آموزش چگونگی تغذیه در زمان حاملگی .

[Himmler 22171]

بدون شك يكي از بزرگترين آرزوهاي تمامي‌زنان، داشتن نوزادي سالم و تندرست است. به اين جهت تمامي‌مادران سعي بر آن دارند تا عوامل مؤثر بر بهبود روند بارداري و نتيجه آن را مورد بررسي قرار دهند و تا جاي ممكن از عوامل زيان‌آور دوري جويند. تغييرات زيادي در اثر بارداري در بدن مادر به وجود مي‌آيد و عوامل زيادي در تعيين روند صحيح بارداري و نتيجه بارداري موثر هستند. يكي از مهم‌ترين و اصلي‌ترين نكات، تغذيه مادر باردار مي‌باشد. زيرا رشد و نمو كامل جنين رابطه تنگاتنگي با تغذيه مادر داشته، تامين نيازهاي او با دريافت مواد مغذي مادر عجين شده، تنها راه برآوردن نيازهاي انرژي و ساختاري او به واسطه جفت است. به علاوه تغييرات فيزيولوژيك خاص اين دوران را نيز بايد مد نظر داشت چرا كه متابوليسم موادغذايي و حتي نياز به آنها در اين مدت تغيير مي يابد. بنابراين توجه به اين تغييرات وتنظيم يك برنامه غذايي متناسب با آن در اين دوران ضروري به نظر مي رسد.

تغييرات وزن در دوران بارداري بسيار متغيير بوده و در محدوده اي از كاهش وزن تا افزايش 23 كيلو گرمي و ياحتي بيشتر قرار گرفته است. در دو سوي اين محدوده، شيوع عوارض باليني افزايش مي يابد اما در بين اين حد، طبيعي محسوب مي شود. هيچ تغيير وزني در طول بارداري را نمي توان به عنوان الگوي طبيعي تعيين كرد و ديگران را نسبت به آن سنجيد زيرا اگر الگوهاي تغيير وزن بسيار متنوع هستند. به طور معمول زنان باردار در طول حاملگي حدود 10 تا 12 كيلوگرم اضافه وزن دارند. افزايش وزن بدن در طول حاملگي به صورت يكنواخت نيست. در 3 ماهه اول افزايش وزن آهسته و حدود يك تا دو كيلوگرم در هفته مي‌باشد. البته هر گونه تغيير وزن ناگهاني بايد گزارش داده شود.

[Himmler 22171]

سوالي كه براي بسياري از خانم‌ها مطرح مي‌باشد اين است كه افزايش وزن دوران بارداري به چه صورت كاهش مي‌يابد؟

قسمت اعظم كاهش وزن مادر در زمان زايمان (حدود 5/5 كيلوگرم) و در دو هفته اول بعد از زايمان (حدود 4 كيلوگرم) است. 5/2 كيلوگرم باقي مانده از هفته دوم تا ماه 6 بعد از زايمان كاهش مي‌يابد. البته زناني كه قبلا زايمان داشته‌اند، ميزان بيشتري از افزايش وزن زمان حاملگي خود را حفظ خواهند كرد.

رشد جنين از اولين مراحل تكامل بستگي به مواد غذايي دارد كه از مادر كسب مي‌شود. غذاي مصرفي توسط مادر ابتدا به اشكال ذخيره‌اي درآمده و سپس به طور مدام و منظم نيازهاي انرژي، ترميم بافتي و رشد را برطرف مي‌كند. رژيم غذايي تنظيم شده يكي از مهمترين عواملي است كه سلامت آينده مادر و بچه را تضمين مي‌كند و با وزن كردن متوالي بايد مطمئن شد كه مادر اضافه وزن مطلوب را دارد يا نه.

هر خانم باردار احتياجات غذايي خود را بايد از همه گروه‌هاي مواد غذاييفراهم كند.

[Himmler 22171]

در اينجا به طور خلاصه درباره هر گروه صحبت مي‌كنيم.

1 ـ نان:

خانم‌هاي باردار تقريبا بيشترين نياز خود را از اين گروه فراهم مي‌كنند. البته اين نكته قابل توجه است كه بين نياز و رفع احتياج تفاوت قايل شويم. هر خانم در طول حاملگي، روزانه به 300 كيلوكالري انرژي بيشتر نياز دارد. اگر انرژي به ميزان كافي نباشد، پروتئين بجاي آن كه جهت نقش حياتي خود در رشد و تكامل ذخيره شود، به عنوان منبع انرژي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. غذاهاي اين گروه داراي مقادير بالاي كربوهيدرات هستند كه منبع اوليه انرژي مي‌باشند.

حبوبات يك منبع خوب براي پروتئين هستند كه به عنوان سازنده بافت‌هاي بدن براي مادر و بچه مي‌باشد. در طي 6 ماهه آخر حدود يك كيلوگرم پروتئين توسط مادر ذخيره مي‌شود. البته قسمت عمده پروتئين از منابع حيواني مثل گوشت و مرغ مي‌باشد. بسياري ازحبوبات غني از آهن و ويتامين ب هستند. نياز به آهن در جريان حاملگي زياد مي‌شود و از آنجايي كه نياز به آهن درطي 4 ماهه اول بارداري كم است، دراين مدت تجويز آهن اضافي ضرورتي ندارد ولي بعد از اين بايد علاوه بر رعايت رژيم غذايي، قرص آهن نيز مصرف شود.

[Himmler 22171]

2 ـ سبزيجات:

سبزيجات مي‌توانند مقدار زيادي از ويتامين‌ها از جمله آ و ث و مواد معدني و فيبر را فراهم كنند. يكي از مشكلات خانم‌هاي باردار در دوران بارداري يبوست است كه با مصرف سبزي‌ها اين مشكل برطرف مي‌شود. نياز به ويتامين ث در حاملگي 70 درصد بيشتر از زمان غيرحاملگي است كه يك رژيم معمولي خوب به راحتي اين مقدار را در اختيار مادر قرار مي‌دهد. كلم، حبوبات، سيب زميني، اسفناج، دانه‌هاي سبز و گوجه‌فرنگي غني از ويتامين ث هستند و به جذب آهن موجود در غذاها كمك مي‌كنند. بدن ما ذخيره ويتامين ث ندارد و با مصرف درست مواد غذايي احتياج به اين ويتامين براحتي فراهم مي‌شود. سبزيجات سبز تيره و زرد تيره مانند هويج يا زردك، سيب زميني، فلفل سبز و كلم بروكلي سرشار از ويتامين آهستند كه براي رشد و سلامت بدن مادر و جنين لازم است.

[Himmler 22171]

3 ـ ميوه‌ها:

ميوه‌هايي مثل پرتقال، گريپ فروت، نارنگي، ليمو و انگور منشا بسيار خوبي براي ويتامين ث هستند. هر خانم باردار مي‌تواند در روز چندين بار از اين گروه استفاده كرده و نياز خود را به ويتامين‌هايي مثل آ و ث برآورده كند. بطورمثال آب ميوه يا ميوه تازه را با صبحانه يا بين غذا، ميوه تازه يا خشك يا سالاد ميوه را به همراه ناهار و كمپوت ميوه را براي دسر و شام مصرف كند.

[Himmler 22171]

4 ـ گوشت:

پروتئين كه يك ماده اصلي براي مادر و نوزادش مي‌باشد به طور مشخص در اين گروه وجود دارد. ويتاميني كه تنها در اين گروه وجود دارد ويتامين ب 12 است. در مادراني كه گياهخوار هستند، ذخاير ويتامين ب 12 نوزادان آنها پايين است. اين گروه جزو گروه‌هاي اصلي غذايي براي مادران باردار به حساب مي‌آيد كه بايد در وعده‌هاي غذايي آنها گنجانده شود

[Himmler 22171]

5 ـ شير و ماست:

محصولات لبني ميزان زيادي از احتياجات غذايي را برآورده مي‌كنند، بخصوص كلسيم و پروتئين كه در اين مواد مي‌باشد. در طول حاملگي حدود 30 گرم كلسيم در مادر تجمع مي‌يابد كه اكثر آن در اواخر حاملگي در جنين ذخيره مي‌شود.

كلسيم ماده اصلي در تشكيل استخوان و دندان است. اگر جذب كلسيم مادر كافي نباشد، جنين از كلسيم استخوان‌هاي مادر استفاده مي‌كند كه اين باعث مي‌شود مادر در آينده دچار استئوپروز يا پوكي استخوان شود.

هر خانم باردار بايد سعي كند در روز حداقل يك ليوان شير مصرف كند. اگر مادري از مزه شير راضي نيست، بايد آن را با اضافه كردن موادي مانند كاكائو و امثال آن براي خود قابل قبول سازد يا با اضافه كردن آن در سوپ يا پنير رنده شده يا سالاد و يا هر طريقي ديگر آن را مصرف كند. البته اين شامل آن دسته از افراد كه مشكل گوارش داشته قادر به تحمل شير نيستند نمي‌باشد كه در اين صورت به جاي آن مي‌توانند معادل آن يك فنجان ماست يا پنير استفاده كنند و يا از روش درمان اين مشكل بهره ببرند.

اگر چه بستني به علت شير موجود در آن كلسيم دارد، ولي براي تامين كلسيم لازم يك خانم باردار بايد يك فنجان و نيم از اين مواد مصرف شود. زيرا در بستني علاوه بر شير مقدار زيادي شكر و هوا هست كه اين باعث كاهش ميزان شير و كلسيم لازم مي‌شود. البته منابع غيرلبني كلسيم مانند ماهي ساردين و ماهي آزاد نيز مي‌باشند.

بايد توجه داشت كه چربي‌ها و روغن و شكر با احتياط مصرف شوند

[Himmler 22171]

توصيه هاي تغذيه اي به زنان باردار

§ روزانه 6 تا 8 ليوان آب بنوشيد

§ روزانه 4-3 واحد لبنيات مصرف كنيد. ( هر واحد لبنيات = 1 ليوان شير = يك و نيم ليوان بستني = يك ليوان ماست )

§ روزانه 3 سهم از گروه گوشت،تخم مرغ ،حبوبات و مغزها (هر سهم معادل 60 گرم گوشت قرمز،ماهي يا مرغ ،نصف ليوان حبوبات خام يا يك ليوان حبوبات پخته ،دو عدد تخم مرغ يا نصف ليوان مغزها است.

§ 4-3 واحد ميوه ( هر واحد ميوه شامل يك نوع ميوه متوسط مثل پرتغال يا سيب است)

§ 5-4 واحد سبزي (هر واحد شامل :يك ليوان سبزي خام برگ‌دار يا سالاد سبزيجات ويا نصف ليوان سبزيجات پخته مي‌باشد.

[Himmler 22171]

كلسيم = روزانه حداقل 1000 ميلي گرم كلسيم براي زن باردار لازم است .اگر زن باردار به مقدار كافي كلسيم دريافت نكند كلسيم مورد نياز جنين از منابع استخواني مادر تامين خواهد شد و مادر مبتلا به پوكي استخوان مي شود.مقدار مورد نياز بدن به كلسيم با چهار واحد لبنيات تامين مي شود.در صورت عدم توانايي زن در مصرف لبنيات لازم است روزانه از قرص كلسيم براي تامين كلسيم زن باردار مصرف شود.

[Himmler 22171]

ويتامين آ : مصرف بالاي ويتامين آ در زناني كه قصد بارداري دارند بايد متوقف شود .مصرف اين ويتامين در مقادير بالا مي تواند منجر به نواقص مادر زادي جنين شود.

§ ويتامين د : اين ويتامين به حفظ كلسيم خون كمك مي كند.كمبود اين ويتامين در دوران باداري منجر به نرمي استخوان در نوزاد و مادر مي شود. اين ويتامين مي تواند از طريق پوست بدن كه در معرض آفتاب قرار گرفته تامين شود. زرده تخم مرغ ، جگر ، كره ، ماهي چرب منابع خوبي براي اين ويتامين هستند.

[Himmler 22171]

تغذيه درديابت دوران بارداري :

در اين حالت مصرف مواد غذايي با سديم بالا ،مصرف مواد غذايي چرب با كلسترول بالا ،شيرين كننده‌هاي غير طبيعي ،قندهاي ساده در مقادير بالا ،غير مجاز است.

نمونه رژيم غذايي در ديابت دوران بارداري :

اين رژيم حدود 1842ذ كيلو كالري انرژي 5/238گرم كربوهيدرات و 5/101گرم پروتئين و 5/56 گرم چربي است.

وعده غذايي

غذا

صبحانه

نان يا نان سوخاري 2 برش +30 گرم پنير +چاي + اقاشق غذاخوري كشمش

ميان وعده

ميوه 1عدد +شير كم چرب 1 ليوان

ناهار

عدس پلو با گوشت (برنج 10 قاشق غذاخوري +عدس پخته يك سوم ليوان +گوشت كم چرب 60 گرم )+ماست كم چربي نصف ليوان +روغن مايع 2 قاشق مربا خوري

ميان وعده

نان سبوس‌دار 1 برش +پنير 15 گرم + شير كم چرب ا ليوان +ميوه اعدد

شام

خوراك مرغ (سيب زميني پخته كوچك 2 عدد +مرغ بدون پوست 90 گرم +نخود و هويج پخته نصف ليوان )+ ميوه 1عدد

پيش از خواب

ماست كم چربي نصف ليوان +نان سبوس دار 1 برش

 

 

.familyhealth.blogfa.com