پارک های موضوعی Theme Parks

[Mohammad Aref 120,438]

فاطمه زارع (دانشجوی کارشناسی ارشد معماري منظر دانشگاه تهران)

مونا مسعود لواساني (دانشجوی کارشناسی ارشد معماري منظر دانشگاه تهران)

استاد راهنما: دکتر سید امیر منصوری

نشریه اینترنتی معماری منظر

منابع

• کاندلیس،ژرژ. "پژوهشی در فراغت". 1362.

• کلی، ؟. "جامعه شناسی فراغت". 1374.

• منصوری، سید امیر. "جزوه درس آشنایی با منظر معاصر". تهران. دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا. 1387.

• ميکاييلي، عليرضا. "سازماندهي، برنامه ريزي و طراحي تفرجي و اوقات فراغت". گرگان . دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبيعي .1383.

• Chappell,A .Edward .“Theme Park Landscape:Antecedents and Variations”. Washington,D.C. Dumbarton Oaks Research Library and collection,2002.

• Cerver, Francisco Asensio. “The world of temporary Architecture”. Cambridge, UK. 2005.

• Yoonjoung Heo, Cindy. Lee, Seoki. " Application of revenue management practices to the theme park industry" . aSchool of Tourism and Hospitality Management ,Temple University, United States.March 2009

 

 

 

پارک موضوعی چیست؟

پارک تفريحي يا پارک موضوعي اصطلاح عمومي است براي يک مجموعه از مسيرهاي گردشگري و ديگر جذابيتهاي سر گرم کننده اي که به هدف گرد هم آوردن گروه کثيري از مردم کنار هم چيده شده اند. يک پارک تفريحي با دقت استادانه تري از يک پارک شهري يا زمين بازي ساخته شده است که معمولآ براي جذاب و راضي کردن کودکان، نوجوانان و بزرگسالان تدارک ديده مي شود.]دانشنامه مجازی ویکی پدیا[

يک پارک موضوعي نوعي از پارکهاي تفريحي است که حول محور يک يا چند موضوع مثل غرب وحشي يا جزيره آتلانتيس ساخته مي شود. امروز اين دو اصطلاح اغلب به جاي هم نيز به کار برده مي شوند. اغلب پارکهاي شادي مکان ثابتي دارند. گاهي يک پارک موضوعي شامل بخشهاي متفاوتي است که هر يک بازگو کننده يک داستان ويژه اند. ساير پارکهاي شادي غير موضوعي عمومآ بر حسب عناصر افزوده طراحي شده موضوعي پيدا مي کنند، در حاليکه در سر تاسر يک پارک موضوعي، موضوع پارک چرخ مي خورد مثلا سرزمين جادوي دنياي والت ديزني.[همان[

در تعریف پارک تماتیک از ديدگاه غربي، ویژگیهای زیر برای آن نام برده می شود :

1. محل هاي باز وابسته به محيط

2. ترکيبي از جاذبه ها به همراه مراکز بازسازي فرهنگ، فضاهاي فانتزي و محل هاي گذران اوقات فراغت

3. بازنمايي شخصيت و خصوصيات فرهنگي با کمک تکنولوژي پيشرفته

و ديدگاه چيني تعریفی بصورت زیر برای آن قائل است :

1. فعاليت ها و قسمتهاي مختلف دست ساز بشري براي تداعي کردن حالات واقعي به منظور سرگرمي و تفريح

2. جاذبه هاي دست ساز بشري براي جذب توريسم و فعاليت هاي سرگرمي و تفريحي

 

قديمي ترين پارک موضوعي: در اروپا يا آمريکا؟

باغهای لذت و شکار و پارکهاي شادي، خاستگاه پارکهاي موضوعي

پارکهاي تفريحي از باغهاي لذت و شکار اروپا سر بيرون آوردند که براي سرگرم کردن افراد ساخته مي شدند .

قديمي ترين پارک تفريحي جهان که در 1583بازگشايي شد، باغ باکن Bakken واقع در کلامپنبورگ، شمال کپنهارک در دانمارک بود. این قديمي ترين و دست نخورده ترين محيط زيست نجات يافته دنيا بود .از طرفی نمايشگاههاي دوره اي مانند آنچه در سال 1133در انگلستان آغاز شد، جد و نياي پارکهاي تفريحي مدرن محسوب مي شوند. در آغاز دوران اليزابت، نمايشگاه به مرکز تفريح، غذا، بازيها وکارنوال تبديل شد. جشنهاي فصلي، مکان طبيعي براي رشد و نمو جذابيتهاي تفريح و شادي بود. در سال1810 در مونيخ آلمان جشنواره آبجو، آينده پارک موضوعي را رقم زد. [دانشنامه مجازی ویکی پدیا[

همچنين پارکهاي موضوعي در خارج از باغات لذت رشد و نمو کردند تا اينکه در آغاز انقلاب صنعتي به عنوان محدوده اي که مي توان در آن از محيط زشت شهري فرار کرد، بسيار محبوب شدند. معروفترين پارک لندن باغهاي وکس هال Vauxhallبه سال 1661 تاسيس و در سال 1859 تعطيل شد. پارک ديگري که دوام بيشتري از بقيه داشت، پرتر Prater در وين اتريش بود که درسال1766 گشوده شد. اين پارک مکاني شد که عامه مردم مي توانستند در آنجا از استراحتي روستايي لذت ببرندو در فرهنگ موسيقايي شهر شرکت جويند . [همان[

 

باغهاي Vauxhall- 1751 (ماخذ: ویکی پدیا)

 

باغ تيوولي Tivoli در کپنهاک نمونه ديگري از پارکهاي اروپايي است که تا 1843 هنوز باقي بود. اين پارکها شامل غرفه ها، فضاي سبز، نمايش آتش بازي و انواعي از سواريهاي ريلي جديد بودند. پارکها با ارائه تسهيلاتي که توقعات مشتريان خود را برآورده مي کرد رشد کردند و مردم را با شگفتيهاي مکانيک دنياي صنعتي آشنا کردند، تا جاييکه تا سال 1896 ، 65 پارک تفريحي در لندن وجود داشت. [همان[

قرن 19 تاثير بعدي را بر پيشرفت صنعت پارکهاي شادي گذاشت. نوع ديگر نمايشگاههاي جهاني با کريستال پالاس لندن در 1851 آغاز شد. هدف اين نوع نمايشگاهها، جشن گرفتن دستاوردهاي نوين صنعت براي ملل دنيا بود. تجارت و شهر آمريکايي اين نمايشگاهها را راهي براي ظهور موفقيت اقتصاد و صنعت ديد. نمايشگاههاي ايالتي نقش مهمي در تاريخ اين نوع پارکها ايفا کرد. اين نمايشگاهها که يک رويداد سالانه بود به مدت يک يا دو هفته براي جشن يک برداشت خوب برپا بود که در آنجا به نمايش چهار پايان و پخت و پز و ... مي پرداختند. در 1893 مردم در نمايشگاه شيکاگو به عنوان يک پارک تفريحي شرکت جستند. اين نمايشگاه در زميني محصور برگزار شد که در آن محيط زيست با مهندسي و آموزش براي نمايش توليدات تلفيق شده بود، به گونه اي که با اختصاص محوطه اي به نمايش تحت عنوان Midway Plaisance بازديد کننده ها را مسحور خود کرد. گشت و گذار در اين پارک تفريحي، تخيل بازديد کننده را اسير خود کرد، با عناصري چون چرخ و فلک که بعد ها در پارک پرتر هم جاي گرفت. تجربه شهر ايده آل پر از شگفتي تمدن و سرگرمي، براساس ساخت مکانهاي مبهم و غير واقعي نهاده شد. بعد از اين نمايشگاه Midway با نمايشهايي چون بازي شانس و اتاق شليک، جزء ثابت بيشتر نمايشگاهها، پارکهاي تفريحي، کارنوالها و سير کها شد. [همان]

 

اولين چرخ وفلک جهان– نمايشگاه جهاني کلمبيا - 1893

 

در دهه آخر قرن 19خطوط ترن برقی در بسياري از شهرهاي بزرگ آمريکا توسعه يافت. شرکتهايي که خطوط تراموا را راه اندازي کردند، مستقيمآ مسئول پايه گذاري پارکهاي شادي شدند. اين پارکها براي گسترش پيک نيک هاي مردمي، رستورانها و ديگر تسهيلات رفاهي توسعه يافتند به طوريکه تا سال 1919 در ايالات متحده آمريکا در حدود 1500 تا 2000 پارک شادي ايجاد شد. برخي از اين پارکها "سرزمين آدم کوتوله ها" بود که در نيويورک به سال1875 تاسيس شد و يکي از اولين مکانهايي بود که ايده فروش بليط براي ورود به پارک را مطرح کرد . و در آخر در1903 لونا پارک گشايش يافت که يکي از 3 پارک اصلي و مطرح اين ايده بود . [همان]

 

سالهاي طلايي پارکهاي شادي :

در طول سالهاي جستجوي طلا در آمريکا، کاهش ساعات کار و در آمد شخصي بيشتر مطرح شد. با مهيا شدن پول و وقت بيشتر براي خرج کردن در فعاليتهاي تفريحي، آمريکاييها به دنبال فضاهاي تفريحي ايده آل تري بودند. پارکهاي تفريحي به خارج از شهر و حومه انتقال يافت و محلي براي فرار از زندگي واقعي و تماشاي تکنولوژي و استراحت شد. اين دوران شامل ظهور "پارکهاي کودک" نيز مي شود. اولين پارک کودک در سال 1925 در سن آنتونيوي تگزاس گشايش يافت که تا کنون نيز به حيات خود ادامه داده است. اين نوع پارک در سراسر آمريکا بعد از جنگ جهاني دوم محبوبيت يافت. در پايان جنگ جهاني اول به نظر مي رسيد مردم فضاهاي هيجان انگيز بيشتري مي خواهند.]دانشنامه مجازی ویکی پدیا[

در طول سالهاي 1930 تا 1940 افسردگي عظيمي صنعت پارکهاي شادي را کساد کرد. جمعيت شهر نشين به حومه مهاجرت کردند، تلويزيون منبع اصلي تفريح شد و خانواده ها کمتر به پارکها مراجعه مي کردند. در دهه 1950 الگوي تفريح مردم تغيير يافت. بسياري از پارکهاي شادي قديمي تعطيل شد يا آتش گرفت و بسياري از زمينهاي آنها براي توسعه شهري و حومه استفاده شد .]همان[

به سال 1843 پارک "گانگسترهای چيني" در انگلستان باز گشايي شد که این پارک نیز ادعای قديمي ترين پارک موضوعي جهان را دارد. پارکهاي موضوعي دنياي بدون مشکلات اجتماعي و خشونت را عرضه مي کردند. هيجان پارکهاي موضوعي اغلب با مبهم و دور ازدسترس نشان دادن آنها از بيرون به وسيله نرده هاي بلند يا پر چينهايي که احساس فرار را دو چندان مي کنند، تشديد مي شد. بعلاوه پارک هم تميز باقي مي ماند و هيجانات جديد به تدريج براي باز گرداندن مردم به آنجا اضافه مي شد. ]همان[

 

در ادامه و برای درک تنوع موجود در این نوع منظر چند پروژه مختصراً معرفی می شوند :

[Mohammad Aref 120,438]

ادبیات منبع الهام پارک موضوعي چارلز ديکنز – لندن، آوريل 2007 :

زمان افتتاح : May 2007

وسعت : 70 هزار فوت مربع

 

 

 

 

 

 

 

به زودي رمان نويس محبوب بريتانيايي پارکي براي خود تحت عنوان "دنياي ديکنز" خواهد داشت. پس از گذشت 150 سال، انتشار آثار ديکتز هنوز ادامه دارد. طراحان پارک مي گويندکه هدف آنها بازسازي معماري دوران ويکتوريايي به فاصله يکساعت از لندن مدرن Chatham است. [

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

]

 

 

 

 

آنهاخيابانهاي سنگفرش شده شان را باچيزهايي اين چنين آراسته اند: گردش و سواري، عروسکهاي رو باتيک حيوانات و شخصيتهايي با لباسهاي ملي، مغازه دارها ، قایقرانی بر روی فاضلاب شهر لندن و وقايع خياباني. همه اين اينها تنها به هدف ارائه چيزي چون هديه اي قديمي و کمياب است.مردم اين شهر اميددارند تا دنياي ديکنز که بر اساس فیلم تیم برتون ساخته می شود، سالانه 300 هزار بازديد کنند به اين ناحيه جذب کند. ]همان[

 

 

[Mohammad Aref 120,438]

پارک موضوعي هري پاتر – راهی به درون فیلمها - 2007 :

 

پارک موضوعي هري پاتر براي سال 2009 تصويب شد. کمپاني جهاني اورلندو يک پارک موضوعي براي هري پاتر خواهد ساخت که به طرفداران اجازه بازديد از بسياري از کاراکتر ها و صحنه هاي داخل فيلم ها و کتابهاي آن را مي دهد که پسري جادويي را براي ميليونها نفر عزيز کرد. دنياي جادويي هري پاتر در جزيره اي با تکميل مدرسه هاگوارتز، جنگل ممنوعه و دهکده هاگزميد آغاز به کار خواهد کرد. ] [

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

 

 

 

نويسنده اين داستان خانم رولينگ هم با تيم سازنده پارک همکاري مي کند تا مطمئن باشد که پارک شبيه کار او در مي آيد. پارک به بازديد کننده ها امکان مشاهده لوکيشنهاي مشهور دنياي جادوي خانم رولينگ را مي دهد؛ نظير دفتر دامبلدور (رئيس مدرسه هاگوارتز ) و مغازه هاي هاگزميد. آنها حتي در نظر دارندتا امکان پروازهاي نظير صعود هري پاتر با چوب جادو را فراهم آورند. ]همان[

 

 

 

با گردش در اين قلمروي هنري، شما کاملا با دنيايي که دوستش داريد درگير مي شويد؛ يعني انسان به خودش اجازه مي دهد كه اين تجربه ها را احساس كند يعني جادوگر درون را بيرون كند و از يك زمان به زمان ديگر برود. به کمک عناصري چون : پويا نماييهاي الکترونيکي، طراحيهاي رايانه اي و بازي بازيگران حاضر در پارک. در اين پارك اين اجازه به او داده مي شود حتي يك شب در Orlando بخوابد. به گفته بازيگر نقش رون ويزلي (دوست و همکلاسي هري پاتر) ، حضور در اين پارک درست مثل اينست که شما در فيلمها قدم بزنيد و واقعا آنرا تجربه کنيد. بسياري بر اين باورند که جذابيتهايي اين چنيني مي تواند به استوديوي هاليوود، ژاپن، اسپانيا و ديگر مناطق که کمپاني يونيورسال هم اکنون يک پارک مو ضوعي دارد اضافه شود. ]همان[

 

 

 

[Mohammad Aref 120,438]

سرزمین حفاری – فانتزی بولدوزرهای غول آسا!

 

این پارک همواره در دست ساخت به نظر میرسد! هوس و خیالات بیشتر پسربچه ها (و بعضی از بزرگسالان) اینست که بتوانند در یک زمین شنی بزرگتراز زمین بازی کودکان با اسباب بازیهای بزرگتری بازی کنند. در این حالت تصاویر یک کودک 11 ساله غیر قابل به ذهن خطور می کند که هدایت یک ماشین گود برداری 40 تنی را در دست دارد. اما واقعیت این پارک بسیار کنترل شده تر از اینست. ]همان[

 

 

 

 

 

شمادر اين پارك می توانید یک خودروی پلیس را اجاره كنيد و برانيد. یک شرکت صنایع سنگین میزبان شما در اين پارك است و اين ماشينها را براي مدت كوتاهي در ازاي بهايي اجاره داده و شما مي توانيد طبيعت وحشي خود را بروز دهيد. اين فعاليتها تماما استادانه طراحي شده است. ساخت و ساز اين نوع پاركها به سمت توسعه پيش مي رود. آنها در زمين هاي كوچكتري ساخته مي شوند و در عوض بسیار قابل توجه هستند.[

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

 

[Mohammad Aref 120,438]

پارک میراث سنگ آهک - Malta

 

در واقع موضوع اصلي اين پارك سنگ آهك مي باشد و آشنايي كودكان و نوجوانان با اين سنگ كه در زندگي بسيار به كار مي آيد. اين پارك مقصد كودكان و نوجوانان مي باشد . كودكان و نوجوانان با هيجان تمامي نكات مهم و وسيع از اين سنگ را آموزش مي بينند. آنها با مجسمه های مومی و وسايل اين آموزشها را مي بينند. ]همان[

 

 

سایر نمونه ها برای مطالعه بیشتر عبارتند از :

- پارک پرش کیهانی ؛ مدرسه علم وفلسفه!

- قلمروي جادويي شيکاگو، پارک هزاره : يک پارک موضوعي براي بزرگسالان

- Dubailand : پارک تماتیک دبي – رویای آینده

- باغ درختان سرو فلوريدا Cypress Gardens

- Pedro Land : وارونگی کلیشه ها – Dillon کارولینای جنوبی

[Mohammad Aref 120,438]

پارکهاي موضوعي با مالکيت خانوادگي

پارکهاي تفريحي مدرن امروزي با نمونه هاي گذشته تفاوتهاي زيادي دارد. در آغاز پارکهاي تفريحي معمولآ متعلق به خانوادههاي ثروتمند بودند؛ نظير مزرعه نات بري ((Knott’s Berry. در دهه 1920 خانواده نات اراضي کنار جاده اي را که شامل يک رستوران مرغ سوخاري بود خريداري کردند. ظرف مدت چند سال صفي از مشتريان براي رستوران تشکيل مي شد وآنها براي پذيرايي از این جمعيت و قابل تحمل تر کردن مدت اتنظار در صف "شهر ارواح" را در 1940ساختند که در آن از بناهاي واقعي غرب وحشي استفاده شد. در سال 1968 مالکين نحوه ورود به مجموعه را تغيير دادندو آنرا به يک پارک شادي تبديل کردند به خاطر اين تاريخ بلند و بالا اين مزرعه هم اکنون ادعاي اولين پارک موضوعي آمريکا را دارد. (دانشنامه مجازی ویکی پدیا)

ولي شايد درست تر اين باشد که شهرک پاپا نوئل که در سال 1935 در ايديانا بر پا شد و شامل قصر پاپا نوئل و ساير جذابيتهاي اين کاراکتر است به عنوان اولين پارک موضوعي مدرن آمريکا شناخته شود که بعد ها بهHoliday تغيير نام داد. (همان)

در دهه 1950 خانواده هرسچند herschend)) عملياتي براي جذب توريست در ميسوري تحت عنوان غار عجايب را آغاز کرد. 10 سال بعد با مدرن کردن غار، تعداد کثيري از مردم در انتظار تور اين غار بودند. اين خانواده يک شهرک معدني قديمي را بر بالاي اين غار بازسازي کردند. گاهي يک روستاي کوچک يک پارک موضوعي مي شود مانند شهرک دلار نقره اي که هنوز هم در مالکيت اين خانواده است. ساير پارکهاي موضوعي اين چنيني عبارتند از : سرزمين وحشت کودکان که 1950 در کاليفرنيا افتتاح شد که گونه اي از پارکهاي حيوانات است که مجددآ مفهوم قاره پاسيفيک يا دنياي درياها را معرفي مي کند. (همان)

 

پارک موضوعی؛ مدارس آینده

در جريان ساخت فضاهاي تفرجگاهي از قرن 15 به بعد در غرب (بعد از رنسانس) با يك گونه نسبتا سابق از پارك مواجهيم. پارك محلي بود كه گونه هاي برگزيده اي از طبيعت در آنجا نگهداري مي شد. ابتدا این گونه ها گزینشی بود که با تغییر دیدگاهها این گزینش تعدیل شد و عمومیت پیدا کرد. اکنون پارک دارای توجه عمومي و همه جانبه به طبيعت است . به هر حال در تمام اين سالهاا پارك نمونه اي از تقلید طبيعت است. (منصوری: 1387)

امروزه و در قرن بيستم شاهد رويكرد جديدي به پارک هستيم: شكوفايي اين ايده از اينجا، بعد از شكستن حصار دور پارك ايجاد شد. در این حالت پارك ديگر گلخانه و محل نمايش گياهين نيست. بلکه يك فضاي آميخته به عناصر جاري زندگي و عناصر طبيعت در تركيب با هم است. مثلا در پارك خطي نيس فاصله و لبه اي بين پارك و زندگي شهري وجود ندارد و پارك از تك عملكردي به حالت چند عملكردي مي رسد. پارك ديگر به هدف جمع آوري آب و گياه نيست و به جاي اينکه تقليدي از طبيعت باشد، مي تواند تقليد از يك موضوع يا سوژه باشد. مي تواند فقط يك عملكرد را در خودش جاي دهد یا يك موضوع را در ذهن قوي كند. (همان)

هدف در اینجا يك امر آموزشي است و توجه دادن مخاطب به يك نكته معرفتي را نيز درون خود دارد. يعني آنچه انسان در طبيعت با آن مواجه است ولي به نكاتي توجه نمي كند، در اين پاركها مورد توجه قرار می گیرد. پاركهاي موضوعي در حال وارد شدن به دانش انسان هستند. در این فضاها فرد متوجه منظور مورد نظر طراح می شود. پارک در اینجا به یک وسيله براي توجه دادن مردم به موضوع خاص تبدیل شده است و منظره سازي از سطح حداكثر نمادين و حداقل محسوس به سمت يك منظره سازي معنا بخش و پيام رسان و تامل برانگيز حركت مي كند. در واقع در پاركهاي موضوعي سعي مي شود در روند فضاسازي و منظره سازي يك موضوع پیگیری شود.(همان)

پارکها درسهاي انساني درباره ملموس تر کردن قصه هايمان دارند. همچنين به بازديد کننده ها در طي مسير راههاي ناهمواري را پيشنهاد مي دهند و ما بايد در طول مسير آنچه راکه مي آموزيم انتخاب کنيم. معناي اين آزادي جديد اينست که موضوعاتي که قبلا تحميل شده اند مي توانند دوباره در مرکز توجه قرار بگيرند؛ نه آنطور که دوباره با پيوستن به آنها غرولند کنيم بلکه از عمق و زيبايي آن لذت ببريم. ( Chappell :2002: 122)

البته در نظر داریم که همواره باید رويكرد زيبا شناسي و محظوظ بودن در ساخت فضا رعايت شود؛ ولی ديگر این تنها هدف نیست، بلكه پارک بايد در خدمت انتقال معنا باشد. پاركهاي موضوعي، وجه دانشي و بينشي را به پارك اضافه مي كندو اين طبيعتا از وجه حسي قضيه كم مي كند. باغهاي بوتانيك و باغهاي منظرين از نمونه هاي باغهاي موضوعي هستند. (منصوری: 1387)

مطابق مطالعات و اسناد موجود از دو دهه گذشته در مورد پارکهای موضوعی، پتانسیل خوبی در انتخاب موضوعات تاریخی برای جذب توریستهای محلی دیده شده است. همچنین در یک تحقیق از استرالیا مشخص شده است که میزان صحت اطلاعات و عناصری که در این پارکها بکار گرفته می شوند، نقش مهمی در تعیین سطح رضایتمندی از تجربه بازدیدکنندگان پارکها دارد. (2009:Yoonjoung Heo, Lee)

 

جدول: توجه به پارک های تماتیک جهان، به تقسیم ناحیه، بر حسب میلیون

[Mohammad Aref 120,438]

پارکهاي موضوعي در مقام مقايسه با موزه ها

تفاوت کمي بين پارک هاي موضوعي، پارک هاي سرگرمي، مراکز تفريحي و موزه ها وجود دارد، مخصوصاً در مواردي که نقش آنها در تأمين سرگرمي و تفريح و گردشگري است. اين کاملآ امکان دارد که برخي تکنيکهاي پارک موضوعي- مانند بهره گيري از تاريخ يا تعارض زمان ومکان - مشابه موزه ها باشد که روشی کليشه اي و همچنان آشنا برای گروهي از مردم در ساده سازی گذشته است. موزه ها پر از تجربه هايي است که خبر از داستانهاي پيش پا افتاده، افکار مهم و گمنام، عناصر پيچيده و جذاب زندگي و بي مزگي درباره پيشرفت فناوري وزيبايي اشکال دارد. موزه هاي در فضاي باز خيلي به ندرت موضوعي از زندگي زمان قديم را براي نمايش جزئيات بيشتر در زندگي جانشين مي کنند که همان تجربه هاي مردم در زندگي را نشان مي دهد. (Chappell :2002: 119)

با اين وجود تفاوتهاي عميقي وراي برتريهاي تعريفي بین موزه ها و پارکهای موضوعی وجود دارد: اينکه پارکهاي موضوعي هدفمند، سودمند هستند در حاليکه موزه ها داراي هدف دو وجهي آموزش و نگهداري هستند (محافظت از بنا، اشياء، منظر، موارد ثبتي يا مهارتها). و يا اين حقيقت که موزه ها عموما فاقد حيوانات شبيه انسان با سر بزرگ کاملآ قابل مشاهده هستند، اشيائی که در پارکهاي موضوعي گرايش به ظهور آنها بسيار بيشتر و سريعتر است و اين يک وجهه تحريک کننده قوه تخيل و فکر است و دقيقآ هر کنشي واکنش خود را پوشش مي دهد. حرکت در موزه ها کمتر کنترل شده و جابجايي در آن براي نمايش منظر و موتيفهاي حرکت عابر پياده نيست؛ با اين حال هنوز درسهايي هست که مي تواند به موزه ها حيات ببخشد. ( Chappell :2002: 120)

تجربه نشان ميدهد که ممکن است موزه ها به راحتي اجتناب پذير باشند. کنش و اقدام و محيط زنده بد و مضر نيست. هر دو مي توانند آموزش فرهنگي نسل آينده را بر عهده بگيرند. موزه ها بايد براي استفاده بيشتر عملي، هيجان انگيز و تجربي شوند تا تفکر خلاق و علاقه را به جوش آورند. از طرفي آفت پارکهاي موضوعي هم اينست که با جذابيت صرف و بدون آموزشهاي واضح يا اشياء غير موزه اي مي توانند به يک قلمرو تجاري صرف تبدیل شوند. (همان)

پارکهاي موضوعي به خوبي موزه ها نشان ميدهند که مشاهده اعمال و بهتر از آن مشارکت در آن، جذابيت زيادي ايجاد مي کند. در گذشته موزه هاي تاريخي سايت و بسترکار را ساخته و تهيه مي کردند و سپس آنها را به روي عموم باز مي کردند. در دهه 1920 در اوايل 1930 شرکت ويليامز برگ و راکفر از تعداد مسافران به شهر خود شگفت زده و نگران شدند. اين مسافران مي آمدند تا کار بر روي موزه ویلیامزبرگ را قبل از با زگشايي آن تماشا کنند. اکنون ما مي دانيم که مشاهده امور حتي اگر تلاش برا ي ساخت يک موزه باشد، هم خاطره انگيز و هم يک کار بازاري است و البته بار آموزشي بيشتري هم دارد. در قرن آينده موزه ها نقش قوي در آموزش خواهند داشت؛ بخصوص اگر امکان ايفاي نقش و همکاري در آن نيز موجود باشد. اگر به موزه ها هوشمندانه روح ببخشيم، نسل پارکهاي موضوعي آینده خواهد آمد. ( Chappell :2002: 122 )

 

بررسی آینده پارکهای موضوعی

تا اینجا تعریف و تاریخ گونه ای رایج از منظره سازی دوران خود را بررسی کرده و به نقش آموزشی آن اشاره کردیم. سوالی که در این بخش از مقاله عنوان می شود آینده این پارکهاست. اینکه آیا حیات آنها در دنیای آینده تداوم می یابد یا با تغییر و تحولات جوامع مانند بسیاری از مفاهیم و موجودیتهای تاریخی محکوم به فنا هستند؟ پارکهای تماتیک جزو دانش منظر هستند. با علم به اینکه منظر به عنوان یک کالای فرهنگی متاثر از انسانها و جوامع است، و این دو مقوله نیز خود عناصر متغیری هستند، آیا اساسا آینده چنین چیزی قابل پیش بینی است؟

امروزه برای ما پارک به عنوان یک فضای تفرجی، مکانی به هدف گذران اوقات فراغت و لذت بردن از طبیعت است. اما با تغییرات آدمی و مفاهیم ذهنی او، رویکرد به پارکهای موضوعی چگونه خواهد شد؟

در بسياري از شهرها طرحها و برنامه هاي تفرجي معمول و قديمي، که با مدل هاي نوين اوقات فراغت مردم و مفاهيم جديد طراحي و فنون مديريت سازگاري ندارد، کارايي خود را از دست داده اند. (ميکاييلي:1383: 11) در اکثر جوامع شهري، به دليل تغيير طرز زندگي بحرانهاي مالي و جمعيتي، گرايشهاي سنتي در ساخت مکانهاي فراغتي ديگراعتباري ندارند. (همان: 89) در گرايش مدرن و معاصر برنامه ريزي شهري، الزامي به دفاع از برنامه هاي تحقيقاتي و تمرکز بر روي کيفيت پارکها به جاي کميت آن (سرانه فضاي سبز) وجود دارد. (همان: 91)

در یک دیدگاه سنتی ما بسوی تقلیل ساعت کار و کاهش سن بازنشستگی و افزایش دسترسیها پیش می رویم. در این شرایط فعالیتهای تفرجی با همان فرم ساده ادامه می یابند و افراد بیشتر اوقات فراغت خود را در مناطق حومه و بیرون شهر خواهند گذراند.(ميکاييلي:1383) در یک دیدگاه مترقی، انسان آینده، تفاوتهای کوچکی میان کار و اوقات فراغت می بیند. در یک جامعه غنی مردم تمایل به گذران جمعی اوقات فراغت دارند. (همان)

 

ابعاد جدید تفرج

در طبقه بندي جاذبه هاي گردشگري و تفريحي، جاذبه هایی که می تواند موضوع پارکهای تماتیک قرا بگیرد به شرح زیر است:

1. جاذبه هاي فرهنگي نظیر سايت هاي تاریخی / باستان شناسي

2. بناهاي معماري / مقبره ها و بناهاي يادبود

3. موزه ها

4. کنسرت ها و تئاتر

5. سايت هاي صنعتي

6. و رويدادهایی نظیر جشن ها و رويداد هاي جمعي - رويدادهاي مذهبي - رويدادهاي ورزشي - رويدادهاي بازرگاني. (اینترنت)

7. با این حساب، تفریحات آینده می تواند فعالیتهایی نظیر مثالهای زیر باشد: پرواز با بالن، پیاده روی در آب، فتو گردشگری در طبیعت بکر، غار پیمایی، یوگا در دامان طبیعت، اسکی روی شن و... که شاید لازم نباشد برای این تفریحات به خارج از شهر رفت و بتوان هر کدام از آنها را در یک پارک موضوعی برگزار کرد! (ميکاييلي:1383)

[Mohammad Aref 120,438]

ديسني لند و پارکهاي سازماني :

پارکهاي موضوعي يا حول يک محور خاص پايه گذاري شده يا به چندين حوزه موضوعي مجزا تقسيم مي شوند. بزرگترين آنها مثل سرزمين والت ديسني در فلوريداي آمريکا، به واقع محل چندين پارک موضوعي مختلف در محدوده خويش است. در حال حاضر نيز محدوده فلوريدا و بطور خاص اورلندو (Orlando) بيش از هر جاي ديگري در جهان به پارکهاي موضوعي خويش مي بالد. نقطه شمال شرقي آمريکا به طور برجسته منبع و سر چشمه پارکهاي تفريحي سنتي نجات يافته و زنده امروزند. (دانشنامه مجازی ویکی پدیا)

 

 

دیزنی لند – کالیفرنیا

 

با آغاز به کار کردن ديزني لند در دهه 1950 پارکها بخشي از مجموعه هايي شد در تلويزيون و فيلمها برنامه هاي عصر گاهي و... نشان داده مي شدند. والت ديسني در مورد پارک خود از مزرعه خانواده نات و باغ تيوولي الهام گرفت، چراکه خود او از بازديد کننده هاي دائمي اين دو جا بود. ديسني تاثير ايندو را با شخصيتهاي کارتوني محبوب و نگرش ويژه خود را تلفيق کرد تا ديسني لند متولد شد. تولد اين پارک در 1955 در کاليفرنيا براي هميشه صنعت پارکهاي موضوعي را متحول کرد. کليد اين تغيير جايگزيني معماران با هنر مندان صنعت سينما بود .

در جديد ترين و چهارمين پارک موضوعي والت ديسني، بازديد کنندگان با کوير، دروازه آب، تسخير کوههاي ممنوعه، بازگشت به زمان دايناسور هاي وحشي، سفر با يک کاروان واقعي به قلب آفريقا، مشاهده يک ببر در ميان ويرانه هاي دهکده هاي آسيايي و باستاني مواجه مي شوند .اين پارک در جزيره اکتشاف قرار دارد؛ جاييکه درختان و برجها 145 فوت بالاي سر مهمانها قرار دارند و درخانه ها فيلمهاي سه بعدي طنز با جلوه هاي ويژه به نمايش در مي آيد. (

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

)

 

در ادامه و برای درک تنوع موجود در این نوع منظر چند پروژه مختصراً معرفی می شوند:

[Mohammad Aref 120,438]

Dubailand : پارک تماتیک دبي – رویای آینده

 

مساحت: 3 میلیارد فوت مربع

اين مجموعه هنوز در حال ساخت وتوسعه است. (البته با نگراني هاي اقتصادي اخير تهديد اين مي رود این به یک شرایط دائمی براي اين مجموعه تبديل شود) ، اما اگراين پروژه به اتمام برسد، يكي از غول ترين و بزرگترين پاركهاي موضوعي خواهد شد. اين پارك که در سمت راست گنبد برفي دبي قرار دارد، يكي از چرخهاي بزرگ اقتصاد دبی خواهد شد.(

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

)

 

 

 

چرخ فلک ستاره اي : در واقع ، چرخ فلک دبي از نظر ارتفاع دومين چرخ فلک دنياست و اين يكي از بزرگترين چرخ و فلك هاي جهان مي باشد. صعود و فرود در اين چرخ و فلك حس غريبي به انسان مي دهد. اين صعود در كنار قوس ستاره نشان صورت مي گيرد كه بسيار با زحمت حركت مي كند و به همراه خود هيجان زيادي را به دنبال دارد. (همان)

 

 

در يك بخش كوچكي ازاين Dubailand در آينده قرار است كه شهر Arabia ساخته شود كه در اين قسمت كوچك دایناسورها و ترن هاي هوايي براي حمل و نقل موجودند. اين يكي از برنامه هايي است كه قرار است در آينده اين پارك انجام شود البته در دروازه اين شهر كوچك يك بازار بزرگ كه البته بزرگترين در جهان است ساخته مي شود . اين بازار در معرض خطر حمله دایناسورهاست كه اين خود براي ايجاد هيجان بيشتر در پارك است. اين قسمت از پارك ساخته شود يا نشود با خواندن اين متن انسان به فضا می رود ؛ حال ممكن است اين تنها سرابي در كوير باشد ! . (همان)

 

 

[Mohammad Aref 120,438]

باغ درختان سرو فلوريدا ؛ يک پارک موضوعي Cypress Gardens

 

 

 

درختان انجیر معابد

 

اين پارك يك پارك تفريحي پر هيجان است كه حس ماجراجويي را در انسان بر مي انگيزد. هيجان هاي خاصي در اين پارك وجود دارد كه شما به محض ورود با آن مواجه مي شويدكه شامل پنج كشتي و بلندترين سواري هاي چرخنده جهان، كشتي هاي دو طبقه پر از رنگهاي شفاف، اسبهاي چرخنده و خطوط راه آهن چوبي است كه يك قطار ماجراجويانه از روي آن به حركت د ر مي آيدو... در واقع در اين فضا خنده و هيجان بيشتر از گل و گياه فرياد مي زند! (

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

)

سروي كه در يك باتلاقي فرو رفته و بيش از 70 سال پيش كاشته شده است و يك نقطه عطف در اين پارك مي باشد كه لطف و زيبايي خاصي را به اين پارك داده است و در واقع نامگذاري آن را سبب شده است . درختهاي انجيرمعابد در اين پارك كه توسط خود طراح كاشته شده است اكنون بعد از 70 سال هنوز پابرجاست. همچنين داراي يك باغ گياه شناسي مي باشد كه گونه هاي گياهي عجيب و غريب و بومي در اين محدوده كاشته شده است . (همان)

 

دریاچه انعکاس

 

این پارک داراي يك gazebo مشهور است كه هنوز هم پابرجاست و اطراف آن محدوده وسيعي از چمن مانند زمرد سبز گسترده شده است كه مانند تخت هاي عظيم رنگي هر ساله خود نمايي مي كند. ساير باغهاي اين مجموعه لذتهايي شامل درخت آرايي نوين . گل آرايي و هرس كردن درختان به صورتي هيجان آور .يك آبشار بزرگ كه از لابه لاي اين درختان نوين و هرس شده سرچشمه مي گيرد و يك چشم انداز زيبا و يك نقطه مطلوب را براي عكس پديد مي آورد. (همان)

 

 

 

Gazebo مشهور پارک – نمونه ای از هرس و گل آرایی

 

داراي يك زمين زراعي وسيع كه به چهار قسمت تقسيم شده كه شامل علف ها .سبزيجات.باغ گلهاي رز و زيبا و چمن هاي يكدست كه شما مايليد با كفش در اين چمن ها قدم بزنيد و خود را دردل طبيعت احساس كنيد. ديگر عملكردهايي كه در اين پارك انجام مي شود شامل جشن ها و كنسرت ها مي باشد و دراي بازارچه اي براي خريد . داراي رستوران ها و كافي شاپ هاي متعدد و ... . (همان)