میدان های شهری

[Mohammad Aref 120,438]

خاطرات سفر همواره از دلپذیر ترین رویاهای انسان است هنگامی که تجربیات سفر را در ذهن خود مرور می کنیم از یاد اوردن ان مکانهای زیبا که کمتر فرصت دیدن دوباره ان است احساس لذت کرده و بی گمان بعد از سختی ها و خستگی های روزانه دیدن چنین فضاهایی سبب ارامش خاطر و از بین رفتن دغدغه های ذهنی بسیار است.ارسطو کلیه اصول شهرسازی را در یک جمله خلاصه کرده است:یک شهر باید به نحوی ساخته شود که ساکنان آن احساس امنیت و رضایت کنند.برای تحقق این امر نباید شهرسازی فقط یک مسئله تکنیکی باشد بلکه در این مورد خلاقیتهای هنری نیز باید به کار گرفته شود این موضوع هم در دوران باستان و هم قرون وسطی و رنسانس و هر دوره ای که به هنرهای زیبا اهمیت داده شود مشهود است.فقط در قرن حاضر است که محاسبات دقیق ریاضی اولویت یافته و توسعه شهر و فضاهای مربوط به ان صرفا جنبه تکنیکی یافته است.از این رو فقط بعد ریاضی مسئله حل شده است و بعد هنری ان نه.امروزه مفهوم یک میدان باز در شهر کاملا دگرگون شده استو به ندرت چنین جاهایی برای برگزاری اعیاد و مراسم خاص یا رفع نیازهای روزانه مورد استفاده قرار می گیرند عملکرد این مکان ها امروزه فقط تامین نور و هموای بیشتر و ایجاد فضای باز در پهنه ای از بافت مسکونی یکنواخت و کسل کننده است و همچنین می تواند برای برخی از بناهای بزرگ چشم اندازی بازی پدید اورد تا اثر معمارانه این بناها را بیشتر نشان دهند.ولی در دوران باستان وضعیت کاملا فرق می کرد در ان دوران میدان های اصلی از نیازهای اولیه و اساسی شهر محسوب می شدند زیرا در این مکان ها بخش بزرگی از فعالیت های عمومی شهر جریان داشت.فعالیت هایی که امروزه به جای میدان های باز در فضاهای بسته انجام می گیرد.در یونان باستان شورای شهر در اگورا و فضای باز تشکیل جلسه می داد.شباهت زیادی بین یک فوروم با فضایی که دور تا دور ان به شکل معمارانه ای محصور و به طرز زیبایی با نقاشی و تندیس های متناسب و زیبا تزئین شده است.این فضاها با توجه به کارکرد مختلفشان برای عامه و با در نظر رفتن اینکه حکومت عایدات ناشی از ان را صرف مخارج انجا می کرد تعبیه می شده فوروم برای کل شهر جنبه همان حیاط داخلی یک خانه مسکونی تک واحدی را دارد که دارای تزئینات زیباستدر واقع یک تالار اصلی با مبلمان متفاوت و باشکوه را نشان می دهد.به طوری که می توان گفت در حکم خلق کردن یک فضای داخلی عظیم و مجلل ولی بدون سقف است.پائوسانیاس در همین زمینه می گید :مکانی را که فاقد بنای عمومی و میدان است را نمی توان شهر نامید .میدان های اصلی در جنوب اروپا هنوز هم از سبک فوروم ها پیروی می کنند که هنوز نقش خود را در زندگی اجتماعی حفظ کرده اند و هنوز هم عمومی است.

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

سمانه ابولی - همکار افتخاریTTIC

[vahid hipodamus 7,044]

میدان شهری در یک نگاه.

— پاسخگوی نیازهای اجتماعی و اقتصادی مردم در مقیاس شهر

— در این فضا شهروندان بدون اینکه همدیگر را بشناسند، حضور بسیار راحتی در شهر دارند

— فضائی پر از تنوع و پر از رویداد در ذهن شهروندان

— پذیرای تنوع اجتماعی است.

توقعات موردی:

1) سرزندگی

2) انعطاف

3) تعین فضائی

سرزندگی : میدان پذیرای فعالیتهای گروههای مختلف باشد

— دلبازی

1. استفاده از محصوریت مناسب

2. بهره گیری از عناصر طبیعی

— ایجاد تنوع

1. توجه به تنوع کالبدی(کف و بدنه فضا)

2. توجه به تنوع عملکردی

انعطاف: پرهیز از خشکی و رسمی بودن فضا

¡ ایجاد انعطاف در کالبد

تعین فضائی: محدوده فضا مشخص باشد و بتواند درک فضائی قوی ایجاد کند

— فرم و هندسه قابل تشخیص

— عرصه میدان قابل تشخیص باشد.

منبع:پروژه شناخت فضای شهری خودم

[Mohammad Aref 120,438]

با مروری کوتاه بر سیر تطور تاریخی میدان از شهرهای کهن تا کنون، شاهد آنیم که رفته رفته میدان نقشی موثر در مجموعه اندام های شهری یافته و تاثیرات زیادی را بر شکل گیری و سازماندهی فضایی شهر نسبت به دوره های تاریخی مختلف، به انجام رسانده است. میدان به عنوان یک فضای شهری با حضور و مکث معنی دار انسان و به منظور و مقصود معینی در ارتباط با حرکت جمعیت موجودیت می یابد و علاوه بر آن جلوه های روشنی از یک فضای ایجاد کننده ارتباط، تماس و فعالیت آدمی را نمایان می سازد.

مطالعه شهر از دوران کهن، به خصوص شهرهای ایران بعد از اسلام، تا زمانیکه شهرسازی از لحاظ ورود مفاهیم تازه، غریبه و گسستن از ارزش های گذشته خود قرار نگرفته است، گویای آن است که همواره میدان نیز همچون دیگر اندام های موثر و کارکردی، در حیات جاری شهر، حضوری موثر دارد به طوریکه میدان از دوره سلجوقیان به بعد شروع به تثبیت خود کرد و در دوره صفویه به مفاهیم عمیق و کارآمدی در معماری و شهرسازی رسیده و در دوران قاجار به نهایت نقش خود دست یافته است، اما رفته رفته نقش می بازد تا جایی که از سال های میانی دوره پهلوی هویت خود را از دست داده و در دو دهه اخیر نیز در بلاتکلیفی مطلق به سر می برد. درکی که اکنون از میدان وجود دارد همانی است که در ذهن همگان و به طور یکسان از تقاطع چند خیابان که فضایی در میانه آن برای تفکیک حرکت سواره پدید آمده و با ترکیبی از پوشش گیاهی، آب نما و فواره شکل می گیرد و هیچ ارتباط معقولی با انسان، حرکت انسانی و حضور معنی دار انسان برقرار نمی سازد. میدان بدون حضور موثر و امن انسان و به منظوری معین معنی خارجی ندارد و حضور انسان در این فضای میانی تقاطع ها نه دارای معنی است، نه موثر است و نه امن.

تعریف میدان:

میدان بر حسب ضرورت های مکانی و زمانی نقش و عملکرد های مختلفی به خود گرفته است. گاهی به صورت مکانی برای عرضه کالا بوده و زمانی فضایی حکومتی و دیوانی و یا مذهبی داشته است و در دوران معاصر بسیاری از عملکرد های کلاسیک آن به بنا ها منتقل شده است و به علت وضیعت و موقعیت فعلی، نمی توان عملکرد های گوناگون اجتماعی دوران گذشته را از آن انتظار داشت.

آنچه امروزه در مورد میدان های شهری مطرح است چگونگی فرم، نوع استفاده و پیوند آنها با بافت شهری است؛ در حالی که اکثر میدان های نوساز شهری در ایران فاقد طراحی صحیح برای این ویژگیها است و تنها از جنبه معماری قابل بررسی است و بیشتر، محوطه ای است که به آن میدان اطلاق می شود و در عمل به اشغال وسایل نقلیه درآمده و به کلی تغییر شکل یافته است. برای میدان ویژگی ها و تعاریف مختلفی را می توان مطرح کرد که در زیر به نمونه هایی از آنها اشاره می کنیم:

- میدان فضایی است با سه بعد کاملا مشخص، دارای محدوده ای معین به داخل و خارج، که کف و بدنه آن از معماری تعریف شده ای برخوردار است. گرچه میدان های جدید و مهمی نیز وجود دارند که فضای شان جزء به جزء طراحی شده ولی دارای بدنه مشخصی نیستند.

- میدان فضایی است عمومی و قابل استفاده برای همگان و این وجه تمایزی است بین یک میدان و فضای باز و اختصاصی یک بنای مسکونی.

- میدان شهری مسقف نیست و همین مورد سالن های بزرگ و مسقف (پاساژ ها) را از آن متمایز کرده است.

- غالبا میدان شهری فضایی است، با سوابق ویژه تاریخی، یادبودها و آثاری از رخدادهای دوران گذشته شهر که چون خاطره ای محترم و مشترک برای شهروندان محسوب می شود.

- میدان، اگر کیفیت اقامت و گذراندن اوقات فراغت در آن مطلوب باشد، با اتبوه جمعیت، آمد و شد مداوم مواجه می شود، که دال بر جاذبه و کشش آن است؛ چنین میدانی از میدان های مورد علاقه مردم خواهد بود.

- ...

[Mohammad Aref 120,438]

تاریخچه میدان در اروپا:

 

بررسی تاریخی میدان را می توان با مروری کوتاه از تمدن های کهن اروپایی آغاز نمود. مجموعه دوره های قابل تشخیص عبارتند از: یونان، روم، قرون وسطی و رنسانس.

- تقریبا چهر عنصر اصلی، تشکیل دهنده شهر های کهن یونان هستند که از زمان تشکیل اولین پولیس ها «Polis» ردگیری می شوند. محلات مسکونی، مراکز اجتماعی، آکروپلیس (مرکز مذهبی) و آگورا «Agora» یا میدان که نظام مبتنی بر اداره همگانی شهر، میدان یا آگورا را به مهمترین فضای شهر بدل می ساخت که صحنه اصلی حیات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی روزانه جامعه شهری بوده است. مرکزیت نسبی فیزیکی و محصور بودن از ویژگی های اصلی میدان در یونان به شمار می رود. در مواردی که امکان محصور بودن آگورا با ابنیه وجود نداشت، رواقی به دور آگورا آن را محصور می کرد. آگورا غالبا مستطیل شکل بوده و 20/1 تا 30/1 سطح شهر را اشغال می کرد.

- فضای شهری در روم باستان شباهت فراوانی به تمدن یونان دارد. با این تفاوت که مراکز اجتماعی و مذهبی با اجتماع در اطراف میدان یا فوروم «Forum» مرکزیت نیرومند تری به میدان می دهد و پیشرفت تکنیک ساختمانی، مراکز گذران اوقات فراغت مانند حمام و آمفی تئاتر را نیز شاخص می سازد. تقش اصلی مبادلات بازرگانی و تجاری به میدان شپرده می شود وبرای کارکرد بهتر آن، غالبا با ایجاد موانعی از ورود وسایل نقلیه جلوگیری می شد. اگر آگورا بر سر راه ارتباط دروازه اصلی شهر با آکروپلیس واقع بود، فوروم معمولا از تقاطع دو معبر اصلی شکل می گرفت.

- دوره بعدی دوره ای است که از سده های 10 و11 آغاز می شود. فئودالیسم و کلیسا دو عنصر اصلی قرون وسطی به شمار می روند که مناسبات هر یک، آثار معینی در شهر ها بر جای گذاشته است. عناصر اصلی و مهم شهر ها در این دوره عبارتند از: فضاهای مذهبی، فضای تجاری و فضای حکومتی که نقش مهمی را در سازماندهی و مکان یابی میدان ها بر عهده دارند.علیرغم بافت ارگانیک و بی نظمی عمومی شبکه معابر، جهت گیری به سمت میدان با درجه اهمیت متفاوت با عرض معبر ارتباط می یابد و هر چه به محوطه مسکونی نزدیک تر می شود، عرض معبر هم کمتر می شود.شهر های این دوره اگر چه بزرگتر از شهر های یونان و روم هستند ولی به دلیل ضرورت استفاده بیشتر از زمین، وسعت میادین کمتر از آگورا و فوروم است.

- دوره موثر بعدی در تاریخ شهرنشینی اروپا از دوران رنسانس آغاز شده و تا انقلاب صنعتی ادامه می یابد.توجه عمیق به مفاهیم زیبایی شناسی در معماری و طراحی شهری، تاکید بر نظم و تقارن، به شکل و نظم کشیدن بی نظمی های قرون وسطی، باور عمیق به تاثیر در زندگی انسان از طریق به کارگیری نظم هندسی از نکات بارز شهرسازی این دوره است. شهر سازی مفهومی تازه یافته و اهتمام بسیاری از هنرمندان به عناصر اصلی عملکردی و پیوند ارگانیک آنها در زندگی شهری با یکدیگر معطوف می شود.

[Mohammad Aref 120,438]

میدان در ایران باستان:

میدان ها معمولا در محل تلاقی مسیرهای ممتد به دروازه های شهر پدید می آمد که این مسیر ها، خود بدلیلارتباط مستقیم با دروازه، مکانی برای داد و ستد و تجارت بودند. گشودگی پدید آمده از تلاقی این مسیر، معمولا میدان را علاوه بر مرکز ارتباطات اقتصادی-اجتماعی به مرکز فیزیکی شهر بدل می ساخت. علاوه بر این شهر ها همواره یک میدان تجمع دیگر نیز داشته اند که نقش کاملا مذهبی داشت. اینگونه میدان ها، معمولا خارج از حصار شهر و مقابل آتشکده ها پدید می آمد. میدان در شهر های ایران باستان عمدتا فضایی برای با خبر شدن از تصمیمات گردانندگان شهر بود و نه مکانی برای تبادل نظر و تصمیم گیری،به عبارت دیگر اطلاع رسانی آن می چربید.

 

دوران بعد از اسلام:

شهر دوره اسلامی فاقد عنصر مرکزی به عنوان عنصر تعیین کننده است، بلکه این ستون فقرات شهر ها است که شکل آن را تعین می بخشد و سایر عناصر در ارتباط با این عنصر اصلی شکل می گیرند. میدان، مسجد، مدرسه و حمام عناصر غیر قابل تفکیک این ستون فقرات هستند که هر یک، نقش و وظیفه ای در تکمیل دیگری دارند. میدان رفته رفته اهمیت ویژه ای می یابد و از این دوره با نقش و عملکرد ههای متفاوتی چون تجاری، ورزشی، مذهبی، اداری و حکومتی کار اتصال شهر کهن و توسعه جدید آن را بر عهده می گیرد.

در این دوره میدان های اصلی بهخاطر ارتباط با مسجد جامع به عنوان اصلی ترین مکان تجمع مذهبی قرار گرفته و رفته رفته نقش چند منظوره ای می یابند که همواره حضور مردم مهم ترین عامل زندگی بخش آن است. علاوه بر میدان های مرکزی و بنا های اطراف آن در هر محله ای نیز به تناسب امکانات ساکنین آن گشودگی هایی پدید می آید که به ترتیب میدان های محله ای و میدانچه های اجتماع ساکنین واحد های همسایگی از این نوع هستند.

شهرسازی در دوره قاجار به اوج شکوفایی خود می رسد و میدان نقش مهم تری را در سازماندهی فضایی شهر بر عهده می گیرد؛ نقش نمادین میدان بر عهده میدان مرکزی واگذار می شود و میدان ها ومیدانچه ها ی محلی با سادگی هر چه بیشتر، رفع نیاز های ساکنین تقسیمات محله ای و زیر محله ای را با داشتن بازارچه، حمام، مسجد و ... بر عهده می گیرند. میدان ها ی این دوره بر حسب عملکرد و نقش شهری، وسعت های مختلفی دارند؛ مثلا میدان های نظامی بسیا بزرگ، میدان های حکومتی نسبتا بزرگ و میدان ها تجاری بزرگ بوده اند. یکی از موارد مهم اینکه شهر تهران در دوران قاجار دارای 5 میدان مهم به نام های توپخانه، بهرستان، ارک، پاقاپق و مشق می شود که از یادگار های دوران امیرکبیر به شمار می رود.

[Mohammad Aref 120,438]

شروع انقلاب صنعتی

یکی از مهم ترین اتفاقات تاریخی در دوره قاجار وقوع انقلاب صنعتی در اروپا است. انقلابی که تاثیر فراوانی بر شکل فضا های شهری اروپا گذاشت. مهمترین عامل این دگرگونی، ورود اتومبیل به فضا های شهری بود. نابودی فضا های شهری اروپا، روند پیوسته ای را طی نمود و برای زاده اصلی تکنولوژی جدید، «اتومبیل» همواره خیابان های تازه احداث شد و بسیاری از فضا های شهری و میدان ها به جولانگاه اتومبیل تبدیل شدند. اتومبیل فضا را برای حضور مردم تنگ و حرکت پیاده را نا امن و بعضا نا ممکن نمود.

در این دوره به تدریج عملکرد میدان به دسته ای از فضا های شهری دیگر واگذار شد و مکان وسیع میدان های گذشته به اتومبیل اختصاص پیدا کرد. این وضیعت منتقدان بسیاری یافت و توجه معماران و شهرسازان زیادی را به خود جلب کرد. تلاش عمده ایشان باز گرداندن زندگی و پویایی به این فضای شهری بود که اینک در سلطه حرکت اتومبیل قرار گرفته بود.

با ورود اتومبیل به ایران نیز شهر ها دستخوش تغییرات بسیاری شدند؛ احداث خیابان های سراسری در شهر ها، بخصوص با نادیده گرفتن بافت و سازمان فضایی شهر ها از یک طرف و دگرگونی شرایط اجتماعی و اقتصادی از طرف دیگر از نتایج ورود اتومبیل هستند. انقطاع فرهنگی، بریدن از ارزش های گذشته و بی توجهی به سنت ها وآیین ها در هرم حکومتی، علیرغم مقاومت دیرپای مردم، نتایج مخرب خود را در از بین بردن نظام سلسله مراتبی شهر ها و شکستن مفهوم عمومی و خصوصی و به تبع آن نابودی سیستم عملکردی فضاهای عمومی و از آنجمله میدان را نمودار ساخت.

برقراری ارتباط سواره به عنوان یکی از ضروریات زندگی، اهمیت در خور توجهی یافته و این به منزله ایجاد فضایی تازه است که نامی دیگر، سوای میدان دارد و با این وجود نیاز انسان امروز به فضایی امن و فارغ از تنش های حرکت سریع وسایل نقلیه، پردازش جدیدی از فضا یابی و فضاسازی شهری را ضروری می سازد. احداث پی در پی خیابان ها گشودگی های تازه ای را به وجود آورد که در دهه های اولیه غالبا با نام فلکه خوانده می شد. دایره ای در وسط این گشودگی ها، ایجاد پوشش گیاهی و آب نما، سپس فواره و بعد از آن مهم و غیر مهم شدن این گشودگی ها توسط نصب مجسمه شاهان، عملکرد غالب و غیر قابل رقابت این گشودگی ها حرکت اتومبیل بوده و آنچه مطرح نبود حضور انسان و مفاهیم عمیق نهفته در فضاهای عمومی شهری بود.

در بسیاری از شهر ها، احداث معابر جدید به ستون فقرات شهر ها (بازار) و ففضاهای اصلی مرتبط با آن صدماتی جدی وارد آورد و درهم ریزی یا کمرنگ شدن اهمیت ومفهوم اهمیت ومفهوم عمومی و خصوصی در فضایابی شهری علاوه بر میدان های اصلی شهر ها، میادین و میدانچه های محلی را تیز تدریجا از محتوای عمیق خود خالی نمود.

[Mohammad Aref 120,438]

چگونگی استفاده از میدان در حال حاضر

 

از دیر باز تاکنون بین طرفداران دو دیدگاه متضاد درباره شهرسازی، بحثی در گرفته است که هنوز نیز ادامه دارد: گروهی از شهرسازان اولویت را به جنبه های هنری شهرسازی داده؛ بیشتر روی فضاهای شهری تاکید می کنند و دسته دیگری اولویت را به جنبه های اجتماعی داده و بیشتر عملکرد فضا را مد نظر دارند. گرچه تاکنون اصول و قوانین بسیاری برای شهرسازی تدوین و تصویب شده و به اجرا در آمده است ولی این قوانین تا کنون نتوانسته است از ساخته های ناهنجار و بی قاعده در شهر ها جلوگیری کند. عکس العملی که در مقابل این ناهنجاری ها مشاهده می شود، نمایاگر علاقمندی بیشتر به فضاهای شهری و بازگشت به ایده ها هنری در شهرسازی است.

اینک با توجه به افزایش اوقات فراغت، فرصت مناسبی به دست آمده است تا با نوسازی میدان های قدیمی و احداث میدان های جدید امکانات مطلوبی برای گذراناوقات فراغت به شهروندانداده شود. نکته مهم اینکه آیا در طرحی که ارایه می شود انتظارها و سلیقه های گروهی مختلف مردم به اندازه کافی رعایت می شود یا خیر؟ و در همین جا تفاوت آشمار بین معماری و طراحی شهری وسایر هنرها به طور مشخص روشن می شود؛ زیرا برای مردم میدان شهری فضایی است که از آن استفاده های مختلفی می شود و این قابلیت در استفاده روزانه مردم از آن مشخص خواهد شد.

[Mohammad Aref 120,438]

اصول طراحی میادین شهری

 

میادین یکی از بارزترین نمادهای شهری به شمار می روند اما در حال حاضر در بیشتر شهرها تنها به ابزارهای ترافیکی بدل شده اند و عموماً بدون توجه به فرهنگ ساکنان شهرها طراحی می شوند. توجه به برخی جزئیات در طراحی میادین بر ارزش این فضاهای بزرگ می افزاید و به کاربری های گوناگون میادین که در رشد و شکوفایی فرهنگ و شهرنشینی و شهروندی نقش بسزایی دارند کمک می کند.

 

دانلود مقاله

[sam arch 55,878]

ممنونم از اطلاعات مفیدی که تو این تاپیک دوستان به اشتراک گذاشتن...

 

با مفهوم میدان های شهری و همچنین با تاریخچه و در اخر با مقاله ای که محمد جان قرار دادن با اصول طراحی میدان های شهری آشنا شدیم...

 

چه خوب هست که در ادامه و برای تکمیل شدن هر چه بیشتر اطلاعتمون در مورد این عنصر مهم شهری مقاله ای با عنوان" تاملی بر چگونگی ساماندهی میدان هاش شهری "رو هم با مرور هر آنچه خواندیم تا به حال البته فشرده تر در کنار یک عنوان جدید یعنی ساماندهی و با نمونه ی موردی میدان آزادی ورق بزنیم...

 

.

.

.

 

چکیده

 

میدان فضایی است شهری،با سه بعد کاملا مشخص که اغلب به فضاهای باز مقابل عملکردهای عمومی و ساختمان های بزرگ اطلاق می شود.برای میدان ویزگی هایی چون گشادگی نسبت به تاسبات یک محور،عملکرد خاص به طور دائم یا در زمان های مشخص یا دائم،وجود عناصر فیزیکی در مرکز و مواردی از این قبیل را می توان بیان نمود که طبعا در طول زمان و در فرهنگ های مختلف تجلیات گوناگون و متنوعی داشته اند.

در قلمرو فضاهای شهری ایران میدان به نوعی مفهوم میانه و محاط را به ذهن متبادر می نماید،که در عین برپایی یا برگزاری فعالیت های گوناگون،محل نظاره و منظر کسانی است که برکناره ی آن قرار می گیرند.به این ترتیب میدان در فضاهای شهری ایران حاصل برآیند سه عنصر اصلی کناره،میانه(صحن) و فعالیتی است که مجموعه ی آن ها هویت میدان را تعریف می کند.

پژوهش حاضر بر ان است،تا به برخی از مضوضعات مرتبط با میادین و به ویزه میادین در فضای شهری ایران،(با نگاهی ویزه بر میدان آزادی) و چگونگی دگرگونی مفهوم میدان،یا به عبارتی به بیان روند تغییرات میدان از گذشته تا زمان حاضر بپردازد و در این راستا،پس از بیان کلیات مرتبط با موضوع،مباحث اصلی تحت عناوین زیر مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

مفهوم میدان،بررسی تاریخی میدان در اروپا،میدان در ایران باستان،دوران بعد از اسلام،شروع انقلاب صنعتی،میدان معاصر،بررسی عوامل موثر بر دگرگونی میدان در وضع حاضر،تعریف میدان آزادی،ایده های طراحی برج آزادی،میدان آزادی،بررسی اصول،پتانسیل ها و محدودیت ها و نهایتا نتیجه گیری.

 

مشخصات مقاله:مقاله در 7 صفحه به قلم آرین امیر خانی(دانشجوی دکترای معماری،دانشگاه تربیت مدرس)،پرهام بقایی(دانشجوی دکترای معماری،دانشگاه تربیت مدرس)،دکتر محمدرضا بمانیان(دانشیار گروه معماری،دانشگاه تربیت مدرس) ،منبع مجله کتاب ماه هنر ئی ماه 1388

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[Mohammad Aref 120,438]

پاورپوینت زیر هم درباره میدان شهری که توسط خانم زینب شکری زاد تهیه شده و تو 49 صفحه از لینک زیر می تونید دانلود کنید:

 

دانلود پاورپوینت

[Mohammad Aref 120,438]

میدان: ظهور فضای عمومی شهری

 

سوای نیازهای فردی انسان در زندگی که به حیات این جهانی او بیشتر وابسته‌اند و سوای تمایلات درونی و ذاتی وی به کاوش در کاینات و جستجو در عالم معنی، انسان نیازمند فضایی است که در آن خود را با دیگران ببیند و اجتماعی بودن خویش را بیازماید، به نمایش بگذارد و از آن بهره برد. بر این اساس است که انسان‌های یکجانشین و سازمان‌یافته در طول تاریخ همواره به فضایی همگانی نیاز داشته‌اند تا در آن خواسته‌های اجتماعی خود را عنوان کنند و اندیشه‌ها، هنرها و فرهنگ خود را در جمع بیازمایند و به داد و ستد فرآورده‌های خود و دیگران بپردازند. از این رو می‌توان گفت سنت گردهم‌آیی در مجتمع‌های زیستی، به تاریخ و شکل‌گیری نخستین مجتمع‌های زیستی انسانی باز می‌گردد و از گذشته‌های دور تا به امروز، در شهرها همواره فضاهایی برای اجتماع مردم و گفتگو در زمینه مسایل شهر وجود داشته است.

 

میدان در واقع حالت مکانی توقف یا ایستا را در یک قطعه شهری دارد، که اگر خیابان ها را به مثابه رودخانه در نظر بگیریم که جریان حرکت انسانی را در بر می گیرد، میدان نمایشگر دریاچه طبیعی یا مصنوعی می تواند باشد و در واقع ارتباطات قوی تری را بین مردم حکم می کند. میدان به عنوان مثال تظاهرات اجتماعی، هم عرصه ای آزاد تلقی می شود و هم عرصه ای برنامه ریزی شده و از این لحاظ دارای تعریف شکلی-فضایی می شود. در این صورت میدان می تواند تبلور آگاهی کامل شهر از مکان باشد و بدین قرار، فضای خالی اطراف و داخل بناهای پیرامونی به چیزی بیش از مکمل فضای ساخته شده تبدیل می شود و فضای شهر را اشباع می کند. همان طور که ” موریس ” در کتاب ” تاریخ شکل شهر ” می نویسد : میدان ها در شهرسازی به معنای فعالیت آگاهانه و جمعی منسجم ورای ساختن چند خانه منفرد است و در هند و مصر نیز در سه هزار سال قبل از میلاد و در یونان نیز ۵۰۰ سال قبل از میلاد به صورت آگاهانه به وجود آمده اند.

 

میدان به عنوان یکی از اولین مکان های نظارت حیات جمعی و مدنی در شهر شکل گرفت. در میدان سخن از نمایش بیان جلوه هایی از حضور آزاد شهروند در شهر است که همراه با دیگران به آفرینش ارزش های جمعی و انسانی اقدام می کند و بدین ترتیب میدان محل تبلور حیات مدنی می گردد. میدان یک فضای شهری است و شاید به دلیل خصوصیات ویژه خود یکی از شاخص ترین فضاهای شهری به حساب می آید. میادین در تاریخ گذشته به عنوان مکانی برای بروز و ظهور تعاملات اجتماعی، برخوردهای چهره به چهره، مکانی برای تفریح، خرید، اجتماعات سیاسی – مذهبی و … بوده است. در این فضا است که وحدت جمعی شکل می گیرد و استحکام می یابد.

 

اما نخستین فضاهای ساخته ‌شده و تدوین یافته‌ای که انسان‌ها برای برگزاری رفتارها و رابطه‌های جمعی خویش بنا کرده‌اند، آگوراها و فوروم‌ها هستند. آگورا در یونان فضایی محدود و مشخص برای وقوع فعالیت‌های اجتماعی شهر و برگزاری آزادانه رابطه‌های اجتماعی و فرهنگی میان شهروندان بوده است، به طوری که برخورد اجتماعی مردم با هم و مداخله آنان در امور اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و حتی قضایی و نیز برخوردهای فکری آنان در این فضا صورت می گرفت. رومیان نیز فوروم ها را در هماهنگی با نظام اداری شهرهای خود و جهت پاسخ‌گویی به نیازهای خاص زندگی جمعی‌شان ساخته بودند. امروزه نیز، قرن ها پس از یونان و روم باستان، اندیشه‌های مردمسالارانه ای که از گذشته های بسیار دور در غرب زاده شده و پرورش یافته بودند، در قالب فضاهای عمومی دیگری همچون پلازا یا میدان شهری و ساختمان‌های عمومی همچون تالار شهر نمود یافته‌اند و در حال حاضر این فضاها و بناهای عمومی جزء جدایی‌ناپذیر شهرهای امروزی محسوب می‌شوند.

 

به تعبیری دیگر نقش میدان به عنوان فضای عمومی شهر و محله از همان آغاز، از مصر باستان تا به امروز جمع کردن بناها و عناصر شهری و محله ای بوده است و در واقع گرد آمدن حول یک فضا است که میدان نامش نهند. بدین امر نیز باید توجه داشت که عامل زمان برای جریان پیوسته زندگی همراه با تجربه های هماهنگ آن عامل عمده ای می باشد. عامل زمان در بررسی مقوله معماری و فضای شهری و خصوصاً میدان اهمیت ویژه ای می یابد. مکان حضوری است عینی و ملموس ولی زمان خاطره است. زمان وسیله تمایز است و فضا وحدت دهنده، در بعضی از مکان ها علی رغم تغییر روحیه و خصوصیات مادی، قالب آن در طول زمان اهمیت خود را حفظ می کند و نقطه ثابتی در زندگی شهری و توسعه فیزیکی آن به شمار می آید.

 

باید در نظر داشت که گذشته از آن زمان در مقیاس تاریخی به عنوان وسیله ادراک بصری فضا عامل مهمی در شناخت فضاهای تاریخی است. در مورد تغییر پذیری نیز باید به خاطر داشت که جوهر اساسی میدان همان فضای آن است و معنی وجودی آن در شهر مفهوم فضایی آن می باشد و از قضاوت های صوری مربوط به سبک ادوار مختلف تاریخ معماری از اهمیت کمتری برخوردار است. حال آنکه مقوله های تاریخی–اجتماعی و فعالیت فضا می تواند به عنوان عنصر ثابت مورد توجه کامل قرار گیرد. از این رو نمی توان فقط بر جنبه زیبایی شناسی و شکلی تأکید ورزید. مسلماً در شهرسازی شناسایی فضاهای عمومی که یکی از نیازهای روانی افراد جامعه می باشد، فقط در قالب مکانیزم پیچیده ای از حرکت در زمان میسر می باشد. میدان باید دارای ابعادی باشد که مردم در آن نه احساس خفگی کنند و نه احساس انزوا.

 

منابع:

 

• تحلیل کالبدی – فضایی میدان هفتم تیر، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی، تالیف پرویز مرادی زاویه، استاد راهنما دکتر غلام حسین مجتهد زاده، دانشگاه آزاد اسلامی ( واحد تهران مرکزی )، ۸۳-۱۳۸۲
  
• تحولات فضاهای عمومی شهری در ایران تحت تأثیر تبادلات فرهنگی ایران و غرب، مطالعه موردی میادین شهر تهران در ۲۰۰ سال اخیر، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی، تالیف مجید هاشمی، استاد راهنما اکبر پرهیزکار، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۸۱
  

 

منبع: پژوهشکده شهرسازی و معماری سپیدار

[Mohammad Aref 120,438]

بررسی ضرورت اجتماعی، فرهنگی وکالبدی میدان

 

نقش میدان به عنوان فضای شهری وضرورت ایجاد آن برای پاسخگویی به قسمتی از نیازهای اساسی زندگی شهری تعریف می شود. نقشی که می تواند برای ارتقاء کمی وکیفی زندگی اجنماعی–اقتصادی و فرهنگی مؤثر واقع گردد. قرن ها تجربه و دانش بشری بر رابطه میان فضای شهری و شکل های زندگی و اجتماعی گواه بر این موضوع است. این دانش وتجربه بر رابطه مناسب بین محیط شهر، انسان و حضور؛ بر محیط و رابطه میان شکل مکان های عمومی شهر وآرامش وآسایش شهروندان تأکید دارد. تجربه نشان داده است که آرامش و آسایش در شهرها، در رابطه با چگونگی تعامل بین شهر، شهروند و فضاهای شهری تعریف می شود. میدان به عنوان جزیی زنده و پویا از شهر مرتبط با شرایط اجتماعی–اقتصادی وفنی در حال تغییر می باشد و به ناچار عناصر میدان و ساختمان های محصور کننده آن نیز در طول زمان تغییر پذیر شدند. از تماس های لذت بخش و خشنود کننده بین شهر زنده و فضای کارا با شهروند است که این ارتباطات خاطره انگیز موجب پدبد آمدن موقعیت ها و مکان هایی با ویژگی های منحصر به فرد می گردد.

 

 

فضای عمومی شهری که با هویت، خوانا و پویا باشد، حس تعلق خاطر را در کلیه اعضای جامعه تقویت می کند وخاطره ها را با مکان هایی که در آن حادثه و واقعه ها رخ داده اند، گره می زند. فضاها وفعالیت های میدان می توانند در حد خوانایی وتمایز این فضای شهری از سایر فضاها شوند و از جمله عوامل هویت زا و برانگیزاننده احساسات باشند. عناصر نمادین میدان نه تنها به علت تأثیر بصری شان و ایجاد خاطره و تصاویر ذهنی بلکه به علت تأثیر آنها بر روابط اجتماعی و هنجارها و رفتارهای شهروندان معنی دار می شوند. دستیابی به الگوی عینی مناسب ومقدور از مفهوم برقراری، پیوند عمیق انسان-مکان را فراهم می سازد. بدین اعتبار شکل گیری مکان و فضای معنی دار میسر می شود و حضور در همه ابعاد معنایی، متجلی می گردد.در پس شکل کالبدی و مادی فضایی که حادثه در آن رخ داده و واقع به وقوع پیوسته است، می توان چهره ها و شوریدگی را تشخیص داد، چشم های نگران را یافت و لبخندهای سراسر از مهربانی را دید و به دیگر سخن حضور همیشگی چهره ها را در پس دیوارها نظاره گر شد.

 

زنجیرهای آمد وشد زندگی روزمره در گره های شهری به هم می پیوندند و این فضاها را برای همگان قابل دسترس می کنند. این گره ها مکان های اصلی خرید و فروش و یا عبور شهروندان هستند و بدین سبب این فضاها قلب شهر را می سازند و منعکس کننده بسیاری از ویژگی های اجنماعی، هنجارها، و رفتارهای شهروند در مقیاس های متفاوت اند. در این مکان ها امکان ملاقات به وجود می آید و گروه های مختلف اجتماعی در تعامل فرهنگی با یکدیگر قرار می گیرند و حیات شهری را جاری وساری می سازند. وجود نظارت اجتماعی به این فضا ایمنی می بخشد، این ایمنی خاطر با استقرار شریان های پیاده مستقل، مکان مناسبی برای حیات شهری متنوع را فراهم می آورد که در آن جریان های اجتماعی سرزنده می توانند سرآغاز شکل گیری جامعه مدنی باشند.

 

در شرایط کنونی، میادین شهری شهری و گره های فعالیتی با توجه به توده عظیم جمعیت و وجود فضاها و گره های شهری مملو از حیات مدنی و زندگی شهری نه تنها می توانند ارتقای کیفی فرهنگ جامعه و روابط اجتماعی سالم با عملکردهای مناسب را سبب شوند، بلکه می توانند به بسیاری از ناهنجاری ها، مسایل ومشکلات اجتماعی و نظایر آن که ناشی از کمبود یا فقدان تعاملات سالم برای گذران اوقات فراغت اقشار جامعه- به خصوص جوانان- است را نیز پاسخگو باشد. امری که به نوبه خود افزایش وابستگی شهروندان به شهر و به یکدیگر از طریق تماس های فزاینده و شکل بخشیدن به رفتارهای اجتماعی را تسهیل کرده و وجود فعالیت های گوناگون را موجب می شود.

 

منابع:

اسدالهی، شیوا: ویژگی های شکلی و عملکردی میدان، ضمیمه ماهنامه شهرداریها شماره 67 (میدان و فضای شهری)، آذر ماه 1383

هاشمی، مجید: تحولات فضاهای عمومی شهری در ایران تحت تأثیر تبادلات فرهنگی ایران و غرب، مطالعه موردی میادین شهر تهران در 200 سال اخیر، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی، استاد راهنما اکبر پرهیزکار، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، 1381

 

منبع: پژوهشکده شهرسازی و معماری سپیدار

[Mohammad Aref 120,438]

تبیین مفاهیم گره، میدان و فلکه

 

در زندگی حرفه ای بارها از واژه “گره” استفاده می شود و با دادن پسوندی ترافیکی به آن ذهن انسان متوجه نقاطی در شهر می گردد که باعث راه بندان و عدم حرکت روان خودروها می شود. هر چند توجه به این موضوع مهم و ضروری است ولی باید گفت که در شهرسازی (گرایش طراحی شهری) گره تنها به تقاطع های مشکل زا محدود نمی گردد، و مفهوم گره مساوی با تقاطع نیست. زیرا گره یکی از عناصر تصویر ذهنی است. در صورتی که تقاطع واقعیتی است که برخی از اطلاعات آن را ادراک کرده و عینیتی از آن را پیش رو داریم. به بیانی دیگر اصطلاح گره در طراحی شهری (برخلاف تصور رایج) اشاره به یکی از عناصر تصویر ذهنی دارد که از هر نوع تجمع رویدادهای مختلف در شهر در ذهن شهروند شکل گرفته است.

 

 

 

کاشف این مسأله روانشناس توپولوژیک به نام کورت لوین (1936 میلادی) بود که پس از آزمایش های فراوان متوجه شد که شهروندان،اولا برای ایجاد تصویر ذهنی از محیط خود، شرایط موجود در محیط را در چند عنصر نقطه ای (گره)، خطی (مسیر)، بقچه ای (حوزه) و جدا یا وصل کننده (لبه) خلاصه می کنند. ثانیا این عناصر و تصویری که از آن در ذهن نقش می بندد، کاملا با تصویر عینی مطابقت نداشته و ثالثا انسان ها ،رفتار خود را نه بر اساس واقعیت ها، بلکه بر اساس تصوری که از آن مکان خاص دارند تنظیم می کنند. این کشف مهم چند دهه بعد توسط کوین لینچ وارد ادبیات شهرسازی شد. او با کمک همکاران خود، در کتاب The Image Of City (تصویر ذهنی از شهر) این را به جامعه شهرسازی معرفی نمود. این کتاب توسط استاد شادروان زنده یاد دکتر منوچهر مزینی با عنوان “سیمای شهر” ترجمه و توسط انتشارات دانشگاه تهران منتشر گردید.

 

کوین لینچ و پیروان وی متوجه شدند که نه فقط تفاوت مذکور وجود دارد، بلکه تصویر ذهنی گره، فقط حاصل از تقاطع ،خیابان ها، یا حتی میدان و فلکه نبوده است؛ بلکه کلیه فضاها و پاره فضاهایی که محل تجمع یا تلاقی رویداد های متنوع جمعی هستند را در بر می گیرد. به بیانی دیگر نه فقط انواع تقاطع ها و میادین، فلکه ها و جلوخان ها بلکه پاتوق ها و محل تمرکز والدین در جلوی ورودی مدرسه را نیز شامل می گردد.

 

در مورد مفهوم “میدان” و این که به چه مکان هایی میدان می گویند تاکنون مباحثات بسیاری صورت گرفته است. این مفهوم در فرهنگ های مختلف و در طی زمان های مختلف تغییرات جدی داشته و شکل کالبدی و همچنین کارکرد آن نیز متفاوت بوده است. در فرهنگ میتراییسم و مهرپرستی ایران، میدان مکان برگزاری آیین مقدس، نوشیدن می و خوراک (نان) مقدس است، به همین جهت پاره ای از زبان شناسان میدان را مرکب از دو بخش می + دان دانسته اند. همچنین احتمال می رود که میدان مرکب از دو بخش مید + آن باشد. واژه “مید” Mid با واژه های قدیمی هند و اروپایی از یک ریشه است و به معنی میانه، میان، وسط و دایره است. در برنامه ریزی شهری فضاهای باز وسیعی که دارای محدوده ای محصور یا کمابیش معین بوده اند و در کنار راه ها یا در محل تقاطع آن ها قرار داشته اند و دارای کارکردهای ارتباطی، اجتماعی، تجاری، ورزشی، نظامی یا ترکیبی از دو یا چند کارکرد مزبور بودند، میدان نامیده می شدند.

 

به احتمال بسیار زیاد اولین تمهیدی که انسان برای استفاده از فضای شهری به کار برده میدان است. در گذشته میدان از تجمع خانه ها گرداگرد یک فضای باز به وجود می آمد. این آرایش نظارت بسیاری زیادی را در فضای درونی و با به حداقل رساندن سطوح خارجی آمادگی دفاعی در برابر حملات بیرونی را امکان پذیر ساخت. این نوع حیاط ها به کرات ارزش نمادی یافت و نمونه ای برای ساختمان های بی شمار مذهبی شد ( آگورا، فوروم، دیر، حیاط مسجد) و با اختراع خانه هایی که در اطراف یک مسجد یا آتریوم ساخته می شد، الگوی فضایی نمونه ای برای آینده قرار گرفت. آتریوم به صورت حیاط درونی در حریم زندگی خصوصی وارد شد که این نمونه میدان به صورت تحسین برانگیزی مناسب سکونت بود.

 

میدان جلوه گاه زنده و پویای حیات جمعی است، که در تصور ناظر، از عناصر تشکیل دهنده محوطه و پیرامونش تجسم می یابد. این فضای باز شهری بر اساس تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نیز فنی در طول تاریخ خود متأثر شده است. معنی معمولی تر میدان همان است که در انگلیسی Square، در ایتالیایی Piazza و در فرانسوی Placo گفته می شود و به مفهوم فضای باز وسیعی است که دارای کارکرد سیاسی، اجتماعی، تجاری، ورزشی، نظامی و یا ترکیبی از دو یا چند کارکرد مزبور بوده است. شهر نمود بارز تمایل بشر به زندگی جمعی است و گذشت زمان کالبد شهر را واجد هویت و اعتبار می کند. در واقع میدان به عنوان یک فضای شهری دارای هویت، جلوه گاه اصلی حیات جمعی شهر است. مردم با حضور در فضای شهری به آن زندگی می بخشند. بنابراین فضای شهری، یک فضای جمعی با قابلیت دسترسی مناسب، جذاب، لذت بخش و دارای امنیت است. میدان مکانی است برای تظاهرات اجتماعی در مقیاس انسانی که در آن باید اولویت با حرکت پیاده باشد.

 

در واقع به وجود آمدن فضایی شهری با عنوان میدان در پی پاسخ گویی به نیاز اجتماعی انسان ها و تعاملات آن هاست. میدان در طول تاریخ بر حسب ضرورت مکانی و زمانی خود نقش ها و عملکردهای گوناگونی را پذیرا بوده است، گاه به عنوان یک مکان عرضه کالا و گاه به عنوان یک فضای حکومتی، دیوانی و یا مذهبی. در حال حاضر بسیاری از عملکردهای کلاسیک میدان به بناها منتقل شده است و بر حسب شرایط زمانی و مکانی موجود نمی توان عملکردهای گوناگون اجتماعی گذشته را از آن توقع داشت. طراحی میدان باید به گونه ای باشد که در یک محاوره فضایی – کالبدی با محیط طبیعی و انسان ساخت اطراف خود قرار گیرد، به دیگر سخن میدان به عنوان یکی از اساسی ترین عناصر شهری باید بتواند ارتباط منطقی و معقولی با محیط اطراف خود پیدا کند. باید به طراحی صحیح میدان اندیشید و حتی المقدور سعی کرد، میدان را از جزیره شدن در بین شبکه های رفت و آمد نجات داد.

 

میدان محل تجمع افراد و بروز و ظهور رفتارهای جمعی و تعاملات انسانی است، محلی است که شهروندان برای گذراندن اوغات فراغت و دیدن یکدیگر به آن جا می روند. مکانی با مقیاس انسانی و متناسب با رفتارها و ادراکات شخص پیاده و در واقع مکانی است که شکل دهنده خاطرات جمعی ماست. میدان ها در گذشته با کارکردهای گوناگون بروز و ظهور یافتند ولی در انتها همگی محل تجمع و حضور شهروندان به اشکال مختلف بودند. آن چه در دانش طراحی شهری به عنوان یک ارزش برای میدان مطرح است، نقش اجتماعی و تعاملی است که این فضا در زندگی جمعی شهروندان ایفا می کند. بررسی تاریخی شهرهای مغرب زمین نیز شاهدی است بر این ادعا. از دوران یونان باستان تا قرن بیستم شهروند اروپایی مهم ترین و مردمی ترین رویدادهای جمعی خود را در میدان برگزار می کرده است. در قرون وسطی میدان یا پیازا اغلب مرکز یک شهر را شکل می داد. میدان در این دوران یکی از عناصر اساسی و اصلی شهر به حساب می آمد و محل گردهمایی و تعامل اجتماعی بود. حتی خودکامه ترین دولت های دوران استبداد اروپا ( قرن هفدهم و هجدهم ) جرأت تغییر این نقش را به ذهن خود خطور ندادند. حتی اگر مستبدین نیازی به احداث میدان جدیدی برای نشان دادن قدرت و جلال خود می دیدند، سبک ومعماری آن را هندسی تر و مجلل تر نموده و رژه و بازدید از لشگریان را به عملکرد آن می افزودند. شهروند غربی پس از سرنگونی استبداد، به سرعت عملکرد تشریفاتی را از میدان زدود و آن را به صورت محل حضور و تعامل اجتماعی خود و همشهریانش احیا کرد.

 

اگر شهرهای مغرب زمین در طول دو هزاره دارای حداقل یک میدان شهری بودند، در نظام سنتی شهرهای مشرق زمین و ایران با دو نوع اصلی میدان رو به رو بوده ایم : میدان محلی و میدان رسمی – تشریفاتی. عمومی ترین و مردمی ترین فضاهای شهری در جامعه ایران بازارها و میادین محلی بودند و میدان های ارگ یا میدان اصلی شهر ( مانند میدان نقش جهان ) بیشتر وظیفه ای تشریفاتی داشتند و در خدمت نهادهای حکومتی و مسیول شهر بودند. از آن جا که میادین اصلی توسط حاکم و اطرافیانش احداث می گردید، دولت نیز مسیول حفظ و نگهداری از آن بود. از سوی دیگر میادین محلی و برخی تکایا که محل تجمع و تعامل اجتماعی اهالی محل بود، توسط خود مردم احداث، حفظ و نگهداری می گردید.

 

در حقیقت میدان را می بایستی یک گره شهری دانست، به طوری که لینچ معتقد است: گره ها کانون های واجد اهمیت در شهر اند که معمولاً به واسطه تقاطع راه ها یا پاره ای خصوصیات به وجود می آیند و ناظر می تواند به درون آن ها راه یابد. در واقع همین جمع شدن و گرد آمدن عناصر حول یک فضاست که میدان را ایجاد می کند. “زوک ” مفهوم میدان را به عنوان جزیی زنده و پویا از شهر مرتبط با شرایط اجتماعی – اقتصادی و حتی درحال تغییر می داند، عناصر میدان و ساختمان های محصور کننده آن در طول زمان تغییر می کند. “کریر” دوام میدان های شهری با اهمیت را در عملکردهای معنی دار و مکان مناسب آن در کل ساخت شهر جستجو می کند و فعالیت های فرهنگی نظیر ایجاد ادارات دولتی، سالن های اجتماعات و … را با حفظ هویت به فعالیت تجاری برای میدان ها مناسب می داند. کریر میدان را از نقطه نظر فعالیت ها و کارکردهای فضایی به شرح زیر تقسیم بندی می کند و ترکیبی از دو یا چند مورد آن میدان را به انواع عمومی، تجاری، حکومتی، نظامی، محله ای، ارتباطی و ورزشی تخصیص می دهد:

 

 

• میدان به عنوان محل تلاقی شبکه های ارتباطی
  
• میدان به عنوان محل تجمع و ملاقات
  
• میدان به عنوان سمبل القاء نمادین واقعه، حادثه یا قدرت سیاسی
  
• میدان به عنوان نقطه جهت یابی و تغییر مسیر
  
• میدان به عنوان محل بروز فعالیت های خاص تجاری، اداری
  
• میدان به عنوان محل بروز فعالیت های موقتی
  

 

“فلکه” یکی از انواع تقاطع ها برای توزیع حرکت های سواره می باشد. فلکه ها در بدو ورود خودرو به شهرها جهت توزیع روان و ایمن تر ترافیک سواره شکل گرفتند. در طرح این فضاها در گذشته چند نکته حایز اهمیت بود. این فضاها در محل تقاطع دو یا چند خیابان شکل می گرفتند. آن ها دارای صحن آسفالت و بالنسبه وسیع بودند که در میان آن فضای سبز با گلکاری، آب نما، مجسمه و سایر عناصر تزیینی قرار می گرفت. بدنه های فضا را عملاً کاربری های عمومی و دولتی اشغال می کردند که به نوعی مبلّغ توسعه و نوگرایی بودند. فلکه به تدریج در همه شهرهای بزرگ و کوچک مورد تقلید قرار گرفته و مظهری ازتوسعه و پیشرفت شد . این روال نه تنها در زمان خودش به بافت های شهری ما لطمات جدی وارد ساخت، بلکه در طول زمان به علت عدم توجه به شرایط محیط و رشد حجم ترافیک، الگوی اولیه فلکه را به الگویی غیرکارآمد تبدیل کرد. در فلکه فرد پیاده در درجه دوم اهمیت قرار داشته و نقش مسایل اجتماعی به حداقل ممکن می رسد. این در حالی است که امروزه فضای سبز وسط فلکه ها در بسیاری موارد تبدیل به تفرجگاه، محل تجمع و بعضاً بازی کودکان شده است. در عمل با افزایش حجم ترافیک، فلکه های واقع در خیابان های پرآمد و شد شهری به گره های مهم ترافیکی تبدیل شده مهندسان ترافیک ناچار شده اند ترافیک این گره ها را توسط چراغ راهنما که اساس عملکرد آن با طرح فلکه سازگار نیست کنترل کنند.

 

منابع:

 

• هاشمی، مجید: تحولات فضاهای عمومی شهری در ایران تحت تأثیر تبادلات فرهنگی ایران و غرب، مطالعه موردی میادین شهر تهران در 200 سال اخیر، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی، استاد راهنما اکبر پرهیزکار، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، 1381
  
• کریر، راب: فضای شهری، ترجمه خسرو هاشمی نژاد، نشر خاک، 1383
  
• مرادی زاویه، پرویز: تحلیل کالبدی–فضایی میدان هفتم تیر، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی، استاد راهنما دکتر غلام حسین مجتهد زاده، دانشگاه آزاد اسلامی (واحد تهران مرکزی)، 83-1382
  
• پاکزاد، جهانشاه: گره، میدان و فلکه، ویژه نامه میدان و فضای شهری ضمیمه ماهنامه شماره 67 شهرداریها، آذرماه 1383
  
• ___: میدان، ترجمه ندا ضیابخش، نشریه معماری و فرهنگ شماره 5
  

 

منبع: پژوهشکده شهرسازی و معماری سپیدار

[Mohammad Aref 120,438]

معروف ترین میدان های تاریخ

 

«میدان» در مفهوم واقعی آن، فضای باز و وسیعی است که معمولا برای اجتماعات مردمی و ارائه خدمات شهری احداث می شود. ریشه شکل گیری میدان با این مفهوم را باید در «آگورا»های یونان باستان جست و جو کرد. آگوراها فضاهای بازی بودند که معمولا در مرکز شهرها ساخته و توسط ساختمان های عمومی و معابد احاطه می شدند. اگورا درواقع میدان عمومی شهر بود که برای فعالیت های گوناگون مذهبی، سیاسی، فضایی، اجتماعی، تجاری و روزانه به کار گرفته می شد.

 

«فوروم»ها نیز در روم باستان تحت تاثیر آگوراها به صورت میدان های عمومی مستطیل شکلی در محل تقاطع دو خیابان اصلی شهر طراحی و ساخته می شدند. فوروم ها که مراکز اصلی فعالیت های مذهبی، سیاسی، آموزشی و تجاری بودند تا اوایل قرون وسطی نقشی محوری در شکل دهی شهرهای رومی داشتند، اما از قرن پنجم میلادی با انحطاط امپراتوری روم و قدرت گرفتن کلیساها، فضاهای تجمع شهری به سمت کلیساها کشیده شدند. درنتیجه مهم ترین فضای باز شهری برای فعالیت های اقتصادی، تجمعات عمومی و از همه مهم تر مراسم مذهبی در مقابل کلیساها شکل گرفت.

 

دوره مهم تاریخی بعدی در تکامل میدان ها را باید سده های 10 و 11 میلادی در ایتالیا دانست که «پیاتزا» یا میدان بر پایه فوروم های رومی پدید آمد و توسعه یافت. در این دوره ابتدا به خاطر انحصارطلبی اشراف و کلیسا، فضاهای عمومی و خیابان ها با ساختن دیوار و قلعه از دسترس عموم خارج شد. درنتیجه این اتفاق، فضاهای باز کوچکی مقابل کلیساها و میان قلعه ها شکل گرفت که امروزه به صورت میدانچه هایی کوچک در محله های قدیمی شهرهای ایتالیا دیده می شوند.

 

مانند «پیاتزا دلاچیسترنا» (Piazza della Cisterna) در مرکز سن جیمی نیانو، که به درو یک چاه آب در میان چندین عمارت خانواده های اشرافی توسعه یافته است، اما به تدریج با تشکیل دولت- شهرها، قدرت اشراف و کلیسا کاهش یافت و خیابان ها و مکان های عمومی به روی همه شهروندان باز شدند. میدان ها بازسازی و کلیساهای بزرگ، دادگاه ها، دفاتر شورای شهر و بازار در اطراف آنها ساخته شدند. در قرن های بعدی شهرهای جدیدی ظهور کردند که میدان ها با کاربری های گوناگون، نقش اصلی را در شکل گیری آنها داشتند.

 

میدان در ایران

در ایران نیز از شهرهای ساسانی گرفته (که در آنها، سلسله مراتب فضایی برای شهروندان وجود داشت) تا بعد از ورود اسلام (که برابری فضایی برای همه حاکم شد)، نقش میدان به عنوان مرکزی برای تجمعات شهری، داد و ستد و مراسم های مذهبی و حکومتی غیرقابل انکار است، اما توسعه و رشد میدان را در شهرسازی اسلامی با شکل گیری محله های نیمه مستقل با محوریت مسجد، بازار و میدان می توان دید که برحسب قومیت یا شغل ساکنان ظاهر می شوند.

 

در این شهرها میدان های اصلی در مرکز شهر، به خاطر حضور مسجد جامع به عنوان اصلی ترین مکان تجمع مذهبی ظهور می کنند و رفته رفته نقش چند منظوره ای می یابند. از آن جمله میدان نقش جهان در اصفهان، یادگار معماری با کاربری های مختلف چون بازار، مساجد، زمین ورزشی و نهادهای اداری و حکومتی است که نه تنها مکمل و مرتبط با یکدیگرند، بلکه کالبد مشترکی را برای حضور بیشتر مردم ایجاد می کنند و نقش میدان را از یک میدان حکومتی فراتر می برند. اوج شکوفایی شهرسازی در دوره قاجار، منجر به ایفای نقش مهم میدان در فضای شهری می شود.

 

میدان های محلی با داشتن مسجد، بازارچه، حمام و... نیازهای روزمره ساکنان را برطرف می کنند و میدان های مرکزی نقش ها و عملکردهای متفاوت تجاری، ورزشی، مذهبی، اداری و حکومتی می گیرند. پنج میدان مهم این دوره در تهران میدان های توپخانه، بهارستان، ارگ، پاقاپق، و مشق هستند که بعد از دوره قاجاریه تا به امروز دستخوش تغییرات بسیاری شده اند و کاربری اولیه خود را از دست داده اند.

 

گذر از میدان به فلکه

میدانی که از دوره سلجوقیان به بعد تثبیت اش شروع شده، در دوره صفویه رشد و توسعه پیدا کرده و در دوران قاجار به نهایت نقش خود دست یافته بود، رفته رفته نقش باخت تا جایی که از سال های میانی دوره پهلوی هویت خود را از دست داد و در دهه های اخیر نیز در بلاتکلیفی مطلق به سر می برد. از مهم ترین عوامل این دگرگونی، وقوع انقلاب صنعتی در اروپاست. ورود اتومبیل به فضاهای شهری اروپایی، تاثیر فراوانی بر شکل و عملکرد سنتی میدان ها گذاشت و آنها را از محل اجتماع به محل تقاطع و جهت دهنده سواره تبدیل کرد. این شکل جدید که امروزه به اشتباه نام میدان بر آن می گذارند، «فلکه» نامیده شد.

 

آثار و نتایج انقلاب صنعتی برخلاف رشد پیوسته اش در اروپا، یک باره و به صورت درهم ریزنده ای وارد این می شود. هرچقدر شهرهای اروپایی این امکان را داشتند که عملکردهای میدان را به دیگر فضاهای شهر ببخشند، در ایران احداث پی در پی خیابان ها با نادیده گرفتن سازمان فضایی شهرها، منجر به نابودی فضاهای عمومی و از آن جمله میدان می شود. تغییر و تحولات بعدی شهرها عمدتا معطوف به حرکت سواره و توزیع ترافیک وسایل نقلیه شد، تا جایی که به تدریج تقریبا همه میادین شهری را به فلکه تبدیل کرد.

 

در میان تقاطع های جدید، فلکه هایی با کانون هایی غالبا دایره شکل با پوشش گیاهی، آب نما و بعضا مجسمه ساخته می شوند که عملکرد آنها توزیع و تسهیل حرکت سواره هاست و معمولا حضوری از انسان و فعالیت او در آن مطرح نیست.

 

میدان در فضای شهری امروز

میدان در طول تاریخ تکامل شهرسازی و نسبت به ضرورت های موجود در زمان و مکان شکل گیری اش، کاربری های متفاوتی داشته و به واسطه عملکردهای فضاهای اطراف و درون خودش، هویت می یافته است. درگذشته بیشتر فعالیت های اقتصادی، مذهبی و عملکردهای گوناگون حکومتی و اجتماعی در این فضای روباز انجام می گرفته و امروزه بیشتر فضایی برای قدم زدن، رفع خستگی، خوردن، آشامیدن، خرید کردن و تماشای اطراف است، اما آنچه که در هر دو دوران اهمیت دارد، نقش انسان پیاده و اولویت حضور او به عنوان زندگی بخش و قلب تپنده این فضاست.

 

نمی توان عملکردهای گوناگون دوران گذشته میدان را از آن انتظار داشت، اما دو عملکرد مهم آن هم چنان در جامعه امروز ضروری و مورد نیاز هستند. میدان از یک طرف محلی برای مکث و آسایش در میان هیاهوی خیابان برای شهروندان است و از طرف دیگر یکی از مهم ترین فضاهای شهری است که منجر به شکل گیری برخوردهای اجتماعی می شود.

 

انسان ماشین زده امروز نیاز دارد در لحظاتی از روز در مکان هایی خاص متوقف شود، نگاهی به اطراف خود بیندازد و دمی بیاساید. انسان همچنین به خاطر ذات اجتماعی اش، نیازمند مکانی است که در آن سازوکارهای زندگی جمعی چون جنبش های ملی و مذهبی را با دیگر شهروندان تجربه کند.

 

مثال هایی که در بالا آمده است، میدان هایی هستند که هم چنان به عملکرد خود به مفهوم واقعی «میدان» پای بنید مانده اند و نه تنها محیطی امن و مفرح برای شهروندان پیاده فراهم می کنند، بلکه فضایی برای تبادلات اجتماعی و سرگرمی های فردی و جمعی به شمار می روند.

 

میدان های واقعی دنیای مدرن

 

پیاتزا دل کامپو (Piazza del Campo)

یکی از قدیمی ترین نمونه های میدان در شهر «سی ینا» ایتالیاست که می توان تاثیر و کسترش اش را در شهر حس کرد. میدان دل کامپو به شهر هویت می بخشد و به نظر می رسد تمام راه ها به آن ختم می شوند. شیب ملایم به سمت مرکز، توجه افراد را به مرکز آن جلب می کند، در حالی که فعالیت های جدی تر مانند نشستن در کافه ها یا خرید از مغازه ها در کناره ها صورت می گیرد. در هر نقطه از این میدان به راحتی می توان همه جایش را تحت نظر داشت.

 

میدان رینک گلونی (Rynek Glowny)

یکی از بزرگ ترین و هم چنین بهترین میدان های اروپا، میدان «رینک گلونی» در شهر تاریخی کراکوف لهستان است. این میدان بسیار پویا و پرتحرک است که رهگذران را از هر نقطه شهر به خود فرا می خواند. میدانی مستطیلی که با خانه های تاریخی، قصرها و کلیساها احاطه شده است. در گذشته عملکرد اصلی آن تجارت بود و امروز نیز محلی برای برگزاری فستیوال ها و کنسرت ها به شمار می رود.

 

میدان اولدتاون (Old Town Square)

به راحتی می توان یک روز را در نهایت خوشی در این میدان نه چندان بزرگ قلب پراگ سپری کرد و رفت و آمد توریست ها و مردم محلی را به نظاره نشست. دیدن جوان های شاد که بر سکوهای فواره زیبایی در مرکز آن نشسته اند و توریست هایی که مقابل دکه های فروش سوغاتی جمع شده اند و افرادی که روی صندلی های کافه ها و رستوران ها در فضای باز رو به روی کلیسایی تاریخی به خوردن و نوشیدن مشغولند، در فواصل به صدا درآمدن زنگ ساعت معروف آن، به راستی سرگرم کننده است. این میدان همچنین دسترسی پیاده به مکان هایی دیدنی چون پل و دانشگاه «چارلز» و میدان بزرگ تر «ونسلانس» را ممکن می کند.

 

پلازاهیدالگو (Plaza Hidalgo)

این میدان، یکی از مراکز مهم زندگی اجتماعی در مکزیکوسیتی است. کلیسای «ایگلسیاسن خوان باتیستا» در همسایگی این میدان، مکانی جذاب برای بازدیدکنندگان محلی و همچنین توریست هاست. افراد به راحتی و آزادانه از سویی به سوی دیگر میدان می روند و برگزاری بازارهای هفتگی رونق بیشتری به این فضا می بخشد. در اینجا نیز از حضور وسایل نقلیه خبری نیست. در یک سو، دکه های کوچک فروشندگان و در سوی دیگر نیمکت ها و سایه درختان، مردم پیاده را گرد هم می آورد و فضایی مطبوع ایجاد می کند.

 

میدان سرخ (Red Square)

این میدان در مسکو پایتخت روسیه قرار دارد که کاخ کرملین و کلیسای جامع سنت باسیل را در خود جای داده است. بسیاری از خیابان های اصلی مسکو به این میدان منتهی می شوند و این امر به گونه ای است که میدان سرخ میدان مرکزی مسکو و گاهی کل روسیه به شمار می آید. علاوه بر جاذبه های گردشگری، میدان سرخ امروزه محل اجرای جشن ها و کنسرت های بسیار بزرگ روسیه نیز هست.

 

میدان تقسیم (Taksim Square)

این میدان که در بخش اروپایی استانبول ترکیه واقع شده و یکی از مراکز خرید، جاذبه های گردشگری و تفریحی این شهر به حساب می آید. میدان تقسیم، قلب استانبول مدرن محسوب می شود که به خاطر رستوران ها، مغازه ها و هتل های متعددش شهره شده است. میدانی پویا و سرشار از زندگی که هم برای شهروندان و هم گردشگران مقصدی دلخواه است.

 

منبع: برترینها

[Mohammad Aref 120,438]

میدان عمومی، اتاق نشیمن جامعه

 

سفرهای اخیر به اسپانیا و آلمان باعث شد که به تحسین نکات دقیق و ظریفی در مورد سه میدان عمومی بپردازم که لذت مشاهده آن‌ها را تجربه نمودم. هر یک از این میدان‌های عمومی دارای خصوصیات و معیارهای متفاوتی با میدان های دیگر بود که اگر بخواهم آن‌ها را ارزیابی نمایم، میدان عمومی شهردار شهر سالامانکا را: یک میدان عمومی شهری، میدان عمومی جندارمنمارکت برلین را: یک میدان عمومی مدنی، و میدان‌های عمومی گرند و چیکای شهر زافرا را: میدان‌های عمومی محلی می دانم. این میدان‌ها دارای کیفیت‌های مشترکی هستند، از جمله اینکه تقریبآ در هر موقع از روز و در هر وضعیت آب و هوایی، فعال هستند و مملو از جمعیتی می‌باشند که به نظر می رسد افراد محلی و بازدید کنندگان باشند و این میدان‌ها دارای مکان‌های سوم واقع شده در حداقل یکی از سمت‌های خود هستند. ولی راجع به تفاوت‌های آن‌ها باید فکر کنیم و راجع به این مکان‌ها بیشتر تحقیق نماییم و به درس‌هایی بیندیشیم که می‌توانیم در مورد این میدان‌ها کسب و به شهرهای خود ببریم.

 

میدان عمومی شهردار شهر سالامانکا: یک میدان عمومی شهری

من با هدف خاصی به میدان عمومی شهر سالامانکا در اسپانیا رفتم و فضاهایی را تجربه نمودم که از نظر شخصی و احساسی، خشنود کننده بود. بهترین خیابان‌های پیاده در شهر، به این میدان ختم می‌شوند و شما به طور طبیعی، خودتان را در حال قدم زدن در این میدان می‌یابید. گذرگاه‌های دارای سقف، این میدان را در هرگونه آب و هوایی خوشایند می‌نماید و باعث می‌شود که آب و هوای بد، موضوع بی معنایی به نظر برسد. این اماکن می‌توانند با وجود گذرگاه‌های دارای سقف، حتی در موقع بارندگی پر از جمعیت باشند. کاربری‌های پیرامون به عنوان مکان‌های سوم فوق العاده ای می‌باشند- مانند بهترین بستنی فروشی‌ها، رستوران‌ها، و کافه‌های تاپاس (غذاهای کوچک خوش طعم اسپانیایی که با نوشیدنی سرو می‌شوند)- یا دیگر خرده فروشی‌های روزانه که مشتریان معمولی خود را دارند، مثل عطاری‌های فوق العاده و مخصوصاً فروشگاه‌های مواد غذایی. ترکیب نوعی از زندگی خوشایند، تحت عنوان اتاق نشیمن عمومی با مشارکت خرده فروشان که مردم معمولآ به کالاهای آن‌ها نیاز دارند، به طور طبیعی باعث می‌شود که مردم به دلایل زیادی جذب اینگونه اماکن شوند.

میدان عمومی جندارمنمارکت شهر برلین: یک میدان عمومی مدنی

 

 

 

 

با اینکه میدان عمومی جندارمنمارکت برلین فاقد محصوریت خاص و یا مغازه‌های خرده فروشی جذاب است، ولی مکان مورد علاقه من در برلین بود. پله‌های خانه کنسرت اصولآ مثل یک تماشاخانه یا تالار سخنرانی برای ساکنین و گروه‌های هنری است که در این مکان به اجرای برنامه‌های با کیفیت می‌پردازند که باعث خشنودی بازدیدکنندگان می‌شود. با اینکه رستوران‌ها و کافه‌های عالی در یک سوی میدان قرار دارند، این مکان بیشتر فعالیت شهری دارد تا اقتصادی. معماری این میدان حیرت آور است که به خاطر سه ساختمان عظیم می‌باشد که دلیل کافی برای بازدید و وقت گذرانی هستند. خانه کنسرت که توسط کارل فردریک شتینکل در سال 1821 طراحی شده است، مکان مرکزی این میدان می‌باشد. دو ساختمان مشابه در اطراف میدان وجود دارند که یکی کلیسای جامع فرانسوی ساخته ژان لویی کایارت و دیگری کلیسای جامع آلمانی ساخته مارتین گرونبرگ می‌باشد که هر دو در سال 1701 طراحی شده‌اند. برج‌های گنبدی شکل این کلیساها توسط کارل ون گونتارد در 1786 طراحی گردیده اند. در حالی که این میدان فاقد بسیاری از چیزهایی است که به نظر می‌رسد برای موفقیت یک مکان عمومی، جنبه اساسی دارند مثل محصوریت و لبه‌های فعال؛ پله‌های خانه کنسرت به عنوان مکان اصلی برای جذابیت آن محسوب می‌شود، زیرا ما در حالی که روی پله‌های میدان نشسته بودیم، از اجرای کنسرت باکیفیت، لذت می‌بردیم. سه ساختمان زیبای شهری، مکان‌های غیررسمی که برای نشستن ایجاد شده‌اند و برگزاری کنسرت‌های شبانه، زنده و با نشاط بودن این میدان را تضمین می‌کنند.

 

میدان‌های عمومی گرند و چیکای شهر زافرا: میدان‌های عمومی محلی

 

 

 

میدان‌های عمومی گرند و چیکا به معنی میدان بزرگ و کوچک هستند که به وسیله یک گذرگاه دارای سقف به هم وصل می‌شوند. این فضاهای بسیار صمیمی، شکلی طولانی دارند و با نسبت‌های 1:2 و 1:3 ساخته شده‌اند. میدان چیکا بر روی یک زمین شیب دار قرار دارد و بنابراین اغلب مملو از کودکانی است که در حال فراگیری دوچرخه سواری هستند. رستوران‌ها و کافه‌هایی که در این مکان وجود دارند، به والدین اطمینان می‌دهند که می‌توانند به هنگام نیاز، امکانات تشویقی و رفاهی را برای فرزندان فراهم نمایند. سایه‌های ایجاد شده به وسیله درختان نخل در میدان گرند، به تأمین نور فیلتر شده می‌پردازند که فضا را بسیار خوشایند می‌نمایند، که همراه با حفاظت بیشتر از عناصر موجود مثل گذرگاه‌های سقف دار و چترها می‌باشد. این اتاق نشیمن زیبای عمومی، یک فضای کاملآ محصور است و هیچ گونه گوشه و کنج بازی ندارد. حتی مکان‌های خروجی دارای یک سقف یا یک ساختمان در حاشیه خیابان هستند که این فضا را کامل می‌کنند و لذا شما احساس می‌کنید که در یک مکان کاملاً محصور قرار دارید.

 

 

 

 

با اینکه این میدان‌های عمومی کاملآ با هم متفاوت هستند ولی برخی از بلوک‌های ساختمانی ضروری برای ایجاد میدان‌های عمومی فوق العاده را نشان می‌دهند. موضوع رایج مجاورت با مکان سوم، درس خوبی است که کدهای هوشمند و دیگر کدهای مبتنی بر فرم، در فضاهای شهری نیاز دارند.

 

منبع: سایت آقای شهردار

[Mohammad Aref 120,438]

میدان هایی با طراحی الهام گرفته از تخیلات

 

مدتها پیش، وب سایت LAN، ده میدان برتر جهان با مضمونی سنتی تر و ده میدان برتر مدرن به شکل میدانهای عمومی شهری را معرفی کرد. این میدانها مشهورترین های گونه خود هستند. در این مطلب در کنار معرفی ده میدان برتر معرفی شده توسط وب سایت LAN، به شما اطلاعاتی می دهیم که نظریه های معمول برای چگونگی عملکرد یک میدان عمومی را به چالش می کشد.

 

میدانهای شهری برای مردم و برای نشستن و بازتاب گرفتن آنها ایجاد شده اند، تا مردم در طول آن حرکت کنند و در آنجا سرگرم باشند. این فضاها باید از مردم الهام و روح بگیرند. در این مطلب ده میدان معرفی می شوند که اینکار را انجام می دهند.

 

میدان رژه، دانشگاه هنر، لندن

این میدان در سال ۲۰۰۸ به یک گالری بدون دیوار تغییر شکل یافت. گروه طراحی (Planet Earth) طراحی با ساده ترین و کمترین راه حلها را انجام داد. کاهش ندادن میزان نمایشهای اجرا شده در میدان، شبکه هندسی خطوط و چراغهای فولادی، هنوز هم یک هنرمندی ماهرانه در طول روز و بازی خلاقانه ای در شب است.

 

میدان عمومی اوسکادی (Euskadi)، بیلبائو، اسپانیا

شکل ارگانیک این میدان تا حدى یادبودی از یک دریاچه است، جایی که یک مکان آرام بخش برای پیاده روی در یک چهارراه شلوغ را پیشنهاد می کند. سه “پارک جیبی” نیز در اطراف میدان به شکل ویژه ای طراحی شده اند. برای ایجاد شادی، پیشرفت و تجربه، نیمکتهایی از لاستیکهای بازیافت شده در رنگهای روشن ساخته شده است.

 

طرح ایداباشی (Iidabashi)، توکیو، ژاپن

ایده “درخت زمان” با این حال که مداخله کمی دارد، در سکونتگاه های فوجیمی چیودا-کو تاثیر زیادی داشته است. این پروژه تاریخ مهم منطقه را از طریق کلمات و عکسهای کنده کاری شده در سطوح اطراف درخت کافو و در سه بازه زمانی به تصویر می کشد؛ تاریخ منطقه، تاریخ توکیو و تاریخ رابطه مردم با طبیعت محلی.

 

پنینسولا (Peninsula) در Burswood،Perth، استرالیا

این میدان اصلی، بخشی از یک زنجیره توسعه کامل پنج فضا است که رود Swan در Perth را به مرکز شهر وصل می کند. شکل منحصربفرد سطوح با رنگهای پویا و پر جنب و جوش – از نورپردازی گرفته تا نیمکتها – میدان مرکزی را به فضایی شاد برای زندگی تبدیل کرده است.

 

اشکال هندسی این میدان عامل قوی وحدت و یگانگی در داخل پروژه را نشان می دهد. در طول طرح بر اثر یک اتصال شگفت انگیز با منظری سبز و آبی و منظری سخت، کشش های فضایی جدیدی تعریف شده است.

 

فضاهای شهری Torre Pacheco، اسپانیا

گروه معماری Martín Lejarraga همانند پروژه سوپرکیلن در کپنهاگ، مفهوم یک میدان عمومی و پارک را دوباره تفسیر کرده است. مکان نگاری موجود با استفاده از یک مخزن به شکل U برای اینکه برای یک سری از فضاهای خلاقانه را درست کند، از باغچه فلورا تا یک اتاق مطالعه بیرونی، تغییر شکل داده است.

 

پل و میدان شهری Marsupial، میلواکی، Wisconsin، آمریکا

این جواهر کوچک به این دلیل مشمول در این لیست قرار داده شده است که مفهوم میدان عمومی را به چالش می کشد. La Dallman یک منطقه نا امن را به یک فضای شهری برای فستیوالها و جشنها تبدیل کرده است. آنها یک میدان شهری را در زیر یک پل به وجود آوردند که ساده و لطیف است. نورپردازی زیر نیمکتها، سایت را به راهنمایی برای همسایگان محلی تبدیل کرده است.

 

GENK C-m!ne، جنک، بلژیک

این پروژه حتی با یک اسم نسبتاً تخیلی همراه است. سطح سنگ سیاهی که روی یک فضای معدن ذغال سنگ قرار گرفته است، به تاریخ طلای سیاه معدن اشاره می کند. دو محور قدیمی معدن که در شب روشن شده اند، یک صحنه ترسناک ولی الهام بخش را می سازند. نیمکتهای قابل حمل با نورپردازی قرمز رنگ هیجان و تخیل را فریاد می زنند.

 

میدان کانال بزرگ، Dublin، ایرلند

شوارتز این محدوده را در امتداد خطوط یک فرش قرمز و تمام درخشندگی و فریبندگی که با آن همراه است، بازسازی کرده است. پروژه توسط نوپردازی ارائه شده برای خانه چوبی و اسکله بیرون زده از آب، دارای انرژی و پویایی خاصی است. بازدیدکنندگان با المانهای شهری نصب شده مانند برخی تیرهای چراغ برق که فعالیتهای مسیر پیاده روی را روشن می کنند، ارتباط برقرار کرده اند.

 

بنای یادبود، Puebla، مکزیک

شکل مواج این میدان آنرا به یک تجربه زنده و چیزی تبدیل می کند که قطعاً باعث جرقه زدن تخیل در انسان می شود. اشکال تیر چوبی مانند نیمکتهای چوبی و رشد درختان، تجربه ای از بودن در دل طبیعت را می سازد. یک کافه، اتاق بازی و گالری پایین میدان است. گروه به جای اینکه در جستجوی چالشی برای ایده یک بنای یادبود باشد، به فکر این بود که یک یادبود باید توسط شهر و مردمش به عنوان یک مکان عمومی استفاده شود. در بالای میدان، نماهایی رو به شهر دیده می شوند که در حال ایجاد یک گفتگو در میان کاربر،‌ شکل، منظر و شهر هستند.

 

مترجم: حسین اویسی

منبع: معمار منظر

[Mohammad Aref 120,438]

مقاله میدان و کارکرد آن : بررسی تطبیقی میدان آزادی تهران و نقش جهان اصفهان (جهات مشترک و تمایز آن از دیدگاه معماری و شهرسازی) نوشته محمدعلی طبرسا که در شماره شصت و سوم مجله آبادی منتشر شده است را به صورت PDF از پیوست می تونید دانلود کنید.

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[Mohammad Aref 120,438]

مقاله مولفه‌های موثر بر مطلوبیت فضایی میدان‌های شهری نوشته مریم علوی بالمعنی و محمدرضا پورجعفر که در شماره شصت و سوم مجله آبادی منتشر شده است را به صورت PDF از پیوست می تونید دانلود کنید.

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام