدن بردیا، با کمک شماری از زرتشتیان معتصب و برادرش که در از نگهبانان کاخ‌های شاهی بود، به پایتخت آمد و خود را که به بردیا شبیه بود، شاه ایران خواند. گئومات در کتیبهٔ بیستون توسط

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
فرصت‌طلبی شمرده شده است که آرزوی بازپس‌گیری قدرت و واگذاری آن به خاندان ماد را در سر می‌پروراند. داریوش بزرگ می‌نویسد: «کسی پیدا نشد تا پادشاهی را از گئوماتای مُغ بازستاند تا آن که من آمدم.» مورخان یونانی نیز آورده‌اند که گئومات از ترس شناخته شدن، با آشنایان خود قطع رابطه کرد.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

حمایت از طبقات فرودست

 

او بر خلاف

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
و
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
نسبت به ادیان و دیگر مذاهب مدارا نداشت. همهٔ معابد و بت‌خانه‌ها را جز آتشکده‌های زرتشتی ویران ساخت. این معابد همه آراسته به سنگ‌ها و فلزات گران‌بها و مهم‌ترین کانون‌های ثروت و تجمل بودند، اما گئومات به جای اشراف و بزرگان به طبقات پایین‌تر و کشاورزان روی آورد، و آنان را از پرداخت مالیات برای سه سال بخشید و برای گسترش کشاورزی و دامداری به اصلاحاتی سودمند دست زد. زمین‌های بزرگ و گلّه‌های بی شمار و بردگان متعدّد را از اشراف و ثروت‌مندان گرفت و، در نظامی که گونه‌ای آزادی و مساوات در آن رعایت می‌شد، همه را به کشاورزی و آبادانی گماشت.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
او در بدو جلوس به تخت تمام ملل را در مدت سه سال از دادن
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
و
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
معاف داشت فقط در ماه هشتم مردم دانستند که او پسر
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
نیست.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

کشته شدن گئومات مغ

 

خبر بر تخت نشستن گئومات مغ (بردیای دروغین)، در حالی به کمبوجیه رسید که در حال بازگشت از مصر بود. هرچند که کمبوجیه پیش از رسیدن به پایتخت درگذشت، ولی داریوش با همکاری شش سردار برجسته از ارتش کمبوجیه که نامشان:

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
،
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
،
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
،
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
،
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
،
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
بود بر ضد شاه دروغین قیام کردند و وی را مجازات کردند. سپس یکی از هفت تن سردار ایران که
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
بود، به مقام پادشاهی رسید. به گفته هرودوت سه سال نخست سلطنت وی برای سرکوب شورشیان و برقراری ایران یکپارچه صرف شد.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
نوشته است که از کشته شدن گئوماته مغ همهٔ مردم آسیا جز پارسیان اندوهگین بودند و برای او می‌گریستند.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

شاهنشاهی داریوش بزرگ

 

جامعهٔ ایرانی، در دوران کورش بزرگ به چنان قدرت مرکزی و ثروت و تجملی دست پیدا کرده بود که نیاز به نظامی که منافع همهٔ طبقات را در نظر بگیرد در آن به شدت احساس می‌شد. به همین روی، با کشته شدن گئوماته مغ، اشراف هفتگانهٔ پارس بر سر تعیین نوع حکومت و انواع قدرت و حدود اختیارات شاه به بحث نشستند.

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
(Otanes)، که یکی از بزرگان بود پیشنهاد نظامی بر پایهٔ
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
را ارائه کرد که مورد اقبال قرار نگرفت.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
این پیشنهاد در حالی مطرح می‌شد که سال‌ها بعد، سخن از حکومت مردمسالارانه در
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
پیش آمد.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

تامین منافع عمومی در دوران داریوش

 

با نشستن

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
بر تخت شاهنشاهی ایران، وی با نُه یاغی دیگر که از پادشاهان محلی بودند رزمید و در دو سال همه‌شان را که اندیشه‌هایی همانند با اندیشه های گئومات داشتند سرکوب کرد و سپس به وضع قوانینی دست زد که از جهاتی حافظ منافع عمومی بود.
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
داریوش در کتیبه خود گوید: «گئومات معابد را ویران کرد و من از نو آنها را تعمیر کردم.»
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

 

پانویس

 

 

  1. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    (فارسی). بنیاد مطالعات ایران. بازدید در تاریخ ۱۰ آبان ۱۳۸۸.
  2. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    ویکی‌پدیای انگلیسی، ابتدای پاراگراف دوم از آدرس:
    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    (از مقاله های نمونه ویکی انگلیسی)
  3. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    Boyce, Mary (1979), Zoroastrians: Their Religious Beliefs and Practices, Routledge,
    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

  4. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    جلد3 صفحه 139 نسخه انگلیسی
  5. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    ویکی‌پدیای انگلیسی ذیل عنوان تولد و جوانی داریوش. مراجعه کنید به آدرس:
    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    #Birth_and_youth
  6. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    Cook, J. M. (1985), "The Rise of the Achaemenids and Establishment of their Empire", The Median and Achaemenian Periods, Cambridge History of Iran, vol. 2, Cambridge University Press
  7. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    نگاه کنید به این قسمت:
    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    #Rise_to_power
  8. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    تاریخ باستان کمبریج، جلد 4، صفحه 53: Boardman, John (1988), The Cambridge ancient history, Volume 4, The Cambridge ancient history, IV (II ed.), Cambridge University Press,
    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

  9. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    هرودوت، ص ۲۱۳
  10. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    از زبان داریوش، خانم پروفسور هاید ماری کخ / مترجم: دکتر پرویز رجبی
  11. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    هرودوت، ص ۲۲۲
  12. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    A. T. Olmstead, History of the Persian Empire,Chicago, 1948, pp. 107-10.
  13. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    مراجعه کنید به مقاله محمد داندامایف در دانشنامه ایرانیکا در لینک زیر:
    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

  14. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    هرودوت جلد3 صفحه 88
  15. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    مراجعه کنید به آخرین پاراگراف از مقاله داندامایف در ایرانیکا:
    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

  16. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ «گئومات مغ».
  17. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    روزنامه ایران، شماره ۴۱۶۱، ۱۷ اسفند ۱۳۸۷، صفحه ۱۰ (فرهنگ و اندیشه).
  18. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    (فارسی). بانک اطلاعات نشریات کشور. بازدید در تاریخ ۱۳ آذر ۱۳۸۸.
  19. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    هرودوت، تواریخ، ۳٫۸۰-۳٫۸۴
  20. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    تاریخ ایران باستان، ج ۱، صص ۵۱۶ - ۵۳۶.

 

منابع

 

 

  • برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
    ، بنیاد مطالعات ایران، برداشت شده در ۱۰ آبان ۱۳۸۸.
  • دهخدا، علی‌اکبر، لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ «گئومات».
  • پیرنیا، حسن، تاریخ ایران باستان، تهران: دنیای کتاب، ۱۳۷۵.
  • روزنامه ایران، شماره ۴۱۶۱، ۱۷ اسفند ۱۳۸۷.

  • Like 2
لینک به دیدگاه
×
×
  • اضافه کردن...