معرفی شهر شبستر

[Mohammad Aref 120452]

شبستر یکی از شهرستان های استان آذربایجان شرقی است که ناحیه ی خاور استان واقع شده است. شبستر در درازای خاوری 45 درجه و 42 دقيقه و پهنای شمالی 38 درجه و 11 دقيقه و در ارتفاع 1400 متری از سطح دريا واقع شده است.

رود فصلی شبستر از مناطق خاوری شهر می گذرد و آب آن به مصرف كشاورزی و باغ داری می رسد.

شبستر از شمال با مرند از باختر و جنوب با درياچه اروميه و از خاور با شهرستان هريس هم جوار است.

شهر شبستر در مسير راه اصلی تبريز – سلماس است.

فاصله شبستر تا سلماس و تبريز به ترتيب 93 و 67 كيلومتر است. راه آهن تبريز – تركيه از 4 كيلومتری شهر عبور می كند.

 

تاریخچه شهر

برپایهٔ اسناد و آثار تاریخی همچون تپهٔ حسنلو در دیزج‌خلیل و کول‌تپه در قره‌تپه ثابت شده که منطقهٔ شبستر پیش از ورود آریایی‌ها به فلات ایران مسکونی بوده و حکومت‌های محلی اورارتو و ماننا بر این منطقه تسلط داشته‌اند. همچنین آرامگاه شیخ محمود شبستری درگذشتهٔ سال ۷۲۰ هجری در شبستر قرار دارد و نیز تیمور لنگ پس از فتح تبریز در سال ۷۷۸ هجری وارد شبستر شده و در این باره می‌نویسد:

 

در روزهای آخر جنگ تبریز، شیخ مسعود نوهٔ شیخ محمود شبستری از شبستر نزد من آمد و مثل دیگران شفاعت سکنهٔ تبریز را کرد و از من خواهش نمود که بعد از غلبه بر تبریز، شهر را مورد قتل‌عام و تاراج قرار ندهم و چون قسمتی از سکنهٔ شهر یعنی اهالی محلهٔ شام بر سلطان احمد شوریدند، دورهٔ جنگ کوتاه شد. من از این‌که تبریز را گشودم و از قتل‌عام و تاراج صرف‌نظر نمودم، قبل از این‌که وارد آذربایجان شوم، میل داشتم که اگر روزی قدم به آن کشور گشودم، به شبستر بروم و بر سر مزار شیخ محمود شبستری فاتحه بخوانم و برای وی طلب آمرزش کنم؛ چون آن مرد نیکوکار بر گردن من حق داشت؛ زیرا من از خواندن کتاب او به‌نام گلشن راز خیلی چیزها آموختم و شیخ محمود شبستری در آن کتاب مرا با اسرار ازلی و ابدی آشنا کرد. کتاب او با این‌که کوچک است، اما چون گوهر می‌باشد و با وجود کوچکی قیمت بسیار دارد

 

محصولات کشاورزی

شبستر يک منطقه ی كشاورزی است و باغ های ميوه و تاكستان ها، شهر را در ميان گرفته اند.

فرآورده ها و محصولات كشاورزی شبستر را گندم، جو، بنشن، دانه های روغنی، گياهان علوفه ای، گلابی، سيب، گردو، زردآلو، گيلاس، آلبالو، گوجه، آلو و هلو تشکیل می دهد. دام داری و دام پروری از فعاليت های بسيار مهم شهرستان شبستر به شمار می آید.

اين امر به دليل وضعيت خاص منطقه و وجود مراتع غنی از رونق كامل برخوردار است. فعاليت اين شهرستان در زمينه زنبورداری نيز چشم گير است.

[Mohammad Aref 120452]

مسجد جامع تسوج

تسوج يكي از بخشهاي شهرستان شبستر مي باشد و در 35 كيلومتري غرب شبستر واقع شده است . مسجد جامع تسوج را منسوب به دوره ايلخانيان مي دانند . شبستان اين مسجد داراي بيست ستون سنگي و چهار ستون آجري است . همه ستونها داراي پايه ها و سرستونهاي مقرني هستند و سي و پنج گنبد آجري بر روي آنها جاي گرفته است . بر اين ايوان مدخل اين مسجد فرماني از سلطان محمد خدابنده صفوي به خط ثلث برجسته بر روي سنگ مرمر يك پارچه نقر شده است . اين فرمان مبني بر حذف ماليات كوزه فروشان به تاريخ 989 هـ . ق است . آخرين تعمير كامل مسجد در سال 1252 هـ . ق و به امر محمدشاه قاجار صورت پذيرفت .

 

مقبره شيخ محمود شبستري

مقبره سعدالدين محمودبن عبدالكريم بن يحيي از عرفاي بزرگ و مشاهير آذربايجان و صاحب مثنوي معروف «گلشن راز» در باغي موسوم به گلشن راز در شبستر واقع و در جوار مقبره شيخ محمود شبستري آرامگاه استاد او «بهاء الدين يعقوب تبريزي » نيز قرار دارد . اين آرامگاه در اواخر قرون هفتم هـ .ق ساخته شده ولي در زمان قاجاريه توسط حاجي ميرزا آغاسي وزير محمدشاه تجديد عمارت گرديد . در سال 1267 هـ . ق دو قطعه سنگ نبشته مرمر با خط نستعليق برجسته روي قبرها نصب گريده است . سنگ مزار شيخ محمود شبستري سال وفات او را 720 هـ . ق در 33 سالگي ذكر كرده است . در سال 1297 هـ . ق اين بنا به امر ميرزا حسن خان سپهسالار پيشكار ايالت آذربايجان مرمت شد

[Mohammad Aref 120452]

بندر شرفخانه

 

بزرگترين بندر ساحلي درياچة اروميه است كه در شهرستان شبستر واقع شده و رشته اي از راه آهن تبريز. جلفا كه از صوفيان منشعب مي شود به شرفخانه منتهي مي شود. در اين بندر تأسيسات نسبتاً مهم بندري و انبارهاي كالا وجود دارد. اين بندر در شمال شرقي درياچه ، در فاصله 49 كيلومتري صوفيان و 30 كيلومتري جنوب شبستر و 88 كيلومتري شمال غربي تبريز واقع شده است . در فصل تابستان تعداد از مردم به منظور استفاده از آب و لجن درياچه براي آب درماني و لجن درماني ، به اين بندر وارد مي شوند .