تكوين و تطوّرخط نستعليق در سده هشتم و نهم هجري قمري

[Mohammad Aref 120,199]

خط نستعليق از حدود قرن دهم هجري قمري تا به امروز مرسوم‌ترين خط خوش در ميان ايرانيان است. روايات سنتي، واضع نستعليق را ميرعلي تبريزي از خوشنويسان زمان امير تيمور دانسته‌اند. اما مطالعات بيشتر نشان مي‌دهد كه اين خط چندين دهه قبل از زمان حيات ميرعلي تبريزي شكل گرفته‌است. خط نستعليق از بدو تكوين، يعني نيمة دوم قرن هشتم هجري، مكاتب متعدّد و مختلفي را در ايران و ساير ملل اسلامي چون هند، پاكستان، افغانستان و تركيه پشت سر گذاشته‌است كه برجسته‌ترين و درازمدّت‌ترين آنها مكتب ميرعماد حسني، خوشنويس بزرگ زمان صفوي در ايران است. در مقالة حاضر، ابتدا اندكي به تاريخچة خط عربي و خطوط خوش اسلامي پرداخته شده‌است. سپس از طريق جست‌وجو در منابع كهن دست اوّل و يافتن اطلاعاتي كه از تاريخ پيدايش خط نستعليق در اين متون براي ما به جا مانده‌است، و نيز با بررسي و ارائة نمونه‌هايي از نسخه‌هاي خطي كه در قرن هشتم و اوايل قرن نهم هجري به اين خط نوشته شده‌اند، سعي در تعيين عوامل و نحوة شكل‌گيري خط نستعليق، حوزه‌هاي جغرافيايي شكل‌گيري و چگونگي رواج آن در دوره‌هاي بعدي تا زمان ميرعماد شده‌است.

 

کلیدواژه‌ها : خوشنويسي اسلامي ، خط تعليق ، خط نستعليق ابتدايي ، خط نستعليق ، ميرعلي تبريزي ، Islamic calligraphy ، Taliq ، early Nastaliq ، Nastaliq ، Mir Ali Tabrizi

 

نویسنده: دكتر صداقت جباري

 

دانلود مقاله

[alirezaa4684@gmail.c 10]

لینک مشکل داره

[Mohammad Aref 120,199]

gmail[/MENTION].c;1465334]لینک مشکل داره

 

لینک اصلاح شد