چرا اسامی دیگران را فراموش می‌کنیم؟

[Lean 56968]

فرادید| فراموش کردن اسامی دیگران یکی از رایج‌ترین مشکلات حافظه‌ی ما است، اما تام استافورد، روان‌شناس، می‌گوید که روش‌هایی برای به خاطر سپردن اسامی وجود دارد.

 

به گزارش فرادید به نقل از بی بی سی انگلیسی، یکی از خوانندگان به نام دن برای من نوشت: «چرا پس از اولین دیدار با افراد، اسم آن‌ها را فراموش می‌کنیم؟ من می‌توانم تمام جزئیات دیگر یک شخص را به یاد آوردم، اما اسمش را به طور کامل فراموش می‌کنم. این اتفاق حتی پس از یک مکالمه‌ی طولانی و عمیق نیز رخ می‌دهد که واقعا شرم‌آور است.»

 

رسیدن به پاسخ این سوال خوشبختانه ما را به سمت یادگیری نکته‌ای در مورد ماهیت مغز هدایت می‌کند. این پاسخ راه‌حلی را به ما نشان می‌دهد تا دیگر گیر چنین موقعیت‌های شرم‌آوری نشویم که حدود یک ساعت با شخصی صحبت کنیم، اما اسمش را فراموش کرده باشیم.

 

برای اینکه دلیل این مسئله را بفهمیم، باید درک کنید که حافظه ما شبیه سیستم بایگانی رایانه عمل نمی‌کند که در آن برای هر دسته از اطلاعات، یک پوشه خاص ایجاد شود و اسامی هر پوشه نیز زیر آن نوشته شود.

 

حافظه‌ی ما در عوض به صورت «ارتباطی» رفتار می‌کند. حافظه از الگوهای اطلاعاتیِ به هم پیوسته تشکیل شده است. به همین دلیل است که خیال‌بافی می‌کنیم: کتابی که در دستتان است در پاریس به چاپ رسیده است، و پاریس میزبان برج ایفل است، و دخترخاله‌ی شما «ماری» تابستان سال قبل به آنجا رفته بود، و او عاشق بستنیِ پسته‌ای است. خب ببینم... نکند او در بالای برج ایفل بستنی‌اش را می‌خورد؟ رشته‌ی خیالات شما درست به همین منوال ادامه پیدا می‌کند: هر مورد به دیگری مرتبط است، اما نه از طریق منطق که به خاطر تطابق‌ زمانی، مکانی، چگونگی یادگیری آن مطلب و معنای آن.

اسامی مانند «کشتیِ بدون لنگر» در حافظه شناورند و به هیچ دسته‌ی دیگری مرتبط نیستند تا ثابت بمانند

«شبکه‌ی ارتباطیِ مشابه» بدان معنا است که شما می‌توانید از جواب به سوال برسید. پاسخ: «برج ایفل؟» و سوال: «مشهورترین مکان پاریس.» همین رویه باعث می‌شود تا حافظه کارایی بیشتری داشته باشد، چرا که اغلب به شما کمک می‌کند از محتوا به نام و بالعکس برسید. پرسش «در کشوی بالایی چه چیزی قرار دارد؟» نمی‌تواند سوال جالبی باشد. با این حال، اگر بخواهید پاسخ این سوال را بدهید که «کلیدهایم کجا هستند؟»، به سوال قبلی می‌رسید.

 

حافظه از عمد به این شکل ساخته شده است. حال فهمیده‌ایم که چرا اسامی را فراموش می‌کنیم. حافظه ما انسان‌ها فوق‌العاده است، اما واکنش حافظه در برابر ورود اطلاعات جدید به صورت ارتباطی است و نه اینکه ما چقدر به حفظ کردن آن اطلاعات پافشاری داریم.

 

زمانی که برای بار اول با شخصی ملاقات می‌کنید، نام او را فرا می‌گیرید. نام فرد جدید اما برای حافظه مانند پاره‌ای از اطلاعات گسسته‌ی جدید است که در ذهن به هیچ چیز دیگری متصل نیست. پس از یک مکالمه، شما در مورد شخص مخاطب اطلاعات زیادی از شغل، علائق، خانواده و کارهای دیگرش به دست می‌آورید. تمام این اطلاعات در حافظه شما به یکدیگر متصل هستند.

 

فرض کنید که با شخصی صحبت کرده‌اید که پیراهن آبی به تن دارد و عاشق ماهیگیری و خرید و فروش اتومبیل است. حالا پس از اتمام مکالمه، شما می‌دانید که او به شدت عاشق ماهیگیری است و حتی حاضر است خرید و فروش اتومبیل را به خاطر آن کنار بگذارد. رنگ لباسش نیز به یادتان است. نام او اما هیچ جایی در این بین ندارد، چرا که به هیچ گروهی از اطلاعات وابسته نیست.

 

راه‌حل

خوشبختانه چندین راه‌حل برای استحکام این رابطه وجود دارد. اصول اساسیِ حافظه در اینجا به کمک ما می‌آید.

 

در گام اول، باید اسمی که می‌شنوید را تکرار کنید. تمرین یکی از قوانین طلاییِ یادگیری است: تمرین بیشتر موجب یادگیری قدرتمندتر خواهد بود. علاوه بر این مسئله، زمانی که نام شخصی را استفاده می‌کنید، در واقع آن را به خودتان متصل می‌کنید. برای نمونه در طول مکالمه می‌توانید بگویید که «خُب جیمز... داشتی در مورد ماهیگیری حرف می‌زدی، چرا انقدر عاشق این کاری؟»

 

در گام دوم، شما باید نامی که جدید آموخته‌اید را به چیزی که پیشتر می‌دانستید، متصل کنید. مهم نیست که آن ارتباط تا چه اندازه خنده‌دار باشد؛ مهم این است که یک ارتباط در حافظه وجود داشته باشد. مثلا اسم آن شخص جیمز است. شما می‌توانید نام او را با نام دوست دوران دبیرستانتان که او هم جیمز بوده ارتباط دهید.

 

گاهی اوقات از فراموش کردن نام دیگران خجالت می‌کشیم

 

در گام آخر نیز شما باید اسم آن شخص را به اطلاعاتی از خودشان نسبت دهید. من معمولا اولین چیزی را که از کسی یاد می‌گیرم، به نام آن شخص ارتباط می‌دهم. همان‌طور که گفتیم، کیفیت این ارتباط مهم نیست. البته شاید بهتر باشد که نوع ارتباط را به کسی نگویید! مثلا اگر اسم آن شخص جونا باشد، می‌توانید آن را به پیشینه‌ی تاریخی آن ارتباط دهید.

 

بگذارید امتحان کنیم. من در این مقاله اسم سه نفر را ذکر کردم. آیا نام آن‌ها و مشخصاتشان یادتان می‌آید؟ وجه تمایز جیمز و جونا چه بود؟ ماری را چطور؛ آیا او را یادتان می‌آید؟ اگر هم از این‌ها بگذریم، نام آن خواننده‌ای که این سوال را مطرح کرده بود را یادتان می‌آید؟ او تنها کسی بود که من هیچ اطلاعات اضافی در موردش به شما ندادم. شرط می‌بندم که نام او را فراموش کرده بودید.

[fakur1 10129]

مدتهای مدیدی است که من هیچ علاقه ای به سپردن اسم افراد به حافظه ام ندارم. یعنی حتی وقتی خودش رو معرفی میکنه من همون لحظه هم توجه نمیکنم که طرف اسمش چیه. علتشم اینه که از همه افرادی که تابحال تو زندگیم بودن حتی یکیش هم برام ماندگار نشده و همشون دنبال منافع شخصی خودشون بودن که اومدن و رفتن. یعنی میشه گفت تقریبا اسم هیچکس تو ذهنم نمیمونه . این نکته شامل شماره تلفن های موبایلم هم میشه. خیلی شماره توش بود که هیچکدومش رو یادم نمیومد. که همشو پاک کردم. الان خیلی راحت و آروم زندگی میکنم.