معرفی چگونگی پیدایش صنعت هوانوردی وتاریخ پرواز درایران

[Mahnaazz 13,133]

طی گذر بیست سال از نخستین پرواز در آمریکا توسط برادران رایت كه اولین پرواز خود را با هواپیمای گلایدر طراحی شده با دست بر فراز آسمان کارولینای شمالی آمریکا انجام داده اند. در حالی که 4 سال از نخستین پرواز رایت می گذشت مردم ایران هنوز هواپیما را بالن می نامیدند. اولین نمایشگاه در پایتخت فرانسه برگزار شد که از آن به بعد جهان هر سال شاهد شگفتی های سریع در صنعت هوانوردی بود. نخستین هواپیما زمانی که بر فراز آسمان تهران پرواز کرد هیچ فرودگاهی برای نشستن وجود نداشت و لاجرم «کورمینسکی » خلبان روسی مجبور شد آن را در محوطه شمالی وزارت امور خارجه فعلی و پشت محوطه موسوم به شهربانی آگاهی سابق تهران فرود بیاورد که در آن روزگار به این محوطه میدان مشق دیویزیون قزاق می گفتند. خلبان روسی این هواپیما به دلیل نداشتن عدم موقعیت مناسب سعی نمود در ارتفاع پایین پرواز کند، پس از گذشت ساعتی از غرش مهیب صدای پرواز آن هواپیما بر فراز تهران، مردم اطراف میدان توپخانه آن زمان را احاطه کردند و دسته دسته برای تماشای آن هجوم آوردند بطوری که نظم تهران را مختل و کار حفاظت برای مأموران را مشکل کرده بود. کم کم میدان مشق آن روزگار و محوطه ای که پشت وزارت امور خارجه فعلی قرار داشت تبدیل به محل نمایش این پرنده آهنین گشت و مردم از اطراف و شهرها برای دیدن آن به سمت نقطه مرکزی تهران سرازیر می شدند.

 

نخستین خطوط هوایی

 

در سال 1303 کمپانی آلمانی یونکرس ضمن عقد قراردادی با ایران نخستین شعبه فعالیت هواپیمایی خود را در تهران افتتاح کرد و با وارد کردن چند هواپیمای یونکرس موفق شد خطوط هوایی تهران، مشهد، شیراز، بندر انزلی،بوشهر برقرار کند و به حمل مسافر و محموله های پستی بپردازد. مردم تهران در روزهای تعطیل می توانستند با مبلغي،با حضور در فرودگاه دوشان تپه تپه های مشرف به قصرفیروزه امروزی تهران سوار هواپیما شده و مناظر زیبای اطراف تهران را تماشا نمایند.

 

 

 

تشکیل اولین دفترهواپیمایی

 

تشکیل یک دفتر برای امور هواپیمایی برای نخستین بار از سوی رضاخان در سال 1301 ابلاغ، و اسم هواپیمایی جزو سایر سازمانهای ارتش ذکر شد. کل عناصر تشکیل دهنده نخستین دفتر هواپیمایی ایران یک افسر به عنوان رئیس و یک نویسنده وقایع پروازی با نام سرهنگ میرزایی بود که پس از تشکیل رسمی این دفتر دولت ایران برای نخستین بار یک فروند هواپیمای فلزی ساخت کارخانه یونکرس را در سال 1301 از آن کارخانه خریداری کرد که با استخدام یک خلبان و مکانیک ویژه آسمانی در پادگان قلعه مرغی نگهداری می کرد. در سال 1302 سرتیپ آیرم فرمانده کل تیپ های مازندران و گیلان با پولهایی که از مردم و اهالی این دو خطه به زور گرفته بود توانست دو فروند هواپیمای آلمانی یونکرس رابه نام گیلان و مازندران خریداری و به تهران اعزام کند و در همین سال چهار فروند هواپیمای هاویلاند روسیه خریداری شد.

به این ترتیب یک تشکیلات منسجم هواپیمایی در دل ارتش شکل گرفت.

 

 

 

نخستین خلبان ایرانی

 

مدت ها رضاخان و چند تن از افسران عالی رتبه ارتش در فرودگاه پادگان قلعه مرغی انتظار نخستین خلبان ایرانی که در سال 1302 برای کسب مهارتهای لازم و دیدندوره های آموزش خلبانی عازمفرانسه و روسیه شده بود راکشیدند؛ سرانجام در سال 1305نخستین هوانورد ایرانی به نام سرهنگ احمد نخجوان که با 26سال سن طی مسافت طولانی ازشهرهای ایستر، مکدار، اکسی شهر، حلب و بغداد در فرودگاه قلعه مرغی به زمین نشست.

هواپیماهایی که یکی پس از دیگری به ناوگان هوایی ایران ملحق می شدند نشانگر پیشرفت سریع صنعت هوانوردی و دست یافتن به رویای ناممکن پرواز برای مردم ایران و حضور در آسمانها تلقی می شد و کم کم شکلی موجه و جدی و قابل دست یابی به خود گرفت. ناگفته نماند که نخستین آرزو و ایده های پرواز را حکیم ابوالقاسم فردوسی هشت سال پیش از آن د رقصر پرواز کیکاووس شاه توسط چند عقاب تیز پرواز در شاهنامه خود تصویر کرده بود. قصه از این قرار بود که به فرمان کیکاووس شاه یک تخت دیواره دار هشت ضلعی ساختند که شاه بتواند در داخل آن بنشیند، او که آرزوی یک پرواز طولانی را در سر پرورانده بود دستور داد تا مأمورانش چند عقاب برای پرورش خصوصی به دربار او بیاورند. پس از ماه ها و سالها زحمت پروراندنشان، چهارسویی که در هشت ضلع تخت نصب کرده بودند پاهای چهار عقاب گرسنه تربیت شده را بسته و بر نیزه ای در وسط برهای برای خوردن آنان فراهم ساخت، پس عقاب های گرسنه برای دست یابی به گوشت بره ای که بر نیزه شده بود پرو بال می زدند و با این عمل آنها تخت هشت ضلع پادشاه را از زمین دور و به آسمان ها می برد و پرواز افسانه ای کیکاووس این چنین نقش بست.

 

 

 

تاریخچه صنعت هواپیمایی ایران

 

با گذشت حدود هشتاد سال از عمر صنعت هوانوردی ایران، این صنعت هشت دوره متفاوت زمانی را پشت سر گذاشته است که عبارتند از:

• دوره 1923 - 1927 تأسیس نیروی هوایی ارتش

• دوره 1927 - 1932 آغاز به کار خط هوایی یونکرس آسمان در ایران

• دوره 1932 - 1938 دوره غیبت حمل و نقل هوایی تجاری و بازرگانی

• دوره 1938 - 1946 تأسیس خط هوایی وزارت پست، تلگراف و تلفن

• دوره 1946 - 1961 تأسیس خطوط هوایی ایران ایرویز و پرشین ایر سرویس

• دوره 1961 - 1962 تأسیس خط هوایی ایران یونایتد

• دوره 1962 - 1979 تأسیس ایران ایر و دوره شکوفایی صنعت هوانوردی کشور

• دوره 1979 تا کنون دوره بعد از انقلاب و عصر شرکت های هوایی چندگانه__