جوش,جوشکاری وایمنی وبهداشت درجوشکاری

[spow 44197]

فهرست

 

 

 

1 – مقدمه

 

 

 

2 – خطرات بهداشتي جوشكاري

 

1 – 2 – گازها و فيوم ها

 

2 – 2 – اثرات سوء بهداشتي كوتاه مدت ( حاد )

 

3 – 2 – اثرات سوء بهداشتي طولاني مدت ( مزمن )

 

 

 

3 – ساير خطرات تهديد كننده سلامتي

 

1 – 3 – گرما

 

2 – 3 – نورمرئي ، اشعه هاي ماوراء بنفش و مادون قرمز

 

3 – 3 – سروصدا

 

4 – 3 – آسيبهاي عضلاني – استخواني

 

 

 

4 – خطرات ايمني جوشكاري

 

1 – 4 – خطرات الكتريكي

 

2 – 4 – آتش سوزي و انفجار

 

3 – 4 – ماشين آلات خطرناك

 

4 – 4 – عبور ومرور و سقوط

 

 

 

5 – خطرات جوشكاري در محيط هاي بسته

 

 

 

6 – خطرات گازهاي تحت فشار

 

 

 

7 – كاهش خطرات جوشكاري

 

1 – 7 – كنترلهاي مهندسي و روندهاي كاري ايمن

 

1 – 1-7- جايگزيني

 

2 – 1 – 7 – تهويه

 

3 – 1 – 7 – حفاظ گذاري

 

4 – 1 – 7 – اعمال ايمن

 

5 – 1 – 7- وسايل حفاظت فردي

 

1 – 5 – 1 – 7 – محافظت از چشم

 

2 – 5 – 1 – 7 – لباس حفاظتي

 

3 – 5 – 1 – 7- محافظت از گوش

 

4 – 5 – 1 – 7 – تجهيزات تنفسي

 

6– 1 – 7 – كنترل كيفيت هوا

 

7 – 1 – 7 – معاينات پزشكي

 

8 – 1 – 7 – آموزش

 

 

 

8 – قوانين و استانداردها

 

1 – 8 – حدود تماس شغلي

 

2 – 8 – برچسب ها و ساير اطلاعات

 

4 – 8 – علائم

 

5 – 8 – استاندارد جوشكاري osha

 

 

 

9 – فن آوريهاي جديد جوشكاري

 

1 – 9 – جوشكاري ليزري

 

2 – 9 – جوشكاري با پرتوهاي الكتروني

 

3 – 9 – روبوت هاي جوشكاري

 

 

1 – مقدمه :

 

در عمليات جوشكاري قطعات فلزي با استفاده از گرما يا فشار يا هر دو بهم متصل

مي شوند.

 

لحيم كاري شامل اتصال قطعات يك فلز با فلز يا آلياژي ( تركيبي از فلزات) پركننده

مي باشد كه نقطه ذوب آن از نقطه ذوب فلز اصلي كمتر است كه مواد پركننده ( مثل سرب و كادميوم ) ممكن است خيلي سمي باشند .

 

برش فلزات در اثر گرم كردن فلز با شعله و برخورد مستقيم جرياني از اكسيژن خالص روي مسير برش انجام مي شود .بيش از 80 نوع فرايند جوشكاري وجود دارد كه برخي از انواع عمومي تر آن عبارتند از :

 

جوشكاري قوس الكتريكي – جوشكاري قوس الكتريكي با الكترود دستي (smaw) – جوشكاري با گاز محافظ با الكترود مصرف شونده (mig) – جوشكاري با گاز محافظ با الكترود تنگستني (tig)- جوشكاري با قوس پلاسما (paw) و جوشكاري زير پودري . دربرخي ديگر از روشهاي جوشكاري از گاز اكسي استيلن ، جريان برق – ليزر – پرتوهاي الكتروني – اصطكاك – امواج ماوراء صوت – واكنش هاي شيميايي – گرماي حاصله از گاز سوختني و روبوت و ........ استفاده مي نمايند .

 

 

 

2 – خطرات بهداشتي جوشكاري

 

1 – 2 – گازها و فيوم ها

 

«دود » جوشكاري مخلوطي از ذرات بسيار ريز ( فيوم ) و گازها مي باشد . بسياري از مواد موجود در دود جوشكاري مثل كروم ، نيكل ، آرسنيك ، آزبست ، منگنز ، سيليس ، بريليوم ، كادميوم ، اكسيدهاي نيتروژن ، فسژن ، اكرولئين، تركيبات فلورايد، مونوكسيدكربن ، كبالت، مس ، سرب ، ازن ، سلنيم و روي بسيار سمي مي باشند .

 

معمولاً گازها و فيوم هاي جوشكاري از منابع زير توليد مي شوند :

 

- ماده اصلي يا فلز اصلي تحت جوشكاري يا ماده پركننده مورد استفاده

 

- پوشش ها و رنگ هاي روي فلز تحت جوشكاري يا پوشش الكترودها

 

- گازهاي مورد مصرف حاصله از سيلندرها

 

- واكنش هاي شيميايي كه در اثر نور ماوراء بنفش حاصله از قوس الكتريكي و گرما ايجاد مي شوند .

 

- فرايند و مواد مصرفي مورد استفاده

 

- آلودگيهاي موجود در هوا مثل بخارات متصاعد شده از مواد پاك كننده وگريس زدا

 

نام بردن از تمامي اثرات سوء بهداشتي در اثر جوشكاري بسيار مشكل مي باشد ، زيرا ممكن است فيوم ها حاوي چندين نوع ماده مضر باشند ( بسته به عواملي كه در بالا بدانها اشاره شد ) . هريك از تركيبات موجود در گاز يا دود جوشكاري مي توانند يك بخش خاص از بدن فرد را تحت تاثير قرار دهند مثل ريه ها – قلب – كليه ها و سيستم عصب مركزي. با وجود اين كه كليه جوشكاران در معرض خطر قرار دارند ، ولي افراد سيگاري دچار آسيب هاي شديدتري مي گردند . تماس با گازهاي جوشكاري اثرات كوتاه مدت يا بلند مدت بر سلامتي افراد دارد كه مي توان آنها را به صورت زير شرح داد :

 

 

 

2 – 2 – اثرات سوء بهداشتي كوتاه مدت ( حاد )

 

تماس با فيوم فلزات ( مثل روي ، منيزيم ؛ مس و اكسيد آن ) باعث بروز بيماريي بنام تب فيوم فلز مي گردد . علائم اين بيماري بين 4 تا 12 ساعت پس از تماس نمايان مي شود و شامل احساس سرماخوردگي ، عطش ، تب، دردهاي عضلاتي، درد قفسه سينه، سرفه، خس خس كردن، كوفتگي، حالت تهوع و احساس مزه بد در دهان است.

 

برخي تركيبات موجود در فيوم مثل كادميوم در مدت زمان كوتاه نيز ممكن است كشنده باشند و گازهاي متصاعد شده در فرآيند جوشكاري نيز بسيار خطرناك مي باشند. براي مثال اشعه ماوراء بنفش منتشر شده در اثر واكنش با اكسيژن و نيتروژن موجود در هوا، ازن و اكسيدهاي نيتروژن توليد مي كند. اين گازها در مقادير زياد كشنده اند و مي توانند منجر به التهاب و تحريك بيني و گلو و بيماريهاي شديد ريوي گردند.

 

اشعه ماوراء بنفش توليدي، با حلالهاي هيدروكربني كلردار مثل تري كلرواتيلن،

1 و 1 و 1 تري كلرو اتان، متيلن كلرايد و پركلرواتيلن تركيب مي شود و گاز فشژن توليد مي نمايد. حتي مقادير بسيار كم فسژن نيز كشنده است، اگر چه علائم اوليه مسموميت با آن كه شامل سرگيجه، احساس سرما و سرفه است، پس از 5 تا 6 ساعت ظاهر مي شود. جوشكاري با قوس الكتريكي نبايد هيچگاه در فاصله كمتر از 200 فوت (61 متر) از مخازن حاوي محلولهاي گريس زدا انجام شود.

 

 

 

3-2- اثرات طولاني مدت (مزمن)

 

مطالعه بر روي جوشكاران، افرادي كه با شعله فلزات را برش مي دهند و كارگراني كه در كنار كوره ها كار مي كنند نشان مي دهد كه خطر ابتلا به سرطان ريه و گاهي اوقات سرطان حنجره و دستگاه ادراري در جوشكاران بيشتر از بقيه است. اين موضوع نيز چندان غير منتظره نمي باشد چرا كه مواد سمي موجود در دود جوشكاري مثل كادميوم، نيكل، بريليوم، كروم و آرسنيك موادي هستند كه باعث بروز سرطان ريه مي گردند.

 

ممكن است جوشكاران انواع مشكلات مزمن دستگاه تنفسي را نيز تجربه كنند، همانند: برونشيت، آسم، ذات الريه، امراض ريوي كه در اثر تنفس ذرات فلزي ايجاد مي شوند، كاهش ظرفيت تنفسي ريه، سيليكوزيز (تنگي نفس در اثر تنفس مداوم ذرات حاوي سيليس) و .... ديگر مشكلات و بيماريهاي ناشي از جوشكاري عبارتند از: بيماريهاي قلبي، بيماريهاي پوستي، افت شنوايي، ورم معده، ورم روده كوچك و زخم معده و روده كوچك. همچنين جوشكاراني كه در معرض فلزات سنگين مثل كروم و نيكل مي باشند ممكن است دچار بيمارهاي كبدي نيز گردند.

 

جوشكاراني كه با سطوح داراي پوشش آزبست كار مي كنند نيز احتمال دارد به بيماريهاي آزبستوز، سرطان ريه و بيماريهاي ديگر ناشي از آزبست مبتلا شوند. چنين افرادي بايد قبل از آغاز به كار با اين مواد، آموزش ديده و از تجهيزات و وسايل حفاظتي مناسب نيز برخوردار باشند.

 

 

3- ساير خطرات تهديد كننده سلامتي

 

1-3- گرما

 

گرماي شديد و جرقه هاي ناشي از جوشكاري ممكن است باعث سوختگي شود. جراحات چشمي نيز از تماس با خاكستر داغ، تراشه فلزات، جرقه ها و الكترودهاي داغ حاصل

مي شود، بعلاوه، تماس طولاني مدت با گرما منجر به استرس حرارتي در فرد خواهد گرديد.

 

جوشكاران بايستي از علائمي همچون خستگي، سرگيجه، كم اشتهايي، تهوع، درد ناحيه شكمي وبيحوصلگي آگاهي داشته باشند. تهويه، جداسازي و ايجاد فاصله مناسب با منبع حرارتي، رعايت فواصل استراحت و نوشيدن مايعات مناسب مي تواند افراد را در برابر خطرات مرتبط با گرما محافظت نمايد.

 

 

 

2-3- نور مرئي، اشعه هاي ماوراء‌ بنفش و مادون قرمز

 

شدت نور متصاعد شده از قوس الكتريكي جوشكاري باعث صدمه ديدن شبكيه چشم مي شود، در حاليكه اشعه مادون قرمز باعث آسيب قرنيه و ابتلاء فرد به بيماري آب مرواريد خواهد گرديد.

 

نور نامرئي ماوراء‌بنفش حاصل از قوس الكتريكي حتي در زمان بسيار كوتاه (كمتر از يك دقيقه) باعث بيماري برق زدگي چشم مي شود. علائم اين بيماري معمولاً ساعت ها پس از تماس با اشعه ماوراءبنفش بروز مي كند و شامل احساس وجود شن و ماسه در چشم، تاري ديد، درد شديد، اشك ريزش از چشم، سوزش و سردرد مي باشد.

 

قوس الكتريكي بر موادو اجسام موجود در محيط نيز اثر داشته و ديگر افراد مجاور محل جوشكاري را نيز تحت تأثير قرار مي دهد. در حدود نيمي از بيماري برق زدگي چشم در افرادي ايجاد مي شود كه در محل حضور داشته ولي جوشكاري نمي كنند. افرادي كه دائماً بدون حفاظت مناسب در محيط داراي اشعه ماورء بنفش كار مي كنند ممكن است دچار آسيب هاي دائمي چشم شوند. تماس با اشعه ماوراء بنفش نيز باعث سوختگي پوست

مي شود كه شبيه آفتاب سوختگي است و خطر ابتلاء به سرطان پوست را افزايش مي دهد.

 

3-3- سر و صدا

 

سر و صداي زياد در محيط ممكن است به سيستم شنوايي آسيب وارد سازد، همچنين عامل ايجاد استرس و فشار خون و يا گاهي بيماريهاي قلبي مي باشد. كار كردن طولاني مدت در محيط داراي سر و صداي زياد باعث ايجاد خستگي، حالتهاي عصبي و بيحوصلگي افراد مي شود.

 

اگر افرادي در يك محيط پر سر وصدا كار مي كنند كارفرما بايد از استاندارد سر و صداي osha براي ارزيابي ميزان سرو صدا و تعيين زمان مواجهه استفاده نمايد . اگر سرو صدا به طور متوسط در هشت ساعت به 85 دسي بل مي رسد ، كارفرما بايد براي فرد جوشكار گوشي مناسب تهيه كند و سالانه او را تحت معاينات پزشكي قرار دهد .

 

 

 

4_3_ آسيب هاي عضلاني - استخواني

 

در بين جوشكاران شكايت از بيماريهاي عضلاني _ استخواني نظير صدمات در ناحيه پشت بدن ، درد شانه ، كاهش قدرت ماهيچه ها ، درد مچ ، سفيد شدن انگشتان و بيماري ناحيه زانو بيشتر ديده شده است. وضعيت فرد هنگام كاركردن ( مخصوصاً هنگام قرار گرفتن قطعه در بالاي سر ، وجود لرزش در حين كار و حمل بارهاي سنگين ) نيز در بروز اختلالات و بيماريهاي فوق مؤثر است . اين مشكلات را با روش هاي زير مي توان كاهش‌ داد :‌

 

_ حمل به روش مناسب

 

_ عدم كار طولاني در يك حالت

 

_ كار در ارتفاع مناسب

 

_ استفاده از زيرپايي هنگامي كه فرد به مدت طولاني به حالت ايستاده كار مي كند .

 

_ قرار دادن مناسب ابزار آلات و مواد

 

_ به حداقل رساندن لرزش در حين كار

[spow 44197]

4_ خطرات ايمني جوشكاري

 

1_4_ خطرات الكتريكي

 

اگر چه در جوشكاري از برق با ولتاژ كم استفاده مي شود ، ولي خطر شوك الكتريكي همچنان وجود دارد ؛‌ شرايط محيط جوشكاري ( مثل محيط هاي مرطوب ) نيز ممكن است خطر شوك الكتريكي را تشديد كند . گاهي اوقات ممكن است يك شوك ضعيف منجر به سقوط يا حوادثي نظير آن شود ولي شوك هاي شديد مي توانند حتي سبب ضربه مغزي و مرگ فرد گردند .

 

براي محافظت از شوك الكتريكي بايستي از دستكش خشك استفاده نمود . همچنين جوشكار بايد كفش هاي داراي كفي يا زيره پلاستيكي بپوشد و يا از يك لايه عايق مثل يك تخته خشك يا كفپوش لاستيكي براي جلوگيري از انتقال جريان برق استفاده نمايد .

 

قطعاتي كه مورد جوشكاري قرار مي گيرند و همه قسمت هاي بدنه وسيله انتقال برق نيز بايد اتصال زمين داشته باشند .

 

روكش نگهدارنده هاي الكترودها و كابلهاي برق بايستي خشك و در وضعيت مناسبي باشند . الكترودها را نبايد با دست بدون دستكش يا دستكش خيس يا هنگامي كه فرد روي سطوح خيس يا سطوح داراي اتصال زمين قرار دارد عوض نمود .

 

 

 

2_4_ آتش سوزي و انفجار

 

حرارت زياد و جرقه هاي توليد شده در جوشكاري يا شعله آن مي تواند منجر به بروز آتش سوزي گردد و يا اگر جوشكاري در مجاورت مواد قابل انفجار يا قابل اشتعال انجام گيرد احتمال وقوع انفجار وجود دارد .

 

جوشكاري يا برش فلزات تنها بايستي در مواقعي انجام شود كه مواد قابل اشتعال نظير ضايعات مواد ، چوب ، كاغذ ، منسوجات مواد پلاستيكي ، مواد شيميايي و گردو غبارقابل احتراق وجود نداشته باشد ( بخارات مي توانند چند صدمتر پراكنده شوند ) .

 

موادي را كه نمي توان از محيط خارج نمود بايستي با مواد مقاوم در برابر شعله بطور كاملاً محكم پوشاند . درهاي عبور و مرور ، پنجره ها ، شكاف ها و منفذها نيز بايستي پوشانده شوند .

 

هيچگاه روي مخازني كه حاوي مواد قابل اشتعال يا احتراق هستند جوشكاري نكنيد مگر اينكه كاملاً آنها را تميز نموده و با يك گاز بي اثر پر كرده باشيد ، در غير اينصورت احتمال وقوع انفجار ، آتش سوزي يا پخش بخارات سمي وجود دارد . مخازن داراي مواد ناشناخته بايد بعنوان مواد قابل اشتعال يا احتراق در نظر گرفته شوند .

 

قبل از خروج از محل كار و حداقل سي دقيقه پس از اتمام كار بايستي محيط را ازنظر وجود آتش بازبيني نمود . وسايل اطفاء حريق نيز بايستي در دسترس باشند .

 

 

 

3_4_ ماشين آلات خطرناك

 

همه ماشين آلات داراي قطعات گردنده را بايد حفاظ گذاري نمود تا از گير كردن مو ، انگشتان يا لباس كارگران در آنها جلوگيري بعمل آيد. هنگام تعمير دستگاه بوسيله جوشكاري يا لحيم كاري ، برق آن بايستي قطع گردد و دستگاه خاموش و قفل شود تا به طور اتفاقي روشن نگردد .

 

 

 

4_4_ عبور و مرور و سقوط

 

براي جلوگيري از سقوط افراد بايستي ابزارآلات ، ماشين آلات ، كابلها و مواد اضافي ديگر را از محل جوشكاري دور و براي عبور و مرور از خطوط يا ريلهاي ايمن استفاده نمود .

 

 

 

5_ خطرات جوشكاري در محيط هاي بسته

 

يك محيط بسته محلي است با مساحت كم كه دسترسي به آن محدود است ، همچنين يا تهويه نداشته و يا اينكه جريان هوا در آن كم است . تهويه مناسب براي كار در محيط هاي بسته ضروري است . در اين محيط هاي كوچك فيوم ها و گازهاي خطرناك مي توانند خيلي سريع به حد غلظت خطرناك خود برسند.

 

از آنجايي كه در فر ايند جوشكاري ، اكسيژن هوا به مصرف مي رسد ممكن است فرد سريعاً دچار بيهوشي يا مرگ ناشي از خفگي گردد .

 

همه كارگراني كه به نوعي وارد اين فضاها مي شوند چه به صورت معمول و عادي و چه در حالت اضطراري ، بايستي آموزشهاي لازم امداد و نجات را ديده باشند ، ماسك هاي تنفسي همراه داشته باشند ، از وسايل حفاظت فردي مناسب استفاده كنند و روشهاي صحيح ورود و خروج به فضاهاي بسته را بدانند . توجه به نكات ذيل در مورد فضاهاي بسته حائز اهميت مي باشد :

 

كارگراي كه وارد فضاي بسته مي شود بايستي مجهز به يك ماسك يا نقاب ، طناب نجات ، و لباس حفاظت فردي حاوي سيستم و دستگاه تنفسي مناسب باشد .

 

- سيلندرهاي گاز و منابع برق جوشكاري را بايد در محل هاي ايمن و در خارج از فضاي بسته قرار داد.

 

- يك امدادگر آموزش ديده و مجهز به وسايل مناسب از قبيل دستگاه اطفاء حريق و وسايل حفاظت فردي بايستي در خارج از فضاي بسته قرار داشته باشد تا بتواند در صورت لزوم به كمك كارگر يا نجات وي بشتابد و هر گاه علائمي از وجود مواد سمي يا كاهش هشياري فرد را در داخل فضاي بسته مشاهده نمود سريعاً وي را از محل خارج سازد .

 

- همه فضاهاي بسته را بايد از نظر وجود مواد سمي ، قابل اشتعال و يا گازها و بخارات قابل انفجار و ميزان اكسيژن موجود بررسي نمود . كنترل كيفيت مداوم جريان هوا طي جوشكاري لازم و ضروري است . ورود كليه كارگران به مكانهايي كه درصد اكسيژن آن كمتر از 5/19 درصد است ممنوع مي باشد ، مگر اينكه ماسك تنفسي حاوي كپسول هوا به همراه داشته باشند .

 

- هيچگاه از اكسيژن براي سيستم تهويه استفاده نكنيد.

 

- هنگام جوشكاري يا برش حرارتي در فضاهاي بسته از تهويه مكانيكي استفاده نماييد.

 

- همه لوله ها ،‌مجراها و خطوط برق كه به اين فضاها اتصال دارند ولي در حال كار نيستند بايستي قطع يا خاموش شوند .

 

همه كليدها و شيرهاي قطع شده بايستي قفل شوند تا به طور تصادفي روشن نگردند.

 

- مشعل ها و يا مخازن ذخيره اكسيژن يا گاز كه مورد استفاده نيستند بايد از محل خارج گردند .

 

 

 

6- خطرات گازهاي تحت فشار

 

در جوشكاري يا برش با شعله از يك گاز سوختني و اكسيژن براي توليد حرارت مورد نياز جوشكاري استفاده مي شود .

 

در اين نوع جوشكاري ، هم اكسيژن و هم گاز سوختني ( استيلن، هيدروژن، پروپان و غيره) به صورت تحت فشار در سيلندرهايي ذخيره مي شوند .

 

استفاده از سيلندرهاي تحت فشار ، كارگران را در معرض خطراتي قرار مي دهد . استيلن بسيار قابل انفجار است و فقط بايستي با تهويه مناسب و همراه با برنامه تست نشتي مورد استفاده قرار گيرد . اكسيژن به تنهايي قابل انفجار نمي باشد ، ولي در هر حال اگر غلظت آن زياد باشد بسياري از مواد حتي آنهايي كه در هوا به سختي مي سوزند( مثل گرد و غبارهاي معمولي، گريس يا روغن) به راحتي منفجر مي شوند . توجه به نكات ذيل در حين كار با گازهاي تحت فشار از اهميت بسياري برخوردار است :

 

- همه سيلندرها بايد داراي درپوش و رگولاتور باشند .

 

- فقط از رگولاتورهايي استفاده نماييد كه متناسب با فشار درون سيلندر طراحي شده باشند .

 

- قبل از جوشكاري و نيز حين انجام آن همه شيرهاي كاهش فشار و همه خطوط ارتباطي را كنترل نماييد .

 

- لوله انتقال اكسيژن را در شرايط مناسب نگهداري و در فواصل منظم تميز نماييد .

 

- بست ها و اتصالات بايد در شرايط مناسبي باشند و منظماً كنترل گردند .

 

-سيلندرهاي گاز اكسيژن و گاز سوختني را به طور جداگانه و دور از حرارت و نور خورشيد و در جاي خشك داراي تهويه مناسب و مقاوم در برابر آتش و حداقل 20 فوت (‌6 متر) به دور از مواد قابل اشتعال مثل رنگ ، روغن يا حلالها نگهداري و انبار كنيد.

 

- پس از اتمام كار شير سليندر را ببنديد . قبل از اينكه سيلندرها را حركت داده و در انبار قرار دهيد ، درپوش محافظتي شير را روي آن قرار داده و شير تخليه را باز كنيد تا گاز درون شيلنگ خالي شود .

 

 

 

7- كاهش خطرات جوشكاري

 

قبل از آغاز جوشكاري لازم است خطرات مختص اين عمليات ، شناسايي شوند . اين خطرات بسته به نوع جوشكاري ،‌مواد ( فلزات اصلي، پوشش سطح، الكترودها) و شرايط محيط( فضاي آزاد يا بسته ) متفاوتند.

 

همچنين تحقيق و بررسي در مورد برگه هاي اطلاعات ايمني مواد (msds [1]) جهت شناسايي مواد خطرناك مورد استفاده در جوشكاري و محصولات برش و فيوم هاي توليدي بسيار مهم و حائز اهميت مي باشد ، اطمينان حاصل نماييد كه قبل از آغاز كار ، موادي را كه جوشكاري مي كنيد مي شناسيد . برخي از فيوم ها همانند موادي كه هنگام جوشكاري سطوح داراي پايه كادميوم متصاعد مي شوند ، مي توانند در مدت زمان كوتاهي كشنده باشند . پس از تعيين و شناسايي خطرات ، مي توان روش هاي مناسب كنترلي را بكار گرفت :

 

 

 

1-7- كنترل هاي مهندسي و روندهاي كاري ايمن

 

1-1-7- جايگزيني

 

مواد خطرناك را با موادي كه خطر كمتري دارند جايگزين كنيد . بدين منظور مي توانيد :

 

الف _ از آلياژ نقره بدون كادميوم براي لحيم كاري استفاده نماييد .

 

ب – از الكترود و دستكش هاي فاقد مواد آزبستي استفاده كنيد .

 

 

2-1-7- تهويه

 

بايستي براي از بين بردن فيوم ها و گازهاي مضر از تهويه مناسب استفاده نمود . تهويه موضعي[2]كه اين گازها و فيوم هاي مضر را مستقيماً از محل توليد به بيرون هدايت مي كند مفيد تر مي باشد . اين عمل را مي توان با استفاده از دستگاههاي داراي تهويه يا هودهايي كه نزديك محل جوشكاري نصب مي شوند ، انجام داد . سيستم تهويه بايد به طور منظم تميز و بازبيني گردد.

 

از معابر خروجي سقف ، درها يا پنجره هاي باز ، فن هاي سقفي يا فن هاي نصب شده در كف براي جريان هوا در محل كارگاه بعنوان تهويه عمومي3 استفاده مي شود . اين سيستم به خوبي تهويه موضعي نبوده و ممكن است باعث پخش ذرات شيميايي مضر در كارگاه گردد . تهويه عمومي معمولاً در صورتي مفيد است كه براي تكميل تهويه موضعي و در كنار آن بكار رود.

 

در جوشكاري با گاز محافظ ، تهويه موضعي را مي توان با يك فن مكنده انجام داد كه ميتواند تماس كارگر را با امواج جوشكاري به ميزان 70% كاهش دهد .

 

هودها و كانالهاي خروجي هوا بايستي از مواد مقاوم در برابر حريق ساخته شوند .

 

 

 

3-1-7- حفاظ گذاري

 

از ديواره هايي با پوشش مناسب جهت حفاظت افراد ديگري كه در محل كار حضور دارند در برابر امواج جوشكاري، گرما و پاشش ذرات داغ استفاده نماييد .

 

كابين يا اتاقك جوشكاري بايد داراي رنگ با روكش مات باشد كه امواج ماوراء بنفش را منعكس نكند (مشابه پوشش هايي كه داراي اكسيد تيتانيوم يا اكسيد روي مي باشند )

 

صفحات اكوستيك ما بين كارگر و منبع صوت قرار دهيد تا ميزان سر و صدا را كاهش دهد و يا اينكه ماشين آلات را در محل محصوري قرار دهيد .

 

 

4-1-7- اعمال ايمن

 

اگر مراحل كاري را اصلاح كرده و يا اعمال حفاظتي زير را انجام دهيد خطرات موجود كاهش مي يابند . بعنوان مثال :

 

-بخش هاي پوشش دار يا رنگ شده را جوشكاري نكنيد ، در صورت امكان قبل از جوشكاري همه پوشش ها و رنگ هاي روي سطوح را پاك نماييد .

 

-يك ظرف آب زير دستگاه برش با قوس پلاسما قرار دهيد تا ميزان سر و صدا و فيوم كاهش يابد .

 

- هنگام جوشكاري يا برش در موقعيتي قرار گيريد كه سر شما در معرض جريان فيوم ها نباشد .

 

- قبل از اتصال قوس الكتريكي و يا روشن كردن شعله اطمينان حاصل نماييد كه همه مواد قابل احتراق و اشتعال از محل دور شده اند .

 

- اطمينان حاصل نماييد كه ابزار آلات و قطعات سالم باشند و شيلنگ ها و روكش هاي عايق پاره را تعويض نماييد.

 

- محوطه جوشكاري را عاري از ماشين آلات يا ابزار اضافي كنيد تا خطر تصادم يا سقوط كاهش يابد .

 

- شما مي توانيد با استفاده از پايين ترين آمپر قابل استفاده و نگهداري الكترود به صورت قائم و تا حد ممكن نزديك به محل جوشكاري توليد فيوم را به حداقل برسانيد .

 

- جوشكاري با قوس الكتريكي را نبايد در فاصله كمتر از 200 فوتي (‌61 متري ) از حلال ها يا مواد چربي زدا انجام داد .

 

 

 

5-1-7- وسايل حفاظت فردي

 

تجهيزات و وسايل حفاظت فردي بايد در كنار كنترلهاي مهندسي و اقدامات ايمني و پيشگيرانه بكار روند نه اينكه جايگزين آنها گردند .

 

 

 

 

 

1-5-1-7- محافظت از چشم

 

در كليه عمليات جوشكاري حفاظت از چشم ها ضروري مي باشد تا آنها را از نور ، گرما ، ‌اشعه ماوراء بنفش و پرتاب جرقه ها محافظت نمايد . براي حفاظت بهتر ، از ماسك هاي پوششي صورت يا كلاه ايمني به همراه عينك استفاده نماييد . هنگامي كه ماسك حفاظتي را از روي صورت بر مي داريد براي جلوگيري از پرتاب ذرات به چشم ها ، سرخود را كج نگاه داشته و چشمانتان را ببنديد.

 

در مورد جوشكاري يا برش با قوس الكتريكي ، جوشكاري با گاز اكسيد كننده ، لحيم كاري و يا برش ، كلاههاي ايمني، عينك و ديگر وسايل حفاظتي بايد داراي ***** و يا لنزهاي مخصوص باشند .

 

استاندارد osha بيان مي دارد كه كارگراني كه عمليات جوشكاري يا برش انجام مي دهند بايد با لنزها يا *****هايي مطابق با جدول 1 محافظت شوند :

 

 

 

شماره و نوع ***** براي حفاظت در مقابل انرژي تشعشعي

 

نوع عمليات جوشكاري

 

 

شماره

 

جوشكاري قوس الكتريكي با الكترود دستي با استفاده از الكترودهاي به قطر 16/1 و 32/3 و 8/1 و 32/5 اينچ

 

 

10

 

جوشكاري قوس الكتريكي با گاز محافظ (غير آهني)بااستفاده از الكترودهاي به قطر 16/1 و 32/3 و 8/1 و32/5 اينچ

 

 

11

 

جوشكاري قوس الكتريكي با گاز محافظ (آهني) با استفاده از الكترودهاي به قطر 16/1 و 32/3 و 8/1 و 32/5 اينچ

 

 

12

 

جوشكاري قوس الكتريكي با الكترود دستي با استفاده از الكترودهاي به قطر 16/3 و 32/7 و 4/1 اينچ

 

 

12

 

الكترودهاي به قطر 8/3 و 16/5 اينچ

 

 

14

 

جوشكاري با اتم هيدروژن

 

 

14-10

 

جوشكاري با شعله كربني

 

 

14

 

لحيم كاري

 

 

2

 

لحيم كاري با مشعل

 

 

3 يا 4

 

برش سبك تا 1 اينچ

 

 

3 يا 4

 

برش متوسط 1 تا 6 اينچ

 

 

4 يا 5

 

برش سنگين بيش از 6 اينچ

 

 

5 يا 6

 

جوشكاري با گاز (سبك) تا 8/1 اينچ

 

 

4 يا 5

 

جوشكاري با گاز (متوسط) 8/1 تا 2/1 اينچ

[spow 44197]

5 يا 6

 

جوشكاري با گاز (سنگين) بالاي 2/1 اينچ

 

 

 

 

 

2-5-1-7- لباس حفاظتي

 

لباس محافظي كه جوشكاران و افراد نزديك به محل جوشكاري بايد بر تن داشته باشند شامل موارد زير است :

 

دستكش مقاوم در برابر آتش ، كلاه ، كفش هاي ايمني داراي پنجه حفاظت شده ، پيش بند چرمي ، سپر حفاظتي صورت ، لباس كار مقاوم در برابر شعله ، عينك حفاظتي ، كلاه ايمني گتر يا چكمه ساق دار .

 

لباس محافظ بايد از پشمي ساخته شود كه به آساني شعله نمي گردد و يا از پارچه هاي كتاني مخصوص باشد . آستين و يقه لباس بايستي بسته و شلوار و بلوز نيز بدون لبه دوبل يا برگردان باشد . استفاده از كلاه ايمني محكم نيز لازم بوده و جوشكاران بايد از

هلمت هاي ايمني همراه با لنزهاي *****ي مناسب استفاده كنند نه اينكه صفحاتي را به عنوان نقاب در دست بگيرند . در زماني كه جوشكاري در بالاي سر فرد انجام مي شود ، محافظت بيشتري لازم است مثل پوشش شانه كه مقاوم در برابر آتش باشد ، پيش بند ، سربند ، گتر و لباس كار .

 

از آنجايي كه جوشكاران با مواد سمي سر و كار دارند ، كمدهايي بايد تهيه شود تا لباس كار آنها جدا از لباس هاي معمولي نگهداري گردد . لباس كار بايد توسط كارفرما به

خشك شويي فرستاده شود . حمام و رختكن نيز بايد در نظر گرفته شود تا كارگران بتوانند در پايان كار لباس هاي خود را تعويض نمايند .

 

 

 

3-5-1-7- محافظت از گوش

 

از حفاظ گوش يا گوشي هاي محافظ ( ايرپلاك4 يا ايرماف 5) بايد هنگام كار در سر و صداي زياد استفاده نمود . همچنين هنگامي كه در فضا بارش و پاشش جرقه وجود دارد كه ممكن است اين جرقه ها وارد گوش شود ، استفاده از گوشي ضروري است.

 

 

 

4-5-1 -7- تجهيزات تنفسي

 

تجهيزات تنفسي بايد مخصوص محيط هاي خطرناك بوده و مطابق با استانداردosha تنظيم ، نظافت ، نگهداري و انبار گردند . بعلاوه كارگران بايد در مورد نحوه استفاده صحيح از اين وسايل آموزش ببينند . سازمان niosh 6عنوان مي كند كه در مكانهايي كه مواد سرطان زا وجود داشته و غلظت آن قابل اندازه گيري باشد و يا در هر شرايطي كه براي سلامتي افراد خطرناك باشد ، بايستي از اين وسايل تنفسي استفاده نمود . هنگام جوشكاري در فضاهاي بسته نيز استفاده از وسايل تنفسي مجهز به كپسول اكسيژن ضروري مي باشد ، زيرا احتمال كاهش غلظت اكسيژن در هوا وجود دارد .

 

 

 

6-5-1-7- كنترل كيفيت هوا

 

كنترل كيفيت هوا براي تعيين مقادير مواد خطرناك و سر و صداي موجود در مناطقي كه جوشكاري انجام مي شود صورت مي پذيرد .

 

 

 

 

 

7-5-1-7- معاينات پزشكي

 

به علت ازدياد انتشار مواد خطر ناك در فضاي اطراف جوشكاري niosh پيشنهاد

مي كند كه همه كارگراني كه در معرض فرايند جوشكاري هستند حداقل سالي يكبار تحت معانيات پزشكي قرار گيرند و علاوه بر آزمايشات عادي و معمولي شش ها ، پوست ، چشم، قلب و شنوايي آنها نيز مورد معاينه قرار گيرد .

 

 

 

 

 

8-5-1-7- آموزش

 

همه جوشكاران بايد در مورد استفاده ايمن از وسايل و انجام اعمال ايمن و نحوه كار در شرايط اضطراري آموزش ببينند .

 

 

 

8 – قوانين و استانداردها

 

oshaاستانداردهايي دارد كه بسياري از جوانب جوشكاري از قبيل جوشكاري ايمن ، جوشكاري در فضاهاي بسته ، نگهداري گازهاي تحت فشار ، ايمني وسايل برقي ، اطفاء حريق ، تهويه ، وسايل حفاظت فردي و آموزش كارگران را در بر مي گيرد .

 

آنچه در زير مي آيد خلاصه اي از شرح وظايف و مقرراتي است كه به جوشكاران مربوط مي شود . البته همواره بر شرايط كار ايمن قبل از انجام جوشكاري تاكيد مي شود .

 

 

 

1-8- حدود تماس شغلي

 

osha در مورد كل تركيب دودهاي جوشكاري استانداردي ارائه نكرده، ولي براي هريك از مواد تشكيل دهنده دودها استانداردهايي تنظيم نموده است. تهويه عمومي يا موضعي بايستي تعبيه شود تا بتوان حدود فيوم هاي سمي، گازها يا گردوغبارات را به حد مجاز تعيين شده توسط osha رساند.

 

سازمان niosh بيان كرده است كه جوشكاران در هرحال در معرض خطرات ناشي از گازهاي جوشكاري هستند، حتي هنگامي كه غلظت هريك از عناصر تشكيل دهنده آنها كمتر از حد مجاز ارائه شده توسط osha باشد. اين سازمان توصيه كرده است كه با روندهاي كاري صحيح و كنترلهاي مهندسي، ميزان انتشار گازهاي جوشكاري به حداقل ممكن رسانده شود.

 

 

 

 

2-8- برچسب ها و ساير اطلاعات

 

براساس استاندارد osha در مورد آگاهي از خطرات ( 29 cfr1910,1200 ( قانون حق دانستن) ، كليه مخازن حاوي فلزات پركننده، الكترودها و مواد كمك ذوب، بايستي

برچسب هايي براي آگاهي جوشكاران داشته باشند كه نشان دهد در فرايند جوشكاري فيوم ها و گازهاي خطرناك توليد مي شود. فلز پايه كه جوشكاري روي آن انجام مي شود و ممكن است پوششي هم از مواد سمي داشته باشد نيز بايد برچسب داشته باشد (مثل رنگ، سرب، جيوه). مواد جوشكاري حاوي مواد سرطانزا نيز بايد برچسبي داشته باشند كه بيانگر سمي بودن گازهاي متصاعد شده از اين مواد سرطانزا باشد. كارفرما بايستي برگه اطلاعاتي ايمني مواد (msds) را براي همه اين مواد خطرناك تهيه كرده و در دسترس جوشكاران قرار دهد. اين برگه ها بايستي حاوي اطلاعاتي در مورد عناصر شيميايي، محصولات خطرناك حاصله از تجزيه مواد حين جوشكاري، روش هاي ايمن حمل مواد، اعمال حفاظتي و روش هاي مؤثر كمك هاي اوليه و اثرات مواد جوشكاري بر سلامتي باشد.

 

 

 

4-8- علائم

 

استاندارد osha (145 29 cfr1910.) بيان مي دارد كه علائم مورد استفاده بايستي كارگران را از خطرات منجر به جراحت يا آسيب آگاه سازد. اين علائم بايد در محل جوشكاري نصب شوند و به عنوان كمكي براي يادآوري به كارگران در استفاد از وسايل حفاظتي باشند، همچنين بايد به كارگران گوشزد كنند كه ممكن است در اثر نگاه كردن به قوس جوشكاري چشم هايشان آسيب ببيند.

 

 

 

5-8- استاندارد جوشكاري osha

 

الزامات اطمينان بخش از ايمني عمليات جوشكاري، برش و لحيم كاري در استاندارد

29 cfr1910.252 آمده است. در زير تعدادي از الزامات انتخاب شده از اين استاندارد بيان گرديده است:

 

- سيلندرهاي گاز تحت فشار بايد دور از رادياتور و ديگر منابع گرمايي نگهداري شوند و بايستي به صورت قائم دريك محيط خشك و داراي تهويه مناسب و حداقل 20 فوت (6متر) دور از مواد قابل اشتعال مثل روغن انبار گردند. سيلندرها بايد دور از بالابرها، پله ها و محل هاي ديگري كه احتمال سقوط، ضربه خوردن يا آسيب ديدن وجود دارد، قرار گيرند.

 

- قبل از آغاز به كار، سيستم هاي لوله كشي بايد آزمايش شوند و در فشار 5/1 برابر حداكثر فشار كاري در مقابل گاز غيرقابل نفوذ باشند.

 

- سيستم هاي لوله كشي در حال كار نيز بايد با وسايل كاهش دهنده فشار محافظت گردند.

 

- ترك هايي كه نشان دهنده نشتي، سوختگي، پارگي يا عيوب ديگر در لوله كشي ها

مي باشند، بايد تعمير يا تعويض گردند.

 

- جوشكاران يا افرادي كه عمل برش را انجام مي دهند بايد در مورد استفاده ايمن از تجهيزات و فرايندهايي كه انجام مي دهند آموزش ببينند.

 

- هريك از جوشكاران بايد در اطاقك هاي جداگانه قرار گيرند يا با صفحات غير قابل اشتعال كه با يك روكش داراي انعكاس كم مثل اكسيد روي پوشيده شده اند، يا داراي لامپ سياه هستند (براي جذب تشعشات ماوراء بنفش) جدا گردند.

 

افراد ديگري كه در مجاورت محل هاي جوشكاري هستند نيز بايستي با صفحات غير قابل اشتعال يا مقاوم در برابر شعله جداگردند و يا اينكه ملزم به استفاده از عينك هاي حفاظتي مناسب باشند. در اين اطاقك ها جريان هوا بايد در كف وجود داشته باشد.

 

- همه شعله هاي متحرك خطرناك در نزديكي محل جوشكاري بايد به يك محل امن برده شوند و اگر اينكار ممكن نيست براي جلوگيري از پرتاب و انتشار جرقه، گرما و خاكستر آن از ديواره هاي حفاظتي استفاده شود.

 

- تجهيزات اطفاء حريق مناسب بايد به صورت آماده به كار در محل وجود داشته باشد.

 

- در محلهايي كه جوشكاري انجام مي شود احتمال تبديل شعله كوچك به حريق هاي بزرگ وجود دارد، زمان سنج تشخيص دهنده آتش لازم است. اين وسيله بايد طوري تنظيم شود كه حداقل نيم ساعت پس از پايان جوشكاري نيز بتواند هر نوع شعله را شناسايي و خاموش كند.

 

- عمليات جوشكاري، برش يا كارهايي كه در دماي بالا انجام مي شوند نبايد در مخازن، بشكه ها و تانك ها صورت گيرد مگر اينكه كاملاً تميز شده باشند. (تميز كردن با يك گاز بي اثر ارجحيت دارد).

 

- از وسايل حفاظت چشم بايد طي همه عمليات جوشكاري يا برش با قوس الكتريكي، جوشكاري با گاز، برش با اكسيژن، جوشكاري مقاومتي يا لحيم كاري استفاده گردد.

 

- هرجا كه لازم است جوشكار از ميان يك منهول يا ورودي كوچك وارد فضاي بسته شود، بايد يك امدادگر در بيرون محل حضور داشته باشد كه آگاه به روش هاي امداد و نجات بوده و در همه حال جوشكار را زير نظر داشته باشد تا در مواقع لزوم به كمك او بشتابد.

 

- براي تميز كاري سطوح هنگامي كه تركيبات فلوئور، روي، سرب، بريليوم، كادميوم و جيوه درمحل وجود دارند و يا هنگام برش ورق هاي استنلس استيل، تهويه مناسب يا وسايل تنفسي در فضاهاي بسته لازم است.

 

- برچسب هاي هشدار دهنده براي فلزات پركننده در لحيم كاري كه حاوي كادميوم

مي باشند و فلاكس هاي حاوي تركيبات فلوئور لازم است.

 

 

 

9- فن آوريهاي جديد جوشكاري

 

تكنولوژيهاي جديد جوشكاري مثل جوشكاري با ليزر يا پرتوهاي الكترون، خطرات جديدي را به محيط جوشكاري وارد كرده اند. هنگام انجام اين گونه جوشكاريها در نظر گرفتن ملاحظات خاصي لازم و ضروري مي باشد.

 

 

 

1-9- جوشكاري ليزري

 

در جوشكاري با ليزر از پرتوهاي متمركز نور براي انجام جوشكاريهاي خيلي دقيق استفاده مي شود. خطرات عمده اين نوع پرتوهاي قوي در مورد چشم مي باشد كه ممكن است باعث كوري افراد شوند به همين دليل استفاده از وسايل حفاظتي چشم لازم است.

 

در مورد سطوح منعكس كننده نيز بايستي دقت بيشتري نمود، لذا هم پرتوهاي اوليه و هم پرتوهاي انعكاس يافته بسيار خطرناك مي باشند.

 

 

 

2-9- جوشكاري با پرتوهاي الكتروني

 

در اين روش از يك پرتو متمركز شده الكتروني براي انجام جوشكاريهاي بسيار دقيق و با نفوذ زياد استفاده مي شود. به علت توليد اشعه ايكس به عنوان محصول جانبي، اين جوشكاري بايد دريك فضاي بسته و سرپوشيده با سرب يا مواد مناسب ديگر انجام شود. همه درها و منافذ ورودي بايد به طور مناسب آب بندي و درز بندي و متناوباً كنترل شوند تا از نشت و انتشار اشعه ايكس به بيرون جلوگيري به عمل آيد. كاربران بايد از دستگاههايي استفاده كنند كه تماس و برخورد اتفاقي اشعه ايكس را آشكار سازد. همچنين در اين گونه موارد ولتاژ بالا خطر برق گرفتگي ايجاد مي كند.

 

 

 

3-9- روبات هاي جوشكار

 

دربسياري از صنايع به جاي كارگر از روبوت هاي جوشكار در خطوط مونتاژ استفاده مي شود. اين امر كارگران را از خطرات دور مي سازد ولي باعث كاهش اشتغال افراد

مي گردد. بعلاوه ممكن است كارگران توسط همين روبوت هاي جوشكار دچار آسيب گردند.