نکاتی در طراحی مجموعه های خرید

[.FatiMa 36,559]

طراحی مراکز خرید، اغلب تعهدی بس سخت و تعیین کننده است. یک مرکز خرید باید یک مجموعه کامل انسانی را در بر داشته باشد. به طور عمده سه سطح مرکز خرید در در طراحی وجود دارد:

محلی یا " MiniMall"، اجتماعی یا " MaxiMall" و منطقه ای یا " MegaMall".

نکاتی در طراحی مراکز خرید

در طراحی مراکزخرید، نه فقط طراحی فیزیکی محیط مرکز خرید باید مورد توجه قرار گیرد, بلکه باید بر تمام بخش ها مانند معابر، ورودی ها، پارکینگ، پیاده رو، امکانات مسیر، نور، مبلمان و فضاهای عمومی نظارت و کنترل کرد. ایجاد فضای مناسب در خرید تعیین کننده است.

 

1- مکانیابی سایت

- قرارگرفتن مرکز خريد در مکان مناسب.

- جذابيت مرکز براي مراجعه کنندگان.

 

 

2- طراحی سایت

- تخصیص عقب نشینی برای پارکینگ محوطه خیابان

- احداث ورودی شاخص و جذاب برای مجموعه

- ایجاد پیاده رو در عقب نشینی

- ایجاد مسیری از کنج خیابان به مرکز خرید

- احداث پارکینگ مناسب

- ایجاد منظر از قسمت های مختلف به خیابان های اطراف

- اتصال پیاده روهای عمومی به فرعی

- ایجاد فضاهای عمومی اجتماعی در سایت؛ فضاهای عمومی شاید مهمترین عنصر سایت پلان مراکز خرید هستند. این فضاها باید طوری طراحی شوند که به خریدار یک حس جمعی القا کنند. بدین منظور در این فضاها باید از عناصر بصری مرسوم در تمام دنیا استفاده شود.

 

2 – طراحی داخلی و گزینش مبلمان

نیمکت، میز، صندلی و تمام مبلمان شهری باید طوری انتخاب شوند که بهترین موضوعیت مرکز خرید را انعکاس دهند. رنگ، طرح و حرکت، شوق بصری و کلیدی برای ایجاد خرید موفق می باشند.

 

 

3 – نور

علاوه بر تفریحات و علائم که وابسته به نور هستند، روشنایی یک مرکز خرید در حین شدید بودن باید پنهانی و پوشیده و البته متغیر باشد. یک نور همیشگی کسل کننده است. نورمناسب باعث می شود خریدار زمان طولانی را برای خرید در مرکز خرید صرف کند.

 

4- پذیرایی- سرگرمی

در یک مجموعه صداقت و اعتماد موثرترین عامل در جذب افراد می باشد. یک فضای خرید باید طوری طراحی شود که مادران بتوانند فرزندانشان را به همراه خود آورده و یک روز را به خرید اختصاص دهند. تنوع زیاد در خرید باعث ترغیب کودکان خواهد شد. بنابراین پذیرایی و سرگرمی از بچه ها مهمترین اصل است. وسایلی مثل تندیسها، حوض، فواره و ... بچه ها را برای مدتی طولانی سرگرم خواهد کرد. اجرای کارهای تشویق کننده نیز می تواند موثر باشد: دلقک شدن، نمایش خنده اور، نوازنده دوره گرد، کارناوال و ... درغیراینصورت محیط کسل کننده خواهد بود. برای مراکز خرید بزرگترمی توان از چرخ فلک و قطار هم استفاده کرد. مانی نیز نیاز است تا مادران بتوانند فرزندانشان را ساعت ها ترک و احساس کنند آنها در سلامت و ایمنی کامل بسر می برند. برای بزرگسالان یک گروه موسیقی و موسسه فرهنگی می تواند مفید باشد.

بنابراین کافه تريا، رستوران، فضاي مکث و لابي براي استراحت مشتريان، فضاي بازي کودکان،‌ امکانات تفريحي بزرگسالان،‌ آب خوري، سالنها و سکوهاي نمايش، تلويزيون مدار بسته، کمدها و قفسه هايي براي نگهداري کالاهاي مشتريان و ... از ملزومات مراکز خرید محسوب می شوند.

 

 

5- رنگ

تنوع رنگی یکی از اصول طراحی موفق مراکز خرید است. در یک مرکز خرید که بطورصحیح طراحی شده، عملکرد چشم انداز مهمتر از خود ساختمان خواهد بود. رنگ و بافت داده شده به فضاها در هیچ مکانی صرفه نظر از موضوع؛ بیشتر در ارائه مفهوم، بکار می رود. انتخاب یک تصویر برای مرکز خرید تصادفی نیست، بلکه کوششی است در معرفی محصولالت و ترغیب مردم جهت خرید.

 

 

6- تبليغات: امروه اهميت تبليغات به منظور ايجاد شناختي تأثير گذار از يک کالا يا يک مکان و تأثير گذاري فوق العاده در فعاليت تجاري بر هيچ کس پوشيده نيست. در اين ميان تبليغي موفق تر است که بتواند توجه افراد بيشتري را به سوي خود جذب سازد.

[.FatiMa 36,559]

مراکز خرید یا مرکز تجاری به بنا یا مجموعه ای از ابنیه اطلاق می گردد که مشتمل بر واحدهای متعدد خرده فروشی همراه با گذرگاه ها و راهروهایی می باشد که علاوه بر مرتبط ساختن واحدها و فضاهای تجاری، حرکت و همچنین بازدید مشتریان را در محیط تسهیل می بخشد.

 

 

مراکز خرید امروزی در چندین طبقه و به صورت مجموعه های چند عملکردی تجاری، تفریحی احداث می شوند، که علاوه بر ارایه محصولات متنوع در جهت برآورد احتیاجات کاربران خود، به ارایه تسهیلات رفاهی نظیر کافی شاپ، تریا، فضاهای بازی و سرگرمی کودکان و در نهایت فضاهای تجمع و گپ برای مخاطبان و اجتماع عمومی می پردازد. به عبارت دیگر مراکز خرید دنیای مدرن همان شریان حیاتی یک شهر می باشد که علاوه بر فعالیت های اقتصادی، حرکت های اجتماعی و فرهنگی را در سیطره خود قرار داده اند.

 

 

مشخصه یک مرکز خرید:

1- دارای ورودی و خروجی های متعدد

2- دارای پارکینگ اختصاصی

3- مجهز به سیستم های ایمنی، گرمایش و سرمایش و ...

4- بهره گیری از علایم و نشانه ها جهت معرفی بهتر فضا و جلوگیری از ابهام فضایی و عدم خوانایی محیط

5- برخورداری از طراحی داخلی و معماری مناسب

6- ایجاد فضایی متنوع و جذاب و در عین حال محیطی پاسخده

 

عناصر اصلی مراکز خرید چند منظوره

1- واحدهای خرد تجاری

2- فضاهای ارتباطی و عبوری

3- مکان تجمع و خدماتی نظیر فضای نشستن، بازی و سرگرمی کودکان، کافی شاپ و تریا، فضاهای انتظار و ... که عاملی مهم در جذب کاربران با اهداف گوناگون و در نتیجه رونق هرچه بیشتر چنین مراکزی خواهد بود و مراکز خرید به مکانی برای تفریح و گذران اوقات خانواده بدل شده است.

 

با توجه به مطالبی که در بالا بدان اشاره شد مراکز خرید و فضاهای تجاری دوران مدرن را می توان موج دوم محیط های تجاری عنوان کرد که ماحصل انقلاب صنعتی و ظهور معماری مدن به شمار می رود که ریشه در مراکز و بازارهای سنتی دارد. اما در هزاره سوم مراکز خرید با موجی جدیدی روبه رو شده اند که بسیاری از کارشناسان امر از بین رفتن این فضای اقتصادی، اجتماعی را در سال های آتی پیش بینی نموده اند این موج چیزی جز ورود تکنولوژی به این عرصه زندگی جمعی و اجتماعی جوامع بشری نیست که با همه مزایا و تسهیلات دارای معایبی نیز هست. ظهور پدیده اینترنت و بالتبع آن خرید و فروش اینترنتی، بسیاری از صاحبان صنایع، فروشگاه ها و بازاربورس را بر آن داشت تا به طراحی پایگاه های اینترنتی و ارایه خدمات به صورت آن لاین، حتی ایجاد یک فروشگاه مجازی و امکان انتخاب و گزینش محصول توسط خریدار بپردازند و دنیای تجارت و اقتصاد را با پیشرفت و در عین حال بحران جدیدی روبه رو سازند. حال این سوال مطرح می شود که آیا ورود این موج جدید مراکز خرید را دچار بحران و رکود خواهد نمود؟ آیا باید منتظر بسته شدن بازارها و مراکز خرید بود؟ و بسیاری سوالات دیگر که ذهن کارشناسان اقتصادی و اجتماعی را به خود مشغول ساخته است؟

[.FatiMa 36,559]

Airport center: شامل خرده فروشیها، رستورانها و سایر سرویس هایی است که در فرودگاه متمرکز شده اند.

Arcade: نوعي از مراکز خرید سرپوشیده عمومی شهری متداول در قرن 19 است که دارای سقف شیشهایقوسی شکلاست و دو ردیف از مغازه ها که در طرفین عبور عابر پیاده قرار دارند ،معمولا با دو خیابان موازی در ارتباط اند.

Community center: یک مرکز خرید که مساحت آن، حدود 350000-100000 متر مربع است که از یک یا دودپارتمان، داروخانه و مغازه های لوازم خانگی تشکیل شده است. این مراکز، روباز بوده و در یک طبقه با مغازه هایشان به اشکال L یا Uشکل ساخته شده اند.

Convenience center: یک مرکز خرید باز با کمتر از 6 مغازه که نیاز های روزمره نظیر نوشیدنیها، فيلم هاي ويدئويي و ساير مایحتاج مردم را فراهم مي كنند.

Enclosed mall: نوعی از مراكز خريد كه كلا در داخل يك ساختار مسقف قرار داشته و ورود به آن توسط تعداد محدودی از ورودي های كنترل شده صورت می کیرد و اغلب مغازه ها از طريق راهرو هاي داخلي قابل دسترسي مي باشند.

Entertainment complex: نوعی از مراكز خريد كه شامل مكان هايي مانند تاترها، رستورانها و مكان هاي تفريحي مي باشد كه در ارتباط با مغازه هايخرده فروشي قرار می گیرند.

Fashion mall: يك مركز خريد مشتمل بر مغازه هايي كه پوشاك مطابق مد روز و كالاهاي مرغوب ارايه مي دهند.

Festival marketplace: مراكزخريد شهري كه تركيبي از رستوران و مكان هاي تفريحي مي باشد كه در عين حال با مكان هاي تاريخي وفرهنگي همراه شده اند.

Galleria: بك نوع فروشگاه سقف شيشه اي يا فروشگاه حياط دار همانند فروشگاهاي اروپايي عصر ويكتوريا با سقف هاي طاق شيشه اي. مانند گالري ويتوريو امانويل ساخته شده در سال 1867 در ميلان ايتاليا.

Life style center: يك نوع از مراكز خريد در فضاي باز كه بصورت مغازه های بيروني در يك رديف قرار دارند، مانند فروشگاههای مدزنانه (فشن)، جواهر فروشي ها, فروشگاههای وسايلچرمي و رستورانها كه براي جذب مصرف كنندكان متمول طراحي شده اند. اين مراكز معمولا داراي محوطه هاي جذاب، آبنما ها، محل هاي نشستن هستند كه مشتري ها را براي گردش و خرید تشويق مي كنند.

Mall: مراكز خريد بزرگي كه (معمولا سرپوشيده) با پاركينك هاي نزديك به آن احداث می شوند.

Mix use center: مجموعه اي كه ممكن است شامل خانه هاي مسكوني، ادارات، رستورانها، تأتر ها، يك هتل و ساير کاربریهایی باشد كه مرتبط با يك خرده فروشي باشند.

Neighborhood center: يك مركز خريد كه سرپوشيده نبوده و دارای حدود 150000-30000 مترمربع مي باشد که با 3 الي 15 طبقه همراه با يك سوپر ماركت مي باشند.

Open -air: يك مر كز خريد كه مغازه ها مستقيما قابل دسترسي براي عموم مي باشند پیاده روهاي آن ممكن است كه سر پوشيده باشند، اما اين مغازه ها زير يك سقف واحد محصور نيستند.

Regional center: يك مركز خريد با مساحت 400000 تا 800000 مترمربع، اغلب سر پوشيده است با 40 تا 100 مغازه.

Shopping center: یک گروه طراحی شده از خرده فروشی هایی که به هم ارتباط دارند و معمولا با یک پارکینگ در ارتباطند، که اغلب توسط یک سازمان، مدیریت می شوند.

Strip: یک مرکز خرید کوچک همسایگی که در فضای باز قرار دارد و معمولا کوچکتر از 10000 متر مربع می باشد، با کمتر از سه ردیف مغازه که در ارتباط با ردیف پارکینگ هایی که روبروی مغازه ها می باشند.

Super-regional center: بزرگتریننوعمراکز خرید که بر اساس نیازمندیها طبقه بندی شده و معمولا یک فضای سرپوشیده است که دارای مساحت بیش از800000 متر مربع و بیشتر از 100 مغازه، که شامل چندین فروشگاه زنحیره ای می باشد.

Urban mall: یک مرکز خرید شهری که بزرگترین آنها ممکن است شامل چندین طبقه با دسترسی به پارکینگ های چند طبقه باشد.

Village center: یک مرکز خرید که سرپوشیده نبوده و دارای چندین راسته و اغلب دارای یک میدان مرکزی است.

Value -oriented: یک مرکز خرید که توسط مغازه های کم پهنای حراجی مشخص می شود.

[.FatiMa 36,559]

بارزترین نماد زندگی شهری و سکونت در زیست بوم های بزرگ ایران زمین، بازار است. بازار به مثابه ستون فقرات شهرهای ایرانی دانسته می شود که نبض حیات اقتصادی، اجتماعی (برگزاری جشن های ملی و مذهبی) و فرهنگی شهر را در خود جای داده و دروازه های اصلی شهر را به یکدیگر متصل ساخته است؛ بدین ترتیب که بازارهای اصلی و دایمی در امتداد اصلی ترین محور شهری جای می گرفته و از دروازه شهر آغاز گشته و به مرکز شهر ختم می شده است.

 

 

بازار بیانگر هویت مکانی اجتماعی است که؛ علاوه بر آمد و شدهای آزادانه بر داد و ستد در زمینه های مختلف دلالت دارد. به دیگر سخن به دلیل هندسه خاص بازار و تعبیه عملکردهای متعدد در این مجموعه علاوه بر تامین خواسته ها و ملزومات بازرگانان، مبادلات فرهنگی اقوام و ملل مختلف، به عنوان عملکردی اجتماعی در این فضا و مکان نمود یافت است.

از چنین دریچه نگرشی بازار ایرانی؛ کلان فضای تبادل و تقابل فرهنگ ها به شمار می رود.

بازار از یاخته های خرد تجاری تشکیل یافته است که توسط فضاهایی سرپوشیده به یکدیگر وصل می شوند. اما در ورای آن، در برگیرنده عباراتی همچون؛ قدرت، اعتبار، سرنوشت، حرکت و حکومت می باشد. بنابراین هر حرکت و جنبش عظیمی در حیطه سیاسی و اجتماعی و در پی آن اصلاحات ساختاری در اساس حکومت از درون این مکان اجتماعی، تجاری نشات گرفته است.

 

 

به طور کلی بازار از 3 فضای اصلی تشکیل یافته است:

1- فضایی کاربردی برای فعالیت های تولیدی، بازرگانی و خدماتی (واحدهای خرد تجاری)

2- فضاهای عبوری برای مرتبط ساختن و همچنین مجزا نمودن واحدهای خدماتی، تولیدی و بازرگانی (فضایی برای گذر مشتریان)

3- مکان هایی برای گردهمایی مردمان در لابه لای فضاهای متعدد بازار که به صورت سرباز، سرپوشیده و نیمه سرپوشیده هستند. (لازم به ذکر است در مجموعه های تجاری و مراکز خرید در دنیای مدرن خصوصا در ایران این فضا به دست فراموشی سپرده شده است و یا کمتر به آن پرداخته می شود، هرچند که گهگاه جانمایی مکانی تحت عنوان کافی شاپ و یا قراردادن چند نیمکت و صندلی در داخل و یا ورودی مجموعه های احداث شده هیچگاه تداعی کننده این مفهوم نخواهد بود.)

از جمله خصوصیات کارکردی بازارهای سرپوشیده و دایمی فراهم نمودن مکانی مطلوب برای صاحبان اصناف و خریداران (کاربران) به جهت بهره گیری از عناصر معماری (محیطی خنک و مناسب برای تابستان های گرم و فضایی گرم و مطلوب در مواجه با زمستان های سرد) می باشد.

 

از نگاهی دیگر بازار شامل عناصر متعددی می باشد که عبارتند از:

1- راسته (اصلی ترین شریان بازار)

2- رسته (شریان فرعی)

3- دالان

4- سرا یا خان

5- تیم یا تیمچه

6- خانبار یا انبار

بهره گیری از چنین عناصرکارکردی و فضایی تاثیر به سزایی در ارایه خدمات از سوی اصناف و همچنین خلق محیطی پاسخده را در جهت جلب رضایت کاربران در پی دارد، به عنوان مثال در بازارهای سنتی ایران زمین هر راسته مختص یک صنف از اصناف متعدد بازار است و امکان مقایسه محصولی خاص تحت کیفیت و قیمت متفاوت را ایجاد می نماید.

بازارهای ایرانی با ویژگی های منحصر به فرد خود به عنوان یکی از بناها و فضاهای تاریخی در سراسر دنیا شناخته شده است.

لازم به ذکر است که؛ بازارهای سنتی ایران همیشه در کنار مجموعه ها و شریان های شهری و روستایی و همجوار با کاربری های عمومی نظیر گرمابه، مسجد، مدرسه و ... بنا می شده است، به عبارت دیگر بازار با سایر فضاهای شهری داری ارتباط ارگانیک و منسجم بوده است اما در پی وقوع نهضت ها و جنبش های مردمی و سیاسی همچون رنسانس و انقلاب صنعتی که بی تردید تاثیر به سزایی در معماری و شیوه جانمایی فضاها و کارکردهای شهری داشته است، ورود عنصری تحت عنوان خیابان و دسترسی سواره، تغییرات بنیادی در الگوی سکونتی و شهرنشینی به وجود آورده و به تدریج ارتباط این فضای اجتماعی با سایر کارکردها و فضاهای شهری گسیخته شده است.

 

[.FatiMa 36,559]

مرکز خرید و تفرجگاه southdale زائیده افکار معمار استرالیایی Victor Gruen به عنوان نخستین مرکز خرید محصورو مجهز به تهویه مطبوع می باشد؛ این مجموعه در 2طبقه طراحی شده و مجهز به سیستم تهویه مطبوع مرکزی و یک حیاط باغچه می باشد که در زمان خود به عنوان یکی از بزرگترین فضاهای عمومی آمریکا مطرح بوده است. در این فضا بخش هایی نظیر تئاتر، سالن کنسرت وموسیقی و دریاچه ای پر از ماهیان قرمز قرار داشت. هدف اصلی معمار این مجموعه از خلق چنین فضایی کامل و زیبا، تشویق هرچه بیشتر خریداران به گذراندن اوقات بیشتر در فروشگاه و در نتیجه خرید بیشتر بوده است.

 

اکثر صاحبنظران در عرصه صنعت، این مرکز را به عنوان نخستین مرکز خرید مدرن آمریکا می دانند. kowinski به عنوان فردی که به مدت 2سال در تمام آمریکا به مسافرت پرداخته است نیز در کتاب خود از این مجموعه زیبا یاد کرده است؛ از نظر وی تعداد مراکز خرید در کشور آمریکا از سینما و تئاتر بیشتر بوده و امروزه سینما وتئاتر در اکثر مراکز، جزئی از آن می باشند؛ این مطلب حتی گاهی درباره بیمارستان ها وهتل ها نیز صادق بوده و تعداد آن ها در در مقایسه با مراکز خرید و تفریح بسیار ناچیز می باشد.

 

Nancy E Cohen نویسنده کتاب America’s Market Place (مراکز خرید آمریکا) نیز در کتاب خود چنین اشاره کرده است: در بین سالهای 1860 تا 1910 بازرگانانی چونJohn Wanamaker در فیلادلفیا وR.H.Macy در نیویورک به احداث فضاهای تجاری برای خرده فروشی پرداختند ولی تاریخ پیدایش نخستین مراکز خرید در آمریکا به دهه 1920 باز می گردد که مرکز خرید بین المللی نیویورک نیز از جمله مراکز احداث شده در آن زمان می باشد. تفکر ایجاد مرکز خرید در نواحی دور از مرکزشهر بهJ.C.Nich.ls منسوب است. پلازای احداث شده توسط وی که در سال 1922 به روی مردم گشوده شد، بخشی از یک منطقه بزرگ مسکونی بوده است که از دیدگاهCohen سوپرمارکت های این مجموعه تا بیرون شهر نیز کشیده شده بودند؛ زنجیری از این سوپرها با انبارهای مختص خود در امتداد خیابان قرار داشتند. بعدها این انبارها نیز به باریکه ای از ساختمانها بدل شدند. در سال 1976 مرکز تفریحی – تجاری Water Tower در شیکاگو به عندوان اولین مرکز خرید چند منظوره عمومی افتتاح شد. این پروژه با داشتن انبارهای ویژه خود، هتل، بخش اداری و پارکینگ هنوز هم یکی از پروژه های برتر آمریکاست. در دهه 70 چندین مرکز خرید با الگویی جدید احداث شد. در کلمبیا مرکز خرید Faneuil Hall به عنوان مرکز خرید ویژه فستیوال ها و جشن های ویژه در سایتی تاریخی افتتاح گردید. در Washington D.C نیز نمونه ای از این مراکز به چشم می خورد.

 

در دهه 1990 با گسترش و نفوذ بیشتر اینترنت در زندگی مردم، مجله Time فراموشی و نابودی چنین مراکزی را پیش بینی نمود. از دیدگاه صاحب نظران این مجله خرید اینترنتی بسیار ارزانتر، سریع ترو بهتر برای افراد بود. ایده فروش اینترنتی موضوعی بود که از سوی صاحبان بسیاری از کارخانه ها و صنعتگران حمایت می شد. از دیدگاه آنان طرف شدن مستقیم با مردم و عرضه کالا به آنان از هر جهت بهتر بود؛ به طوری که در سال 1998 ،60درصد فروش اجناس در آمریکا از طریق اینترنت بوده است ولی این دیدگاه به تدریج و با گذشت سال ها به تدریج کمرنگ تر شد و مردم دوباره علاقه و تمایل بیشتری برای خرید از فروشگاه ها از خود نشان دادند.

 

امروزه مراکز تجاری – تفریحی آمریکا سالیانه از 7/1 بیلیون دلار درآمد دارند و صنعت توریسم از جمله مواردی است که در کسب درآمد و سود بیشتر آنان موثر می باشد؛ بطوری که 40 درصد مراجعه کنندگان به این مراکز از توریست ها و گردشگران می باشند. وجود مراکزی نظیر سینما در این مراکز نیز در کسب درآمد آنان کمک شایانی خواهد نمود. اکثر مراکز تجاری – تفریحی در آمریکا در بین سالهای 1970-1980 و در محلات قدیمی ساخته شده اند ولی امروزه بیشتر این مراکز بصورت مدرن تر و با امکانات و تجهیزات اضافی تر نظیر سینما، رستوران وحتی پیست های اسکی ساخته می شوند. بر اساس ICSC امروزه بیش از 100 مرکز خرید در سراسر آمریکا وجود دارد.

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام