رفتن به مطلب

ارسال های توصیه شده

نويسنده : ماهنامه نفت پارس دكتر علي وطني استاد دانشگاه، مشاور وزير علوم:

 

پيشرفت دانش و فناوري روانكارها، تحولات مهندسي شيمي در ايران، بهره مند شدن از نسل نخبگان و فارغ التحصيلان ممتاز دانشگاهها و نيروي انساني كارآمد، سهم ايران در توليد علم و ارتباط ميان صنعت و دانشگاه، سرفصل بخشي از مباحثي است كه در گفتگو با دكترعلي وطني مطرح شد. دكتر علي وطني استاد دانشگاه، مشاور وزير علوم و مديركل دفتر هيات امنا و هيات مميزه مركزي وزارت علوم است.

خاطره بسيار ارزشمند من از شركت نفت پارس اين است كه در دوران دانشجويي (مقطع كارشناسي) اولين دوره كارآموزي ام را در پالايشگاه نفت پارس گذرانيده ام. دكتر وطني را در بعدازظهر يكي از روزهاي پاياني فصل پاييز در دفتر كارش ملاقات مي كنيم. هر چند پس از چند جلسه فشرده كاري در اين مصاحبه حضور يافته، ليكن با چهره اي گشاده و بشاش صحبت هاي خود را شروع مي كند. چون سئوال از پيش تعيين شده اي وجود ندارد، رشته سخن را به او مي سپاريم تا ابتدا در زمينه پيشرفت هاي مهندسي شيمي در كشور برايمان صحبت كند. دكتر وطني، خود فارغ التحصيل دكتري مهندسي شيمي (گرايش مهندسي پتروشيمي) از دانشگاه ليدز انگلستان است و در اين زمينه علاوه بر تدريس در دانشگاهها، پژوهش هاي متعددي دارد. سخنانش را چنين آغاز مي كند: در بحث شيمي، دو مقوله جدا وجود دارد كه بايد سعي كنيم آنها را با هم تركيب نكنيم. يكي از اين دو مقوله، علم شيمي و ديگري به كارگيري علم شيمي است كه به طور عمده با مهندسي شيمي شناخته مي شود.

 

خوشبختانه در مقوله شيمي در ايران بعد از رشته پزشكي بالاترين و بيشترين سهم توليد علم در كشور مربوط به علم شيمي است. انديشمندان مبرز و تحصيل كرده اي در داخل كشور داريم كه نمونه هستند. به طور مثال نفر اول در رشته شيمي در جهان اسلام يك ايراني است. تعداد دانشمندان ايراني در بخش مهندسي شيمي بيشتر از شيميدانان هستند و مهندسي شيمي از پايگاههاي مهم توليد علم در ايران بشمار مي رود.

در تعريف اين دو شاخص مي توان گفت، شيمي توليد علم مي كند. اما ماندگاري اين علم زماني محقق خواهد شد كه مهندسي شيمي آن را به دانش فني تبديل كند. در سالهاي اخير جامعه مهندسي شيمي ايران با تشكيل انجمن مهندسي شيمي ايران، انجمن مهندسي شيمي و نفت ايران، انجمن مهندسي شيمي وگاز ايران گامهاي بلندي در اين زمينه برداشته است و در آينده نزديك نيز انجمن مهندسي شيمي و پتروشيمي تشكيل خواهد شد. با تشكيل اين انجمن ها كه اعضاي آن متخصصان و مهندسان برجسته شيمي هستند،‌ همه توليدات علمي شيمي كه در صنعت كاربرد دارد مدون مي شود كه دو هدف اصلي، شامل اشتغال و خوداتكايي و عدم وابستگي به كشورهاي غربي را در پي خواهد داشت.

از ديدگاه شما نظام مهندسي شيمي ايران چگونه فعال تر خواهد شد؟

بايد توجه داشته باشيم كه بزرگترين صنايع شورهاي پيشرفته و در حال پيشرفت دنيا از جمله ايران، صنايع شيميايي است. پيشرفت هاي ما در بخش مهندسي شيمي ايران روند مثبت و رو به توسعه اي را نشان مي دهد. معتقدم نظام مهندسي شيمي ايران و نظامهاي مهندسي نفت، گاز و پتروشيمي بايد به عنوان نظام هاي نظارتي در قانونگذاري و برنامه ريزي هاي دولت و مجلس شوراي اسلامي فعال شوند. اين فعاليت نيز در هر بخش به صورت تشكيلات غير دولتي »NGO « باشد. در اين صورت فعاليت شيمي دانها و عملياتي شدن كار آنها موجب بهينه سازي مهندسي شيمي و به روز شدن اين فناوري در كارخانه هاي صنعتي مي شود. از لحاظ اقتصادي نيز هزينه هاي صنعت به واسطه بازسازي هرم نيروي انساني و اصلاح قوانين و مقررات شركت هاي دولتي و غيردولتي كاهش خواهد يافت. يكي از هدف هاي انجمن هاي مهندسين شيمي در بخش هاي متفاوت برگزاري سمينارهاي علمي و پژوهشي است كه پژوهشگران و متخصصان رشته هاي مختلف را گردهم مي آورد. در اين گردهمايي ها، يافته هاي علمي مطرح مي شود و به اين شكل به پژوهشگران جوان و دانشجويان و فعالان در رشته هاي مختلف منتقل مي شود. نكته ديگر، انتشار خبرنامه ها و مجله هاي علمي، ترويجي و پژوهشي است كه علاوه بر افزايش سطح علمي و دانشِ اعضا، يافته هاي متخصصان و دانشمندان را منعكس و منتقل مي كند.

به طور خاص سهم ما در توليد علم (بخش شيمي) و به طور كلي سهم ايران در توليد علم، در منطقه و جهان را چگونه ارزيابي مي كنيد؟ توليد علم براساس شاخصه هاي جهاني تعيين مي شود و يكي از اين شاخصه ها انتشار مقاله هاي علمي و پژوهشي جديد در نشريات معتبر و شناخته شده بين المللي است. در ارتباط با شيمي، اگر آن بخش از مقالات كه به زبان فارسي منتشر مي شود، امكان انتشار در نشريات علمي بين المللي را داشت، سهم ما بيشتر از آنچه بود كه امروز هست. ثبت اكتشافات و نوآوريهاي نوين نيز يكي ديگر از شاخصه هاي سنجش علم در كشورهاي گوناگون است. در حال حاضر مي توان با قاطعيت گفت كه موتور توليد علم در كشور ما هدفمند و با شتاب بسيار خوب به حركت درآمده است.

 

امروزه براي حمايت از توليد علم در كشورهاي مختلف، قوانين و تمهيدات موثري به كار گرفته مي شود. مثلاً با حمايت ها و ترفندهاي متعدد، كشوري مانند آمريكا حدود30 درصد از توليد علم را به خود اختصاص داده است. البته توليد علم را با افراد عادي و معمولي نمي توان گسترش داد، بلكه بايد از وجود نخبگان استفاده كرد. توليد علم در بيشتر كشورهاي پيشرفته توسط نخبگان داخلي آنها ميسر نمي شود، زيرا نخبگان بومي پاسخگوي نيازمنديهاي آنان نيستند بنابراين به گردآوري نخبگان ساير كشورهاي جهان از جمله ايران روي مي آورند.

 

براي مثال بيشترين تعداد دكتراهاي مهندسي نفت دنيا، ايراني ها هستند كه شايد بيش از95 درصد آنها در امريكا زندگي مي كنند، در حاليكه تعداد دكتراي نفت در كشور، بيش از تعداد انگشتان دست نيست. بنابراين مي توانيم نتيجه گيري كنيم كه در زمينه نيروي انساني در بخش نفت، گاز و پتروشيمي، مهمترين كار سرمايه گذاري براي جذب نيروي متخصص و نخبه است و اين همان نيرويي است كه سهم توليد علمِ كشور را در جهان بالا مي برد.

در رابطه با توليد علم در ايران، در ده سال گذشته2 كشور ايران و عراق رتبه55 دنيا را (هر دو با هم) در توليد علم داشته اند. اما از10 سال گذشته تاكنون توليد علم در ايران6 برابر شده است. ايران در سال2004(1383 هجري شمسي) از نظر رشد توليد علمي در جهان مقام اول را (از لحاظ ميزان رشد و نه از لحاظ سرانه) داشته است. به گونه اي در سال ياد شده تنها تركيه در ميان كشورهاي اسلامي سهمي بيشتر از ايران داشته و با توجه به پيشرفت هاي جاري، انتظار مي رود در آمار و ارقام سال2005 كه هنوز منتشر نشده، ايران مقام اول را در ميان كشورهاي اسلامي و منطقه كسب كند.

 

مسئله جذب نخبگان به ويژه جوانان نخبه را كه مهاجرت آنها به كشورهاي جذب كننده اندك نيست، چگونه مي توان حل كرد؟ يا حداقل از مهاجرت ها كاست. جوانان جاذبه هاي گوناگوني در ذهن خود مي پرورانند كه پس از رسيدن به بلوغ علمي، اين جاذبه ها براي آنها ارزش محسوب نمي شود. از طرفي اگر يك سلسه جاذبه هاي واقعي در بخش پژوهش، كار و صنعت در داخل كشور براي آنها فراهم شود، انگيزه عمده اي براي رفتن (به خارج از كشور) و نيامدن نخواهند داشت. بعضي از رفتن ها در رابطه با مهاجرت مغزها، براي رفتن و ماندن است ولي شمار بسياري، رفتن را به منظور برگشت و خدمت بيشتر انجام مي دهند. بايد ببينيم نسل نخبه نسبت به چه پارامترها و شاخصه هايي حساسيت دارد. اين نسل علاقمند است كه به ايده و نظرياتش در داخل كشور بها داده شود. امكان و فرصت براي رشد ايده اش فراهم شود و اگر به ثمر رسيد، از نتيجه اش بهره مند شود.

يكي از راهكارهاي حفظ نيروهاي متخصص نخبه و حمايت و هدايت آنها، اين است كه به گفته ها و خواسته ها و يك سري از ارزشهاي علمي كه اين جوانان به آنها حساسيت دارند توجه كنيم. خواسته هاي اين قبيل جوانان تحصيل كرده مثبت است و در مجموع تقاضاهاي دست نيافتني هم ندارند و مي توان گفت، سطح توقعاتشان حداقل است. اين حداقل ها به طور عمده اين است كه امكانات پژوهش و تحقيق در اختيارشان قرار گيرد، دسترسي به منابع علمي برايشان فراهم شود و حداقل اعتباري نيز براي پژوهش ها و امرار معاش آنها در نظر گرفته شود. به نظر من اين خواسته هاي نخبگان و پژوهشگران جوان خواسته هاي بزرگي نيست. همه اينها بايد قانونمند شود و قانون مربوط به آن به تصويب برسد. هنوز براي نخبگان كشور قانون مدوني به تصويب نرسيده تا بتوان سرمايه هاي انساني و فكري جامعه را حفظ كرد.

 

علاوه بر تدوين قانون، چه ترفندهاي ديگري براي حفظ نخبگان وجود دارد؟

الان خانواده ها نمي توانند پاسخگوي تقاضاي فرزندانشان باشند، از طرفي دسترسي به مراكز اطلاع رساني از طريق شبكه هاي جهاني (اينترنت) به راحتي امكان جذب نخبگان را در سراسر دنيا فراهم مي كند.

به عبارت ديگر كليد جذب نخبگان در بيخ گوش خانواده هاست كه از طريق اينترنت تا درون خانه ها آمده است. شبكه هاي جذب، با تضمين هاي متعددي از جمله ايجاد شغل، سرمايه هاي علمي را از سراسر دنيا جذب مي كند، اما تمهيدي براي حفظ اين نيروها در داخل نيست. كشورهاي ديگر دو برنامه براي اين كار دارند، ابتدا شناسايي و جذب نخبگان علمي دنيا و بعد برنامه ريزي براي حفظ آنها، ما در حال حاضر نيازي به جذب نداريم و50 درصد قضيه را داريم و تنها بايد براي حفظ اين نيروها برنامه ريزي كنيم. اين برنامه ريزي موكول به توجه به خواسته هاي حداقل و معقولي است كه به آن اشاره شد، ليكن حمايت ها بايد داراي پشتوانه قانوني باشد. مثلاً رفتن يا نرفتن يك نفر نخبه علمي به سربازي يك مورد مثال خوب مي تواند باشد. چنين فردي اگر به سربازي برود، بايد دو سال از عمرش را در حصارهاي پادگان از دست بدهد. به همين دليل است كه اين قبيل نخبگان پيش از رسيدن به سن سربازي كشور را ترك مي كنند. طي دو سالي كه فرد نخبه در پادگان است توليد علم در جهان به چند برابر خواهد رسيد و اين چيزي نيست كه بتوان آن را متوقف كرد. نكته ديگر اينكه تنها با دادن امكانات و تجهيزات نمي توان اميدي به ماندگار شدن آنها داشت. نخبه پژوهشگر، هنگامي از كار خود احساس رضايت مي كند كه حاصل و نتيجه پژوهش، ابتكار و اكتشافش را ببيند.

اگر پژوهشگر احساس كند كه نتيجه كارش به بايگاني كتابخانه فرستاده مي شود و در عمل مورد استفاده قرار نمي گيرد دلسرد مي شود. چنان پژوهشگري مي خواهد با اجراي دست آوردهاي پژوهشي خود منشا تحول در داخل كشور و يا حتي در سطح جهان باشد.

 

تا اينجاي بحث مي توان نتيجه گيري كرد كه حاصل جذب نخبگان، مجموعه دستاوردها يي است كه استفاده از آن به طبع صنعت را رونق مي بخشد. از طرفي استفاده از مهندسي شيمي باز هم برمي گردد به ارتباط صنعت و دانشگاه، براي ارتباط تنگاتنگ و موثرتر اين دو بخش چه روش هايي را مي توان الگو قرار داد؟ به طوركلي هيچ صنعتي وجود ندارد كه توليدات آن از مباني تئوري هاي علمي برخوردار نباشد. توليدات هر مجموعه صنعتي نيز نتيجه كاربردي يك سلسه دانش هاي تخصصي- فني است وبه روز نگهداشتن آن مستلزم استفاده از فناوري هاي نوين است. هيچ فناوري نويني هم بدون اتكا به تحقيق و پژوهش پديد نمي آيد.

دانشگاههاي معتبر از مراجع اصلي پژوهشگران و متخصصان برجسته هستند كه ارتباط آنها با صنعت، به شكوفايي صنايع گوناگون مي انجامد. در سال هاي اخير، ارتباط متخصصان دانشگاهها براي اجراي پروژه هاي تعريف شده در صنايع به نحو چشمگيري افزايش يافته و در رابطه با صنايع شيميايي از جمله روانكارها نيز مي توان گفت جاي كار بسياري وجود دارد. ارتقاي ارتباط دانشگاه و صنعت نيز تابع الگوهاي تخصصي و علمي است و از اين لحاظ تجربيات خوبي در كشور به ثبت رسيده است. از طرفي ارتباط قوي ميان دانشگاه و صنعت موجب تامين نيازهاي صنعت مي شود و حاصل آن فناوري هاي نوين و توسعه پايدار صنعت و اقتصاد كشور خواهد بود.

 

از ديدگاه شما صنعت روانكار در كشور ما تا رسيدن به جايگاه اصلي خود چقدر فاصله دارد؟ به نظر من پيشرفت ها موفقيت آميز بوده و مي توان از موفقيت بيشتري نيز برخوردار شد. البته منظورم از موفقيت، با دانش روز پيش رفتن و حضور موثر رقابت در بازارهاي جهاني است. اين رقابت بوجود نمي آيد مگر اينكه در فناوري روانكارها سرآمد شويم.

زماني كه در شركت نفت پارس، روانكارهايي توليد مي شود كه با برندهاي معروف دنيا به چندين برابر قيمت بفروش مي رسد، يعني اينكه ما به مرزهاي رقابت رسيده ايم و مي توانيم از آن عبور كنيم. مطالبي را كه در ارتباط با استفاده از فناوري روز در ارتباط با توليد روانكارها در پالايشگاه نفت پارس مي دانم در ماهنامه نفت پارس مطالعه كرده ام. ضمن اينكه خاطره بسيار ارزشمند من از شركت نفت پارس اين است كه در دوران دانشجويي (مقطع كارشناسي) اولين دوره كارآموزي ام را در پالايشگاه نفت پارس گذرانيده ام

 

خلاصه كارنامه

 

علي وطني،

متولد1331- گلستان

 

تحصيلات:

مهندسي شيمي- گرايش پالايش نفت، دانشگاه تهران1362

فوق ليسانس مهندسي شيمي- گرايش مهندسي گاز، دانشگاه تهران1365

دكتراي مهندسي شيمي- گرايش مهندسي پتروشيمي، دانشگاه ليدز انگلستان1376

 

سمت ها و مسئوليت ها:

مدير بخش طرحها و تحقيقات دفتر مركزي جهاد دانشگاهي

رئيس اداره مهندسي و طرحهاي شركت ملي گاز ايران

مدرس و رئيس دانشكده نفت آبادان

مديركل دفتر امور پژوهشي وزارت فرهنگ و آموزش عالي

مدير كل دفتر ارتباط با صنعت دانشگاه تهران استاد دانشگاه تهران، دانشكده مهندسي نفت اهواز، دانشكده مهندسي شيمي و نفت دانشگاه صنعتي شريف، دانشگاه فردوسي مشهد و دانشگاه اراك در مقاطع كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتري.

 

سمت كنوني:

مشاور وزير علوم و مديركل دفتر هيات امنا و هيات مميزه مركزي وزارت علوم

 

خدمات و فعاليتها:

اخذ مجوز تاسيس دوره كارشناسي ارشد مهندسي مخازن هيدروكربوري دانشكده نفت آبادان اخذ مجوز تاسيس دانشگاه صنعت نفت راه اندازي ساختار تشكيلاتي پژوهش در شركت هاي نفت، گاز، پالايش و پخش فراورده هاي نفتي و پتروشيمي

بنيانگذار انجمن هاي علمي و مهندسي نفت و مهندسي گاز ايران

مدير مسئول نشريه علمي مهندسي نفت ايران

عضويت در هيات امناي حدود30 مركز آموزشي، دانشكده، دانشگاه و مراكز علمي و فرهنگي گوناگون

 

كتاب و مقاله ها:

تاليف كتاب اصول طراحي هيدروليكي خطوط لوله انتقال و جريانهاي دو فازي با همكاري مهندس سعيد مخاطب و36 مقاله علمي منتشر شده در نشريات معتبر علمي داخلي و خارجي

لینک به دیدگاه

در سال 1881 اولين درس در زمينه مهندسي شيمي در انيستيتو تکنولوژي ماساچوست امريکا (mit) توسط پروفسور نورتون در دانشکده مکانيک تدريس شد.وي استاد درس شيمي صتعتي بود. علت ارائه چنين درسي افزايش روزافزون صنايع شيميايي بود و بايد تعيين فرايند ساخت و چگونگي بهره برداري به نحوي رضايت بخش صورت مي‌گرفت. ساخت چنين صنايعي بايد به دست مهندساني که اطلاعات کافي درباره فرايندهاي شيميايي داشتند صورت مي گرفت. درآن زمان طراحي و نظارت بر ساخت اين قبيل صنايع به دو صورت انجام پذير بود: 1_ به کمک شيمي دان ها که از تئوريهاي آزمايشگاهي مطلع بوده ولي اطلاعات مهندسي وتجارب آنها کافي نبود. 2_ توسط مهندسان مکانيک که تجربه طراحي داشتند ولي از کم وکيف تئوري فرايند مطلع نبودند. در نتيجه هر حوزه به تنهايي درک و برداشت کاملي از طراحي و فرايند صنايع شيميايي نداشتند و به ناچار از هر دو حوزه استفاده مي شد تا با تبادل اطلاعات وهمکاري بين آنها طراحي و ساخت واحد شيميايي صورت پذيرد. چنين وضعي يعني استفاده از شيمي دان ها ومهندسان مکانيک در طراحي و ساخت واحد توليدي در آلمان مورد توجه بوده است. يعني اين که براي ساخت و يا طراحي يک فرايند شيميايي بخشهاي مهندسي مکانيک و علوم شيمي در کنار يکديگر قرار مي گرفتند. از شواهد چنين بر مي آيد که براي هماهنگ و يکنواخت کردن طراحي و ساخت لازم بود که از اين دو حرفه(شيمي و مهندسي مکانيک)در يک مجموعه ترکيب شود. فارغ التحصيلان چنين رشته اي که اطلاعات مربوط به فرآيندهاي شيميايي و طراحي را با هم دارند قادر به طراحي ساخت و نظارت بر يک فرايند شيميايي خواهند بود. بر اساس اين ايده بود که درس شيمي صنعتي و بعضي از تجربه هاي آزمايشگاهي ارائه گرديد. در اين مقطع متخصصاني در دانشگاه آموزش مي ديدند که تحت عنوان شيمي صنعتي يا صنايع شيميايي فعاليت ميکردند. به تدريج که صنايع شيميايي پيشرفت کردنياز به متخصصاني که به هر دو حوزه تسلط داشته باشند بيشتر شده و مطالعه دروسي که بتواند نياز صنايع شيميايي را برآورده کند در دستور کار استادان دانشگاه ها قرار گرفت و دوره ها يي با نام "مهندسي شيمي مدرن" تاسيس شد. توسعه روز به روز صنايع شيميايي و احساس نياز مبرم به مهندسان شيمي دانشگاهها را بر آن داشت تا اقدام به تاسيس دانشکده هاي مهندسي شيمي مستقل از دانشکده هاي مکانيک کنند. براي مثال پيشرفت صنايع شيميايي در امريکا به حدي بودکه در سال 1910 توليد مواد شيميايي در اين کشور بيشتر از مجموع توليدات مواد شيميايي در آلمان و انگليس شد که اين پيشرفت سريع را مديون توجه حاضر محافل علمي امريکا به حرفه مهندسي شيمي مي دانند. در اين ميان در ايران اولين بخش مهندسي شيمي در سال 1325 در دانشکده فني دانشگاه تهران شروع به کار کرد. امروزه دامنه رشته مهندسي شيمي بسيار وسعت يافته است. شاخه هايي در بيو تکنولوژي که هم اکنون در دنيا به عنوان يک"" فناوري برتر""مطرح شده است مثل کاربرد آنزيمها در بهبود فرايندو.... مهندسي پزشکي در مهندسي شيمي، تصفيه پسابها، کنترل فرايندها و..... از زير شاخه هاي مهندسي شيمي محسوب مي شوند.گسترش و پيشرفت اين قبيل شاخه ها نشان دهنده آن است که مهندسي شيمي ديگر نه تنها تخصصي در شيمي و مکانيک نيست بلکه دامنه اش بسيار فراتر از اين رشته ها مي باشد.

لینک به دیدگاه
  • 4 هفته بعد...

distillation_2.gif

 

زغال سنگ منبع انرژی

بشر کم کم زغال سنگ را کشف نمود. کشف زغال سنگ زندگی بشر را دچار تحولی بزرگ کرد و باعث پیدایش و رشد سریع صنایع گردید. تا اوایل قرن بیستم منبع اصلی انرژی ، زغال سنگ بود. اما بعدها ، انسان دریافت که نفت را که از دیر باز می‌شناخت، و لیکن به مصارف محدود و دیگر می‌رسانید، برای تولید حرارت و انرژی به مراتب از سوختهای جامد بهتر است. از این رو شروع به استخراج نفت از زمین نمود.

نفت اصلی ترین منبع انرژی

امروزه نفت از سایر منابع انرژی و حرارت ، پیشی جسته و مقام نخست را دار است و پیوسته دامنه مصرف آن گسترش می‌یابد. همچنانکه انسان در زندگی پیش می‌رود، احتیاجش به منابع انرژی بیشتر می‌گردد و جوابگوی این تقاضای روز افزون فقط نفت است. وگرنه زغال سنگ و منابع دیگر نیرو نمی‌توانند تکافوی احتیاجات امروزی بشر را بنماید. حتی اگر در سالهای آینده از انرژی هسته‌ای استفاده بعمل آید، باز نفت همچنان سهم و مقام برجسته در تولید نیرو به عهده خواهد داشت.

سوخت مایع و گازی بهتر از سوخت جامد است. به همین سبب بشر برای تهیه

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
لازم برای زندگی صنعتی خود ، به نفت روی آورده است.

سوختهای نفتی

تعداد سوختهای نفتی نیز فوق العاده زیاد است. مثلا در پالایشگاه آبادان ، صرفنظر از محصولات دیگر سوختهای گوناگون فراوانی از بنزین هواپیما گرفته تا قیر تهیه می‌شود. ذکر همه این مواد و موارد مصرف آنها امکانپذیر نیست. بنابراین چند مورد مهم و آشنای آن را مثل گاز ، بنزین ، نفت سفید ، نفت دیزل ، روغن و قیر ذکر می کنیم.

گاز

گاز نفت بطور طبیعی همراه نفت خام از زمین بیرون می‌آید و یا بر اثر پالایش و تجزیه اجزای نفت حاصل می‌گردد. گاز نفت انواع گوناگون دارد. برخی از آنها در فشار و دمای عادی گازی شکل هستند. به همین سبب آنها را اصطلاحا گاز خشک می‌گویند. بعضی نیز در این شرایط مایع هستند لذا اصطلاحا آنها را گاز تر می‌نامند. گازهای تر مقدار زیادی بنزین سبک و گرانبها همراه دارند که در موقع پالایش آنها را جدا می‌سازیم. اما گاز خشک یک سوخت حاضر و آماده است.

بنزین

بنزین یکی ازفرآورده‌های سبک نفت است که یا بطور طبیعی با گازهای تر همراه است و یا بر اثر پالایش نفت خام حاصل می‌گردد. در اوایل پیدایش صنعت نفت که هدف پالایشگران فقط تهیه نفت چراغ بود، بنزین مورد مصرفی نداشت. حتی ماده‌ای زائد و خطرناک بشمار می‌رفت. لذا سعی می‌شد که در موقع پالایش حتی المقدور کمتر ، از آن بوجود آید تا آز آسیب آن در امان باشند. اما با اختراع موتورهای احتراقی درونسوز این وضع دگرگون شد و مصرف بنزین آنچنان گسترش یافت که برای تهیه آن ناگزیر شیوه‌ها و دستگاههای پالایش جدیدی پدید آمد. پالایشگران ناگزیر شدند ملکولهای ترکیبات نفتی را شکسته و تغییراتی در آن دهند تا بنزین بوجود آید.

نفت سفید

نفت سفید مایعی بیرنگ و کمی سنگین تر از بنزین است. نفت سفید از آغاز پیدایش صنعت نفت تا ۵۰ سال ، مهمترین فرآورده نفتی بود. نخست بعنوان روغن چراغ بکار می‌رفت و هنوز هم در مواردی برای تولید روشنائی بکار می‌رود. امروزه بیشتر بعنوان منبع تولید نیرو و در برخی توربینهای هواپیما و موتور تراکتورهای مخصوص بکار می‌رود.

سوخت دیزل

نفت دیزل چنانکه از نامش پیداست، بعنوان سوخت در موتورهای دیزلی یعنی موتورهای فشار سوز به مصرف می‌رسد. مقدار گوگرد موجود در این نوع نفت بیش از میزان موجود در نفت سفید است.

روغنهای روان

یکی دیگر از محصولات نفتی ، روغن روان است که بیشتر برای روان نگهداشتن اجزای ماشین آلات به مصرف می‌رسد. میزان روغنهای حاصل از نفت کمتر از ۲ در صد کلیه فرآورده‌های دیگر است. لذا همین میزان روغن نقشی بر جسته و مهم در صنایع و زندگی امروزی ایفا می‌کند. زیرا از قیچی و چرخ خیاطی گرفته تا جرثقیلهای عظیم و ماشین آلات غول پیکر همه برای خوب کار کردن باید روغن مصرف کنند. روغن برای اجزا متحرک ماشین آلات بکار رفته و از اصطکاک و فرسوده شدن آنها جلوگیری می‌کند.

قیر

قیر هیدروکربنی است که معمولا از تقطیر و پالایش نفت خام معینی ته ظرف پالایش بدست می‌آید. وزن مخصوص آن ۱ الی ۱.۳ و نقطه ذوب آن (۱۴۰ - ۱۱۰) درجه سانتیگراد می‌باشد. این ماده بطور طبیعی نیز در برخی از نقاط کره زمین یافت می‌شود. قیر طبیعی بر اثر تراوش نفت خام از روزنه و شکافهای سطح زمین به خارخ و بخار شدن اجزای سبک نفت پدید می‌آید. همین قیر بود که از دیرباز ، مخصوصا در ایران و بین النهرین بعنوان ملاط در ساختمانها و استخرها و یا گازهای دیگر به مصرف می‌رسی

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

قیر حاصل تقطیر ، ماده‌ای است سیاه رنگ یا قهوه‌ای سیر که برحسب مقدار اجزای سبکی که در موقع پالایش از نفت خام گرفته می‌شود، ممکن است خیلی سفت یا به درجات مختلف نرم باشد. قیر بر اثر حرارات نرم و آب می‌شود. اما اگر با اکسیژن ترکیب شده باشد بصورت نوعی لاستیک در می‌آید که در آنصورت مثل قیرهای دیگر چندان در مقابل گرما یا در مقابل سرما سفت نمی‌شود.

قطران طبیعی

گروهی از نفت‌های خام دارای گوگرد زیاد ، ویسکوزیته بیشتر و تراکم را قطران طبیعی گویند، که در بعضی مناطق استثنائا آنها را نیز استخراج می‌کنند. قطران در عمق کم زمین و در داخل ماسه‌ها ی نفت دار که به آنها ماسه‌های قطران (Tar SandS) گویند، یافت می‌شود. این قطران‌ها راهنمای خوبی برای پیدا شدن نفت خام محسوب می‌شوند

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

موم طبیعی

موم طبیعی بطور کلی از پارافین تشکیل می‌شود و می‌تواند درون لوله‌های حامل نفت نیز از متن تفکیک حاصل می‌کند. این ماده به حالت خمیر یا شکننده و برنگ زرد مایل به قهوه‌ای می‌باشد که دارای وزن مخصوص ۰/۸۴ الی ۰/۹۳ می‌باشد. نقطه ذوب موم طبیعی ۸۵ الی ۱۰۰ بوده و در داخل بنزین ، روغن و محلولهای بیتومینی حل می‌شود.

لینک به دیدگاه
  • 1 ماه بعد...

سلام به همه دوستان گلم

در اینجا یک کلیپ با موضوع مهندسی شیمی قرار می دهم که در مورد مزایای مهندسی شیمی در زندگی صحبت می کنه . البته این نکته رو باید این نکته رو خاطر نشان کنم که این فیلم به زبان انگلیسی می باشد ، که میتونید از سایت 4shared با حجم 4,803 KB دانلود کنید

امیدوارم که مورد پسند دوستان عزیز قرار بگیرد:icon_gol:

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

لینک به دیدگاه
  • 4 هفته بعد...

رشته مهندسی شیمی از جمله رشته های فنی هست که گاهی دیده می شه به لحاظ شناخت و یا کارکرد در بین برخی از دوستان و یا همکاران گرایش های فنی شناخته شده نباشه.

از این رو جهت آشنایی بیشتر سایر گرایش های فنی و یا دانشجویانی که تازه وارد این رشته شده اند، به معرفی این رشته و گرایش های مختلف آن می پردازیم.

لینک به دیدگاه

براي مهندسي شيمي به عنوان يكي از رشته هاي فني كاربردي ، كه امروزه گسترش فراواني پيدا كرده است، از سوي ارگانهاي گوناگون تعاريف مختلفي ارائه شده كه در زير به بعضي از آنها اشاره مي شود

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

 

 

انجمن مهندسين شيمي آمريكا مهندسي شيمي را به صورت زير تعريف كرده است:

 

«مهندسي شيمي عبارتست از كاربرد اصول علوم فيزيكي همراه با مباني اقتصادي و روابط انساني در زمينه هايي كه مستقيماّ به فرآيندها و دستگاههاي لازمه مربوط مي باشند و در آنها ماده به منظور تغيير در حالت، تركيب يا مقدار انرژي تحت عمل قرار داده شود.»

 

 

همچنين تعريف ستاد انقلاب فرهنگي ايران از مهندسي شيمي به صورت زير مي باشد:

 

«فن كاربرد علوم پايه در جهت پياده نمودن فرآيندهاي شيميايي و فيزيكي در مقياس صنعتي

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
»

 

بنابراين و با توجه به تعاريف فوق ، مهندسي شيمي را مي توان تلفيقي از علوم گوناگون مانند رياضي، شيمي و فيزيك دانست كه با در نظر گرفتن فاكتورهاي اقتصادي، توليد صنعتي يك فرآورده از طريق فرآيند هاي شيميايي و فيزيكي در مقياس زياد را طراحي و رهبري مي كند

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

 

با نگاهي دقيق تر مي توان ويژگي ها و تواناييهاي موجود در مهندسي شيمي را به طور خلاصه به صورت زير دسته بندي كرد:

 

-شناخت و بررسي فرآيندهاي فيزيكي و شيميايي متوالي در مسير توليد.

 

-طراحي سيستمها و دستگاههاي مورد نياز در اين مسير.

 

هينه كردن سيستم از نظر اقتصادي و كيفيت فرآورده ها و ..

 

 

به نظر مي آيد كه با توانايي هاي بالا، مهندسي شيمي مي تواند كاربردهاي فراواني در عرصه هاي صنعتي و در زمينه هاي گوناگون داشته باشد. و حقيقت نيز چنين بوده ومهندسي شيمي كاربردهاي بسيار زيادي در موارد مختلف دارد. از جمله اين كاربردها مي توان به موارد زير اشاره كرد:

 

-صنايع نفت، گاز و پتروشيمي

 

-صنايع شيميايي( رنگ، مواد شوينده و …)

 

-صنايع كاني غير فلزي (سيمان، گچ، شيشه، سراميك و …)

 

-صنايع سلولزي (كاغذ،مقوا، چوب)

 

-صنايع غذايي و دارويي

 

-صنايع فرآوري چرم و پوست

 

-تصفيه آب و پساب و…

 

باوجود كاربردهاي فراوان مهندسي شيمي ، اين رشته همواره در حال بسط و توسعه بوده و هر روزه افقهاي جديدتري در پيش روي اين رشته قرار مي گيرد.يكي از جديدترين زمينه هاي به وجود آمده، مهندسي بيوتكنولوژي مي باشد

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

لینک به دیدگاه

مهندسی شیمی، شيمی را از محدوده آزمايشگاه به دنيای کار و صنعت وارد می کند. مهندسين شيمی با استفاده از اصول فيزيک، شيمی و رياضی فرايندهای توليدی شيميائی را در مقياسهای بزرگ طراحی می کنند. آنها از نتايج آزمايشگاهی برای ساخت توليداتی مانند پلاستيک، دارو، مواد شوينده و سوختها در واحدهای عملی استفاده می کنند و همچنين برای بالا بردن توليد و کم کردن هزينه و ارتقای کيفيت محصولات برنامه ريزی می کنند. تقريباً تمامی کمپانيهای صنايع شيميائی از مهندسين شيمی استفاده می کنند. فعاليت مهندسين شيمی در زمينه های انرژی هسته ای، علم مواد، صنايع غذايی، توسعه منابع جديد انرژی و صنايع دارويی نيز گسترده می باشد. مهندسين شيمی علاوه بر طراحی و توليد و توسعه محصولات به فعاليت در زمينه محيط زيست، تحقيقات، مديريت، پردازش داده و ميزان و بازار فروش می پردازند. می توان گفت برای مهندسين شيمی در هر واحد توليدی يا صنعتی، زمينه ای برای فعاليت وجود دارد

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

وسيعترين شاخه مهندسی است

وسعت عمل مهندسين شيمی از ساير شاخه های مهندسی بيشتر است چرا که آنها در سه شاخه بنيادی فيزيک، رياضی و شيمی فعاليت دارند حال آنکه ديگر شاخه های مهندسی فقط بر پايه رياضی و فيزيک هستند. علاقه خاص به شيمی همراه با مهارت در رياضی و علوم افراد را به اين رشته جذب می کند. برنامه تحصيلی مهندسين شيمی بجز دروس شيمی واحد هايی مربوط به ديگر رشته های مهندسی مانند ترموديناميک، مکانيک سيالات، طراحی فرايند، کنترل، انتقال جرم و حرارت، عمليات واحد و غيره می باشد

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

آموزش در ضمن کار را ميسر می سازد

مهندسين شيمی می گويند تجربه حاصل از کارکردن، در ادامه تحصيلاتشان در اين رشته قرار می گيرد. پاتريک ديکرسون، از مهندسين شيمی کمپانی سولوشيا، می گويد: « در دانشگاه موارد تئوری را می آموزی و هنگام کار، استفاده عملی از آنها را در دنيای واقعی فرا می گيری.» او ادامه می دهد: « هنگام کار تمامی فکرم را بر توليد و مشکلاتی که ايجاد می شود متمرکز می کنم. بايد بفهمم که چگونه به يک فرايند توليدی برای ادامه کار کمک کنم.»

اسکات هاروی مهندس شيمی شرکت لنزوا می گويد: « مدرک شما کليدی است برای آغار دوره شغلی شما، اما پرورش دادن خود هنگام کار عاملی است که شما را در شغلتان موفق می کند

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

حرفه ای راضی کننده

مهندسين شيمی وسعت عمل موجود در کار خود را دوست دارند. حيطه عمل اين شغل بسته به نوع پروژه و درجه تکامل و پيشرفت آن بسيار گسترده است. بخش ديگری از شغل او که باعث خشنودی اش می شود به عرصه اجرا دراوردن کارهای آزمايشگاهی است.

 

مراکز استخدام کننده

مهندسين شيمی تقريباً توسط تمامی شرکتهای توليدی شيميائی، صنايع نفت و گاز و پتروشيمی، صنايع غذايی و دارويی، صنايع سلولزی، صنايع معدنی، صنايع توليد انرژی استخدام می شوند.

تقريباً سه چهارم مهندسين شيمی در صنايع توليدی کار می کنند و بقيه توسط مراکز دانشگاهی، طراحی و مهندسی استخدام می شوند و يا بطور شخصی مشغول به کار هستند.

 

خصوصيات شخصيتی

علاقه عميق به رياضی، فيزيک و شيمی برای موفقيت در اين رشته ضروری است. چون مهندسي شيمی بر پايه اين سه علم بنا شده است. در نتيجه تفکر تحليل گرانه و سيستماتيک، حل مسايل و داشتن ابتکار ضروری است

 

لینک به دیدگاه

رشته مهندسي شيمي با 8 گرايش صنايع غذايي، صنايع شيميايي معدني، صنايع گاز ، صنايع پتروشيمي ، صنايع پليمر، طراحي فرآيندهاي صنايع نفت، صنايع پالايش و شيميايي سلولزي؛ يكي از رشته‌هاي گسترده دانشگاهي است

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

البته در دوره كارشناسي هر يك از گرايشهاي فوق، تنها 12 يا 13 واحد تخصصي دارند و بيشتر واحدهايشان مشترك است. چرا كه اصول مهندسي در صنايع بسيار متنوع و گسترده شيميايي، يكسان مي‌باشد.

 

صنايع شيميايي معدني

گرايش صنايع شيميايي معدني، مواد معدني و غيرآلي را به فرآورده‌هايي مثل سيمان، لعاب، آجرهاي نسوز و ... تبديل مي‌كند.

 

اكتشاف و استخراج مواد معدني به رشته معدن باز مي‌گردد، اما فرآورده‌هاي مواد معدني در حيطه مهندسي شيمي گرايش شيميايي معدني قرار دارد.

 

هر كارخانه توليد مواد غيرآلي مثل سيمان، گچ، شيشه نسوز و ديرگداز داراي يك فرآيند است. يعني از زماني كه مواد اوليه وارد كارخانه مي‌شود تا زماني كه محصول خارج مي‌گردد، فرآيندي روي آن انجام مي‌گيرد كه طراحي اين فرآيند بر عهده مهندس شيمي صنايع شيميايي معدني مي‌باشد. همچنين توليد هر ماده معدني مثل كودهاي شيميايي معدني، حشره‌كشها، نمك‌ها ، رنگ‌هاي معدني و حتي لعاب روي كاشي‌ها در حيطه كار مهندسي شيمي گرايش شيميايي معدني قرار دارد.

 

صنايع پتروشيمي

پس از اكتشاف نفت، به تدريج مواد شيميايي مختلفي از آن به دست آمد و صنعت جديدي به نام صنعت پتروشيمي بنيان گذاشته شد. صنعتي كه ماده اوليه آن مشتقات نفت و گاز است يعني با انجام واكنش‌هاي فيزيكي و شيميايي در هيدروكربن‌هاي مايع و گاز مي‌توان به فرآورده‌هاي پتروشيمي دست پيدا كرد. فرآورده‌هايي كه داراي ارزش افزوده بسياري است . چون هر يك دلار نفتي كه به فرآورده‌هاي پتروشيمي تبديل مي‌شود، ارزش افزوده آن حدود صد دلار خواهد شد. اما متاسفانه در كشور ما ميليونها تن از اين ماده گرانقدر بدون اين كه ارزش افزوده‌اي به آن اضافه شود، صادر مي‌گردد و گاه همين ماده با مختصر عملياتي، با قيمت صدها برابر وارد كشور مي‌گردد.

 

از همين‌جا مي‌توان به اهميت مهندسي شيمي گرايش پتروشيمي پي‌برد چون وظيفه مهندسي پتروشيمي طراحي دستگاهها و فرآيند توليد مواد مختلف از جمله كودهاي شيميايي، شوينده‌ها و فرآورده‌هاي پليمري (مواد اوليه پلاستيك‌ها ، لاستيك‌ها و الياف مصنوعي) و مواد شيميايي (اسيدها ، حلالها) از نفت و برشهاي نفتي است.

 

گفتني است كه دروس تخصصي دانشجويان اين رشته بيشتر در مورد كاتاليزورهاي صنعتي است كه در رآكتورها به كار مي‌رود.

 

صنايع گاز

مهندسي شيمي گرايش گاز شامل تمام فرآيندهايي است كه بر روي گاز انجام مي‌شود، تا اين ماده قابل مصرف گردد.

 

براي مثال عمق چاهي كه براي استخراج گاز زده مي‌شود، قطر لوله‌اي كه گاز را از چاه به پالايشگاه و يا از پالايشگاه به شبكه‌هاي شهري منتقل مي‌كند، نحوه انتقال گاز از چاه به پالايشگاه، نحوه گرفتن گاز دي‌اكسيد كربن از اين ماده (براي جلوگيري از خورده شدن لوله‌ها) ، نحوه شيرين كردن گاز (به گاز اوليه كه از چاه استخراج مي‌شود، گاز ترش مي‌گويند كه قابل مصرف نيست و بايد طي فرآيندهايي آن را به گاز شيرين كه قابل استفاده در مصارف شهري و ... است تبديل كرد) همه در حيطه فعاليت يك مهندس شيمي گرايش گاز قرار دارد

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

صنايع پليمر

مهندس پليمر وظيفه ساخت فرآورده‌هاي پليمري مصنوعي از جمله رنگهاي شيميايي، پوشش كابلها، لاستيك‌ها و پلاستيك‌ها را از مواد نفتي برعهده دارد. اين رشته كه تا سال 1362 يكي از گرايشهاي مهندسي شيمي بود، در حال حاضر به عنوان يك رشته مستقل با دو گرايش صنايع پليمر و تكنولوژي و علوم رنگ در دانشگاهها و مراكز آموزش عالي ارائه مي‌شود. اما با اين وجود هنوز در تعداد محدودي از دانشگاههاي كشور، مهندسي پليمر يك رشته مستقل نيست بلكه يكي از گرايشهاي مهندسي شيمي مي‌باشد.

 

يك مهندس پليمر حداقل 12 يا 13 درس تخصصي در زمينه گرايش ?صنايع پليمر? و يا ?تكنولوژي و علوم رنگ? گذرانده است و در نهايت نيز كارشناس در يكي از دو گرايش فوق مي‌شود. اما مهندسي شيمي گرايش صنايع پليمر بيشتر دروسي كه مي‌خواند با مهندسي شيمي در مفهوم عام آن ارتباط دارد و در نهايت در يكي از زمينه‌هاي پليمر مثل فرآيند شكل‌دهي پليمر يا طراحي واحدهاي صنعتي توليد پليمر، تبحر پيدا مي‌كند.

 

شيميايي سلولزي

با وجود اين كه قرن حاضر ، دوران رشد روزافزون تكنولوژي كامپيوتر و فرآورده‌هاي آن است، اما هنوز فرهنگ، تمدن و دانش بشري نيازمند يك وسيله ابتدايي انتقال دانش يعني كاغذ مي‌باشد و براي دست‌يابي به اين فرآورده مهم بايد مجهز به دانشي گردد كه در رشته مهندسي شيمي گرايش شيميايي سلولزي مي‌توان به آن دست يافت. چون يك مهندس شيمي گرايش شيميايي سلولزي در زمينه تبديل چوب به كاغذ تخصص دارد و دروس تخصصي آن بيشتر در مورد خميرگيري و يا تبديل چوب به كاغذ مي‌باشد. به همين‌دليل نيز تحصيل دانشجويان اين رشته در دانشكده فني پرديس واقع در استان گيلان ? رضوان‌شهر (چوكا)‌مي‌باشد.

 

همچنين اين گرايش داراي كاربردهاي جديدي در صنعت امروز مي‌باشد

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

همان طور كه مي‌دانيم قسمت عمده چوب از سلولز تشكيل شده است. همچنين ضايعات كشاورزي مثل پوست برنج و يا سبوس برنج و ضايعات برگ درختان داراي مقادير قابل توجهي سلولز است كه اين ضايعات در بسياري از نقاط به عنوان يك عنصر مزاحم سوزانده شده و باعث آلودگي محيط زيست مي‌شود. اما امروزه در كشوري مثل آمريكا از همين ضايعات براي توليد يك نوع سوخت به نام ?اتانول? كه در تركيب با بنزين، سوخت بسيار خوبي است؛ استفاده مي‌شود. و در اين فرآيند مهندسين شيميايي سلولزي نقش بسيار مهمي را بر عهده دارند.

 

صنايع غذايي

يكي از كاربردهاي مهندسي شيمي در توليد مواد غذايي و بخش‌هاي صنايع غذايي مانند ميكروبيولوژي غذا، شيمي غذا و كنترل كيفي صنايع غذايي است. براي مثال در سوپرماركت‌ها و فروشگاهها، موادغذايي بيشتر به حالت كنسرو وجود دارد كه تهيه اين كنسروها با حفظ اصول ايمني و بهداشتي نياز به يكسري محاسبات دارد كه اين محاسبات توسط يك مهندس شيمي صنايع غذايي انجام مي‌گيرد

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

همچنين طراحي دستگاههايي كه فرآيند خشك كردن را انجام مي‌دهند مثل غذاهاي بچه كه به صورت پودر تهيه مي‌شود و طراحي دستگاههاي استريليزه، پاستوريزه و يا منجمد كننده بر عهده متخصصين همين رشته مي‌باشد.

 

در كل اگر كسي دوست دارد بداند كه غذاهاي كنسرو شده، منجمد شده و ... چگونه تهيه مي‌شود و يا چه مواد باارزشي در غذاها هست و كدام غذاها براي سلامت بدن خوب است، مي‌تواند وارد رشته صنايع غذايي بشود.

 

پالايش

دانشجوي گرايش پالايش در پالايشگاههاي كشور كه نفت خام را به فرآورده‌هاي نفتي تبديل مي‌كنند، مشغول به كار شده و در اصل وظيفه طراحي پالايشگاهها را بر عهده دارد.

 

گرايش پالايش به طراحي پالايشگاهها باز مي‌گردد. يعني دانشجوي اين گرايش شيوه طراحي دستگاههايي مثل برجهاي تقطير، دستگاههاي جداكننده مايعات از مايعات و گازها از مايعات را مي‌آموزد. دستگاههايي كه مشتقات ئيدروكربني مثل بنزين و گازوئيل و مواد سنگين‌تر مثل قير و شوينده‌ها را از نفت خام جدا ساخته و به دست مي‌آورند

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

طراحي فرآيندهاي صنايع نفت

فرآيند يعني عملكرد با روش و طريقي كه بتوان به ياري آن ماده‌اي را از حالتي به حالت ديگر تغيير شكل داد و منظور از مهندس طراحي فرآيندهاي صنايع نفت يعني فردي كه روش اين تغيير و تحول را طراحي كند چون براي تبديل يك ماده از حالت اوليه به حالتي خاص لازم است كه دستگاههايي طراحي شده و محاسباتي انجام بگيرد تا بتوان به نتيجه مطلوب دست يافت.

 

طراحي صنايعي كه بطور مستقيم يا غير مستقيم وابسته به نفت خام يا فرآورده‌هاي پالايشگاه و يا صنايع پتروشيمي است به مهندس شيمي گرايش طراحي فرآيندها مربوط مي‌شود.

 

همان‌طور كه مي‌دانيد گرايشها در سطح ليسانس تفاوتي با هم ندارند و حتي نمي‌توان بين بعضي از گرايشها مرز مشخصي قائل شد. اما در كل مي‌توان گفت كه گرايش پالايش صرفا به پالايش نفت و گاز بر مي‌گردد همچنين گرايش پتروشيمي فقط در زمينه توليد مواد پتروشيمي است در حالي كه گرايش طراحي فرآيندها در كليه امور از جمله نفت و گاز و مواد پتروشيمي دخالت دارد همچنين تهيه بعضي مواد منحصرا متعلق به اين گرايش مي‌باشد مثل تركيب دو ماده پارافين و كلر و ايجاد يك محصول جديد به نام پارافين كلره كه به عنوان يك ماده خاموش كننده حريق مورد استفاده قرار مي‌گيرد و توليد آن نيز به گرايش پالايش و يا پتروشيمي باز نمي‌گردد.

 

يك مهندس شيمي گرايش طراحي فرآيندهاي صنايع نفت، واكنش‌هاي خاصي را از شيميست‌ها مي‌گيرد و با توجه به شرايط محيطي ، اقتصادي و ... بهترين روش توليد مواد شيميايي و خالص‌سازي آنها را پيدا كرده و پياده مي‌كند، كه البته در اين راه بايد عوامل مهمي مثل انتقال جرم، انتقال حرارت و روابط ترموديناميكي را محاسبه كرده و به طراحي راكتور و مبدلهاي حرارتي بپردازد

لینک به دیدگاه

مهندسي شيمي رشته گسترده‌اي است كه در دوره كارشناسي آن با استفاده از اصول مهندسي به همراه مباني رياضيات و شيمي و فيزيك، زمينه‌هاي لازم براي طراحي و بهره‌برداري از صنايع متنوعي به دانشجويان آموزش داده مي‌شود. نظر به اينكه اصول مهندسي در مورد صنايع بسيار متنوع و گسترده شيميايي يكسان است، مهندسان شيمي از انعطاف فوق‌العاده‌اي در انتخاب شغل برخوردارند پس از فراگيري فيزيك، شيمي و بخصوص رياضيات و همچنين دروس اصلي اين رشته مانند موازنه انرژي و مواد، ترموديناميك، مكانيك سيالات، انتقال حرارت، انتقال جرم، عمليات واحدهاي صنعتي، طراحي راكتورهاي شيميايي، كنترل فرآيندها و اقتصاد و طراحي مهندسي مطرح مي‌شوند

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

به علاوه ، دروس ديگري در مهندسي عمومي نظير مباني برق، استاتيك و مقاومت مصالح، مهندسي محيط زيست، رسم فني و كارگاهها، براي تكميل اطلاعات مهندسي دانشجويان آموزش داده مي‌شوند. در دوه كارشناسي مهندسي شيمي علاوه بر دروس فوق چند درس ديگر در زمينه‌هاي تخصصي نظير صنايع نفت و گاز و پتروشيمي ، صنايع غذايي، صنايع معدني و طراحي فرآيند ، به مدت حدود يك نيمسال تحصيلي ارائه مي‌شوند كه دانشجويان بر حسب علاقه خود و يا زمينه كاري موجود در صنايع مختلف، آنها را انتخاب مي‌كنند. ارائه اين تخصصها در دانشگاههاي مختلف بستگي به علاقه و توان آموزشي هر دانشگاه دارد.

 

توانايي‌هاي عمومي مورد نياز و قابل توصيه

 

يك دانشجوي مهندسي شيمي در درجه اول بايد در دروس رياضي قوي باشد و دو درس فيزيك و شيمي در مراحل بعدي قرار دارد.

 

فردي كه رشته مهندسي شيمي را انتخاب مي‌كند بايد در رياضيات و فيزيك قوي باشد. البته در اين رشته، درس شيمي نيز اهميت دارد اما رياضيات و فيزيك از اهميت بيشتري برخوردار است. همچنين داوطلبان آزمون سراسري بايد بدانند كه رشته مهندسي شيمي رشته آساني نيست، پس اگر داوطلبي به تحقيق و مطالعه مستمر علاقه زيادي ندارد، بهتر است كه وارد اين رشته نشود.

 

دانشجويان مهندسي شيمي نسبت به دانشجويان رشته‌هاي مهندسي ديگر تنها 9 واحد بيشتر شيمي مي‌خوانند . يعني علاوه بر شيمي عمومي 1 كه در اكثر رشته‌هاي مهندسي ارائه مي‌شود، شيمي عمومي 2 ، شيمي آلي و شيمي تجزيه نيز مطالعه مي‌كنند. در مقابل، رياضي در اين رشته بسيار اهميت دارد چون يك مهندس شيمي براي طراحي راكتور ، برج و مبدل نياز به دانش رياضي دارد

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

علاوه بر رياضي و فيزيك، تسلط بر زبان انگليسي نيز در اين رشته بسيار مهم است چون اكثر كتب تخصصي اين رشته به زبان انگليسي مي‌باشد. همچنين دانشجوي اين رشته بايد داراي دقت نظر خوبي باشد براي آن كه در مهندسي شيمي علاوه بر آزمايشهايي در مقياس بزرگ، آزمايشهايي در مقياس كوچك نيز وجود دارد. براي مثال ما در شيمي تجزيه بعضي آزمايش‌هايمان در حد ميليونيم P.P.M است و بدون شك در چنين آزمايشي اگر يك صدم گرم نيز اشتباه بشود، همه آزمايش به هم مي‌ريزد.

 

صنايع شيميايي كشور ما بسيار بكر و دست‌نخورده است و ما تا كنون از امكاناتمان بخوبي بهره‌برداري نكرده‌ايم براي مثال بسياري از فرآورده‌هاي شيميايي مثل مواد اوليه دارويي، بهداشتي و آرايشي را كه توليدشان نيز نسبتا راحت است از خارج از كشور وارد مي‌كنيم و يا در خيلي از كاتاليزورهاي صنعت نفت جا براي فعاليت افراد خلاق و نوآوري كه كوشا و فعال باشند، وجود دارد

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

لینک به دیدگاه

صنايع گاز

فارغ‌التحصيلان رشته مهندسي شيمي ? صنايع گاز پس از پايان تحصيلات مي‌توانند در پالايشگاههاي گاز كشور و يا در ديگر صنايع مربوط به اين رشته مشغول به كار شوند. در حال حاضر زمينه كار براي فارغ‌التحصيلان به دليل ملي بودن صنعت نفت و گاز، بيشتر در بخش دولتي است ولي برخي شركتهاي مشاوره‌اي و پيمانكاري كه در اين زمينه فعاليت مي‌كنند، فارغ‌التحصيلان اين رشته را جذب مي‌كنند. با توجه به نياز كشور به انرژي براي راه‌اندازي بخش صنعت و حمل و نقل و همچنين استفاده از گاز طبيعي به عنوان ماده اوليه در برخي از صنايع ، لازم است ميدانهاي گاز توسعه يابند و پالايشگاههاي جديد گاز نيز احداث شوند.

 

بنابراين مهندسان شيمي متخصص در صنايع گاز مي‌توانند نقش مهمي را در پيشرفت كشور به عهده داشته باشند

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

فارغ‌التحصيلان اين رشته مي‌توانند پس از پايان تحصيلات و كسب تجربه لازم ، امور متفاوتي را از نظر طراحي ، ساخت ، اجرا و نظارت بر اجراي طرحهاي مختلف به عهده گيرند كه در زير به برخي از آنها اشاره مي‌شود:

 

1-طراحي ، محاسبه و ساخت واحدهاي نم‌زدايي و شيرين‌سازي گاز طبيعي .

2-طراحي ، محاسبه و ساخت واحدهاي تفكيك كننده اجزاي گاز طبيعي .

3-طراحي خطوط لوله انتقال گاز طبيعي از مخازن گاز به پالايشگاهها.

4-راهبري و نظارت بر عملكرد پالايشگاههاي گاز طبيعي.

5-انجام كليه محاسبات مربوط به گاز طبيعي از قبيل محاسبات مربوط به تشكيل هيدراتهاي گازي و غيره.

6-طراحي و نظارت بر عملكرد خطوط لوله گاز طبيعي از پالايشگاهها به مراكز مصرف .

7-طراحي شبكه‌هاي توزيع گاز طبيعي در شهرها.

8-طراحي و ساخت دستگاههاي جداساز گاز- مايع ، گاز-جامد و مايع-جامد.

 

صنايع غذايي

 

فارغ‌التحصيلان اين دوره مي‌توانند در كارخانه‌هاي قند، روغنهاي نباتي، كنسروسازي ، لبنيات پاستوريزه، آماده‌سازي مواد گوشتي، صنايع نوشابه‌سازي، صنايع استخراج اسانس، چاي، سردخانه‌ها و واحدهاي نگهداري از مواد غذايي كار كنند

 

- رفع اشكال و حل مشكلات مربوط به اين تخصص.

- تطبيق شرايط كمي و كيفي توليد با تقاضا.

- توسعه و انتقال فن‌آوري به منظور بهبود شرايط توليد در صنايع غذايي

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

- برنامه‌ريزي فعاليتهاي توليد در صنايع غذايي.

- طراحي و نظارت بر ساخت دستگاهها و شبكه‌هاي مورد نياز در صنايع غذايي مانند راكتورها و برجهاي جذب و دفع .

- نظارت بر نصب و راه‌اندازي سيستمها .

- بهره‌برداري از صنايع به نحو مطلوب (از لحاظ فني و اقتصادي).

 

طراحي فرآيندهاي صنايع نفت

فارغ‌التحصيلان رشته مهندسي شيمي ? طراحي فرآيندهاي صنايع نفت پس از پايان تحصيلات مي‌توانند در پالايشگاههاي نفت كشور و يا در ديگر صنايع مربوط به اين رشته مشغول به كار شوند . در حال حاضر زمينه كار براي فارغ‌التحصيلان به دليل ملي بودن صنايع نفت و گاز ، بيشتر در بخش دولتي است ولي برخي شركتهاي مشاوره‌اي و پيمانكاري كه در اين زمينه فعاليت مي‌كنند، فارغ‌التحصيلان اين رشته را جذب مي‌كنند.

فارغ‌التحصيلان اين دوره توانايي كافي در احراز مشاغل و ايفاي وظايف زير را دارند: انجام محاسبات و تعيين مشخصات وسايل، دستگاهها و فرآيندهاي شيميايي كه در صنايع نفت مورد استفاده قرار مي‌گيرد. منظور از طراحي فرآيند در صنايع نفت، استفاده از داده‌هاي موجود به منظور محاسبه و تعيين مشخصات فني يك دستگاه ، يك واحد و يا يك كارخانه تا حد تشكيل نمودار جرياني كامل است.

 

پالايش

فارغ‌التحصيلان رشته مهندسي شيمي ? صنايع پالايش پس از پايان تحصيلات مي‌توانند در پالايشگاههاي كشور و يا در ديگر صنايع مربوط به اين رشته مشغول به كار شوند. در حال حاضر زمينه كار براي فارغ‌التحصيلان به دليل ملي بودن صنعت نفت و گاز، در بخش دولتي مهياست. برخي شركتهاي مشاوره‌اي و پيمانكاري نيز كه در اين زمينه فعاليت مي‌كنند، فارغ‌التحصيلان اين رشته را مي‌توانند جذب كنند

 

فارغ‌التحصيلان اين رشته داراي تواناييهاي زير هستند:

فعاليت در پالايشگاههاي نفت و گاز، كارخانه‌ها و مجتمع هاي پتروشيمي، كارخانه‌هاي تصفيه روغن ، امور انتقال فرآورده‌ها و واحدهاي توليد مواد شيميايي و ... . همكاري با مراكز علمي و صنعتي كشور در زمينه برنامه ريزي و گسترش اين صنايع و ... .

 

صنايع پتروشيمي

فارغ‌التحصيلان رشته مهندسي شيمي ? صنايع پالايش پس از پايان تحصيلات مي‌توانند در پالايشگاههاي كشور و يا در ديگر صنايع مربوط به اين رشته مشغول به كار شوند. در حال حاضر زمينه كار براي فارغ‌التحصيلان به دليل ملي بودن صنعت نفت و گاز، در بخش دولتي فراهم است. برخي شركتهاي مشاوره‌اي و پيمانكاري نيز كه در اين زمينه فعاليت مي‌كنند، فارغ‌التحصيلان اين رشته را مي‌توانند جذب كنند

 

فارغ‌التحصيلان اين رشته داراي تواناييهاي زير هستند:

فعاليت در پالايشگاههاي نفت و گاز ، كارخانه‌ها و مجتمعهاي پتروشيمي، كارخانه‌هاي تصفيه روغن ، امور انتقال فرآورده‌ها و واحدهاي توليد مواد شيميايي و همچنين همكاري با مراكز علمي و صنعتي كشور در زمينه برنامه‌ريزي و گسترش اين صنايع

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

لینک به دیدگاه

آيا مي‌دانيد كه دانشجويان گرايشهاي مختلف رشته مهندسي شيمي تنها 12 واحد شيمي مي‌گذرانند كه از اين 12 واحد نيز 3 واحد در اكثر رشته‌هاي مهندسي ارائه مي‌شود؟

و آيا مي‌دانيد كه بيشتر دروس مهندسي شيمي با رشته‌هاي مهندسي ديگر ، بخصوص مهندسي مكانيك گرايش حرارت و سيالات مشترك است؟

حتما مي‌پرسيد پس چرا عنوان اين رشته مهندسي شيمي است؟

 

عنوان كامل اين رشته، مهندسي صنايع شيمي است. يعني همان‌طور كه ما مهندسيني در صنايع الكترونيك و مكانيك داريم، در صنايع شيمي نيز داريم. اما به مرور كلمه صنعت از عنوان يك رشته حذف شده و به همين دليل داوطلبان آزمون سراسري فكر مي‌كنند كه مهندسي شيمي شبيه به رشته شيمي است. در حاليكه نسبت بين مهندسي شيمي و شيمي مثل نسبت بين مهندسي برق و فيزيك مي‌باشد

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

به دست آوردن مواد شيميايي در آزمايشگاه به علم شيمي باز مي‌گردد. يعني وقتي كه ما در آزمايشگاه ماده A را با B تركيب مي‌كنيم و ماده C به دست مي‌آيد از علم شيمي استفاده كرده‌ايم اما اين كه از چه طريقي از A و B به C مي‌رسيم در حيطه مهندسي شيمي قرار دارد. از سوي ديگر يك شيميست در آزمايشگاه فعاليت مي‌كند در حاليكه يك مهندس در مقياس صنعتي كار مي‌كند و براي رسيدن به هدف خود از دروس مهندسي مثل انتقال حرارت، انتقال جرم، مكانيك سيالات ، طراحي رآكتورها و يا ترموديناميك ياري مي‌گيرد. به عبارت ديگر در مهندسي شيمي فقط از علم شيمي به عنوان يك پايه استفاده مي‌شود و سپس به سراغ دروسي مي‌رويم كه محاسباتي و مهندسي هستند.

 

تفاوت عمده مهندسي شيمي با شيمي در اين است كه مهندس كارش طراحي است در حالي كه شيميست‌ها با كارهاي آزمايشگاهي روبرو هستند. البته در اين رشته دروس شيمي نيز وجود دارد اما شباهت اين رشته به ساير رشته‌هاي مهندسي ، بخصوص مهندسي مكانيك گرايش حرارت و سيالات بييشتر از شباهت اين رشته به شيمي است. در حقيقت يك مهندس شيمي به عنوان حد واسط بين آزمايشگاه و مصرف‌كننده، از اطلاعات شيميست‌ها استفاده كرده و مواد شيميايي را به توليد صنعتي مي‌رساند.

 

براي يك شيميست تنها توليد ماده مهم است؛ اين كه وقتي دو ماده با هم تركيب مي‌شود، چه ماده‌اي به وجود مي‌آيد. اما يك مهندس شيمي به طراحي دستگاههايي مي‌پردازد كه ماده فوق را به كيفيت بالايي مي‌رساند.

 

نكات تكميلي

رشته مهندسي شيمي نسبت به رشته‌هاي مهندسي ديگر جديد است، چرا كه اين رشته زاييده ضرورت و نياز صنعت مكانيك، الكترونيك و عمران مي‌باشد.

 

براي مثال به مرور زمان صنعت به مهندس مكانيكي احتياج پيدا كرد كه از تحولات و فرآيندهاي شيميايي اطلاع داشته باشد و بتواند دستگاههايي را طراحي كند كه در آنها فرآيندهاي شيميايي اتفاق مي‌افتد. در نتيجه شروع به تربيت مهندسين مكانيكي كرد كه بيش از معمول تحصيل‌كردگان اين رشته از علم شيمي مطلع باشند و اين دسته از متخصصان همان مهندسين شيمي هستند

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

در يك پروژه كه با حضور مهندسين رشته‌هاي مختلف انجام مي‌گيرد، مهندس شيمي كار اوليه را بر عهده دارد. براي مثال اگر قرار باشد يك برج براي تقطير ماده‌اي ساخته شود؛ كار طراحي اين برج، تعيين ارتفاع، قطر و نوع موادي كه بايد در ساخت آن به كار برده شود و همچنين تعيين درجه دما و فشار آن بر عهده مهندس شيمي است.

لینک به دیدگاه

هر كارخانه توليدي اعم از كوچك يا بزرگ نياز به يك مهندس شيمي دارد. چرا كه تقريبا در تمام فرآيندهاي نوين از مواد شيميايي استفاده مي‌كنند و در حقيقت رشد شگرف صنعت در قرن گذشته تا حدود زيادي مديون مهندسي شيمي بوده است. به همين دليل در كشورهاي صنعتي اين رشته اهميت ويژه‌اي دارد. تا جايي كه ميزان توليد و مصرف اسيد سولفوريك يك كشور را ، شاخص گستردگي صنايع آن كشور مي‌دانند. چون اسيد سولفوريك در صنايع شيميايي كار برد بسياري دارد و مصرف آن در هر كشور نشانگر گستردگي صنايع شيميايي و در نهايت كل صنعت آن كشور است

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

رشته مهندسي شيمي در كشور ما نيز يكي از رشته‌هاي مهم و پركاربرد مي‌باشد. چرا كه ما به عنوان يك كشور نفت‌خيز براي استخراج، پالايش ، انتقال نفت و همچنين براي تبديل نفت به فرآورده‌هاي شيميايي كه داراي ارزش افزوده بسيار زيادي هستند، نياز به تخصص مهندسين شيمي داريم.

 

فعاليت در دو بخش مهم صنعت تنها منحصر به مهندسين شيمي مي‌شود. يعني تنها يك مهندس شيمي مي‌تواند در يكي از اين دو بخش فعاليت داشته باشد كه اين دو بخش عبارتند از:

 

الف ) طراحي راكتورها ؛ به عبارت ديگر دستگاههايي كه در آنها واكنش‌هاي شيميايي اتفاق مي‌افتد. مثل راكتورهاي صنعت پتروشيمي كه در آنها از تركيب دو يا چند ماده ، ماده جديد به وجود مي‌آيد.

 

ب ) طراحي دستگاههايي كه به جداسازي مواد مي‌پردازند. براي مثال نفت خام، مخلوط پيچيده‌اي است كه از تركيب مواد بسياري تشكيل شده است و به همين دليل به صورت اوليه قابل استفاده نمي‌باشد. بلكه بايد تجزيه شده و از آن نفت سفيد، گازوئيل، بنزين، مازوت و ... به دست بيايد. كار فوق توسط دستگاه تقطير انجام مي‌گيرد كه طراحي آن بر عهده مهندسين شيمي است. البته فرآيند جداسازي منحصر به تقطير نيست بلكه انواع و اقسام تحولات را داريم كه در آن تحولات، جداسازي مواد انجام مي‌گيرد مثل استخراج مايع از مايع ،‌دستگاه جذب سطحي ، ليچينگ و موارد متعدد ديگر.

 

به عبارت ديگر مهندس شيمي دستگاههايي را طراحي مي‌كند كه در آنها واكنش‌هاي شيميايي و يا فرآيند جداسازي انجام مي‌گيرد كه البته محصول هر يك از دستگاههاي فوق ارزش افزوده بسيار زيادي دارد.

 

صنايع شيميايي نه تنها باعث افزايش سرمايه و بهبود وضعيت اقتصادي يك كشور مي‌شود بلكه در ايجاد بازار كار نيز بسيار موثر است. براي مثال با ايجاد هر شغلي در صنعت پتروشيمي حدود بيست شغل در صنايع پايين‌دستي و وابسته به وجود مي‌آيد. در اين ميان مهندسين شيمي به عنوان گردانندگان اين صنايع نقش بسيار مهمي دارند. در واقع اگر در كشور ما سرمايه‌گذاري صنعتي زياد شود، جامعه به شدت نياز به مهندس شيمي دارد، چون علاوه بر صنايع نفت و گاز و پتروشيمي ، همه كارخانه‌ها از جمله كارخانه‌هاي سيمان، سراميك، صنايع غذايي و حتي نيروگاهها به مهندس شيمي نياز دارند

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

لینک به دیدگاه
  • 3 هفته بعد...

مهندسي شيمي

 

آيا تصور ميكنيد كه مهندسي شيمي؛ يعني حفظ فرمولهاي ريز و درشت و كار در آزمايشگاههاي شيمي؟ آيا فكر ميكنيد كه دانشجويان اين رشته بايد شيفته علم شيمي باشند؟ اصلا هيچ فكر كردهايد كه چرا فقط داوطلبان گروه رياضي و فني ميتوانند وارد اين رشته بشوند؟ آيا ميدانيد كه مهندسي شيمي زائيده ضرورت و نياز صنعت مكانيك ، الكترونيك و عمران است؟

 

براي مثال به مرور زمان صنعت به مهندس مكانيك احتياج پيدا كرد كه از تحولات و فرآيندهاي شيميايي اطلاع داشته باشد و بتواند دستگاههايي را طراحي كند كه در آنها فرآيندهاي شيميايي اتفاق ميافتد.

 

در نتيجه شروع به تربيت مهندسين مكانيكي كرد كه بيش از تحصيل كردگان اين رشته، از علم شيمي مطلع باشند. و اين دسته از متخصصان ، همان مهندسين شيمي هستند.

 

اين رشته با 8 گرايش صنايع غذايي، صنايع شيميايي معدني، صنايع گاز، صنايع پتروشيمي، صنايع پليمر، صنايع پالايش ، طراحي فرآيندهاي صنايع نفت، بهرهبرداري از منابع نفتيكي از رشتههاي گسترده دانشگاهي است. البته در دوره كارشناسي هر يك از گرايشهاي فوق، تنها 12 يا 13 واحد تخصصي دارند و بيشتر واحدهايشان مشترك است.

 

دروس اين رشته در طول تحصيل:

 

دروس مشترك در گرايشهاي مختلف مهندسي شيمي:

 

رياضيات عمومي ، شيمي عمومي، فيزيك، معادلات ديفرانسيل، ترموديناميك، موازنه انرژي و مواد، رياضيات مهندسي، نقشه كشي صنعتي، برنامه نويسي و شناخت كامپيوتر، شيمي آلي، استاتيك و مقاومت مصالح، مكانيك سيالات، انتقال حرارت، شيمي تجزيه، شيمي فيزيك، انتقال جرم، عمليات واحد، كنترل فرآيند ها، طرح و اقتصاد مهندسي، كاربرد رياضيات در مهندسي شيمي، كارگاه ، پروژه يا طراحي پروژه. (بسياري از دروس اين رشته همراه با آزمايشگاه است.)

 

دروس تخصصي گرايش صنايع شيميايي معدني:

 

مهندسي احتراق، صنايع شيميايي معدني، عمليات واحد صنعتي مكانيكي.

 

گرايش صنايع شيميايي معدني

 

اكتشاف و استخراج مواد معدني به رشته معدن باز ميگردد، اما فرآوردههاي مواد معدني در حيطه مهندسي شيمي گرايش شيميايي معدني قرار دارد. هر كارخانه توليد مواد غير آلي مثل سيمان، گچ ، شيشه نسوز، و ديرگداز داراي يك فرآيند است؛ يعني از زماني كه مواد اوليه وارد كارخانه ميشود تا زماني كه محصول خارج ميگردد، فرآيندي روي آن انجام ميگيرد كه طراحي اين فرآيند برعهده مهندس شيمي صنايع شيميايي معدني است. همچنين توليد هر ماده معدني مثل كودهاي شيميايي معدني، حشرهكشها، نمكها، رنگهاي معدني و حتي لعاب روي كاشيها در حيطه كار مهندس شيمي اين گرايش قرار دارد.

 

گرايش صنايع پتروشيمي

 

وظيفه مهندس پتروشيمي، طراحي دستگاه هها و فرآيند توليد مواد مختلف از جمله كودهاي شيميايي، شوينده ها، فراورده هاي پليمري (مواد اوليه پلاستيك ها، لاستيك ها و الياف مصنوعي) و مواد شيميايي (اسيد ها، حلال ها) از نفت و برش هاي نفتي است. دروس تخصصي دانشجويان اين رشته بيشتر در مورد كاتاليزورهاي صنعتي است كه در رآكتورها به كار مي رود.

 

دروس تخصصي گرايش صنايع پتروشيمي:

 

فرآيند هاي پتروشيمي، مقدمات و پالايش، مباني و تكنولوژي پليمر.

 

گرايش صنايع گاز

عمق چاهي كه براي استخراج گاز زده مي شود، قطر لوله اي كه گاز را از چاه به پالايشگاه يا از پالايشگاه به شبكه هاي شهري منتقل مي كند، نحوه انتقال گاز از چاه به پالايشگاه، نحوه گرفتن گاز Co2 از اين ماده (براي جلوگيري از خورده شدن لوله ها)، نحوه شيرين كردن گاز ترش (گاز اوليه كه از چاه استخراج مي شود و قابل مصارف شهري و ... نيست)همه در حيطه فعاليت يك مهندس شيمي گرايش گاز قرار دارد.

 

دروس تخصصي گرايش گاز:

 

انتقال و توزيع گاز، فرايند گاز، مهندسي احتراق

 

گرايش صنايع پليمر

 

اين گرايش تا سال 1362 يكي از گرايشهاي مهندسي شيمي بود، اما در حال حاضر به عنوان يك رشته مستقل با دو گرايش صنايع پليمري و تكنولوژي و علوم رنگ در دانشگاه ها و مراكز آموزش عالي ارائه مي شود. البته هنوز در تعداد محدودي از دانشگاههاي كشور، مهندسي پليمر يكي از گرايش هاي مهندسي شيمي است و دانشجويان اين گرايش نهايتا در يكي از زمينه هاي پليمر مثل فرآيند شكل دهي پليمر يا طراحي واحدهاي صنعتي توليد پليمر تبحر پيدا مي كند.

 

گرايش صنايع غذايي

 

يكي از كاربردهاي مهندسي شيمي در توليد مواد غذايي و بخش هاي صنايع غذايي مانند ميكروبيولوژي غذا، شيمي غذا و كنترل كيفي صنايع غذايي است. براي مثال در سوپر ماركتها و فروشگاهها، مواد غذايي بيشتر به حالت كنسرو وجود دارد كه تهيه اين كنسروها با حفظ اصول ايمني و بهداشتي نياز به يكسري محاسبات دارد كه اين محاسبات توسط يك مهندس شيمي صنايع غذايي انجام مي گيرد. همچنين طراحي دستگاههايي كه فرآيند خشك كردن را انجام مي دهند مثل غذاهاي بچه كه به صورت پودر تهيه مي شود و طراحي دستگاههاي استريليزه، پاستوريزه و منجمد كننده بر عهده متخصص همين رشته است.

 

دروس تخصصي گرايش صنايع غذايي:

 

ميكروبيولوژي عمومي، شيمي مواد غذايي، ميكروبيولوژي مواد غذايي ، صنايع غذايي ، بيوشيمي مواد غذايي ، تغذيه و بهداشت.

 

گرايش پالايش

 

گرايش پالايش به طراحي پالايشگاه ها باز ميگردد. يعني دانشجوي اين گرايش، شيوه طراحي دستگاههايي مثل برج هاي تقطير، دستگاههاي جدا كننده مايعات از مايعات و گازها از مايعات را مي آموزد، دستگاههايي كه مشتقات هيدروكربني مثل بنزين و گازوئيل و مواد سنگين تر مثل قير و شوينده ها را از نفت خام جدا ساخته و به دست مي آورد.

 

دروس تخصصي گرايش پالايش:

 

مهندسي احتراق، مهندسي پالايش، فرآوردههاي پالايش

 

گرايش بهره برداري از منابع نفت

 

مهندس بهره برداري از منابع نفت مهندسي است كه را ه ها و روش هاي بهره برداري بهينه از مخازن نفت را ارائه مي دهدو در واقع يك مهندس بهره برداري از منابع نفت با توجه به نوع مخزن نفت تعيين ميكند كه به ياري كدام يك از روش هاي موجود، تزريق گاز، تزريق آب، تزريق مواد پليمري يا ازدياد حرارت مي توان نفت را راحتتر و مقرون به صرفه تر بهره برداري كرد. امروزه اكثر مخازن نفت كشور ما دچار افت فشار شده اند. به همين دليل نفت به صورت طبيعي به سطح زمين نميرسد و در نتيجه حضور مهندسين بهره برداري از منابع نفت، يك ضرورت اجتناب ناپذير است.

 

دروس تخصصي گرايش بهره برداري از منابع نفت:

 

مهندسي مخازن هيدروكربوري، ازدياد برداشت، حفاري و توليد، شبيه سازي مخازن نفتي، خواص ترموديناميكي سيالات نفتي.

 

گرايش طراحي فرآيندهاي صنايع نفت:

 

فرآيند يعني عملكرد يا روش و طريقي كه بتوان به ياري آن ماده اي را از حالتي به حالت ديگر تغيير شكل داد و منظور از مهندس طراحي فرآيندهاي صنايع نفت يعني فردي كه روش اين تغيير و تحول را طراحي كند. چون براي تبديل يك ماده از حالت اوليه به حالتي خاص لازم است كه دستگاههايي طراحي شده و محاسباتي انجام بگيرد تا بتوان به نتيجه مطلوب دست يافت. طراحي صنايعي كه بطور مستقيم يا غير مستقيم وابسته به نفت خام يا فرآورده هاي پالايشگاه يا صنايع پتروشيمي است به مهندس شيمي گرايش طراحي فرآورده ها مربوط مي شود. يك مهندس شيمي گرايش طراحي فرآورده هاي صنايع نفت، واكنش هاي خاصي را از شيميست ها مي گيرد و با توجه به شرايط محيطي ، اقتصادي و ... بهترين روش توليد مواد شيميايي و خالص سازي آنها را پيدا كرده و پياده مي كند.

 

دروس تخصصي گرايش طراحي فرآيندهاي نفت:

 

فرآيندهاي پالايش نفت و گاز، طراحي برج و مبدل، تعيين مشخصات دستگاهها، سيستم هاي اندازه گيري.

 

توانايي هاي لازم:

 

رشته مهندسي شيمي بر خلاف تصور عامه مردم بيش از آن كه در ارتباط با علم شيمي باشد همچون رشته هاي مهندسي ديگر در ارتباط با علم رياضي است. به همين دليل يك دانشجوي مهندسي شيمي در درجه اول بايد در درس رياضي قوي باشد و دو درس فيزيك و شيمي در مراحل بعدي قرار دارد. شايد جالب باشد كه بدانيد، دانشجويان مهندسي شيمي نسبت به دانشجويان رشته هاي مهندسي ديگر، تنها 9 واحد بيشتر شيمي مي خوانند. در مقابل رياضي در اين رشته بسيار اهميت دارد چون يك مهندس شيمي براي طراحي راكتور ، برج و مبدل نياز به دانش رياضي دارد.

همچنين دانشجوي اين رشته بايد دقت نظر زيادي داشته باشد زيرا در مهندسي شيمي علاوه بر آزمايش هايي در مقياس بزرگ، آزمايش هايي در مقياس كوچك نيز وجود دارد. براي مثال در شيمي تجزيه، بعضي از آزمايش ها در حد ميليونيم PPM است ،بدون شك در چنين آزمايشي اگر يك صدم گرم نيز اشتباه بشود، خطا افزايش پيدا كرده و آزمايش به هم مي ريزد.

 

موقعيت شغلي در ايران:

لینک به دیدگاه

آيا مي‌دانيد كه دانشجويان گرايشهاي مختلف رشته مهندسي شيمي تنها 12 واحد شيمي مي‌گذرانند كه از اين 12 واحد نيز 3 واحد در اكثر رشته‌هاي مهندسي ارائه مي‌شود؟ و آيا مي‌دانيد كه بيشتر دروس مهندسي شيمي با رشته‌هاي مهندسي ديگر ، بخصوص مهندسي مكانيك گرايش حرارت و سيالات مشترك است ؟

حتما مي‌پرسيد پس چرا عنوان اين رشته مهندسي شيمي است؟

عنوان كامل اين رشته، مهندسي صنايع شيمي است. يعني همان‌طور كه ما مهندسيني در صنايع الكترونيك و مكانيك داريم، در صنايع شيمي نيز داريم. اما به مرور كلمه صنعت از عنوان يك رشته حذف شده و به همين دليل داوطلبان آزمون سراسري فكر مي‌كنند كه مهندسي شيمي شبيه به رشته شيمي است. در حاليكه نسبت بين مهندسي شيمي و شيمي مثل نسبت بين مهندسي برق و فيزيك مي‌باشد.

به دست آوردن مواد شيميايي در آزمايشگاه به علم شيمي باز مي‌گردد. يعني وقتي كه ما در آزمايشگاه ماده a را با b تركيب مي‌كنيم و ماده c به دست مي‌آيد از علم شيمي استفاده كرده‌ايم اما اين كه از چه طريقي از a و b به c مي‌رسيم در حيطه مهندسي شيمي قرار دارد. از سوي ديگر يك شيميست در آزمايشگاه فعاليت مي‌كند در حاليكه يك مهندس در مقياس صنعتي كار مي‌كند و براي رسيدن به هدف خود از دروس مهندسي مثل انتقال حرارت، انتقال جرم، مكانيك سيالات ، طراحي رآكتورها و يا ترموديناميك ياري مي‌گيرد. به عبارت ديگر در مهندسي شيمي فقط از علم شيمي به عنوان يك پايه استفاده مي‌شود و سپس به سراغ دروسي مي‌رويم كه محاسباتي و مهندسي هستند.

تفاوت عمده مهندسي شيمي با شيمي در اين است كه مهندس كارش طراحي است در حالي كه شيميست‌ها با كارهاي آزمايشگاهي روبرو هستند. البته در اين رشته دروس شيمي نيز وجود دارد اما شباهت اين رشته به ساير رشته‌هاي مهندسي ، بخصوص مهندسي مكانيك گرايش حرارت و سيالات بييشتر از شباهت اين رشته به شيمي است. در حقيقت يك مهندس شيمي به عنوان حد واسط بين آزمايشگاه و مصرف‌كننده، از اطلاعات شيميست‌ها استفاده كرده و مواد شيميايي را به توليد صنعتي مي‌رساند.

براي يك شيميست تنها توليد ماده مهم است، اين كه وقتي دو ماده با هم تركيب مي‌شود، چه ماده‌اي به وجود مي‌آيد. اما يك مهندس شيمي به طراحي دستگاههايي مي‌پردازد كه ماده فوق را به كيفيت بالايي مي‌رساند.

نكات تكميلي

رشته مهندسي شيمي نسبت به رشته‌هاي مهندسي ديگر جديد است، چرا كه اين رشته زاييده ضرورت و نياز صنعت مكانيك، الكترونيك و عمران مي‌باشد.

براي مثال به مرور زمان صنعت به مهندس مكانيكي احتياج پيدا كرد كه از تحولات و فرآيندهاي شيميايي اطلاع داشته باشد و بتواند دستگاههايي را طراحي كند كه در آنها فرآيندهاي شيميايي اتفاق مي‌افتد. در نتيجه شروع به تربيت مهندسين مكانيكي كرد كه بيش از معمول تحصيل‌كردگان اين رشته از علم شيمي مطلع باشند و اين دسته از متخصصان همان مهندسين شيمي هستند.

در يك پروژه كه با حضور مهندسين رشته‌هاي مختلف انجام مي‌گيرد، مهندس شيمي كار اوليه را بر عهده دارد. براي مثال اگر قرار باشد يك برج براي تقطير ماده‌اي ساخته شود؛ كار طراحي اين برج، تعيين ارتفاع، قطر و نوع موادي كه بايد در ساخت آن به كار برده شود و همچنين تعيين درجه دما و فشار آن بر عهده مهندس شيمي است.

لینک به دیدگاه
  • 2 هفته بعد...

_ggttqq_pala.jpg

 

 

 

 

 

 

 

 

همه مهندسین در زندگی خود لحظه هایی را به یاد دارند که سعی کرده اند شغل خود را برای یک دوست و یا فامیل شرح دهند. این تجربه برای همگی آن ها به خصوص مهندسین شیمی دردناک بوده است.این موضوع از آنجا ناشی می شود که مردم اغلب درک درستی از مهندسی ندارند به خصوص رشته مهندسی شیمی که تفاوت زیادی بین معنای ظاهری و مفهوم باطنی آن وجود دارد. لغت مهندس شیمی (Chemical Engineer)، در ظاهر معانی زیر را به ذهن متبادر می سازد:

 

 


  • شیمیدانی که می‌خواهد کلاس بگذارد!!

  • یک شیمیدان خیلی خوب!!

  • یکی از گرایش های رشته شیمی!!

  • شیمیدانی که دستگاه می سازد!

  • شیمیدانی که به جای آزمایشگاه در کارگاه کار میکند!

 

در حالی که یک مهندس شیمی قبل از آن که یک شیمیدان باشد یک مهندس است! مهندسی که کمی شیمی می‌داند. مهندسی که کشفیات آزمایشگاهی شیمیدان ها را تا تولید در مقیاس صنعتی توسعه می دهد. مهندسی که فرایند طراحی می کند. مهندسی که تجهیزات برای فرایندهای شیمیایی، بیولوژیکی و زیست محیطی طراحی می کند. به عبارت دیگر مهندسی شیمی یکی از رشته های مهندسی است نه یکی از گرایش های رشته شیمی.

 

تقریبا هر چیزی را که شما در زندگی روزمره به کار می‌برید (اعم از پلاستیک، فلز، پارچه، کاغذ، غذا، لوازم آرایش، دارو و ...) به کمک مهندسین شیمی ساخته می شود.

 

این حرفه طیف وسیعی از فعالیت ها را در بر می‌گیرد. به این دلیل نمی توان این رشته را به صورت عمومی در یک یا چند جمله به طور کامل تعریف کرد. زیرا با هر جمله ای که این رشته تعریف شود طیف وسیعی از قابلیت های مهندسین شیمی ناگفته می ماند. در ضمن با گذشت زمان و به وجود آمدن جنبه های تازه قابلیت های مهندسین شیمی این تعریف برای همیشه کامل نخواهدماند. چندین سال پیش انجمن مهندسین شیمی امریکا تعریف زیر را برای مهندسی شیمی مرتکب شد!

 

تعریف رسمی انجمن مهندسی شیمی آمریکا (AIChE)

 

کاربرد اصول علوم فیزیکی همراه با مبانی اقتصادی و روابط انسانی در زمینه هایی که مستقیما به فرایندها و دستگاه هایی که در آنها ماده به منظور تغییری در حالت یا مقدار انرژی و یا ترکیبش تحت عمل قرار گرفته باشد.

 

مطمئنا چیزی از این کلمات دستگیرتان نشد. چند بار دیگر بخوانید شاید چیزی عایدتان شود.(البته به شرط آنکه خودتان مهندس شیمی باشید!) ولی توصیه می شود از این تعاریف خشک و رسمی در جواب به کسی که از شما در مورد مهندسی شیمی سوال می کند دوری کنید!! مثلا می توان از تعریف زیر استفاده کرد:

 

طراحی فرایند برای صنایع شیمیایی، جهت تبدیل مواد اولیه به فرآورده های با ارزش افزوده

لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...