آشنایی و اهمیت تاکتیک در جنگ

[.Godfather. 1441]

منبع : ماهنامه تخصصی جنگ افزار / به همراه بخش های اضافه شده توسط noandishaan.com

 

 

تاکتیک ( tactics ) در لغت به معنای تدابیر جنگی است و به کارشناس امور جنگی نیز tactical اطلاق می شود. تاکتیک در واقع روش های جنگیدن است که حاصل تفکر و تجربیات بشر در امور نظامی و جنگی می باشد. در واحدهای نظامی افراد با تمرینات و آموزش کافی با روش ها و هنر مبارزه آشنا می شوند و هر نظامی با توجه به وظیفه و مسئولیت خود به میزان لازم می بایست از این هنر نامحدود بهره مند شود تا در میدان رزم نهر جنگیدن خود را به نمایش گذاشته و دشمنش را مغلوب نماید. در لحظات حساس مبارزه کسانی پیروز خواهند شد که روش های بهتر یا همان تاکتیک برتر نسبت به حریف خود داشته باشند. واژه تاکتیک برای هر فرد نظامی تداعی کننده اصول و قواعد مبارزه و آموزش های دشوار و جذاب نظامی و زنده کننده خاطرات دوران آموزشی رزم مقدماتی است.

پیشینه تاریخی بوجود آمدن تاکتیک به انسان های نخستین باز می گردد ، هنگامی که انسان های اولیه برای زنده بودن و زندگی کردن با خطرات بسیاری مواجه شدند و برای مبارزه کردن با این خطرات قدرت عضلانی انسان بسیار ناچیز بود. در نتیجه آنان باید به یک قدرت برتر تکیه می کردند که بوسیله آن همه دشمنان را نابود و خود را موجود برتر جهان کنند و سایر موجودات را تحت سلطه خود درآورند. این قدرت برتر همان عقل و قوه تفکر انسان است که با تکیه بر آن و استفاده از تاکتیک های شکار سایر موجودات را شکست دادند ، حال این انسان های متفکر بر سر قدرت و سلطه گری با یکدیگر وارد جنگی شدند که تا کنون ادامه دارد و خواهد داشت.

چندین سال قبل از میلاد مسیح نیز یک کارشناس نظامی چین به نام سن تزو در کتاب معروف خود هنر جنگ ، به اهمیت تاکتیک جهت غلبه بر دشمن اشاره ویژه ای کرده است ، اگر به دلایل پیروزی یا شکست جنگ هایی که در دوره های مختلف تاریخ بوقوع پیوسته نگاهی بیاندازیم متوجه این موضوع می شویم که همیشه پیروزی نصیب کسانی شده که تاکتیک برتری نسبت به حریف خود داشتند. حال به چند مورد از آن به دقت می نگریم : در سال 331 قبل از میلاد مسیح داریوش سوم آخرین پادشاه هخامنشی با اتخاذ تدابیر جنگی نامناسب عرصه را برای فتح ایران به دست اسکندر مقدونی باز کرد....

 

[.Godfather. 1441]

.....ولی در جنگ های گرانیک و ایسوس از اسکندر شکست سختی خورد و علیرغم داشتن نیروهای زبده نظامی در جنگ گوگامل آخرین جنگ نیز شکست خورده و سرنگون شد و ایران به تصرف اسکندر درآمد ، مورخان و کارشناسان بر این باورند که اگر در این جنگ داریوش سوم در منطقه بین النهرین از تاکتیک صحیح استفاده می کرد می توانست اسکندر را شکست دهد. اشتباهات تاکتیکی او مستقر کردن نیروهای خود در محل های نامناسب جهت دفاع و ضعف فرماندهی اش بود.

بروز جنگ های جهانی اول و دوم باعث پیشرفت قابل ملاحظه ای در زمینه تاکتیک های نبرد ، اصلاح ساختار و سازمان نیروهای نظامی و ایجاد تغییرات بنیادین در دکترین های نظامی شد. برای مثال آلمان در جنگ جهانی دوم با تکیه بر تاکتیک جدیدی به نام حمله برق آسا که مبنی بر غافلگیر کردن حریف است توانست پیشرفت زیادی کند و قسمت اعظم اروپا را به تصرف خود در آورد.

در ماه اوت سال 1964 میلادی جانسون رئیس جمهور وقت ایالات متحده دستور دخالت مستقیم نیروهای خود را به کشور ویتنام صادر کرد. ولی به نظامیان خود که از لحاظ نفرات و داشتن تجهیزات پیشرفته به مراتب بسیار قوی تر از ویتنامی ها بودند ، می بالید. او به این مساله مهم تاکتیکی توجهی نکرد که عمده درگیری و جنگ داخل مناطق جنگلی است و ویتنامی ها از لحاظ تاکتیک عملیات در جنگل به مراتب بهتر از آمریکایی ها می جنگند. جانسون تصور می کرد به سرعت پیروز می شود ، ولی جنگ تبدیل به یک جنگ فرسایشی شد و 9 سال طول کشید و در دوره رئیس جمهوری بعدی نیکسون جنگ با خفت و خواری و شکست نظامی و تحمل خسارات سنگین برای ایالات متحده به پایان رسید. پس از این شکست تاریخی آمریکایی ها علاوه بر تجهیزات نظامی ، به تقویت بنیه و رفع نقاط ضعف تاکتیکی نیروهای خود اهمیت ویژه ای دادند.

یکی از دروس تاکتیک که آمریکایی ها به اهمیت و آموزش آن به ویژه در نیروهای مخصوص ( special force ) توجه خاص کردند جنگ نامنظم شهری ( urban guerrilla warfare ) بود و نتیجه این آموزش در تاریخ سوم اکتبر 1993 میلادی به خوبی نمایان شد. آمریکایی ها در این تاریخ با یک گروهان از تکاوران و یک گروه از نیروهای دلتا ( delta force ) به یکی از نقاط شهر موگادیشو در کشور سومالی یورش بردند ، هدف آنها دسگیری دو نفر از معاونان ارشد ژنرال عیدید بود ، این عملیات که قرار بود یک ماموریت رهایی گروگان ( relief operation ) باشد با سقوط دو فروند هلی کوپتر بلک هاوک تبدیل به یک جنگ تمام عیار 18 ساعته شد. در این نبرد آمریکایی ها قواعد جنگ شهری را رعایت می کردند و این در حالی بود که چریک های سومالیایی حساب شده عمل نکردند ، از نظر نظامی به دلیل آزادی گروگانها توسط آمریکایی ها و مقایسه تلفات دو طرف درگیر ارتش ایالات متحده پیروز شد و یک شکست تاکتیکی برای نیروهای سومالیایی به بار آورد ، آمار تلفات آمریکایی ها 18 نفر کشته و 73 نفر مجروح در برابر بیش از 500 نفر کشته و 1000 نفر زخمی از چریک های سومالیایی این موضوع را ثابت می کند.

هر چند که این درگیری از لحاظ سیاسی به خاطر مسائل بعدی آن یک شکست برای دولت وقت کلینتون به حساب آمد. اکنون با توجه به دلایل شکست یا پیروزی جنگ های ذکر شده ، می توان به عمق موضوع پی برد که داشتن تاکتیک برتر اولین قدم در راه پیروزی یک نبرد است و داشتن نفرات بیشتر و تجهیزات پیشرفته بعد از آن مطرح می شود. برای پیروزی در مبارزه باید نیروهای نظامی تاکتیک را در حد نیاز مسئولیت خود در تمامی رده ها ، از یک نیروی جزء تا فرماندهان ارشد فراگیرد. فرماندهان بایستی با تصمیم گیری های صحیح بتوانند فرامین و دستورات لازم را در میدان نبرد صادر کرده و نیروها نیز همانطور که فرماندهان توقع و انتظار دارند فرامین و دستورات را اجراء کنند و از هیچ رده ای کوتاهی یا اشتباه سر نزند ، همانگونه که اگر یک فرمانده در امر خود تاکتیک غرطی را به کار برد با داشتن بهترین نیروها شکست می خورد ، یک رزمنده نیز با انجام یک اشتباه تاکتیکی بهترین نقشه ها و طرح های عملیاتی فرمانده خود را به شکست می کشاند. برای مثال تصور کنید در یک عملیات کمین ( ambush ) یکی از نیروهای خودی اشتباه می کند و قبل از رسیدن نیروهای دشمن به محل مورد نظر زود هنگام تیراندازی کند ، در این حالت دشمن می تواند سریع ضد کمین کرده و نیروهای خودی شکست بخورند.

[.Godfather. 1441]

تاکتیک شامل کلیه روش های نبرد است که به صورت دروس و دوره های مجزا در مراکز آموزش نظامی سراسر دنیا به روش های گوناگون برای تمامی رده ها تدریس می شود ، از مهمترین دروس پایه تاکتیک می توان به رزم انفرادی اشاره کرد که تمامی نیروهای نظامی باید آن را به شکل تئوری فراگرفته و به صورت عملی اجرا کنند ، این درس شامل کلیه توانایی هایی است که هر رزمنده بایستی به تنهایی قادر به انجام صحیح آن باشد و از بستن تجهیزات انفرادی به روی فانوسقه تا اجرای عملیات کمین و ضد کمین را شامل می شود. از مباحث مهم رزم انفرادی می توان به استتار و اختفاء ، اصول نگهبانی ، جهت یابی و تخمین مسافت اشاره کرد که رزمنده در صورت فرانگرفتن آن در میدان جنگ بی مصرف خواهد ماند. برای درک موضوع باید شخصی را در نظر گرفت که تمامی اصول و قواعد تیراندازی را آموزش دیده و فقط تخمین مسافت را فرا نگرفته ، این شخص به سبب آنکه نمی تواند فاصله خودش تا هدف را تخمین بزند ، درجه صحیح را نیز نمی تواند به دستگاه نشانه روی سلاحش ببندد و در نتیجه حتی اگر عمل نشانه روی او نیز کاملا دقیق باشد تیرش به هدف اصابت نخواهد کرد. پس از طی دوره رزم انفرادی فرد نظامی با توجه به رسته branch و رده خود ، سایر دوره های مورد نیاز را طی کند. از جمله این دوره ها می توان به جنگ شهری و جنگ در کوهستان که روش های نبرد را در این مناطق تشریح می کند یا دوره های تک تیراندازی و شکار تانک که فنون مختلف را جهت انجام ماموریت ویژه به یک تک تیرانداز یا شکارچی تانک آموزش می دهند و یا دوره دافوس دانشکده فرماندهی و ستاد که ویژه فرماندهان ارشد است اشاره کرد و تمامی دوره های ذکر شده جزیی از تاکتیک هستند.

توجه : برداشت از مطالب این تاپیک تنها با ذکر منبع آن مجاز می باشد.