مونوگرافي محله پرواز

[Mohammad Aref 120452]

گزارش حاضر مونوگرافی از محله پرواز واقع در منطقه 5 شهرداری تهران است. محله ی پرواز، از جنوب به آزاد راه تهران- کرج و از شمال که از شمال غرب به بزرگراه رسالت و محله ی سازمان برنامه شمالی و از شمال شرق به خیابان آیت الله کاشانی و محله کوی شاهین منتهی شده است.

 

دانشجويان: افسانه خان‌محمدي، مريم سراج، سميه قادري، فاطمه موسوي، دانشگاه آزاد اسلامي

 

حد و مرز محله :

منطه 5 شامل 7 ناحيه و 29 محله است كه تحقيق حاضر در ارتباط با ناحيه 4 آن است، كه شامل محله هاي پرواز، سازمان برنامه شمالي-جنوبي، سازمان آب و كوي ارم مي شود.

محله ی پرواز، از جنوب به آزاد راه تهران- کرج و از شمال که از شمال غرب به بزرگراه رسالت و محله ی سازمان برنامه شمالی و از شمال شرق به خیابان آیت الله کاشانی و محله کوی شاهین منتهی شده است،همچنین این محله از سمت غرب به محله ی سازمان برنامه جنوبی و از سمت شرق نیز به بزرگراه امیر لشکر ستاری محله فردوس منتهی می شود.

 

تاریخچه محله پرواز:

در سال 1358و یکسال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، محله ی پرواز در یک طرح ایجاد تعاونی مسکن پس از طراحی و تهیه نقشه به پرسنل هواپیمایی نیروی زمینی( هوانیروز) و نیروی هوایی جمهوری اسلامی به طور مشترک واگذار شد.

از سال 1360ساخت وساز واحدهای مسکونی به صورت ویلایی و در یک طبقه آغاز شد که مساحت این منازل در هر کوچه که 14 واحد مسکونی وجود داشت، 5 قطعه اول 210متر و 9 قطعه دوم هم 240 متر بود.

در حدود سال 1375ساخت وساز آپارتمانی آغاز وبافت منازل ویلایی به آپارتمانهایی با متراژهای پائین و متوسط 8 واحد تبدیل شد.

نکته قابل توجه این است که به جز چند مورد نادر،بقیه منازل ویلایی به صورت مشارکتی با بساز بفروشان تبدیل به مجتمع های مسکونی آپارتمانی شدند،که پر واضح است که این بساز بفروشان هم علم کافی از مقاوم سازی سازه های آپارتمانی نداشته که این مورد را نگارنده به خوبی با زندگی در این محله مشاهده ودرک نموده است- در نتیجه آپارتمانهایی تنها با ظاهری زیبا ساخته اند، که این مورد نه تنها در اینجا بلکه در تمام شهر از بزرگترین معضلات جامعه شهری است.

در ضلع شمال شرقی این محله- تقاطع دو بزرگراه آیت الله کاشانی و بزرگراه رسالت – در سال 1373 میدانی به نام«نور» تأسیس شدکه این میدان توسط سازمان حمل ونقل و ترافیک طراحی شده بود.با فوت علامه محمد تقی جعفری نام این میدان به میدان «علامه جعفری» تغییر نمودکه روی دیواریکی از ساختمانهای جنب میدان، واقع در خیابان آیت الله کاشانی، عکس بزرگی از ایشان نقاشی شده که هنوز هم موجود می باشد.

بزرگراه رسالت ، اتوبانی بود که از این میدان وارد محله‌ی پرواز می شد واکنون پس از ایجاد تحولاتی اساسی ودر طی 2 سال اخیر، این میدان به « پل نور» تغییر شکل داد که پیمانکاری این پل هم بر عهده شرکت « جنرال مکانیک»بود که هم اکنون شامل زیر گذر آیت الله کاشانی و روگذر اتوبان رسالت می باشدکه با حضور آقای قالیباف ، شهردار افتتاح شد.

[Mohammad Aref 120452]

تحولات محله از لحاظ کالبدی، اقتصادی واجتماعی:

با توجه به آنچه که در تاریخچه محله گفته شد، از سال 1358که به نوعی می‌توان آ ن را تاریخ تأسیس این محله دانست ، تا کنون تحولات زیادی در این محله به وجود آمد ه است.

از جمله می توان به تحولات مربوط به تغییر ساختار منازل مسکونی این محله که در سال 1360 به صورت ویلایی بودند و به مجتمع های آپارتمانی چند طبقه در سال 1375 شده اند.

همچنین می توان به تأسیس میدان نور در شمال شرق این محله در سال 1373 واحداث بزرگراه رسالت اشاره نمودکه این محله را به سمت غرب تهران متصل می کرد.که بعدها و در سالهای 1383تا1385به پل نور ( زیر گذز آیت الله کاشانی و روگذر رسالت)تبدیل شد.

با توجه به تغییرات بوجود آمده می توان گفت که در وضعیت پارک اتومبیلها، چگونگی خدمات رسانی همتغییراتی به وجود آمد که در متن تحقیق به تفضیل به ان اشاره شده است.

به لحاظ اقتصادی هم می توان به افزایش یافتن قیمت منازل مسکونی با پیدا کردن موقعیت تجاری منشعب شده از احداث پل و اتوبان ها اشاره نمود.

البته می توان به معضلی که حاصل همین تغییرات فیزیکی در این محله است اشاره نمود که آن در آلوده شدن هوا چرا که در قدیم به علت نبود اتوبانها،تردد خودروها کمتر بوداما در حال حاضر با وجود تردد زیاد خودروها نه تنها آلودگی هوا بیشتر شده، بلکه باعث به وجود آمدن آلودگی صوتی عجیبی هم برای ساکنان این محله بخصوص آن دسته که در نزدیک اتوبانها خانه دار شده‌اند.

 

ترکیب فعلی محله از نظر جمعیت:

جمعیت ناحیه چهار منطقه 5 شهرداری تهران بیش از 000/100 نفر می باشدکه اگر این عداد را به 4تقسیم کنیم، می تواتنیم بگوئیم که به طور تقریبی چیزی حدود25000خانوار در این ناحیه سکونت دارند.محله ی پرواز هم چیزی حدود 20 هزار نفر جمعیت یعنی5000 خانوار را در خود جای داده است.این محله مساحتی حدود 7/34 کیلومتر مربع دارد.

 

وضع درآمد ومنزلت اجتماعی ساکنان:

ساکنان محله ی پروازف طبق آنچه که در تاریخچه محله گفته شد، عموماً پرسنل هواپیمایی نیروی زمینی( هوانیروز) و نیروی هوایی جمهوری اسلامی می باشند که در حال حاضر اکثریت آنها بازنشسته شده اندو از مزایا و حقوق بازنشستگی خود استفاده می کنند.

با مشاهدات که از محله به عمل آمدو مصاحباتی که با بازنشستگان محله شده است، می توان گفت که اکثر این بازنشستگان بعد از ساخت مجدد خانه ها وتبدیل خانه های ویلایی خود به مجتمع های مسکونی آپارتمانی هم اکنون اجاره بهای آپارتمانهای خود نیز استفاده کرده وبه نوعی این اجاره خانه ها کمک مالی بزرگی برای انها به حساب می آید.

عده ای از ساکنان هم بعد از بازنشستگی به مشاغل آزاد دیگری روی آورده اند که در این راستا توانسته اند زندگی مرفه ای را برای خود ایجاد کنند که عمدتاً از قدیمیان محله هستند.

می توان گفت که اکثریت ساکنان این محله از طبقه متوسط روبه بالا و گاهاً مرفه ای نیز هستند.

[Mohammad Aref 120452]

وضعيت محله از لحاظ خدمات واسباب آسایش شهری:

به نظر می رسد که در محله پرواز در حال حاضر از لحاظ ارائه خدماتی مانند آب، برق و گاز شهری و تلفن رضایت وجود دارد البته سیستم گاز رسانی در سال 1382 در اين محله ايجاد شد كه به نظر اهالي اين زمان بسيار دير بود، چرا كه در سال هاي قبل تر محله هاي اطراف از اين نعمت برخوردار بودن در ضمن تا قبل از سال 1372 اين محله آب لوله كشي شهري نداشت و تا قبل از تاريخ ، اهالي از آب منبع هايي كه در هر خانه تعبيه شده بود استفاده مي‌كردند. فقط سيستم فاضلاب در اين محله وجود ندارد و از چاه هاي اختصاصي كه در هر خانه اي وجود دارد ، استفاده مي كند.

گرداوري زباله كه در گذشته به صورت سنتي بوده كه رفتگران زباله ها را از درب خانه تحويل مي گرفتند و گاهي هم در ازاي اين خدمت از اهالي مزدي دريافت مي كردند اما امروزه بر اساس مشاهدات، سيستم جمع آري زباله ها به صورت مكانيزه شده و اين محله هم از طرح مكانيزه جمع آوري زباله ها بي‌نصيب نمانده است تنها مشكلي كه در اين مورد به نظر مي رسد اين است كه سطل هاي بزرگ زباله كه سر كوچه ها گذاشته شده اند گاهاً جايگاهي براي تجمع حيوانات و حشرات موذي شده اند كه گاه منظره ي بدو به دور از موازين بهداشتي را در كنار سطل هاي بزرگ زباله شاهده بوده ايم كه البته به نظر مي‌رسد كه اين مشكل با همياري اهالي در استفاده ي درست از سطل هاي زباله و به خصوص بستن درب آنها قابل حمل مي باشد البته به نظر نگارنده بهتر است كه معاونت فرهنگي شهرداري تهران پيش از هر اقدامي، در جهت اموزش و فرهنگ سازي و اماده سازي بستر مناسب براي استفاده بهتر از امكانات كند كه البته عدم وجود اين فرهنگ سازي چيزي است كه تحت عنوان «واپسماندگي فرهنگي» در كشورهاي جهان سومي به وفور ديده مي شود.

به لحاظ وجود فضاي سبز و پارك مي توان به سه پارك با وسعت هاي مختلف اشاره نمود كه پارك «پرواز» كه بزرگ ترين پارك اين محله مي باشد، داراي زمين هاي ورزشي فوتبال بسكتبال و واليبال و ميزهاي مخصوص تنيس روي ميز وشطرنج مي باشد.

در اين پارك مدرسه فوتبالي هم وجود دارد همچنين فضايي بسيار زيبا كه هرماه با آبشارهاي موجود به اهالي آرامشي مي دهد تا دقايقي را به دور از مشغله هاي زندگي شهري سر كند از ديگر پارك هاي اين محله مي توان به پارك «سپيدار» كه البته وسعت زيادي ندارد اما وجودش خالي از لطف نيست و پارك نونهالان كه در خيابان ايت الله كاشاني و روبروي مهد كودكي ايجاد شده، اشاره كرد كه فضايي براي بازي كودكان – بخصوص كودكان همين مهد كودك مي باشد در ضمن با توجه به مشاهدات انجام شد تعداد زيادي از بازنشستگان اين محله رادر پاركها و در هنگام عصر و در كنار هم مشغول به صحبت در اين پاركها ديديم كه در كل به نظر مي رسد كه اين محله وضعيت خوبي از لحاظ فضاي سبز و پارك دارد.

در اين محله، فرهنگسرايي به نام «فرهنگسراي نور»وجود دارد كه به قطع از بزرگترين اميازات اين محله مي باشد ، چرا كه فضايي فرهنگي را در قالب كلاس هاي هنري و پرورشي براي رشد خلاقيت و استعدادها به خصوص براري كودكان همين طور بزرگسالان فراهم اورده در ضمن در اين فرهنسگرا، كتابخانه اي به نام «كتابخانه ي شيخ فضل الله نوري» وجود دارد كه به گفته اهالي بسياري از آنها به عضويت اين كتابخانه درآمده اند و به نظر مي رسد كه رضايت زيادي از اين مكان دارند به گفته اهالي در اين فرهنسگرا پايگاه هاي براي واكسيناسيون آموزش كمك هاي اولهي و سمينارهاي روانشناسي ساده و نمايشگاه هاي هنري و.. هم برپا مي شود كه به نظر مي رسد اين مسئله هم در رضايت اهالي از اين مكان و پر كردن اوقات فراغت آنها به نحو مفيد نقش مهمي را ايفامي كند.

از ديگر امتيازات اين محل، وجود كتابفروشي بزرگي به نام «شهر كتاب» است كه منبعي بزرگ از انواع كتابهاست به نظر مي رسد وجود چنين مركزي در رشد فرهنگ كتابخواني اهالي مفيد واقع شده است مسئولان فروش كتاب در اين كتاب فروشي معتقدند كه فروش كتاب و استقبال مردم از اين مركز، هر سال افزايش يافته و هم اكنون قابل مقايسه با سال اول و آغاز به كار اين مركز نيست در كنار همين مركز فروش كتاب حلقه اي از خود اشتغالان وجود دارد كه كارهاي دستي خود را البته تحت نظر شهرداري و فرهنگسراي نور – به فروش مي رسانند به گفته اهالي در قديم اين غرفه هاي فروش هر جمعه برپا مي شدند و لي هم اكنون به صورت روزانه ودر 7 روز هفته وجود دارند كه به نظر مي رسد اين مكان فروش مورد علاقه و توجه اهالي اين محله واقع شده است.

لازم به ذكر است كه سينمايي خانوادگي در حد فاصل 2 محله پرواز و فردوس وجود دارد كه دسترسي به آن ساده و مفيد در گذراندن اوقات فراغت اهالي مي‌باشد.

در اين محله تنها يك بانك وجود دارد – بانك مسكن- و افراد براي استفاده از خدمات بانكهاي ديگر بايد به محله هاي اطراف كه البته زياد هم دور نيستند مراجعه نمايند.

به گفته ي كارشناس ترافيك شهرداري اين منطقه، در محله ي پرواز ،‌6 پل عابر پياده وجود دارد، اما طبق مشاهدات به عمل آمده به نظر مي رسد كه تمامي اهالي به خصوص سالمنداني كه از درد پا رنج مي برند نمي توانند از اين پلها به راحتي استفاده كنند، چرا كه هيچ كدام از اين پل هاي عابر مجهز به پله برقي نيستند در ضمن چندين سرعت گير هم در اين محله نصب شده و خطوط خط كشي عابر پياده هم وجود دارد اما برخي بسيار كمرنگ و حتي محو شده اند – تا ضريب امنيت به هنگام حركت در محله را بالاتر برند.

ازد گير اسباب آسايش شهري در اين محله مي توان به دسترسي به اتوبوس‌هاي شهري، مترو، تاكسي هاي خطي- تلفني و شخصي هاي از اين نوع اسباب شهري در ميان اهالي رضايتي نسبي وجود دارد چرا كه از خيابان آيت الله كاشاني، اتوبوس هاي مسير كن، شهر زيبا،‌شهران و جنت آباد شمالي –جنوبي به مترو(صادقيه) گذر مي كنند ، درست است كه تعدادشان كم نيست ، اما اهالي معتقدند كه در صبح و عمدتاً در فصل سرما خدمات دهي اين اتوبوسها كند تر مي شود كه البته مي توان آن را وابسته به عالم ترافيك دانست . با وجود گذر اين اتوبوسها، دسترسي به مترو و هم از طريق آنها و همين طور از طريق تاكسي هاي موجود كه عمدتاً‌شخصي هستند - سهل و آسان گشته است. البته اهالي اين محله مي توانند از طريق خيابان فردوس و گذر از محل فردوس در مدت زمان كمتري به مترو دسترسي پيدا كنند. به لحاظ دسترسي به مراكز مهم شهر هم در حدود 5 دقيقه با تاكسي مي توان به فلكه دوم صادقيه كه مركزي براي حركت به مقصدهاي مختلف است رسيد و از همين راه هم به دانشگاه تحصيل ما رسيد كه در مسير ابتدايي و پس از رسيدن به اين فلكه بايد از ماشين هاي «سيد خندان» استفاده نمود در اين محله چندين مركز تاكسي سرويس و تاكسي تلفني به چشم مي خورد و همين طور تعداد پاركبان كه در خيابان آيت الله كاشاني مشغول خدمت هستند و وضعيت پارك اتومبيل‌هار ا بررسي مي كنند . دسترسي به دو اتوبان همت و حكيم(رسالت) در اين محله در كمترين زمان امكان پذير است.

در محله پرواز‌، در ايام سوگواري(ماه محرم) تكيه ها و حسينيه هايي چادري برپا مي شوند كه البته طبق گفته اهالي در قديم هيئتي بزرگ وجود داشته كه متولي آن فردي به نام «حاج آقا اسفندياري»س بود و كه هم اكنون خانه ويلايي دو طبقه او كه روزگاري با مشاركت مردم در ايام سوگواري، هيئتي در آنجا برپا مي شد ،‌به آپارتماني با واحدهاي كوچك و متعدد تبديل شده است كه امروزه در آنجا شعبات بيمه هاي گوناگون از جمله بيمه آسيا و ايران و دفاتر خدماتي مختلف را مي توان مشاهده كرد تنها يك مسجد در اين محله وجود دارد كه در جنوب محله واقع شده است كه البته در حال حاضر در دست تعمير است ونزديك ترين مسجد به اين محله مسجد نظام مافي است كه در محله شهر زيبا (ناحيه يك) واقع شد است.

نانوايي ها ، سوپرماركتها وسبزي فروشي ها و ميوه فروشي هاي متعددي در قسمت هاي مختلف اين محله وجود دارد كه برخي سرويس رايگان به درب منازل را هم دارند ، اما ميدان ميوه و تره بار درا ين محله وجود ندارد و اهالي براي خريد از ميدان ميوه و تره بار بايد به محله اي اطراف مراجعه نمايند كه شايد بتوان اين مورد از كم و كاستي اين محله دانست.

طبق گفته هاي اهالي: متأسفانه چندي است كه دراين محله افراد معتادي به چشم مي خورند كه اسباب نارضايتي و به خطر افتادن امنيت اهالي را فراهم نموده اند كه در اين راستا با طلاع به كلانتري محله شهر زيبا – به علت نبود كلانتري در اين محله- و پليس 110،‌ با ازدياد گشت هاي انتظامي سعي در جمع آوري اين معتادين و اراذل و اوباش شده است.

همچنين طبق صحبت هاي مأمورني كلانتري شهر زيبا اكثر دزدي هاي اين محله(پرواز) شامل سرقت ضبط هاي اتومبيل اي و مشعلهاي موتورخانه ها مي‌باشد، كه البته هم اكنون با وجود اين معتادين و مسئولين پخش مواد جرم ديگري نيز در اين محله به چشم مي خورد، كه اميد است با كمك نيروي پليس اين محله پاكسازي شود چرا كه در اكثر مصاحبات به عمل آمده با اهالي شكايت از اين مسئله وجود داشت:

طبق مشاهدات و مصاحبات به عمل آمده با اهالي ، در خيابان اصلي اين محله (خيابان آيت الله كاشاني) چندين مطب پزشكي و مركز سونگروافي و راديولوژي وجود دارد همچنين دو درمانگاه كه يكي از آنها شبانه روزي است و سه داروخانه كه باز هم يي از آنها شبانه روي است وجود دارد در ضمن بيمارستاني به نام «ابن سينا» هم در نزديكي اين محله، در محله مهران ونزديك به فلكه دوم صادقيه وجود دارد كه بيمارستان نسبتاً بزرگ و مجهزي است.

در آخر هم مي توان به وجود مدارس در مقاطع مختلف تحصيلي به علاوه يك هنرستان و سه مهد كودك و پيش دبستاني و يك دفتر ثبت اسناد وچند دفتر وكالت و در دسترس بودن مركز ثبت اسناد كَن(در جنوب اين محله) و همچنين دو دفتر ازدواج و طلاق و سه گل فروشي و دو قنادي اشاره نمود كه هر يك در رفع نيازهاي اهالي نقش مهمي را بازي مي كنند كه به نظر مي رسد اهالي از خدمات اين مراكز رضايت دارند.

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام