تاثير تغذيه بر درد زانو

[nazanin_66 370]

زانودرد از آن بيماري هايي است كه با پا گذاشتن توي سن، خودش را نشان مي دهد و در بعضي ها آن قدر شديد مي شود كه امكان حركت را هم مي گيرد. براي زانو درد هم مثل همه بيماري هاي ديگر، درمان هاي سنتي و توصيه هاي تغذيه اي عاميانه اي وجود دارد؛ مثلا مي گويند خوردن پاچه گوسفند و آب قلم در كاهش زانو درد موثر است و خيلي ها بيش از اينكه به توصيه پزشكان توجه كنند، به تأثير شفابخش اين غذاها اعتقاد دارند. در اين گزارش مي خواهيم صحت و سقم تأثير غذاها را بر اين درد شايع بررسي كنيم و ببينيم كه آيا مي شود به مردم توصيه كرد براي تسكين زانودردشان، مثلا سويا و ماهي بخورند يا نه....

تأثير تغذيه در درمان بسياري از بيماري ها را نمي شود، انكار كرد ولي همه مي دانيم كه تنها تغذيه اصولي مي تواند اين اثر را داشته باشد.

دكتر تيرنگ نيستاني، متخصص تغذيه و رژيم درماني درباره رابطه ميان تغذيه و زانو درد مي گويد: "اين اصطلاح زانو درد كه مي گوييم از نظر آسيب شناسي مي تواند متفاوت باشد و هر نوع از آن، درمان و رژيم غذايي خاص خودش را دارد. بعضي از زانودردها به دليل آسيب بافت هاي نرم است؛ مثل آسيب ديدگي تاندون ها در صدمات ورزشي ولي گروه ديگري از زانودردها برمي گردد به آسيب بافت هاي سخت مثل التهاب مفصلي يا عارضه استخواني يا ساييدگي مفاصل زانو يا ران. پس بسته به پاتولوژي مساله، درمان زانو درد و رژيم غذايي مربوط به آن متفاوت است."

درباره يك مكمل شايع: گلوكزآمين

اين طور كه دكتر نيستاني مي گويد، در مورد آسيب بافت نرم (مثل ضربه) در صورتي كه يك آسيب خيلي جدي (مانند پارگي تاندون يا نرمي غضروف) رخ نداده باشد، احتياج به درمان دارويي يا غذايي خاصي نيست و با كمپرس گرم و مسكن هاي معمولي خوب مي شود ولي در مورد دردهاي ماندگار زانو كه محدود كننده فعاليت و مشكل ساز براي حركت هستند بايد درمان هاي جدي تري در نظر گرفت: "معمولا براي بيماراني كه غضروف هاي ناحيه مفصل شان دچار مشكل شده، پزشكان مكمل هاي غذايي تجويز مي كنند كه يكي از رايج ترين اين مكمل ها گلوكزآمين است. گلوكزآمين يك قندآمين دار است كه به صورت طبيعي هم در بدن ساخته مي شود. آزمايش هاي مختلف نشان داده كه اين قند، در غضروف سازي نقش دارد و حتي شواهد حاكي از آن است كه اين ماده مي تواند خاصيت ضد التهابي داشته باشد، البته درباره ميزان تأثيرگذاري اين قند روي درمان زانو درد مطالعات مختلف انجام شده است اما قدر مسلم اين است كه مصرف مكمل گلوكزآمين تقريبا تنها درمان بي خطر بوده و روي بعضي از بيماران هم جواب داده است."

خوردن پاچه دواي درد زانو است؟!

بعضي غذاها از ديدگاه اكثريت مردم غذاهاي موثري در تسكين زانو درد هستند. دكتر نيستاني مي گويد: "عده اي فكر مي كنند اگر پاچه گوسفند بخورند، زانو درد و پادردشان خوب مي شود اما اين تصور غلطي است كه فكر كنيم هر عضوي از بدن حيوان را كه بخوريم، عين به عين و قرينه همان عضو را در بدن ما ترميم مي كند! پس با اين حساب، مغز گوسفند را بايد افراد كودن بخورند و زبان آن را هم افرادي كه مشكل تكلم دارند! ولي نه آن باعث بالا رفتن ضريب هوشي مي شود و نه اين باعث درمان لكنت. واقعيت اين است كه پاچه از پروتئيني به نام ژلاتين تشكيل شده كه تازه از نظر تركيبي هم جزو پروتئين هاي مرغوب نيست و حتي اگر بگوييم پاچه را به خاطر پروتئين آن مصرف مي كنند باز هم مي توانيم به پروتئين هاي مفيدتري مانند مرغ و گوشت قرمز اشاره كنيم چون در حقيقت همه اين پروتئين هايي كه همراه غذا مصرف مي كنيم در روده به اسيدآمينه تجزيه مي شوند تا بدن پروتئين مورد نياز خودش را از اين ها بسازد و يعني چه ما گوشت بخوريم يا پاچه، اتفاق يكساني در روده ها مي افتد و ماده يكساني براي بدن ساخته مي شود.

ضمن اينكه پاچه معمولا در يك وعده اصلي مصرف مي شود؛ همراه با مقدار زيادي آب كه در آن، نان مي ريزند و به صورت كالري اضافه وارد بدن مي شود و در صورت تكرار مي تواند موجب اضافه وزن و در نتيجه فشار بيشتر روي زانوي معيوب شود."

در زمينه مصرف خوراكي هايي مانند سويا هم نظرات مختلفي وجود دارد اما چيزي كه دكتر نيستاني مي گويد اين است: "فيتواستروژن هايي كه در سويا وجود دارد، استروژن گياهي است و مي تواند به درمان بعضي مشكلات زانو كمك كند. مصرف ماهي هم به دليل داشتن امگا 3 توصيه مي شود چون اسيدهاي چرب ويژگي ضدالتهابي دارند و در كاهش درد زانو موثر هستند. ميوه ها هم به دليل داشتن آنتي اكسيدان بسيار مفيدند." البته دكتر نيستاني تأكيد مي كند كه همه اين مواد در صورتي نافع و موثرند كه بيمار اضافه وزن نداشته باشد چون در آن صورت هيچ دارو و درماني فايده نخواهد داشت، البته قبل از كاهش وزن اضافه.

اضافه وزن تان را درمان كنيد تا زانودردتان كمتر شود

در مورد بيماراني كه دچار آسيب هاي بافت سخت هستند، براي مثال، ساييدگي مفصل زانو دارند هيچ رژيم غذايي يا درمان خاصي چندان موثر نيست. به گفته دكتر نيستاني، تنها راهي كه اين افراد دارند، كاهش وزن است تا حداقل فشاري كه به مفصل معيوب وارد مي شود پايين بيايد: "باورهاي غلطي در اين زمينه وجود دارد. براي مثال، اگر كسي كه ساييدگي مفصل زانو دارد، روزي 2 كيلو ماست بخورد كه منبع كلسيم قلمداد مي شود، هيچ فايده اي نخواهد داشت؛ جز اينكه با دريافت كالري اضافه، چاق تر شده و مشكل زانويش را تشديد مي كند و متأسفانه بعضي ها خيال مي كنند لبنيات و شير كالري ندارد و هرقدر بخورند، چاق نمي شوند! بعضي ها در حد افراط سويا مي خورند (به خصوص اين سوياهاي خشك كه به عنوان تنقلات در آجيل فروشي ها عرضه مي شوند و با آب ليمو، نمك و گلپر خوش خوراك شده اند) در حالي كه اين مواد اگر به صورت جايگزين تنقلات ديگر مصرف شوند، مفيدند ولي اگر به تنقلات و غذاي روزانه اضافه شوند، باز مشكل چاقي را به همراه خواهند داشت.

در مورد اين افراد، تنها راه علاج موثر كاهش وزن است و به كمك تغذيه مناسب و متعادل بدون افراط و تفريط مي تواند وزن آن ها را متعادل كند." دكتر نيستاني تأكيد مي كند كه چون زانو درد باعث كم تحركي اين افراد مي شود، كمتر كالري مي سوزانند و در ضمن چون تحرك شان كم است، حوصله شان سر مي رود و ميل شان به خوردن بيشتر مي شود و درنتيجه باز هم چاق تر مي شوند و اين سيكل معيوب به اين ترتيب ادامه پيدا مي كند. او به افرادي كه مشكل زانو درد دارند، توصيه مي كند كه ورزش هاي مفيد و متناسب با وضعيت شان انجام دهند و از اين طريق ماهيچه هاي ران و ساق پاي شان را تقويت كنند تا درد زانوي شان كاهش پيدا كند