آموزش کاسنی

[morvaridtalaee 2591]

کاسنیComposites

:تيره

Matrica chamomilla – Metric ricotta L.

:نام لاتين

German chamomile – Wild chamomile

:نام انگليسی

بابونه– بابونه گاوی–بابونه

:نام فارسی

بابونج - قراص

:نام عربی

[morvaridtalaee 2591]

مقدمه:

با پيشرفت ، علوم مختلف بشرموفق به تهيه داروهای شيميايي شد. پس از چند سال اثرهای زيان بار آنها را شناخت وبه تدريج بسياری از اين داروها به عنوان داروهای خطرآفرين، از فهرست داروهای مجازحذف شدند به همين دليل در 20 سال اخير، توجه زيادی به داروهای گياهی شده است گياهان دارويي گروه مهمی ازگياهان زراعی هستند که از آنها برای درمان بسياری از بيماريهااستفاده می شود در اين گروه، گياهانی هستند که حاوی مواد معطراند ودرصنايع غذايي وآرايشی استفاده می شود. گياهان دارويي به صورت وحشی در طبيعت رشد می کنند؛ اما امروزه برای بدست آوردن محصول بيشتروجمع آوری آسانتر، تعدادی ازآنها را به صورت گياهان زراعی می کارند. درواقع بابونه يکی از قديمی ترين ودرعين حال مهمترين گياهان دارويي در دنيا می باشد. منشأ اصلی ومرکز خزانه ژنی اين گياه، منطقه ی مديترانه به ويژه ايران است. بابونه گستردگی اکولوژيکی بسيار وسيع دارد وامروزه به فلورگسترده در آسيای غربی ، اروپا، آمريکا و آمريکای شمالی انتشار يافته است.

[morvaridtalaee 2591]

خصوصيات گياه شناسی:

گياهی علفی، يکساله وکوچک به ارتفاع cm30 دارای بوی معطره درچمن زارها واراضی شنی می رويد. برگهای آن

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

ازکرک است رنگ برگها سبزروشن است. ساقه علفی واستوانه ای شکل وبه رنگ سبزروشن ودارای انشعاباتی که هر يک به کاپيتول هايي به بزرگی 1.5 _ 2 سانتی مترمنتهی می شود. در هر کاپيتول آن دونوع گل، يکی زبانه ای به رنگ سفيد وديگری لوله ای به رنگ زرد ديده می شود؛ گلهای زبانه ای که درحاشيه کاپيتول ها قراردارند ،پس ازشگفتن کامل ،حالت خميده به سمتپايين پيدا می کند به نحوی که ازنظرکلی ظاهرچترباز يا نيمه باز به کاپيتول می بخشد.ميوه فندوقه وبسيارکوچک است.منشاء اصلی اين گياه نواحی مديترانه می باشد ولی امروزه پراکندگی وسيع دراروپا وآسيا دارد درآمريکاهم منتشريافته اند.

[morvaridtalaee 2591]

عوامل محيطی ونيازاکولوژيکی :

 

به علت ريزبودن بذر ، به کشت عميق حساس است . اين گياه تحمل نسبی به شوری آب وخاک ودما ( نزديک به صفر) دارد وکاشت آن در اقليم و فصلهای مختلف ( پاييز، بهار و زمستان ) موفقيت آميز است.بابونه به علفکشهايي با ماده ی مؤثره ی » تريازين « حساس است بروزسرما درمرحله ی گل دهی ،عملکرد گل بابونه راکاهش می دهد.

[morvaridtalaee 2591]

کاشت :

 

رايج ترين روش تکثيربابونه ،استفاده ازبذراست. دربين گياهان دارويي ، بذر بابونه سرعت جوانه زدن وسبزشدن زيادی دارد. بسترکشت بابونه بايد بسيارنرم وغلتک خورده باشد تا بذرتماس کافی با خاک پيدا کند. بابونه را می توان به صورت يک کشته (چند سال در يک زمين) کشت کرد. در اين مورد 10 ويا حتی 100 سال می توان به کشت بابونه در يک زمين اقدام نمود.و در صورت روش يک کشتههر دو بوته و يا هر چهار يا پنج سال (بستگی به کيفيت خاک) بايد به مبارزه با علفهایهرز زمين پرداخت کشت بابونه بشكل بهاره و پائيزه است ( کشت پائيزه در نيمه دوم شهريور ـ کشت بهاره در نيمه دوم اسفند ). تحقيقات نشان می دهد كشت آن بشكل پاييزه عملكرد خيلی بيشتر ازكشت بهاره دارد. درکشت بهاره يا پائيزه پس ازآبياری زمين ، بذرها را دررديف هايي به فاصله ی 12 _ 15 سانتی متری درزمين اصلی کشت می کنند. برای کاشت درهرهکتارزمين به 3- 5/4 کيلوگرم بذر خوب نيازاست. بذرها را درسطحخاک به صورت يکنواخت می پاشند و پس زمين را غلتک وماله می زنند و از آنجاييكه بذرها جهت رويش نياز به نور دارند، کشت سطحی آنها در خاک توصيه می شود.

 

دمای مناسب برای جوانه زنی بذر 6 _ 7 درجه ودرجه ی مطلوب برای جوانه زنی بين 20 _ 25 درجه است. بابونه گياهی هالوفيت (شورپسند) است وکشت بابونه درمناطق شورباعث کاهش عملکرد گل می شود وزن هزاردانه ی بابونه 02/0 _ 03/0 گرم است. کشت بابونه به صورت رديفي ويا درهم در کرت ، انجام می شود ، در کشت رديفی فاصله رديف ها 10 _ 50 سانتی متر در نظر مي گيرند بذر لازم درکشت رديفي 4کيلوگرم و در کشت درهم 6 کيلوگرم در هکتار است . ph حدود 3/7 _ 1/8 مناسب است.

 

بابونه را ازطريق نشاکاری هم می توان تکثيرد، که دراين صورت بايدنشا ها همراه با حجم قابل توجهی ازخاک مرطوبِ اطراف ريشه منتقل شود و بي درنگ آبياری شود اين روش زياد توصيه نمی شود.

[morvaridtalaee 2591]

داشت :

مبارزه باعلف های هرزبابونه ،ضروری است ، برای مبارزه باعلف های هرزازعلف کش مالوران به مقدار3 تا 4 کيلوگرم درهکتاربه صورت محلول پاشی می توان استفاده کرد. زمان مناسب برای استفاده ازاين علف کش اواسط فرورديناست. و می توان تا مرحله 2 تا 3 برگی ازآن استفاده نمود. تا قبل از به ساقه رفتنبابونه از علف کش سيس 67 پروپ به مقدار 8/1 تا 2 کيلوگرم در هکتار می توان استفادهنمود.تا قبل از به گل رفتن بابونه می توان ازعلف کش آفالون به مقدار 3 تا 4کيلوگرم در هکتاراستفاده کرد. وازآنجايي که بابونه به علف کش های با ماده موثره تريازين حساس است نبايد در تناوب با گياهانی( شويد ، کشنيز زيره سياه و........) که به علف کش مذکور مقاوم هستند، قرارگيرند.

جهت کود دهی افزودن 20 _ 30 کيلوگرم درهکتار ازت و 20 _ 30 کيلوگرم درهکتار اکسید فسفر بهخاکهای تهی از مواد و عناصر غذایی نتايج مطلوبی درافزایش عملکرد گل خواهد داشتچنانچه خاک تهی از پتاس باشد بايد با توجه به کمبود مقادير مناسبی اکسيد پتاس بهخاک اضافه کودهای حيوانی يا گياهی به مقدار200 _300 کيلوگرم درهکتارمفيد است شود.

 

برداشت :

اندام مورد استفاده دراين گياه گل هستند با توجه به رسيدن غيريکنواخت گلها عمل برداشت مشکل است وچون بوته ها هم دائما گل می دهند بايد هرچند روز يکبار بايستی برداشت صورت گيرد.علامت رسيدن گل ها، باز شدن کامل گل ها است که در اين حالت گلچه های زبانه ای سفيد بصورت افقی قرارمی گيرند.

گلها هنگامی که کاملاً بازمی شوند، ازبيشترين مقداراسانس برخوردارهستند.برداشت گلها درساعت 12 ظهرنقش عمده ای درافزايش كمّيت وكيفيت مواد مؤثره دارد.گل ها پس ازبرداشت به سرعت بايستی خشک شوند.خشک کردن گل ها درسايه توسط خشکن های الکتريکی (دمای 40_ 50 درجه) صورت می گيرد.عملکرد گل تازه 5/0 _ 2 تن درهکتار است که پس ازخشک کردن 100 تا 500 کيلوگرم گل خشک به دست می آيد.

جهت برداشت بذر، درزمانی که گلچه های سفيد رنگ زبانه ای به سمت پايين خم شده اند و گلچه های لوله ای به رنگ قهوه ای درآمده اند، ومقدارعملکرد بذر30 _ 150 کیلوگرم درهکتاراست گل ها برداشت می شوند.برداشت گل درسطوح کوچک با دست ودرمقياس وسيع کشت با ماشينهای برداشت گل بابونهامکان پذيراست

[morvaridtalaee 2591]

ترکيبات شيميايي :

ماده موثره اين گياه ، اسانس(آزولن و كامازولن)، الكلهای سزكويي ترپن (كاموميلول)، فلاونوئيدمی باشد که درقسمت تحتانی گلچه های لوله ای زرد رنگ ساخته وذخيره می شود.ميزان اسانس درگلها 20/0 - 80/0 درصد است اين اسانس درحالت تازه رنگ آبی روشن دارد که مربوط به وجود ماده ای به نام آزولن درآن است وتدريجاً با تأثير هوا و نور، رنگ آن زرد مايل به قهوه ای می شود

آزولن حالت چسبنده دارد که درقسمت های پايينی گلچه های لوله ای ساخته وذخیره می شود مهمترين مادۀ تشيکل دهنده ی اسانس بابونه کامازولن است که ازماده ی پيش سازتحت عنوان ماتريسين دراثرحرارت به وجود می آيد بوی اسانس بسيارقوی وطعم آن معطراست. گلهای بابونه دارای اسانس روغنی آنته مين(1)،تانن ، فيتوسترول وهمچنين ماده ای تلخ بنام اسيد آنته ميك (2) می باشد.

 

 

خواص دارويي :

گلهای بابونه درصنايع غذايي، آرايشی وبهداشتی مصرف فراوان دارد، ضد عفونی كننده، ضد نفخ وباعث افزايش گلبولهای سفيد خون می شود.در درمان زخم معده و ورم معده وزخم نوك انگشتان مفيد ، دردرمان التهاب مخاط دندان ، ضد اسپاسم ، اشتها آور، جهت درمان چشم درد برای رفع زردی آبريزش بينی، بی قراری مؤثراست. ضدالتهاب دردرمان دل پيچه های ناشی ازنفخ نوزادان مفيد است.حالت موضعی برای محفوظ نگه داشتن زخم ازآلودگی وبهبود آن مؤثراست.ازآزولن درتهيه بعضی صابون های بهداشتی ،کرم ها ولوسين هااستفاده می شود.

ازآثاربهداشتی و زيبايي می توان دررفع چروک های دورچشم ،مرطوب کننده یپوست وتأثيربرشفاف شدن رنگ موی سردارد. چای بابونه دردرمان کم خونی مفيد است (برای بدست آوردن چای بابونه يک قاشق چای خوری، گياه بابونهِ خشک را دريک فنجان آب جوش ريخته وبه مدت 5 دقيقه بگذاريد دم بکشد) برای رفع گوش درد وسنگینی گوش يک قطره روغن بابونه را درگوش بچکانيد (برای تهيه ی روغن بابونه مقداری ازگل خشک بابونه را با چهاربرابر وزن آن روغن کنجد مخلوط کنيد وبعد به اندازه ی 2 برابرگل بابونه ،به آن آب اضافه کنيد آن راروی چراغ بگذاريد تا بجوشد تا اين که آب آن به کلی تبخيرشود و فقط روغن باقی بماند) وهمچنين روغن بابونه برای ازبين بردن کمردرد ،دردمفاصل ،نقرس مفيد است که روغن را بايد در محل درد بماليد.

برای رفع بی خوابی وداشتن يک خواب راحت وآرام کافی است 10 دقيقه قبل از اينکه به رختخواب برويد يک فنجان چای بابونه بخوريد ،از جوشانده ی گل گياه به مقدار 50- 100 گرم دريک ليترآب که به مدت 20 دقيقه می جوشد برای شفاف وطلايي کردن موهای بور و بورکردن موهای بلوطی استفاده می شود که ازاین نظرشهرت جهانی دارد