رشد شناختی از دیدگاه پیاژه

[آرنگ 0]

ژان پیاژه، نظریه‌پرداز شناختی سوئیسی، که بیش از هر شخص دیگری بر پژوهش درمورد رشد کودک تأثیر گذاشته است، در سال 1986 به دنیا آمده است. نظریه شناختی - رشدی او بسیار معروف است و می‌توان آن را نقطه عطفی در روانشناسی تحولی کودک دانست. او معتقد بود، کودک با دستکاری و کاوش محیط خود به طور فعال آگاهی کسب می‌کند. جمله معروف او نیز به خوبی بیانگر این عقیده می‌باشد:
 

"وقتی شما چیزی را به کودکی یاد می‌دهید، برای همیشه شانس این‌که خودش آن را کشف کند، از او می‌گیرید."

مراحل کلی رشد در نظریه پیاژه

مرحله 1:  هوش حسی - حرکتی )از تولد تا 2 سالگی(
نوزادان با تأثیر گذاشتن بر محیط به وسیله چشم و گوش، دست و دهان، فکر می‌کنند. درنتیجه آنها برای حل کردن مسائل ساده روش‌هایی ابداع می‌کند. در این دوره نوزادان طرحواره‌های اعمال جسمانی خود نظیر مکیدن، چنگ زدن و ضربه زدن را برای برخورد با دنیای نزدیک خود، در خویش سازماندهی می‌کنند. از نظر پیاژه کودک در پایان دوره حسی - حرکتی مفهوم شیء، فضا، زمان و علیت را می‌فهمد. همچنین در نظریه پیاژه تحول علیت، به علیت تجسمی می‌انجامد.

مرحله 2: تفکر پیش عملیاتی) 2 تا 7 سالگی(
کودکان اندیشیدن یعنی استفاده از نمادها و تصورهای درونی را یاد می‌گیرند، ولی تفکر آنها غیرمنظم و غیرمنطقی است. در این مرحله تفکر کودکان با تفکر بزرگسالان تفاوت بسیار دارد. کودکان برای بازنمایی کشفیات حسی-حرکتی قبلی خود از نمادها استفاده می‌کنند، رشد زبان و بازی وانمود کردن در این مرحله صورت می‌گیرد.

 مرحله 3: عملیات عینی )7 تا 11 سالگی(
کودکان قابلیت تفکر منظم  )نظام‌دار(  را در خود گسترش می‌دهند، ولی این توانایی تنها هنگام برخورد با اشیاء و فعالیت‌های ملموس و عینی امکان‌پذیر است. در این دوره استدلال کودکان منطقی می‌شود، و به مفوم "نگهداری ذهنی" دست پیدا می‌کنند.
برای تبیین این مفهوم، کودک به 3 استدلال این همانی، جبرانی و وارونه سازی متوسل می‌شود. برای مثال در نگهداری ذهنی مایعات کودک با استفاده از استدلال های نام برده به این درک می‌رسد که حجم مایع آب در دو لیوان با ظاهر متفاوت (یک لیوان بلند و باریک و دیگری کوتاه و پهن) یکسان است.
همچنین در این مرحله کودک اشیاء را در طبقات، سازمان می‌دهد اما با این حال تفکر او هنوز انتزاعی نیست.

مرحله 4: عملیات صوری) 11 سالگی تا بزرگسالی (
جوانان قابلیت تفکر نظام‌دار را در حدی کاملاً مجرد و تئوریک در خود رشد می‌دهند. در این دوره توانایی تفکر انتزاعی و منظم، نوجوانان را قادر می‌سازد تا وقتی با مسئله‌ای روبه‌رو می‌شوند با فرضیه‌ها شروع کنند و از استباط آزمون پذیر نتیجه‌گیری کنند. آنها همچنین می‌توانند منطق اظهارات کلامی را ارزیابی کنند، بدون اینکه به شرایط دنیای عملی اشاره‌ای داشته باشند.

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام