رفتن به مطلب

نوسانات نرخ ارزها و اعتراض تمام نشدنی صاحبان صنایع


Mohammad Aref

ارسال های توصیه شده

بیشترین نگرانی صاحبان صنایع و تجار، از نوسانات بین المللی نرخ ارزها در برابر هم یا در برابر ریال ایران است، اما این موضوع اغلب به عنوان ریسک پذیرفته شده تجارت و صنعت در نظر گرفته شده و غیر قابل اجتناب به نظر می رسد. گرچه نیاز به کاهش این ریسک، از سوی این گروه از فعالان اقتصادی، جسته و گریخته مطرح شده است، اما هنوز راهکارهای عملیاتی کردن آن، از برگه های تحقیقاتی دانشگاهی بیرون نیامده است.

ریسک نوسان نرخ ارزها، تنها از تحریم های اقتصادی اخیر و تغییر مبنای واحد ارزی مورد استفاده از دلار به یورو، ناشی نمی شود؛ هر مبادله ای که پرداخت وجه آن، در بلند مدت امکان پذیر باشد یا تصفیه حساب آن در هنگام تحویل جنس در زمان مشخص یا نامشخصی در آینده قابل انجام باشد، در فاصله زمانی عقد قرارداد تا تحویل جنس و تصفیه حساب کامل، با ریسک ناشی از این تغییر قیمت مواجه است.

اهمیت پرداختن به این موضوع، در این است که داشتن ابزار یا روشی برای کنترل ریسک و کاهش اثر ناشی از نوسانات نرخ ارزها بر عملکرد بنگاه های اقتصادی، تنها منجر به سودآوری آن مجموعه ها نمی شود، بلکه کارایی کل اقتصاد را نیز افزایش می دهد.

بیشترین نگرانی صاحبان صنایع و تجار، از نوسانات بین المللی نرخ ارزها در برابر هم یا در برابر ریال ایران است، اما این موضوع اغلب به عنوان ریسک پذیرفته شده تجارت و صنعت در نظر گرفته شده و غیر قابل اجتناب به نظر می رسد. گرچه نیاز به کاهش این ریسک، از سوی این گروه از فعالان اقتصادی، جسته و گریخته مطرح شده است، اما هنوز راهکارهای عملیاتی کردن آن، از برگه های تحقیقاتی دانشگاهی بیرون نیامده است.

ریسک نوسان نرخ ارزها، تنها از تحریم های اقتصادی اخیر و تغییر مبنای واحد ارزی مورد استفاده از دلار به یورو، ناشی نمی شود؛ هر مبادله ای که پرداخت وجه آن، در بلند مدت امکان پذیر باشد یا تصفیه حساب آن در هنگام تحویل جنس در زمان مشخص یا نامشخصی در آینده قابل انجام باشد، در فاصله زمانی عقد قرارداد تا تحویل جنس و تصفیه حساب کامل، با ریسک ناشی از این تغییر قیمت مواجه است.

اهمیت پرداختن به این موضوع، در این است که داشتن ابزار یا روشی برای کنترل ریسک و کاهش اثر ناشی از نوسانات نرخ ارزها بر عملکرد بنگاه های اقتصادی، تنها منجر به سودآوری آن مجموعه ها نمی شود، بلکه کارایی کل اقتصاد را نیز افزایش می دهد.

 

ایمن سازی تجارت و صنعت

برای کاهش ریسک ناشی از نوسانات نرخ ارزها بر عملکرد بنگاه های اقتصادی، راه های شناخته شده و امتحان شده ای در ادبیات اقتصادی دیگر کشورها وجود دارد. راهکار قابل استفاده آن در شرایط اقتصادی ایران، عملیاتی است که نام آن را ایمن سازی تجارت و تولید می گذاریم. منظور از ایمن سازی تجارت و صنعت (Hedging)، به عنوان یکی از ابزارهای مهم، تازه و کمتر شناخته شده برای کاهش ریسک نوسانات نرخ ارزها، داشتن یک موقعیت معاملاتی در بازارهای مالی، برخلاف موقعیت معامله گر در بازار نقدی است. هدف حضور معامله گر در بازار های مالی، کاهش یا محدود کردن ریسکهایی است که از تغییرات قیمت ناشی می شود. به بیان ساده تر، معامله گری که قصد خرید نقد یا اقساط در بازار را دارد، معامله ای بر خلاف جهت معامله اول، در بازارهای مالی انجام می دهد.

با استفاده از این روش، اهداف زیر قابل حصول خواهد بود:

1) مصونیت در مقابل رشد هزینه مواد اولیه

2) جایگزین نمودن موجودی انبار با قیمت کمتر

3) حمایت از فروش محصولات تولیدی

 

مبادله در بازارهای مالی به منظور ایمن سازی، وقتی مورد استفاده قرار می گیرد که معامله گر یا صاحب منفعتی، بخواهد موقعیت نقدی خود را در بازار تثبیت نماید. در این حالت، سود ناشی از انجام معامله تازه در بازارهای مالی، مد نظر خریدار آن ها نیست، آنچه مهم است، تثبیت شرایطی است که وی در آن واقع شده است.

با این اوصاف، افراد زیر می توانند مخاطبین استراتژی ایمن سازی باشند:

1) معامله گران

2) مصرف کنندگان

3) واسطه های تولیدی

 

اهداف آنان نیز به قرار زیر قابل تعریف است:

1) پشتیبانی و حمایت از قیمت محصولات و تولیدات ساخته شده

2) حمایت از موجودی انبار در مقابل نابسامانی قیمت در بازارها

3) حمایت از قیمت تولیدات احتمالی محصولات ساخته شده در بازار

روش عملی ایمن سازی

تجار و واحدهای تولیدی می توانند کالایی را در بازار نقدی پیش خرید کنند و به همان میزان یا کمتر از آنرا در بازار های مالی به فروش رسانند، به چنین کاری خرید در بازار معاملات نقدی و فروش در بازار معاملات مالی گفته می شود.

نتیجه این خواهد شد که اگر قیمت کالا در بازار نقدی کاهش یابد، تاجر در این بازار ضرر می کند، ولی در قرارداد مالی معادل همان ضرر، سود خواهد برد.

وقتی تاجر موجودی انبار خود را با قیمت کمتری در بازار نقدی به فروش می رساند، همزمان با خرید مجدد یک قرارداد در بازار های مالی به قیمت ارزانتر جلوی ضرر خود را می گیرد و سود به دست آمده، تقریباً معادل ضرری است که در بازار نقدی رخ داده است.

نقش ایمن سازی در واقع به گونه ای مانند عملکرد بیمه بوده تا از ضرر و زیان معامله گر جلوگیری کند. بنابراین ماهیت معاملات مالی، ایجاد فرصتهای بیمه ای و امنیت اقتصادی در برابر نوسانات قیمت کالا برای طبقات تجار ، تولید کنندگان و نیز واسطه های تولیدی خواهد بود.

پوشش ریسک به فرد معامله گر ، این امکان را می دهد تا قیمت و سپرده های معاملات مالی خود را پیشاپیش برنامه ریزی نموده و از ضرر بالقوه پیش بینی نشده و یا رقابت سنگین در بازار معاملات رهایی یابد.

میزان سرمایه مورد نیاز در قرارداد های مالی معمولاً بین 5 تا 10 درصد ارزش قرارداد در معاملات مربوط به خرید کالاست. مابقی مبلغ مورد نیاز برای انجام ایمن سازی، از طریق اعتبارات مرسوم بانکی قابل پرداخت است. این روش، خریداران و فروشندگان را ترغیب می کند با پرداخت این مبلغ وارد معامله شوند. معامله گرانی که اقدام به انجام عملیات ایمن سازی می کنند، چنانچه مجبور شوند 100% وجه کالای خریداری شده را برای ایمن سازی هزینه کنند، در انتها متضرر خواهند شد.

 

منافع و محدودیتهای ایمن سازی

منافع:

الف) عملیات ایمن سازی یا پوشش ریسک به کمک کالای موجود در بازار، می تواند ریسک قیمت را کاهش داده یا محدود کند.

ب) ایمن سازی می تواند به عنوان حمایت از ریسک قیمت یک کالا برای دوره طولانی مدت، با جابجا کردن قراردادهای مالی عمل کند.

ج) عمل ایمن سازی، خود به عنوان یک برنامه کسب و کار، به مراتب راه گشاتر از انجام دوباره معاملات معمولی تلقی می شود.

د) ایمن سازی کاهش هزینه های مالی را به دنبال دارد.

محدودیتها:

الف) به علت استاندارد بودن قراردادهای مالی، عمل ایمن سازی نمی تواند بطور کامل ریسک قیمت را با توجه به کالای نقدی، در بازار حذف کند.

ج) عمل ایمن سازی هزینه های معاملاتی خاص خود را دارد که البته به مراتب کمتر از هزینه های مترتب بر معاملات عادی است.

د) یک معامله گر با انجام عملیات ایمن سازی، نیاز به بستن موقعیت معاملات مالی خود، قبل از اینکه قرارداد به زمان تحویل ختم شود، دارد.

 

مسعود جعفری

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

  • Like 1
لینک به دیدگاه
×
×
  • اضافه کردن...