سيري در استان خوزستان

[محمــد 4,415]

استان خوزستان با مساحت 64236 کیلومتر مربع، در جنوب غربی ایران قرار دارد. این استان از شمال به استان لرستان، از شمال شرقی به استان اصفهان، از شمال غربی به استان ایلام، از شرق و جنوب شرقی به استان های چهار محال و بختیاری و کهکیلویه و بویر احمد، از جنوب به خلیج فارس و از غرب به کشور عراق محدود می شود. استان خوزستان دارای 16 شهرستان و 29 شهر می باشد .

استان خوزستان که یکی از مهم ترین و با ارزش ترین مناطق ایران است؛ در جنوب غربی ایران واقع شده و از جاذبه های کم نظیر گردشگری در زمینه های طبیعی، تاریخی، معماری، اجتماعی و فرهنگی برخوردار است. خوزستان یکی از باستانی ترین و تمدن خیزترین ناحیه های جهان بوده و جزو كهن ترین سرزمین های متمدن بشری به شمار می رود. آفتاب دل نشین، آب فراوان، خاک مرغوب و مردمانی سخت کوش سبب شده؛ این منطقه یکی از پرحاصل ترین نقاط ایران شده و لقب "زرخیز" را از آن خود نماید

. درباره واژه "خوزستان"، معانی و تعابیر فراوانی وجود دارد که قدمت و دیرینگی این خطه را آشکار می سازد. برخی کلمه "خوز" را نام قبیله ای می دانند که در این منطقه ساکن بوده است. "ابن منظور" به سال 711 ه. ق. در "لسان العرب" اشاره دارد: " خوز قوم یا قبیله ای از مردم عجمند". از سوی دیگر "خوز" را به معنی "شکر" و "نیشکر" نیز معنا می کنند. زیرا خاک حاصلخیز و بارور خوزستان، استعداد ویژه ای برای رشد این گیاه، داشته و آنجا بهترین محصول نیشکر را به دست می داده است .

"خوزستان" در دوران باستان، به خصوص در دوره هخامنشی به دو ناحیه تقسیم می شد: بخش های شمال و شمال شرقی که انشان (انزان) نام داشت و سرزمین های با صفا، کوهستان ها و جنگل های فراوانی را شامل بود، و ناحیه جنوبی که دارای آب و هوای گرم و مرطوب و دشت های حاصلخیز و جلگه ای جنوبی که دارای آب و هوای گرم و مرطوب و دشتهای حاصلخیز و جلگه بوده است. بخشهای جنوبی که "عیلام" نام داشته یادآور تمدنهای دیرینه خوزستان است و به شدت تحت تاثیر فرهنگ "میان رودان" بوده و جغرافیای وسیعی را شامل می شده که حد فاصل لرستان و خوزستان و سواحل خلیج فارس امروزی است .

"استرابون" جغرافی دان عهد باستان، خوزستان را از حاصلخیزترین جلگه های جهان می داند؛ زیرا رودخانه های زیادی این دشت را مشروب می کرده که امکان کشاورزی و آبادانی را در این منطقه میسر می ساخته است . شاید بر همین اساس بوده که عده ای بر این اعتقادند که نام این سرزمین "هند" یا "اند" بوده که به معنای جایی با آبهای فراوان می باشد. در کتاب "مجمع التواریخ و القصص" خوزستان به نام "حجوستان" و "حبوجستان" آمده که به نظر می آید ماخوذ از زبان پهلوی با عناوین "حبوجستان" و "حوجستان" است .

وجود مراکز علمی و فرهنگی همچون دانشگاه جندی شاپور در این استان، دال بر اهمیت و رونق این خطه ارزشمند می باشد که استادان بزرگ دانش پزشکی را از یونان، مصر، هند و روم گرد هم آورده بوده است. پزشکان برجسته و ناماوری که به مداوای بیماران و تدریس دانشجویان رشته پزشکی در این دانشگاه مشغول بوده اند. این دانشگاه که به دستور شاپور اول (241-271 م) بنیان نهاده شد. توسط شاپور دوم (ذوالاکتاف) مرمت و بازسازی گشت و در زمان انوشیروان تکمیل و توسعه یافت. علما، دانشمندان و شاعران بزرگی همچون "ابونواس حسن بن هانی خوزستانی"، که از ارکان شعر عرب است، "عبدالله بن میمون اهوازی"، "نوبخت اهوازی منجم" و فرزندانش، جورجیس پسر بختشوع گندیشاپوری و شاعران عرب زبان شیعی، مانند "ابن سکیت" و "دعبل خزائی" که با اشعار خود ولایت و امامت را پاس داشته اند و زبان به مقاومت گشوده اند از همین منطقه برخاسته و در این دیار زندگی می کرده اند .

نفت و گاز مهمترین منابع طبیعی کشور؛ برای اولین بار در این استان و در شهر مسجد سلیمان، قریب به 80 سال پیش کشف و استخراج شد. از آن موقع تا کنون حوزه های نفتی فراوانی در این استان کشف و مورد بهره برداری قرار گرفته که ازمهمترین آنها حوزه های نفتی اهواز می باشد. پالایشگاه آبادان و پتروشیمی بندر امام و ماهشهر و... از جمله صنایع وابسته به نفت در این استان می باشند. رودخانه کارون پر آب ترین رودخانه شرقمیانه، به همراه رودخانه های دز، کرخه، اروند و گتوند؛ این استان را به یکی از مساعدترین استان ها برای اجرای طرح های کشاورزی تبدیل نموده و هم اکنون بزرگترین طرح تولید نیشکر و صنایع جانبی آن، در این استان در حال انجام است. ارتباط این استان به آب های آزاد از طریق بنادر آبادان و خرمشهر، امکان دیگری از این استان برای تجارت آزاد می باشد