معرفی شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب

[علیرضا خالقی 30]

تاریخچه و وضعیت ساختاری مناطق نفت خیز جنوب به عنوان زادگاه صنعت نفت در ایران، پس از حفر نخستین چاه نفتی خاورمیانه در مسجدسلیمان در سال 1287 هجری خورشیدی تا کنون، کانون تحول و توسعه فناوری‌های جدید به منظور استخراج و تولید نفت و گاز بوده است.

این تحولات پس از پیروزی انقلاب اسلامی و خلع ید از پیمانکاران و کارشناسان خارجی بسیار برجسته است.

مناطق نفت خیز جنوب تا قبل از پیروزی انقلاب، توسط دو شرکت خاص خدمات نفتایران مشهور به اسکو و شرکت خدمات غیرصنعتی اداره می‌شد.

پس از انقلاب و آغاز جنگ تحمیلی مدیریت مناطق نفت خیز در شرکت ملی نفت ایران تشکیل شد و راهبری عملیات تولید از این مناطق را بر عهده گرفت.

این مدیریت پس از جنگ به مدیریت تولید مناطق خشکی تغییر نام داد و حوزه فعالیت آن کل کشور را در بر گرفت.

سرانجام در سال 1379 با توجه به سیاست‌ها و برنامه‌های وزارت نفت مبنی بر ایجاد تغییر و تحول در نحوه اداره فعالیت‌ها ساختار سازمانی مناطق نفت خیز جنوب بررسی و شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب شامل یک ستاد مرکزی و 9 شرکت فرعی شکل گرفت.

این شرکت با بیش از 50 میدان هیدروکربوری بزرگ و کوچک در محدوده‌ای به وسعت افزون بر 400 هزار کیلومتر مربع از استان بوشهر تا شمال استان خوزستان بیش از 80 درصد نفت خام کشور را تولید می‌کند.

در این قلمرو وسیع نفتی میدان های بزرگی همچون اهواز آسماری، گچساران، مارون، کرنج و پارسی قرار دارند.

در سال های اخیر با تغییر رویکرد وزارت نفت بار دیگر شاهد به کارگیری دانش و تخصص کارشناسان مناطق نفت خیز جنوب در زمینه مطالعه و توسعه میدان ها و مخازن نفت و گاز هستیم.

هم اکنون توسعه میدان‌های نفتی کبود، منصورآباد، گچساران کرنج و پازنان و میدان‌های گازی مارون خامی، خلیج آغاجاری، پازنان و کرنج خامی، بی‌بی‌حکیمه، کارون بنگستان، قلعه‌نار بنگستان، میلاتون و رگ سفید در دست اقدام است.

شرکت‌های بهره‌برداری نفت و گاز تابع

شرکت های تابع بهره‌ بردار مناطق نفت خیز جنوب بر اساس موقعیت جغرافیایی و میدان های اصلی تحت اختیار به این شرح نامگذاری شده و فعالیت می‌کنند:

شرکت بهره‌برداری نفت و گاز کارون:

شرکت بهره‌برداری نفت و گاز کارون با مرکزیت اهواز مسئولیت راهبری و تولید نفت، گاز و مایعات گازی از میدان های واقع در شهرستان اهواز را عهده‌دار است. مجموعه نفت خام تولیدی این شرکت به طور متوسط روزانه افزون بر یک میلیون و 20 هزار بشکه است. بزرگ ترین میدان نفت خام ایران اهواز آسماری و بنگستان در حوزه عملیات این شرکت قرار دارد.

شرکت بهره‌برداری نفت و گاز کارون افزون بر 500 هزار بشکه در روز خوراک نفت خام پالایشگاه های آبادان، تهران و تبریز را تأمین می کند و مابقی تولید خود را به مقصد پایانه صادراتی خارگ ارسال می‌ دارد.

علاوه بر این تولید روزانه 50 هزار بشکه ان.جی.ال، کارون را به یکی از عمده‌ منابع تامین‌کننده خوراک صنایع پتروشیمی ماهشهر و بندرامام مبدل ساخته است.

شرکت ‌بهره‌برداری نفت و گاز مارون

شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مارون بهره‌برداری و استحصال نفت‌خام و گاز از میدان های نفتی غرب رودخانه مارون (جراحی) شامل میدان های مارون، کوپال و شادگان را عهده‌دار است.

نفت‌خام تولیدی این شرکت به میزان 620 هزار بشکه در روز است. عمده تولید نفت خام مارون به پالایشگاه نفت اصفهان ارسال و مابقی به پایانه صادراتی خارگ انتقال می‌یابد.

وجود بزرگترین تاسیسات تزریق گاز ایران و تاکید بر تولید صیانتی و همچنین راهبری میدان ها و مخازنی که از نظر پیچیدگی سرآمد مخازن نفتی دنیاست، مارون را به میدان آزمون مهارت ها و تخصص های گوناگون مرتبط با نفت و گاز تبدیل کرده است.

شرکت بهره‌برداری نفت و گاز گچساران

شرکت بهره‌برداری نفت و گاز گچساران بهره‌برداری از میدان های پراکنده‌ای از جمله گچساران، بی‌بی‌حکیمه، سیاهمکان، رگ‌سفید، پازنان، منصورآباد و نرگسی را به عهده دارد. واقع شدن این میدان‌ها در استان های کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، فارس و بوشهر از یک سو و قرار گرفتن تلمبه‌خانه گوره و منیفولد بزرگ نفت خام صادراتی ایران در حوزه عملیات این شرکت از سوی دیگر، گچساران را به عنوان یک شرکت مهم در عرصه تولید و صدور نفت خام قرار داده است.

این شرکت روزانه افزون بر 750 هزار بشکه نفت خام یک میلیارد و 470 میلیون فوت مکعب گاز خشک و 60 هزار بشکه مایعات گازی از نوع نفتا تولید می‌کند.

شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری:

شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری با مرکزیت شهرستان امیدیه، راهبری عملیات تولید از 7 میدان نفت و گاز آغاجاری، کرنج، پارسی، رامشیر، پازنان، رگ‌سفید و بخشی از میدان مارون واقع در جنوب شرق استان خوزستان را عهده‌دار است.

این شرکت روزانه افزون بر 730 هزار بشکه نفت‌خام سبک و سنگین تولید می‌کند که بخشی از آن به مصرف خوراک پالایشگاه اصفهان رسیده و مابقی آن به خارگ ارسال می‌شود.

تولید گاز و گازمایع در آغاجاری شامل روزانه حدود 785 میلیون فوت مکعب گاز خشک، 30 هزار بشکه گازمایع و 7 هزار بشکه نفتاست که بخش عمده گاز تولیدی در مخازن، تزریق و گازمایع به پتروشیمی بندرامام و نفتای تولیدی به پتروشیمی بوعلی ارسال می‌شود. :icon_pf (34):