باغ گلستان

[amir.d 1,211]

باغ گلستان

 

#

باغ گلستان از زمان صفویه احداث گردیده است و در طول دوران قاجار و پهلوی بارها دستخوش تغییر گردیده است. از این رو تا حدی سیر تحول باغسازی ایران در این دوران با تغییرات اعمال شده، قابل بررسی است. در زمان آغا محمد خان قاجار در قسمت شرقی آن گسترشی با اسلوب ایرانی باغی به وجود آمده است. در زمان فتحعلی شاه بنای کاخ بلور، گلستان و تالار الماس احداث می گردد.عمارت نیمه شفاف خروجی باغ را به دو قسمت تقسیم نموده است.

#

در عمارت خروجی تمام درها و پنجره ها در دو سمت در دو سوی فضا روبروی هم تعبیه گردیده اند. پایین نشستن دو کف بنا از دو سطح باغ، مکثی است در فصل مشترک فضای دو باغ که وجود حوضخانه ها و فواره ها آن فضا را دل انگیزتر ساخته است. طراحی فصل مشترک بین دو باغ سبب می گردید تا مخاطبی که در فضای باغ حرکت می کند، همواره خود را در تکاپو برای رسیدن به فضای دیگر باغ احساس کند. زیرا طراحی فصل مشترک دو باغ در عین تفکیک دو فضا، دعوت کننده هم هست.تالار آیینه گلستان مرکز ثقل باغ و محل سکون و مکث و تسلط به فضا است. در نقطه مرکزی شفافیت به اوج می رسید. سقف، دیوارهاو حتی درب ها تماما از آیینه بوده و چهار ستون بنا مرمری ساخته شده بود.

#

در اولین تغییر دوره ناصری دریاچه ای بزرگ با امکان قایقرانی تحت تاثیر باغسازی کلاسیک فرانسه در باغ گلستان ساخته می شود. احداث شمس العماره و تکیه دولت مقارن با این دوره می باشد.

#

در مرحله دوم تغیرات پنجره های فوقانی در سرتاسر عمارت طویل خروجی حذف می شود. در بنا به خصوص در بخش های تحتانی تا حد زیادی از شفافیت آن کاسته می شود. کور شدن نما اولین حرکت به سوی مرگ بناست. تغییراتی برای اتصال به تکیه دولت اعمال می شود وباغ نارنجستان احداث می گردد.

#

در تغییرات مرحله بعد عمارت خروجی به طور کامل تخریب می گردد و به جای آن حوض تعبیه می گردد. در محل مرکز بنا، حوضی بیضی شکل و کانلا غریبه با باغسازی ایرانی احداث می شود.

#

در دوران پهلوی اول تمامی فضای باغ به باغچه های کوچک و بزرگ تبدیل می شود. به جز چند حوض با پلانی دایره ای شکل دریاچه و استخرها پر می گردند و تبدیل به باغچه می شوند.

#

در دوران محمدرضا شاه پهلوی، با تخریب های پیاپی، فضای محصور و دل انگیز باغ درهم می شکند و با فضای حیاط تخت مرمر درهم می آمیزد. با تخریب سردر حیاط تخ