*mishi* 11920 اشتراک گذاری ارسال شده در 24 اسفند، ۱۳۸۹ گزارشی که در ادامه آمده است از سوی انجمن صنایع همگن پلاستیک برای این مجله ارسال گردیده و توسط عیسی غریبی کلیبر تهیه شده است. مقاله البته ویرایش شده است و برخی اصطلاحات و برخی جملات که دقیق نبودند حذف شده است. ولی به رغم ویرایش مواردی در متن وجود که از سوی مجله به لحاظ علمی قابل تائید نمی باشد ولی چون موضوع پلاستیک های زیستی موضوعی جدید است که در مورد آن تفکر زیادی نشده است و طبعا برخی سرمایه گذاری ها را با خطر مواجه کرده و برخی دیگر را رشد می دهد طبعا مخالفان و موافقان زیادی را در این صنعت با خود به همراه دارد. بسپار نیز چنانکه پیشتر نظرات طیف های مختلف را در این مورد منتشر ساخته است، این مطلب را نیز به چاپ رسانید. از سوی دیگر مساله آمیخته شدن مواد بازیافتی در این حوزه نیز بسیار مهم است که در مقاله به آن اشاره شده است. سالانه بیش از 200 میلیون تن پلاستیک در دنیا مصرف می¬شود. مصرف در امریکا و کشورهای اروپایی به مراتب بیشتر از سرانه مصرف در سایر نقاط دنیا می¬باشد. مصرف سالانه پلاستیک-ها در امریکا سالانه 26 میلیون تن و مصرف سالانه پلاستیک¬ها در ایران قریب به 000/600 تن می¬باشد، میزان صادرات حدود یک میلیون تن در سال می¬باشد. هر چند انواع پلاستیک¬ها مصارف گوناگون و امتیازات زیادی دارند ولی با یک اشکال بزرگی هم روبرو هستند که در طبیعت تخریب نمی¬شوند چون به طور مصنوعی تولید می¬شوند لذا با طبیعت سازگار نیستند یعنی به دنیای ما تعلق ندارند. پلاستیک¬ها شاید 500 سال در طبیعت بمانند و از بین نروند، کسی نمی-داند چون فقط صد سال است که به بازار آمده¬اند. رها شدن از دست پلاستیک¬ها و ضایعات آن آسان نیست. سوزاندن آنها در برخی مواقع خطرناک است. جمع¬آوری و بازیافت مجدد آنها هم مشکل است چون انواع گوناگون دارند، پرمصرفند و همه جا پخش می¬شوند. در جزیره کوچک انگلیس سالانه هشت میلیارد کیسه پلاستیکی مصرف می¬شود. رودخانه¬ها، سواحل دریا، داخل سدها، دشت و بیابان از بطری¬های پلاستیکی و انواع کیسه-های پلاستیکی انباشته شده¬اند و انسان امروزی یا حیوانات و گیاهان با انباشت زباله¬های پلاستیکی در همه جا با مشکل روبرو شده است. دانشمندان و مهندسین سالهاست که به دنبال راه حل می¬گردند ولی هنوز یک راه حل قطعی و نهایی یافت نشده است ولی انسان مجبور است این مشکل را حل بکند والا روز بروز با مشکلات جدی¬تر روبرو خواهد بود. ظرف ده سال اخیر دانشمندان تلاش زیادی کرده¬اند تا نوعی پلاستیک گیاهی و تخریب¬پذیر و یا افزودنی¬های شیمیایی جهت تخریب پلاستیک¬ها در محیط، تولید بکنند. چندین نوع پلاستیک زیستی به بازار عرضه شده است که آنها را طرفدار محیط زیست می¬نامند. این پلاستیک¬ها در سه گروه تقسیم¬بندی می¬شوند. 1- پلاستیک¬های زیستی، این نوع پلاستیک¬ها از مواد طبیعی نظیر نشاسته ذرت، روغن گیاهی و نشاسته نخود به دست می¬آیند و در حقیقت پلاستیکی نیستند که از سوخت¬های فسیلی به دست آمده باشند. 2- پلاستیک¬های تخریب¬پذیر، از مواد پتروشیمی معمولی به دست می¬آیند ولی طوری ساخته شده¬اند که زود تخریب بشوند. در این روش یک نوع افزودنی به پلاستیک¬های معمولی اضافه می¬شود. 3- پلاستیک¬های بازیافتنی که از پلاستیک¬های بازیافت شده به دست می¬آیند. پلاستیک¬های زیستی که از مواد طبیعی به دست می¬آیند الف- مواد پایه سلولزی- معمولا سلولز استر (سلولزاستات و نیتروسلولز) هستند. ب- مواد بر پایه اسید ¬لاکتیک مانند PLA – یک پلاستیک شفاف است که از ساقه نیشکر و یا گلوکز تولید می¬شود و به¬صورت دانه (گرانول) عرضه می¬گردد. PLA در ساخت انواع ظروف، درب و بدنه بطری¬ها- فویل¬ها و غیره به کار می¬رود و با کلیه دستگاه¬ها و به طور مرسوم نظیر سایر پلاستیک¬ها قابل تولید است. ج- زیست¬بسپارها مانند POLY(3-PHB) نوعی پلی¬استر هستند که از یک نوع باکتری به دست می¬آیند و خاصیت آن خیلی شبیه پلی¬پروپیلن و پلی¬اتیلن¬ها می¬باشد. از این نوع پلاستیک¬¬های زیستی فیلم¬های بسته¬بندی تولید می¬شود. این نوع پلاستیک در 130 درجه سانتی گراد ذوب می شوند. د- پلی¬آمید 11-(PA11 ) یک نوع زیست¬بسپار است که از روغن طبیعی به دست می¬آید و یک نوع پلاستیک مهندسی است که به پلی¬آمید PA12 بسیار شباهت دارد. این نوع زیست¬بسپار در ساخت باک بنزین خودرو- لوله و شیلنگ، تجهیزات پنوماتیک، روکش و کابل برق، لوله¬های مخصوص روغن و گاز، کفش¬های ورزشی و قطعات الکترونیکی بکار می¬رود. مزایای پلاستیک¬های تخریب¬پذیر 1-عده¬ای معتقدند این نوع پلاستیک¬ها که در ساخت ظروف یکبار مصرف بکار می¬روند برخلاف پلاستیک¬های معمولی، سرطان¬زا نیستند. باید گفت که این موضوع سرطان¬زا بودن پلاستیک-های پتروشیمیائی و یا سرطان¬زا نبودن نوع زیستی هیچ¬کدام ثابت شده و علمی نمی¬باشد و تنها یک ادعاست. 2- تولید این نوع پلاستیک¬ها 30- 20 درصد انرژی کمتر از نوع پتروشیمیائی لازم دارد. 3- انواع گیاهی زود تخریب می¬شوند. نقاط ضعف پلاستیک¬های زیستی 1- چون تازه بوجود آمده و هنوز بطور کامل تجاری نشده¬اند لذا گران¬تر از پلاستیک¬های معمولی می¬باشند. شاید در آینده ارزان¬تر بشوند. 2- پلاستیک¬های زیستی فقط در شرایط دقیق و با تجهیزات مخصوص کمپوست سازی (پوسانش) تجزیه می¬شوند و برخلاف تصور عده¬ای به¬ هیچ وجه بصورت عادی در زیر یا روی خاک تجزیه نمی¬شوند. 3- به دلیل اینکه از گیاهان بدست می¬آیند چون این گیاهان در موقع رشد گاز CO2را در خود ذخیره می¬کنند لذا در کمپوست سازی تجزیه شده و گاز CO2 را آزاد می¬کنند و گاز گلخانه-ای به طبیعت وارد می¬شود. 4- درجه تخریب¬پذیری هم به حرارت محیط، ثبات پلیمر و اکسیژن موجود بستگی دارد. این پلاستیک¬ها در روی زمین و تل زباله¬ها تخریب نخواهند شد. 5- هر چند استاندارد ویژه EN13432 برای تخریب¬پذیری این پلاستیک¬ها در کارگاه¬های کمپوست سازی وجود دارد ولی برای تخریب¬پذیری پلاستیک¬های خانگی استانداردی وجود ندارد. 6- این پلاستیک¬ها با پلاستیک¬های پتروشیمیایی و معمولی مخلوط و ترکیب نمی¬شوند و اگر با هم مخلوط شوند هیچ¬کدام به درد نمی¬خورند. به عنوان مثال PLA با PET به¬هیچ وجه مخلوط نمی¬شود. پلاستیک¬های تخریب¬پذیر مختلفی در بازار وجود دارند. این پلاستیک¬ها با اضافه کردن یک نوع افزودنی به پلاستیک معمولی قابلیت تخریب در محیط می¬یابند. شرایط پلاستیک¬های تخریب پذیر با افزودنی PLA پلاستیک¬های قابل تخریب با اکسیژن پلاستیک¬های قابل تخریب با نور پلاستیک¬های ممولی 1- عمرقفسه¬ای نامحدود 1-4 ماه 2-4 ماه 6-24 ماه نامحدود 2- تأثیر نور ندارد دارد دارد دارد ندارد 3- تأثیر حرارت ندارد دارد دارد دارد ندارد 4- تأثیر رطوبت ندارد دارد دارد دارد ندارد 5- تأثیر تنش ندارد دارد دارد دارد ندارد 6- عمر تخریب¬پذیر ی 1-5 سال هرگز هرگز هرگز هرگز 7-مقدار مصرف 7/0 – 4 درصد 30- 100% حداقل 30% حداقل30% - 8-افزودنی مورد نیاز - - انتی اکسیدان ها انتی uv انتی اکسیدان - 9-کمپوست سازی 1-20 سال 30 – 180 روز 3-60 ماه 3- 60 سال هرگز 10-محصول بعد از تخریب هوموس-co2 و متان Co2 و متان فلزات سنگین و پلاستیک¬ها کبالت/کادمیم- مواد سمی پلاستیک اخیراً افزودنی¬هایی به شکل گرانول توسط شرکت¬هایی در امریکای شمالی و اروپا تولید شده که با قیمت هر کیلو 40 -60 دلار مثل رنگدانه به پلاستیک¬ها اضافه شده و پلاستیک¬های معمولی را به اصطلاح مثل انواع زیستی اصلاح ساختاری می¬کند. در سال¬های آینده نتایج ادعای این سازنده ها مشخص خواهد شد ولی در حال حاضر بهتر است سراغ این نوع پلاستیک ها نرویم. نتیجه گیری کشورهای اروپایی، امریکا و ژاپن منابع نفت و گاز ندارند و همیشه تلاش می¬کنند تا بجای سوخت¬های فسیلی جای¬گزینی پیدا بکنند. این کشورها ذخایر عظیم جنگلی و آب و باران زیاد دارند و همیشه تلاش می¬کنند تا وابستگی خود را به کشورهای نفت خیز کم کرده و از منابع موجود خودشان استفاده بکنند. لذا آنها حق دارند تا پلاستیک¬های گیاهی و سوخت گیاهی تولید بکنند. آیا وضع ما در ایران هم چنین است؟ ما در ایران منابع نفت و گاز فراوان داریم و برای تبدیل آن به محصولات پتروشیمیائی سرمایه گذاری¬های سنگینی کرده¬ایم ما باید بر روی منابع خودمان تکیه کرده و روش¬های مناسب و بومی خود را دنبال بکنیم و کورکورانه از غربی¬ها تبعیت نکنیم. کشورهای غربی اغلب (مثل شهرهای ساحلی ایران) جای دفن زباله را ندارند. بعنوان مثال هر روز هزاران کامیون و کشتی زباله¬های کانادا را به اسکله و سپس با کشتی و باز با کامیون به منطقه نوادا که از امریکا اجاره کرده¬اند حمل می¬کنند تا در آنجا دفن کنند. آیا ایران با داشتن کویرهایی وسیع یک چنین مشکلی دارد؟ سراسر سطح کشورهای غربی بعلت معتدل بودن، از درخت و جنگل و علوفه پوشانده شده است وآب در آن کشور ها فراوان است ولی ما کشور کم آب و کم بارانی داریم. حتی نمی توانیم نیاز غذایی خود را از مزارع و دشت¬های خودمان تأمین کنیم لذا ناچاریم از آنها گوشت، گندم، شکر، حبوبات، میوه جات و غیره بخریم پس نباید به فکر این باشیم که این مختصر زمین های قابل کشت خود را به ذرت مخصوص پلاستیک¬های زیستی اختصاص بدهیم. با کمی دقت در ماهیت و مزایا و مضار پلاستیک¬های زیستی و موقعیت کشورمان به سادگی به این نتیجه می¬رسیم که پلاستیک¬های زیستی برای ما ایرانی ها مناسب نیست. این مواد اصولاً برای ایران ساخته نشده و مخصوص کشورهای غربی است که نفت و گاز ندارند ولی در عوض سرزمین سبز و پرآب و علفی دارند. از بررسی منابع مختلف چنین پیداست که پلاستیک¬های تخریب شونده موجود در بازار تنها یک نوع وسیله سودجویی برای عده¬ای در دنیا شده است. بنا به دلایل زیر ما نباید به دنبال استفاده از آنها باشیم. - قیمت تمام شده این پلاستیک¬ها به مراتب گران¬تراست. - پلاستیک¬های زیستی، در محیط و خودبه خود تخریب نمی¬شوند و باید در کمپوست سازی صنعتی آنها را تخریب بکنیم. - ضایعات به دست آمده از پلاستیک¬های زیستی با پلاستیک¬های معمولی مخلوط نمی-شوند و اگر مخلوط شوند هیچکدام به درد نمی¬خورند. - آنها را بازیافت می¬کنیم گاز CO2 (گلخانه¬ای) در طبیعت آزاد می¬کنند. - جداکردن پسماند و ضایعات پلاستیک¬های زیستی و معمولی مشکل و یا غیر ممکن است. - در کشور منابع کافی آب و مزرعه برای کشت ذرت و ... نداریم و برعکس منابع نفتی فراوان داریم. آیا شایسته است که مسئولان و مدیران کشورما صرفاً بدلیل اینکه در جراید و اخبار غربی¬ها پلاستیک¬های گیاهی و تخریب¬شونده تبلیغ می¬شود، به یک باره سرمایه¬گذاری عظیم پتروشیمیایی کشور و صنایع بیشمار تبدیلی سراسر کشور را نادیده گرفته و بدون اطمینان و تجربه و سابقه کافی از ادعای این سازنده¬ها، موضع¬گیری کنند؟ هر چند در جدول مقایسه¬ای فوق بهترین نوع پلاستیک تخریب¬پذیر همان نوع پلاستیک معمولی با افزودنی¬های مخصوص می¬باشد که بنابه ادعای سازندگان پلاستیک معمولی را به نوع تخریب¬پذیر تبدیل می¬کند ولی باید گفت که این ادعا نیز بیشتر تبلیغاتی و برای سوء¬استفاده از علاقه مردم به محیط زیست می¬باشد. در بررسی نتیجه آزمایش پژوهشگاه پلیمر ایران که برای یک نوع مواد گیاهی ساخت شرکت داخلی انجام داده است ملاحظه می¬گردد که داخل پلاستیک گیاهی دو نوع پلیمر با ترکیبات نشاسته و پلی¬لاکتیک اسید (PLA) وجود دارد یعنی پلاستیک معمولی یا پلی¬اتیلن با پلی-لاکتیک اسید مخلوط شده است و برخلاف ادعای فروشنده¬ها گیاهی نمی¬باشد و در حقیقت مصرف¬کننده را گول می¬زنند. وزارت صنایع و ادارات کل صنایع استان¬ها و تشکل¬ها باید به متقاضیان این نوع واحدها اطلاعات لازم را داده و از صدور هرگونه جواز تأسیس و یا واردات ماشین¬آلات مخصوص تولید مواد زیست-بسپارها و تولید قطعات پلاستیکی با اصلاح زیست بسپاری جلوگیری کنند در غیر این صورت ضررهای هنگفتی به کشور خود و منابع آن وارد خواهیم کرد. چه روش¬هایی باید مورد استفاده و مورد توجه قرار بگیرند 1- وزارت علوم و آموزش و پرورش (مدارس و دانشگاه¬ها – تلویزیون و رادیو و جراید باید فرهنگ سازی بکنند تا مردم بطری آب و نوشابه و یا کیسه¬های پلاستیکی مصرف شده خود را در طبیعت رها نساخته و آنها را جمع¬آوری و به مراکز مربوطه بفروشند یا تحویل بدهند. ضایعات هر نوع پلاستیک پتروشیمیایی قابل بازیافت و با ارزش می¬باشد. 2- کارخانجات باید نهایت سعی و تلاش خود را در کم کردن وزن قطعات و هزینه تولید به عمل بیاورند تا مواد خام و انرژی کمتری مصرف شود. 3- به مراکز جمع آوری پلاستیک¬های ضایعاتی و بازیافت پلاستیک¬ها باید کمک¬های مالی و معنوی بشود. هرچند بطری آب و نوشابه و یا کیسه های نایلون پس از بازیافت دوباره به همین صورت قابل استفاده نیستند ولی از آنها می¬شود پالت های پلاستیکی، جعبه¬های میوه، طناب، نخ، موکت، فرش، چوب و تخته پلاستیکی و کیسه¬های زباله تولید کرد. 4- در حال حاضر بهترین راه برای ما ایرانیان کنارگذاشتن تولید و مصرف پلاستیک¬های تخریب¬پذیر می¬باشد که بنا به دلایل فوق الذکر به صلاح کشور نیست و خواص و شرایط آن تحت آزمایش است و یک محصول مناسب کشور ما نیست و اگر این نوع پلاستیک¬ها را در کنار پلاستیک¬های معمولی وارد بازار مصرف کنیم به دلیل مخلوط شدن آن با سایر پلاستیک¬ها در محیط و مراکز بازیافت، ضررهای هنگفتی به ما وارد خواهد شد ايران پليمر. 3 لینک به دیدگاه
ارسال های توصیه شده